كارىم حان زەند
ۇلى كارىم حان زەند 1760-1779 جىلدار ارالىعىندا، ياعني ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن يراننىڭ شاحى بولعان. زەند اۋلەتىءنىڭ نەگىزىن قالاۋشى.
ول ەشقاشان "شاح" دەگەن اتاقتى پايدالانباعان جانە بۇل پاتشالىق دارەجەنى قابىلداۋدان باس تارتقان. ونىڭ ورنىنا "ۋاكيل ءاد-داۋلا" (مەملەكەتتىك ۋاكىلدىك) دەگەن دارەجەنى قولدانعان. ول: "مەن پاتشا ەمەسپىن، مەن تەك قانا ادامداردى جاقسى كورەمىن"، - دەيتىن. كارىم حان نادير شاح افشاردىڭ گەنەرالدارىنىڭ ءبىرى بولدى.
1747 جىلى نادير شاح قايتىس بولعاننان كەيىن پارسى ەلىندە ازاماتتىق سوعىس ورىن الدى. كارىم حان، ابدولفاتح حان مەن ءالي ماردان حان ۇشەۋى تاققا III يسمايىلدى وتىرعىزىپ، مەملەكەتتى ءوزارا ءبولىسىپ الۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول جەتكىزدى.
كارىم حاننىڭ شيراز قالاسىندا سالدىرعان قامالى
كارىم حان ءالي مارداندى ءولتىرىپ، بۇكىل يراندى ءوز باقىلاۋىنا الدى. تەك نادير شاحتىڭ نەمەرەسى - شاح راحتى سىيلاعاننان حوراساندى وعان قالدىردى.
كارىمنىڭ تۇسىندا پارسى ەلى 40 جىلعى سوعىستىڭ سالدارىنان بولعان بۇلىنشىلىكتەن قايتا قالپىنا كەلتىرىلىپ، بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىك، تاتۋلىق پەن گۇلدەنۋ قايتا جاڭعىردى.
بريتان يمپەرياسىمەن اراداعى قارىم-قاتىناس قايتا قالپىنا كەلتىرىلىپ، بريتانيانىڭ ءوست-ۇندىستان كومپانياسى وڭتۇستىك يراندا ساۋدا بەكەتىنىڭ نەگىزىن قالادى.
ول شيراز قالاسىنا مەشىتتەر مەن بازارلار، مونشالار مەن باقتار سالدىرىپ، بۇل قالانى يراننىڭ استاناسى ەتتى. سوندىقتان دا كارىمنىڭ ەسىمى ءالى كۇنگە دەيىن ۇمىتىلماعان.
تاريحشىلاردىڭ ايتۋىنش كارىم حان يران ەلى تاريحىنداعى قايىرىمدى جانە ەرەكشە بيلەۋشىنىڭ ءبىرى بولعان.
You Might Also Like
-
"سوقىرتەكە" ويىنىندا ءبىرىنىڭ كوزىن ءبىرى تاڭىپ، ءبىرىن-بىرى قۋىپ وينايدى عوي. الايدا، ءبىزدىڭ قالالىق ەلەكتر ستانسيامىز كەيدە كۇن ارا، كەيدە كۇن سايىن وسى "ويىندى" كوزدى تاڭباي-اق ...
-
ەلىمىزدە بولىپ جاتقان الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇرلەندىرۋلەر ادامزاتتىڭ بارلىق سالالارىنا ەلەۋلى وزەرتۋلەر ەنگىزدى. اسىرەسە بۇل ءبىلىم سالاسىنا ايتارلىقتاي ىقپال ەتتى. ەلباسىمىز ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ قازا...
