InfoHub Logo

جيرەنشە مۇنان سوڭ ءبىر ناشاردىڭ قىزىن العان. ونى دا سىناپ الىپتى. اكەسى مەن شەشەسى قايىر سۇرايتىن قارا قاسقا كەدەي ەكەن. سونىڭ ون ەكى جاسار جالعىز قىزى. قىز ۇيىندە جالعىز وتىرعاندا جيرەنشە ۇيىنە بارىپ قىزدان:

— اكە-شەشەڭ قايدا كەتتى؟ — دەپ سۇراعاندا، قىزدىڭ بەرگەن جاۋابى:

— الاقانداي بەتىن جۇدىرىقتاي نانعا ساتقالى كەتتى، — دەدى.

— جۋىردا كەلە مە؟ — دەپ سۇراعاندا قىزدىڭ بەرگەن جاۋابى:

— قايدان كەلسىن. تولماستى تولتىرامىن، تويماستى تويدىرامىن دەپ ءتىرى بولىپ كىرىپ، ءولى بولىپ شىعامىن دەپ كەتتى، — دەپتى.

— جۋىردا كەلمەيتىن، تولمايتىن الىپ كەتكەن ىدىستارى ۇلكەن بە ەدى؟ — دەگەندە:

— جوق، اعاتاي، ەكەۋارا ءۇش ىدىستارى بار ەدى. بىرەۋى تىرناقتىڭ كولەمىندەي، ءبىرى — شۇرقىلتايدىڭ ۇياسىنداي، ءبىرىنىڭ جەرگىلىكتى ءتۇبى جوق ەدى.

«تىرناقتىڭ كولەمىندەي» دەپ كوزدەرىن ايتقانى ەكەن. كوز قانشا نارسەنى كورسە دە ومىرىندە تويا ما؟ ءبىر توپىراقتان باسقاعا تولا ما؟ «شۇرقىلتايدىڭ ۇياسىنداي» دەپ جۇتقان تاماقتارىن ايتقان ەكەن. «جەرگىلىكتى ءتۇبى جوق ەدى» دەپ قاناعاتسىزدىقتى ايتقان ەكەن. جيرەنشە شەشەن قىزعا ايتادى:

— اكە-شەشەڭ جۋىردا كەلمەيتىن بولسا ءۇش اۋىز ءسوز سۇرايىن، دۇرىس جاۋاپ بەرەتىن بولساڭ.

قىز ايتادى:

— سۇراڭىز، اعاتاي! بىلسەم، ايتارمىن. بىلمەسەم، باستى شايقارمىن.

شەشەن ايتتى:

— اۋىردا نە اۋىر، قاتتىدا نە قاتتى، تاتتىدە نە ءتاتتى؟ — دەيدى. بۇعان قىز ىركىلمەستەن جاۋاپ بەردى.

— اۋىردا جىلقى اۋىر، قاتتىدا عارىپشىلىك قاتتى، تاتتىدە ەرلى-بايلى كىسىنىڭ اراسىنىڭ مۇحابباتى ءتاتتى، تاتۋلىعى ءتاتتى، — دەدى قىز. وندا شەشەن ايتتى:

— بۇل ايتقان سوزدەرىڭە دالەل كەرەك، — دەگەندە: — جىلقى اۋىرىن قايدان بىلەسىڭ، عارىپشىلىك قاتتى ەكەنىن قايدان بىلەسىڭ، ەرلى-بايلى كىسىنىڭ مۇحابباتى، تاتۋلىعى ءتاتتى ەكەنىن قايدان بىلەسىڭ؟ — دەگەندە، قىزدىڭ بەرگەن جاۋابى:

— ءبىزدىڭ مىناۋ وتىرعان حاننىڭ ءۇيىنىڭ ءجۇز قارالى تۇيەسى بار. ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ سىرتىنان ورىسكە قاراي جايىلۋعا شىعادى. جالعىزىنىڭ تىقىرى ەستىلمەيدى. كەشكە تامان ارتالماي، تارتالماي ۇيگە كەلگەندە، قوينى-قونىشتارى ولجاعا تولىپ، وزدەرى ءابدان كوڭىلدەگىلەرىندەي بولىپ كەلەدى. سوندا دا ماسايراپ قۋانىپ، ءبىر جارقىلداپ كۇلمەيدى. كىسىدەن تىلەنىپ العانىڭ، «ءبۇيتىپ دۇنيە جيعانىڭ قۇرسىن» دەپ ءۇپ دەگەندە جۇرەگى قارس ايرىلىپ، ەڭىرەگەندە ەتەگى تولادى. عارىپشىلىك قاتتى ەكەنىن وسىنان بىلەمىن دەدى. ەرلى-بايلى كىسىنىڭ تاتۋلىعى ءتاتتى ەكەنىن بىلەتىنىم، اكەم مەنەن شەشەم توسەككە جاتقاندا ەكەۋى مەنى ورتاسىنا الىپ جاتادى. ەرتەڭ تۇرەگەلگەندە مەن ءبىر جاقتان تۇرەگەلەمىن، ەكەۋى ءبىر جاقتان تۇرەگەلەدى. ەرلى-بايلى كىسىنىڭ مۇحابباتى، تاتۋلىعى ءتاتتى ەكەنىن وسىدان بىلەمىن، — دەپ ءسوزىن اياقتايدى.

اقىرىندا وسى قىزدى الادى. جيرەنشە التى «ات مىنسەڭ، اۋىڭنان» دەگەندەي قاتىن جاعىنان سالىمدى، باقتى جيرەنشە بولدى. سۇلۋعا قۇمار بولعاندا ءاز جانىبەك قۇمار بولادى. ونىڭ ءولىمى ۇرعاشىنىڭ سۇلۋلىعىنان بولدى. ءاز جانىبەكتىڭ ءبىر سۇلۋ توقالى مەن ءبىر بايدىڭ بالاسى ءۇيىر-شۇيىر بولىپ، جانىبەكتىڭ ءبىر قۇلىنا كوپ التىن سىيلاپ، جانىبەكتى التىنعا ساتىپ وسى قۇل ولتىرەدى.

دۇنيەنىڭ باسى — اناۋ، اياعى — مىناۋ، سۋ اياعى قۇردىم بار سونىمەن. ەشكىمنىڭ قولىنا، باسىنا ماڭگى تۇرىپ قالمايدى.

---