InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇرەك قان تامىر جۇيەسىنىڭ اۋرۋلارى.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن ءبىلىمىن تولىقتىرىپ، ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. پانگە دەگەن كوز – قاراسىن، بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىقتارىن، ادامگەرشىلىك قاعيدالارىن بويىنا ءسىڭىرۋ.
كورنەكىلىكتەر: « جۇرەكتىڭ قۇرىلىسى»، «قان اينالىم جۇيەسى»، سيگنومەتر، فەنەندوسكوپ سىزبانۇسقالارى.

ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ.
پىسىقتاۋ.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
ەپيگراف. قان اينالادى جۇرەكتىڭ امىرىمەن،
قان تىلدەسەدى جۇرەك دەگەن تاڭىرىمەن.
اق ءتۇستى ءمولدىر جانە قىزىلدانىپ،
ادامعا كۇش بەرەدى پارمەنىمەن.
ءى ءبىلىم دەڭگەيىن كورسەتۋ كەزەڭى، ياعني تىرەك – سىزبا نۇسقالاردى 3 – وقۋشىعا تاراتۋ.

1) قاننىڭ قىزمەتى
قان
↓
تىرشىلىك كوزى
دەنە قورعانىسى
قورەكتەندىرۋ قىزمەتى
دەنە t تۇراقتىلىعىن ساقتايدى
23 سەكۋندتا 1 – رەت اينالادى
گۋمورالدى رەتتەۋشى
گورمونداردى تاسىمالداۋشى
و2 جەتكىزىپ، سو2 تازارتادى
قىزىل ءتۇستى سۇيىقتىق
مۇشەلەردى بايلانىستۋشى

2) يممۋنيتەت
↓----------------------------------------------------------------↓
جاساندى ----------------------------------------------- تابيعي
بەلسەندى ----- ەنجار -------------------------------- تۋا ------ جۇرە

قان اينالىم مۇشەلەرى
جۇرەك ------------ كوك تامىر
كوك تامىر
↓
ارتەريا
ۆەنا
كاپيلليار

ءىى كەزەڭ. مىنەزىمىزدى قانىمىزدان ءبىلۋ. ءوزىڭدى تانىپ ءبىل!
شىعارماشىلىق جۇمىس
ءى توپ قانى. بۇل توپقا جاتاتىن ادامدار ىرىمشىلدىققا قارسى، جىگەرلى، تاباندى، ءازىل – سىقاققا بەيىم، ومىردەگى قۇبىلىستارعا كوزىن اشىپ قارايتىن، ايقىندىقتى ۇناتاتىن بولىپ كەلەدى.
ءىى توپ – سەزىمتال، ءسال نارسەدەن كوڭىلى قالعىش، سىرتتاي قاراعاندا ۇستامدى ءارى بايسالدى بولىپ كورىنگەنىمەن، جۇيكەسى جۇقالاۋ. وزىنە – ءوزى تالاپ قويعىش، ءوز ءىس – ارەكەتتەرىن مۇقيات باقىلاپ وتىرادى.
ءىىى توپ – سەنىمشىل، ءوزىن قورشاعان ورتاعا سەزىكپەن قارايدى، سارى ۋايىمعا ءجيى سالىنادى. ءبىراق ساباسىنا تەز ءتۇسىپ، بولعان جايتتى تەز ەسىنەن شىعارادى.
ءىV توپ – كوزدەگەن ماقساتىنا جەتۋگە جان – ءتانىن ايامايدى، باسقا ادامداردى ءوز ماقساتىنا پايدالانۋعا شەبەر، ماحاببات ماسەلەسىندە شىدامسىز، ءارى تابانسىز.

ءىىى كەزەڭ. ۆەنن دياگرامماسى.
● ەريتروسيتتەر:
قاننىڭ 1مم³ كولەمىندە 4، 5 – 5 ملن ەريتروسيت بولادى. تەگەرشىك ءپىشىندى يادروسىز، گەننەن جانە گلوبيننەن تۇراتىن قاننىڭ قىزىل تۇيىرشىگى. و2 سو2 تاسىمالدايدى. 120 كۇن تىرشىلىك ەتەدى
● ورتاق بەلگىلەر
قان كلەتكالارى سۇيەك كەمىگىندە تۇزەلەدى.
● لەيكوسيتتەر:
قاننىڭ 1مم³ كولەمىندە 4 – مىڭ لەيكوسيتتەر بولادى. امەبا ءپىشىندى. يادروسى بار، قاننىڭ اق تۇيىرشىگى ميكروبتاردى جويىپ، قورعانىشتىق قىزمەت اتقارادى. 12 – 15 كۇن تىرشىلىك ەتەدى.

ءىۇ. سۋرەتتەر قان اينالىمى شەڭبەرىن كورسەتىپ، انىقتاما بەرە وتىرىپ، مازمۇنىڭ سۇراۋ.
ءۇ. جاڭا ساباق مەڭگەرۋ كەزەڭى.
1. جۇمباق.
جاندى موتور سىنبايدى،
كۇنى – ءتۇنى تىنبايدى.
كەيدە ونىڭ ءجۇرىسىن،
دارىگەرلەر تىڭدايدى.
(جۇرەك – سەردسە)

تارام – تارام ءبىر عالام،
اقىش – ۇيقىش شىرمالعان.
تولعان اعىس توقتاسا،
جوعالادى بىرگە ادام.
(قان تامىرى – كروۆەنوسنىي سوسۋد)

قان قىسىمىنان بولاتىن اۋرۋلار.
گيپەرتونيا --------ينفاركت ------------------------ينسۋلت ----------------گيپوتونيا
كوتەرىلۋى ء-------ولى جۇرەك بۇلشىق ەتتەرى ------ميعا قان قۇيىلۋ -------تومەندەۋى

مەكتەبىمىزدىڭ مەيىربيكەسى راقىمجانوۆا ءۇ. ك. بۇگىنگى ساباق قوناعىمىز، قان قىسىمى ولشەۋ قۇرالىمەن تانىستىرىپ، ءبىر وقۋشىنىڭ قان قىسىمىن ولشەپ تەكسەرۋ.
قان كەتكەندى العاشقى كومەك تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ. مىسالى: اتا – بابامىز قاندى كيىز كۇيدىرىپ باسۋ.
قان اۋرۋلارى:
قان ازدىق (انەميا) اق قان – قاندا لەيكوسيتتەردىڭ شامادان تىس كوبەيۋى
1. تەمىردىڭ جەتىسپەۋى
2. قانسىراۋ
3. تاماقتان تەمىردى سىڭىرە الماۋ.

جۇرەك – قان تامىرى جۇيەسى اۋرۋلارىنان ءقاۋپىن تۋدىراتىن فاكتورلار.
1. جۇيكە جۇيەسىنىڭ زورىعۋى.
2. از قيمىلداۋ.
3. دۇرىس تاماقتانباعاندا.
4. الكوگول جانە نيكوتيننىڭ اسەرى.
5. گيگيەنالىق تالاپتاردى ساقتاماعاندا.

الدىن الۋ شارالارى:
1. جەكە باس گيگيەناسىن، كۇن ءتارتىبىن ساقتاۋ.
2. ءتيىمدى تاماقتانۋ.
3. زياندى ادەتتەردەن اۋلاق بولۋ.
4. دەنەنى شىنىقتىرۋ.

«اقشا جوعالتساڭ – ەشتەڭە دە جوعالتپاعانىڭ، ۋاقىت جوعالتساڭ كوپ نارسەنى جوعالتقانىڭ، دەنساۋلىعىڭدى جوعالتساڭ – ءبارىن جوعالتقانىڭ» - دەمەكشى وقۋشىلاردىڭ ءوز دەنساۋلىقتارىنا نەمقۇرايلى قاراماۋىن، ءبىرىنشى بايلىق – دەنساۋلىق ەكەنىن ۇمىتپايىق.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: §35 123 – 125 بەتتەر
باعالاۋ.