InfoHub Logo

ءاز جانىبەك حان قاسىندا بىرنەشە ۋازىرلەرى، جولداستارى بار ءبىر جاقتان كەلە جاتسا، ءبىر ۇستا ءۇي سالىپ جاتىر ەكەن. ۇستاعا:

— ونەرپازسىڭ، كۇنىڭە نەمە اقى الاسىڭ؟ — دەدى. ۇستا ايتادى:

— كۇنىمە ءبىر ءدىلدا الامىن، — دەدى.

— كۇنىڭە ءبىر ءدىلدادان العاندا، نەعىپ وسى كۇنگە شەيىن بايىماي ءجۇرسىڭ؟

ۇستا ايتتى:

— باي بولمايتىن سەبەبىمدى ايتايىن. تاپقان تابىسىمدى تورتكە بولەمىن. بىرەۋىن بورىشىما بەرەمىن، بىرەۋىن قارىزعا بەرەمىن. بىرەۋىن سۋعا تاستايمىن. بىرەۋىن-اق ءوزىم ءىشىپ، جەۋىمە ۇستايمىن. ەندى قايدان باييمىن، — دەدى. ءاز جانىبەك حان قاسىنداعىلاردان سۇرادى:

— وسىنىڭ نە دەگەنىنە تۇسىندىڭدەر مە؟ — دەپ.

— جوق، تۇسىنگەنىمىز جوق، — دەستى.

— ەندى وسىنى اتتان تۇسپەي، تۇپ-تۇگەل بارىپ جيرەنشەدەن سۇرايىق. تاراتىپ ورنىن تاۋىپ بەرسە، سوندا دا وزگەمىزدەن ارتىق كورەدى دەپ وكپەلەيسىڭدەر مە؟

— جوق، وكپەلەمەيىك، — دەپ، ەشقايدا بۇرىلماستان شەشەنگە كەلەدى. اتتان تۇسپەي تۇرىپ:

— شەشەن، قايدا بارسىڭ؟ — دەگەندە:

— مىنە، مەن بارمىن. ۋا، نەمەنە، تاقسىر!

ءاز جانىبەك:

— بۇگىن ءبىز ءبىر ءۇي سالىپ جاتقان ءبىر ۇستانى كورىپ، جولىعىپ سۇراپ ەدىك «اقىڭا نە الاسىڭ؟» دەپ، «كۇنىمە ءبىر ءدىلدا الامىن» دەدى. «كۇنىگە ءبىر ءدىلدادان العاندا، نەعىپ وسى كۇنگە بايىماي ءجۇرسىڭ؟» دەدىم. «بايىمايتىن سەبەبىمدى ايتايىن. تاپقانىمدى تورتكە بولەمىن، ءبىرىن بورىشىما بەرەمىن، بىرەۋىن قارىزعا بەرەمىن، بىرەۋىن سۋعا تاستايمىن، بىرەۋىن ءوزىم ىشىپ-جەۋىمە ۇستايمىن». ءوزى ىشىپ-جەيتىنى بەلگىلى، سونىڭ بورىشى نە؟ قارىزى نە؟ سۋعا تاستايمىن دەگەنى نە؟ ورنىن تاۋىپ تاراتىپ بەرشى، — دەگەندە، شەشەن ايتتى:

— تاقسىر، ول ۇستانىڭ قارتايعان اكە-شەشەسى بار ەكەن. ەر جەتكەن ۇلى بار ەكەن. بويجەتكەن قىزى بار ەكەن. تاپقانىن تورتكە ءبولىپ، بىرەۋىن اكە-شەشەسىنە بەرىپ تۇرادى ەكەن. جاسىندا بالانى اكە-شەشەسى اسىرايدى، وسكەن سوڭ اكە-شەشەنى بالا اسىرايدى. «بورىشىن بەرەمىن» دەگەنى — اكە-شەشەمە قاراسامىن دەگەنى. «قارىزعا بەرەمىن» دەگەنى — «ەركەك بالاسىنا بەرەمىن» دەگەنى. «ءتىرى بولسا، كۇنىندە قارۋىن ولار دا قايتارار» دەگەنى. «سۋعا تاستايمىن» دەگەنى — كۇيەۋگە بەرىپ جاساپ وتىرعان قىزى بار ەكەن. قىزعا جاساعان جاساۋ سۋعا تاستاعان دۇنيەمەن بىردەي. ەندى قالعان ءبىر بولەگى ءوزىنىڭ ىشىپ-جەۋىنە مۇكى تاقى زورعا جارايتىن شىعار. مۇنىڭ ءبارىن اسىراپ، ساقتاعان سوڭ نە جايى قالسىن، قالاي بايىسىن. قۇلاعىنان باسقا دىمى جوق قۋ باس بولسا، وندا بايىماسقا نەمەنە، — دەپ ءسوزىن اياقتادى.

ءار حاننىڭ تۇسىندا ءبىر سۇرقىلتاي دەگەندەي، ءاز جانىبەك زامانىندا بولعان سۇرقىلتاي جيرەنشە بولدى. جيرەنشە ءۇش ءجۇزدىڭ قايسىسىنان ەكەنى بەلگىسىز. ءاز جانىبەك مۇنىڭ زامانىندا بولعان حان. شىنقىز تۇقىمىنان كەلەدى، تورە تۇقىمىنان. قاي عاسىردا بولعان حان ەكەنىن تاريحتان قاراڭىز.

---