جيب - جيسا كۇرەسى. قالماقان ءابدىقادىروۆ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جيب - جيسا كۇرەسى. قالماقان ءابدىقادىروۆ.
ماقساتى: وقۋشىلارعا قالماقان ءابدىقادىروۆتىڭ «جيب - جيسا» اڭگىمەسى بويىنشا قازاقتىڭ الەمگە ايگىلى پالۋانى قاجىمۇقان مۇڭايتپاس ۇلىنىڭ ومىرىمەن تانىستىرۋ، كۇرەس ءتۇرى جايلى مالىمەت بەرۋ؛ دۇرىس وقىپ، وزدىگىنەن ىزدەنىپ جۇمىس ىستەۋگە باۋلۋ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە، ويىن تۇجىرىمداي ءبىلۋ قاسيەتىن دامىتۋ.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق.
وقىتۋ ءادىسى: اقپاراتتىق كوممۋنيكاتيۆتىك وقىتۋ، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ ادىستەرى
كورنەكىلىگى: مازمۇندى سۋرەتتەر، سلايد، كەستەلەر، ۇلەستىرمە ماتەريالدار
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ:
پسيحولوگيالىق دايىندىق:
ساباعىمىز باستالدى، بالالارعا پايدالى.
ءبارىن ۇعىپ الىڭدار، اڭگىمەگە زەر سالىڭدار.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
- جەتىم ءماتىنى مازمۇنىن سۇراۋ
ءىىى. وي قوزعاۋ سۇراقتارى:
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
- ۇيگە م. اۋەزوۆتىڭ «جەتىم» ءماتىنىن وقىپ ءتۇسىنىپ كەلۋگە بەرىلدى،
- ولاي بولسا، ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا مىنا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەيىك.
№1 جاپادان جالعىز كەلە جاتقان بالا كىم؟
№2 قاسىمنىڭ جەتىمدىك كورگەن باسىنان وتكەن قيىنشىلىعى تۋرالى نە ايتاسىڭدار؟
№3قاراڭعىداعى قورقىنىش ەلەسى سىزدەرگە قالاي اسەر ەتتى؟
ءىۇ. ماقسات قويۋ كەزەڭى: «ءسوزجۇمباق» شەشەيىك:
1. جەتىم ءماتىنىڭ كەيىپكەرى 1. قاسىم
2. قاسيەتتى جان 2. انا
3. اعاشتىڭ كوركى 3. جاپىراق
4. ىنتا ءسوزىنىڭ بالاماسى 4. ىقىلاس
5. تىشقاننىڭ جاۋى 5. مىسىق
6. قۇستىڭ پاناسى 6. ۇيا
7. دالا جانە ءۇي قۇسى 7. قاز
8. ءتاتتى جەمىس 8. الما
9. ءبىر وركەشتى تۇيە 9. نار
ءسوزجۇمباق شەشىمى «قاجىمۇقان»
1. ساباقتىڭ ماقساتىن، تاقىرىبىن حابارلاۋ.
- قاجىمۇقان كىم؟ ول تۋرالى نە بىلەمىز؟
قاجىمۇقان مۇڭايتپاس ۇلى – قازاقتىڭ الەمگە ايگىلى پالۋانى. جەر شارىنىڭ جيىرما ءتورت ەلىن ارالاپ، تالاي - تالاي اتاقتى پالۋاندارمەن بەلدەسكەن. التىنى، كۇمىسى بار – بارلىعى 48 مەدال العان.
ءۇ. ماعىنانى تانۋ: قالماقان ءابدىقادىروۆتىڭ «جيب - جيسا» اڭگىمەسى:
- اۆتور تۋرالى مالىمەت:
ءابدىقادىروۆ قالماقان (15. 4. 1901، قازىرگى قىزىلوردا وبلىسى شيەلى اۋدانى شيەلى كەنتى — 30. 4. 1964، سوندا) — اقىن، جازۋشى، اۋدارماشى. العاشقى “سىرداريا” دەگەن ولەڭى “ەڭبەكشى قازاق” گازەتىندە جاريالانعان (1925). تۇڭعىش ولەڭدەر جيناعى “جالشى” دەگەن اتپەن 1928 ج. جارىق كوردى[
ءابدىقادىروۆ اۋدارما سالاسىندا دا جەمىستى ەڭبەك ەتتى. ول شىعىس ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكتەرى ءابىلقاسىم فەردوۋسي، الىشەر ناۋاي ولەڭدەرىن (1948)، قىرعىز ا. توقومبايەۆ، ورىس جازۋشىسى ۆ. م. كوجيەۆنيكوۆ شىعارمالارىن اۋدارعان. ول تىكەلەي پارسى تىلىنەن ءتارجىمالاعان “مىڭ ءبىر ءتۇننىڭ” 4 كىتابى ءۇش رەت — 1949، 1955، 1962 ج. قايتا باسىلدى. ءابدىقادىروۆ اۋدارماسى الەمدىك ادەبيەتتىڭ التىن قازىناسىنا جاتاتىن وسى شىعارمانىڭ ەڭ ۇزدىك نۇسقالارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. جازۋشى جاۋىنگەرلىك قىزىل جۇلدىز وردەنىمەن، ماراپاتتالعان
قاجىمۇقان مۇڭايتپاس ۇلى (1886 - 1948 جج.) — قازاق حالقىنىڭ تاريحىنداعى تۇڭعىش كاسىپقوي بالۋان.
وراسان كۇشتىڭ يەسى، كۇرەستىڭ بىرنەشە تۇرىنەن الەم چەمپيونى اتانعان تۇڭعىش قازاق الىبى. تەڭدەسسىز ونەرىمەن جەر شارىن ارالاعان، 28 مەملەكەتتە كۇرەسكە ءتۇسىپ، 56 مەدال ولجالاعان قاجىمۇقانداي مىقتى حح عاسىردىڭ باسىندا تۇركى حالىقتارىنىڭ ىشىندە قازاقتا عانا بولدى.
تاريحي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، ول 1886 جىلعى 7 ساۋىردە اقمولا ۋەزى، قاراوتكەل اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن.
قاجىمۇقاننىڭ تۇڭعىش رەت الەمدىك دەڭگەيدە كورىنگەن شاعى — 1906 جىل. المانيادا وتكەن دۇنيەجۇزىلىك سايىستا ول الەم چەمپيونى اتانادى.
ول 1948 جىلى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، بوگەن اۋدانى، لەنين تۋى كولحوزىندا قايتىس بولدى. تەمىرلان دەگەن اۋىلدا، قابىرىنىڭ باسىنا ەسكەرتكىش ورناتىلعان.
ماتىنمەن جۇمىس:
ءمۇعالىم: ءماتىننىڭ باسىن باياندايدى.
- ءار توپ وقۋشىلارى قالعان بولىگىن جالعاستىرادى.
1 ءبولىم: قاجىمۇقاننىڭ جاپون پالۋانى سار - كەك – كي - مەن كەزدەسۋى.
ماتىندە ارى قاراي قانداي قىزىق بولدى ەكەن، ءماتىندى وقىپ مازمۇنىن باياندايىق:
وقۋلىقپەن جۇمىس:
2 ءبولىم: پالۋاندار اراسىنداعى سايىس
3 ءبولىم: قاجىمۇقاننىڭ جەڭىسى
ءماتىن مازمۇنىنا تالداۋ جاساۋ:
توپ اراسىندا ءوزارا سۇراق - تاپسىرمالار:
1. سايىس قاي قالادا وتەدى؟ (حاربين).
2. جاپون پالۋانى سار - كەك كي قانداي شارت قويدى؟ (جاپون كۇرەسى «جيب - جيسامەن» كۇرەسەم دەدى.)
3. كورۋشىلەر اراسىندا نەلىكتەن قوبالجۋ بولدى؟ جيب - جيسا كۇرەسىنىڭ ءتىرتىبى قانداي ەكەن؟ 4. قاجىمۇقان بۇل كۇرەستەن جەڭدى مە؟ دياديا يۆان مەكتەبىنەن قالىپتاسىپ شىققان سۇلۋ ادەمى جىگىتتىڭ كەلبەتىنە قانداي تاڭبالار ءتۇستى دەپ ويلايسىڭ؟
ءۇى. اڭگىمە كەستەسى
ءماتىن كەيىپكەرلەرى
كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە
سار - كەك - كي -------- كۇيگەلەك، ىزاقور، كەك ساقتاعىش مىنەزى بار، كوپ ءسوز، كۇلكىنى جەك كورەتىن پالۋان.
قاجىمۇقان ---------- الىپ دەنەلى، بايسالدى، شىدامدى، قايسار مىنەزدى، نامىسشىل، قاجىمۇقاننىڭ باسى - كوزىن قان باسىپ، جوساداي بوپ سورعالاپ جۇرە بەردى
ءۇىى. قورىتۋ.
ۆەنن دياگرامماسى:
● قاجىمۇقان
● سار - كەك - كي
● ەكەۋى دە پالۋان
بۇگىن كىم جايلى بىلدىك؟
قاجىمۇقان سياقتى تاعى قانداي پالۋانداردى بىلەسىڭ؟
اڭگىمە مازمۇنىنا سايكەس كەلەتىن مىنا ماقالدىڭ ەكىنشى بولىگىن تاۋىپ، ءمانىن ءتۇسىندىر.
قوياندى قامىس ولتىرەدى، جىگىتتى نامىس ولتىرەدى.
- ءقازىر قانداي پالۋان سايىستارى ءوتىپ ءجۇر؟
- بارىس پالۋاندار سايىسى وتەدى.
ءۇىىى. ۇيگە تاپسىرما:
1. ءتۇسىنىپ وقۋ،
2. ق. مۇڭايتپاس ۇلى تۋرالى رەفەرات جازۋ.
ماقساتى: وقۋشىلارعا قالماقان ءابدىقادىروۆتىڭ «جيب - جيسا» اڭگىمەسى بويىنشا قازاقتىڭ الەمگە ايگىلى پالۋانى قاجىمۇقان مۇڭايتپاس ۇلىنىڭ ومىرىمەن تانىستىرۋ، كۇرەس ءتۇرى جايلى مالىمەت بەرۋ؛ دۇرىس وقىپ، وزدىگىنەن ىزدەنىپ جۇمىس ىستەۋگە باۋلۋ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە، ويىن تۇجىرىمداي ءبىلۋ قاسيەتىن دامىتۋ.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق.
وقىتۋ ءادىسى: اقپاراتتىق كوممۋنيكاتيۆتىك وقىتۋ، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ ادىستەرى
كورنەكىلىگى: مازمۇندى سۋرەتتەر، سلايد، كەستەلەر، ۇلەستىرمە ماتەريالدار
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ:
پسيحولوگيالىق دايىندىق:
ساباعىمىز باستالدى، بالالارعا پايدالى.
ءبارىن ۇعىپ الىڭدار، اڭگىمەگە زەر سالىڭدار.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
- جەتىم ءماتىنى مازمۇنىن سۇراۋ
ءىىى. وي قوزعاۋ سۇراقتارى:
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
- ۇيگە م. اۋەزوۆتىڭ «جەتىم» ءماتىنىن وقىپ ءتۇسىنىپ كەلۋگە بەرىلدى،
- ولاي بولسا، ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا مىنا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەيىك.
№1 جاپادان جالعىز كەلە جاتقان بالا كىم؟
№2 قاسىمنىڭ جەتىمدىك كورگەن باسىنان وتكەن قيىنشىلىعى تۋرالى نە ايتاسىڭدار؟
№3قاراڭعىداعى قورقىنىش ەلەسى سىزدەرگە قالاي اسەر ەتتى؟
ءىۇ. ماقسات قويۋ كەزەڭى: «ءسوزجۇمباق» شەشەيىك:
1. جەتىم ءماتىنىڭ كەيىپكەرى 1. قاسىم
2. قاسيەتتى جان 2. انا
3. اعاشتىڭ كوركى 3. جاپىراق
4. ىنتا ءسوزىنىڭ بالاماسى 4. ىقىلاس
5. تىشقاننىڭ جاۋى 5. مىسىق
6. قۇستىڭ پاناسى 6. ۇيا
7. دالا جانە ءۇي قۇسى 7. قاز
8. ءتاتتى جەمىس 8. الما
9. ءبىر وركەشتى تۇيە 9. نار
ءسوزجۇمباق شەشىمى «قاجىمۇقان»
1. ساباقتىڭ ماقساتىن، تاقىرىبىن حابارلاۋ.
- قاجىمۇقان كىم؟ ول تۋرالى نە بىلەمىز؟
قاجىمۇقان مۇڭايتپاس ۇلى – قازاقتىڭ الەمگە ايگىلى پالۋانى. جەر شارىنىڭ جيىرما ءتورت ەلىن ارالاپ، تالاي - تالاي اتاقتى پالۋاندارمەن بەلدەسكەن. التىنى، كۇمىسى بار – بارلىعى 48 مەدال العان.
ءۇ. ماعىنانى تانۋ: قالماقان ءابدىقادىروۆتىڭ «جيب - جيسا» اڭگىمەسى:
- اۆتور تۋرالى مالىمەت:
ءابدىقادىروۆ قالماقان (15. 4. 1901، قازىرگى قىزىلوردا وبلىسى شيەلى اۋدانى شيەلى كەنتى — 30. 4. 1964، سوندا) — اقىن، جازۋشى، اۋدارماشى. العاشقى “سىرداريا” دەگەن ولەڭى “ەڭبەكشى قازاق” گازەتىندە جاريالانعان (1925). تۇڭعىش ولەڭدەر جيناعى “جالشى” دەگەن اتپەن 1928 ج. جارىق كوردى[
ءابدىقادىروۆ اۋدارما سالاسىندا دا جەمىستى ەڭبەك ەتتى. ول شىعىس ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكتەرى ءابىلقاسىم فەردوۋسي، الىشەر ناۋاي ولەڭدەرىن (1948)، قىرعىز ا. توقومبايەۆ، ورىس جازۋشىسى ۆ. م. كوجيەۆنيكوۆ شىعارمالارىن اۋدارعان. ول تىكەلەي پارسى تىلىنەن ءتارجىمالاعان “مىڭ ءبىر ءتۇننىڭ” 4 كىتابى ءۇش رەت — 1949، 1955، 1962 ج. قايتا باسىلدى. ءابدىقادىروۆ اۋدارماسى الەمدىك ادەبيەتتىڭ التىن قازىناسىنا جاتاتىن وسى شىعارمانىڭ ەڭ ۇزدىك نۇسقالارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. جازۋشى جاۋىنگەرلىك قىزىل جۇلدىز وردەنىمەن، ماراپاتتالعان
قاجىمۇقان مۇڭايتپاس ۇلى (1886 - 1948 جج.) — قازاق حالقىنىڭ تاريحىنداعى تۇڭعىش كاسىپقوي بالۋان.
وراسان كۇشتىڭ يەسى، كۇرەستىڭ بىرنەشە تۇرىنەن الەم چەمپيونى اتانعان تۇڭعىش قازاق الىبى. تەڭدەسسىز ونەرىمەن جەر شارىن ارالاعان، 28 مەملەكەتتە كۇرەسكە ءتۇسىپ، 56 مەدال ولجالاعان قاجىمۇقانداي مىقتى حح عاسىردىڭ باسىندا تۇركى حالىقتارىنىڭ ىشىندە قازاقتا عانا بولدى.
تاريحي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، ول 1886 جىلعى 7 ساۋىردە اقمولا ۋەزى، قاراوتكەل اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن.
قاجىمۇقاننىڭ تۇڭعىش رەت الەمدىك دەڭگەيدە كورىنگەن شاعى — 1906 جىل. المانيادا وتكەن دۇنيەجۇزىلىك سايىستا ول الەم چەمپيونى اتانادى.
ول 1948 جىلى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، بوگەن اۋدانى، لەنين تۋى كولحوزىندا قايتىس بولدى. تەمىرلان دەگەن اۋىلدا، قابىرىنىڭ باسىنا ەسكەرتكىش ورناتىلعان.
ماتىنمەن جۇمىس:
ءمۇعالىم: ءماتىننىڭ باسىن باياندايدى.
- ءار توپ وقۋشىلارى قالعان بولىگىن جالعاستىرادى.
1 ءبولىم: قاجىمۇقاننىڭ جاپون پالۋانى سار - كەك – كي - مەن كەزدەسۋى.
ماتىندە ارى قاراي قانداي قىزىق بولدى ەكەن، ءماتىندى وقىپ مازمۇنىن باياندايىق:
وقۋلىقپەن جۇمىس:
2 ءبولىم: پالۋاندار اراسىنداعى سايىس
3 ءبولىم: قاجىمۇقاننىڭ جەڭىسى
ءماتىن مازمۇنىنا تالداۋ جاساۋ:
توپ اراسىندا ءوزارا سۇراق - تاپسىرمالار:
1. سايىس قاي قالادا وتەدى؟ (حاربين).
2. جاپون پالۋانى سار - كەك كي قانداي شارت قويدى؟ (جاپون كۇرەسى «جيب - جيسامەن» كۇرەسەم دەدى.)
3. كورۋشىلەر اراسىندا نەلىكتەن قوبالجۋ بولدى؟ جيب - جيسا كۇرەسىنىڭ ءتىرتىبى قانداي ەكەن؟ 4. قاجىمۇقان بۇل كۇرەستەن جەڭدى مە؟ دياديا يۆان مەكتەبىنەن قالىپتاسىپ شىققان سۇلۋ ادەمى جىگىتتىڭ كەلبەتىنە قانداي تاڭبالار ءتۇستى دەپ ويلايسىڭ؟
ءۇى. اڭگىمە كەستەسى
ءماتىن كەيىپكەرلەرى
كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە
سار - كەك - كي -------- كۇيگەلەك، ىزاقور، كەك ساقتاعىش مىنەزى بار، كوپ ءسوز، كۇلكىنى جەك كورەتىن پالۋان.
قاجىمۇقان ---------- الىپ دەنەلى، بايسالدى، شىدامدى، قايسار مىنەزدى، نامىسشىل، قاجىمۇقاننىڭ باسى - كوزىن قان باسىپ، جوساداي بوپ سورعالاپ جۇرە بەردى
ءۇىى. قورىتۋ.
ۆەنن دياگرامماسى:
● قاجىمۇقان
● سار - كەك - كي
● ەكەۋى دە پالۋان
بۇگىن كىم جايلى بىلدىك؟
قاجىمۇقان سياقتى تاعى قانداي پالۋانداردى بىلەسىڭ؟
اڭگىمە مازمۇنىنا سايكەس كەلەتىن مىنا ماقالدىڭ ەكىنشى بولىگىن تاۋىپ، ءمانىن ءتۇسىندىر.
قوياندى قامىس ولتىرەدى، جىگىتتى نامىس ولتىرەدى.
- ءقازىر قانداي پالۋان سايىستارى ءوتىپ ءجۇر؟
- بارىس پالۋاندار سايىسى وتەدى.
ءۇىىى. ۇيگە تاپسىرما:
1. ءتۇسىنىپ وقۋ،
2. ق. مۇڭايتپاس ۇلى تۋرالى رەفەرات جازۋ.
You Might Also Like
