كوگەرشىن – بەيبىتشىلىك قۇسى «اق كوگەرشىن» ءانىن ۇيرەتۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كوگەرشىن – بەيبىتشىلىك قۇسى. «اق كوگەرشىن» ءانىن ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا تابيعاتتىڭ ءبىر بولشەگى قۇستاردىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، قۇستارعا دەگەن اياۋشىلىعىن، قامقورلىق سەزىمدەرىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ورىنداۋشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىگى: قازاق مۋزىكا ونەرىن قۇرمەتتەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: سۋرەت، ماتەماتيكا، ادەبيەت
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، كارتوچكالار، ماگنيتوفون، بۋكلەت
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
كومپوزيتور س. ۆ. راحمانينوۆتىڭ شىعارماشىلىعى مەن ءومىرى تۋرالى اڭگىمەلەتۋ.
1. راحمانينوۆتىڭ شىعارماشىلارىن اتا ( 3 سيفونياسى، 4 فورتەپيانولىق كونسەرتى،
وپەرالارى ت. ب)
1. زاتايەۆيچتىڭ نوتاعا تۇسىرگەن اندەرىنىڭ ءبىرىن اتا («ياپۋراي»)
2. س. ۆ راحمانينوۆ قانداي كىتاپتاردىڭ جارىققا شىعۋىنا ءوز ۇلەسىن قوستى؟
(« قازاق حالقىنىڭ 1000 ءانى»، «قازاقتىڭ 500 ءانى مەن كۇيلەرى»)
II. جاڭا ساباق.
كوگەرشىن - بەيبىتشىلىك قۇسى. ەلىمىز ەگەمەندىك الىپ، دەربەس مەلەكەتكە ارنالعان
قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋ سالاسىنا تىڭ وزگەرىستەر ەنگىزىلىپ، جاڭا
تالاپ - مىندەتتەر قويىلدى. سونىڭ ءبىرى جەتكىنشەك ۇرپاقتىڭ بولاشاقتا ەكولوگيالىق
تانىم - تۇسىنىكتەرىن، تابيعاتقا دەگەن قامقورلىق سەزىمدەرىن دامىتىپ، ەكولوگيالىق مادەنيەتتى ازامات تاربيەلەۋىندە بولىپ وتىر. ەلىمىزدىڭ ءبىرتۋار اعارتۋشىلارى ش. ءۋاليحانوۆ،
ى. التىنسارين، ا. قۇنانبايەۆ، م. جۇمابايەۆ ءوز ەڭبەكتەرىندە تابيعاتقا قامقورلىقتىڭ ۇلتتىق ءتالىمى - تاربيەدەن باستاۋ الاتىنىنا ۇلكەن ءمان بەرە كەلىپ، تابيعات سىيىن باعالاي، قادىرلەي بىلۋگە، باعا جەتپەس بايلىعىنا قامقور بولا ءبىلۋدى مىندەتتەيدى.
بۇگىن ءبىز تابيعاتتىڭ ءتىرى ءبىر بولشەگى – قۇستار جونىندە وتكىزگەلى وتىرمىز.
اقىن، سازگەر، سال - سەرىلەر سوناۋ ەرتە زاماننان قۇستارعا ارناپ ولەڭ – شۋماعىن، ءان - جىرلارىن ارناعان.
بۇگىنگى ساباعىمىزدا كوپ حالىقتاردا بەيبىتشىلىكتىڭ ءرامىزى سانالاتىن قۇس «كوگەرشىن» تۋرالى بولماق.
كوگەرشىن - جەر بەتىنە تىنىشتىق پەن بەرەكە اكەلەتىن قۇس دەپ سانالادى.
كوگەرشىن – دۇنيەجۇزىنىڭ كوپتەگەن حالىقتارى ءۇشىن بەيبىتشىلىك بەلگىسى.
بەيبىتشىلىك نىشانىن باسقا قۇستارعا تەڭەيتىن حالىقتار دا بار. مىسالى: جاپوندىقتاردا اق تىرنالار - بەيبىتشىلىك بەلگىسى. سوندىقتان ولار اق تىرنالاردى قاعازدان جاساپ، ءبىر - بىرىنە سىيعا تارتادى، ياعني باقىت پەن جاقسىلىق، اق نيەتتەرىن بىلدىرەدى. ءۇندى حالىقتارى ءۇشىن بەيبىتشىلىك بەلگىسى تاۋىق قۇسى. ال قازاق حالقىندا شىنايى تازالىقتىڭ سۇلۋلىقتىڭ، باقىتتىڭ بەلگىسى – اققۋ.
اققۋ قۇسىنىڭ ءمۇسىنى قازاق حالقىنىڭ ساز اسپاپتارى – دومبىرا، قوبىز قۇرىلىسىنا وتە ۇقساس.
ءىV. دامىتۋشىلىعى
ن. تىلەندييەۆ - كۇيشى - كومپوزيتور. ول دا قۇستار تۋرالى كوپتەگەن كۇيلەر شىعىرعان. سونىڭ ءبىرى «اققۋ» كۇيى.
ا) كۇي دەگەنىمىز نە؟
ءا) ونىڭ نەشە ءتۇرى بار؟ (توكپە، شەرتپە)
ب) كۇيدىڭ شەبەرلەرىن اتا (قۇرمانعازى، تاتتىمبەت)
كۇي تىڭداۋ. «اققۋ»
- كۇي ۇنادى ما؟
- كۇيدىڭ ەكپەنى (تەمپى) قانداي؟
- كۇيدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟ (شەرتپە)
لوگيكالىق تاپسىرمالار
«قارلىعاش» قۇس
داۋىس جاتتىعۋلارى:
دو، رە، مي، فا، سول، ليا، سي،، دو. دو نوتاسىنا قىسقا قايىرىم ورىنداۋ.
ا. جۇبانوۆتىڭ «اق كوگەرشىن» ءانى بەيبىتشىلىك، باقىت، كوكتەمگى كۇن سياقتى جارقىن ءساتىن سۋرەتتەيدى. اق كوگەرشىن ءوزىنىڭ قاناتىمەن بىزگە باقىت اكەلەدى.
«اق كوگەرشىن» ءانىن ۇيرەتۋ.
ءسوزى: ن. بايمۇحامەدوۆ
ءانى: ا. جۇبانوۆ.
مۋزىكالىق ساۋات
مۋزىكالىق ەسەپ شىعارامىز.
1)
2) قانداي ولشەمدەردى بىلەمىز؟
- وسى 2/4 ولشەمى قالاي ديريجەرلانادى؟
- 3/4 ولشەمى قالاي ديريجەرلانادى؟
3) – ەندى سەندەرگە نوتا سىزىعىندا ولشەمدەرى بەرىلگەن، سوعان وري نوتا ۇزاقتىقتارىن ەسەپتەپ، تاكت سىزىعىنا بولەسىڭدەر.
V. بەكىتۋ:
ءسوزجۇمباق. «كوگەرشىن»
1. جاپوننىڭ حالىق ءانى
2. – نەشەلىك نوتا؟
3. بايقاداموۆتىڭ ءانى
4. «قازاق حالقىنىڭ 100 ءانى» اتتى كىتابىنىڭ اۆتورى
5. جاپون حالقىنىڭ بەيبىتشىلىك بەلگىسى سانالاتىن قۇس
6. «اققۋ» كۇيى، كۇيدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
7. «اققۋ» كۇيىن جازعان كومپوزيتور
8. «اق كوگەرشىن» ءانىنىڭ مۋزىكاسىن جازعان كومپوزيتور
VI. قورىتىندىلاۋ:
ءبىز ۇنەمى مىنانى ەسكە سالىپ وتىرۋىمىز كەرەك: ءبىز اينالا قورشاعان ءتابيعاتتىڭبىر بولشەگى بولىپ تابىلامىز. تابيعاتتى قورعاي ءبىلۋىمىز كەرەك. سوندا عانا بۇكىل جەر بەتى كەرەمەت
گۇل - باقشاعا، اينالىپ، قۇلپىرا تۇسەدى.
VII. ۇيگە تاپسىرما: ءاندى جاتتاۋ، «قۇستار - ءبىزدىڭ دوسىمىز» تاقىرىبىنا شىعارما جازۋ.
باعالاۋ.
كوگەرشىن – بەيبىتشىلىك قۇسى «اق كوگەرشىن» ءانىن ۇيرەتۋ جۇكتەۋ
كوگەرشىن – بەيبىتشىلىك قۇسى سلايدتى جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا تابيعاتتىڭ ءبىر بولشەگى قۇستاردىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، قۇستارعا دەگەن اياۋشىلىعىن، قامقورلىق سەزىمدەرىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ورىنداۋشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىگى: قازاق مۋزىكا ونەرىن قۇرمەتتەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءپانارالىق بايلانىس: سۋرەت، ماتەماتيكا، ادەبيەت
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، كارتوچكالار، ماگنيتوفون، بۋكلەت
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
كومپوزيتور س. ۆ. راحمانينوۆتىڭ شىعارماشىلىعى مەن ءومىرى تۋرالى اڭگىمەلەتۋ.
1. راحمانينوۆتىڭ شىعارماشىلارىن اتا ( 3 سيفونياسى، 4 فورتەپيانولىق كونسەرتى،
وپەرالارى ت. ب)
1. زاتايەۆيچتىڭ نوتاعا تۇسىرگەن اندەرىنىڭ ءبىرىن اتا («ياپۋراي»)
2. س. ۆ راحمانينوۆ قانداي كىتاپتاردىڭ جارىققا شىعۋىنا ءوز ۇلەسىن قوستى؟
(« قازاق حالقىنىڭ 1000 ءانى»، «قازاقتىڭ 500 ءانى مەن كۇيلەرى»)
II. جاڭا ساباق.
كوگەرشىن - بەيبىتشىلىك قۇسى. ەلىمىز ەگەمەندىك الىپ، دەربەس مەلەكەتكە ارنالعان
قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋ سالاسىنا تىڭ وزگەرىستەر ەنگىزىلىپ، جاڭا
تالاپ - مىندەتتەر قويىلدى. سونىڭ ءبىرى جەتكىنشەك ۇرپاقتىڭ بولاشاقتا ەكولوگيالىق
تانىم - تۇسىنىكتەرىن، تابيعاتقا دەگەن قامقورلىق سەزىمدەرىن دامىتىپ، ەكولوگيالىق مادەنيەتتى ازامات تاربيەلەۋىندە بولىپ وتىر. ەلىمىزدىڭ ءبىرتۋار اعارتۋشىلارى ش. ءۋاليحانوۆ،
ى. التىنسارين، ا. قۇنانبايەۆ، م. جۇمابايەۆ ءوز ەڭبەكتەرىندە تابيعاتقا قامقورلىقتىڭ ۇلتتىق ءتالىمى - تاربيەدەن باستاۋ الاتىنىنا ۇلكەن ءمان بەرە كەلىپ، تابيعات سىيىن باعالاي، قادىرلەي بىلۋگە، باعا جەتپەس بايلىعىنا قامقور بولا ءبىلۋدى مىندەتتەيدى.
بۇگىن ءبىز تابيعاتتىڭ ءتىرى ءبىر بولشەگى – قۇستار جونىندە وتكىزگەلى وتىرمىز.
اقىن، سازگەر، سال - سەرىلەر سوناۋ ەرتە زاماننان قۇستارعا ارناپ ولەڭ – شۋماعىن، ءان - جىرلارىن ارناعان.
بۇگىنگى ساباعىمىزدا كوپ حالىقتاردا بەيبىتشىلىكتىڭ ءرامىزى سانالاتىن قۇس «كوگەرشىن» تۋرالى بولماق.
كوگەرشىن - جەر بەتىنە تىنىشتىق پەن بەرەكە اكەلەتىن قۇس دەپ سانالادى.
كوگەرشىن – دۇنيەجۇزىنىڭ كوپتەگەن حالىقتارى ءۇشىن بەيبىتشىلىك بەلگىسى.
بەيبىتشىلىك نىشانىن باسقا قۇستارعا تەڭەيتىن حالىقتار دا بار. مىسالى: جاپوندىقتاردا اق تىرنالار - بەيبىتشىلىك بەلگىسى. سوندىقتان ولار اق تىرنالاردى قاعازدان جاساپ، ءبىر - بىرىنە سىيعا تارتادى، ياعني باقىت پەن جاقسىلىق، اق نيەتتەرىن بىلدىرەدى. ءۇندى حالىقتارى ءۇشىن بەيبىتشىلىك بەلگىسى تاۋىق قۇسى. ال قازاق حالقىندا شىنايى تازالىقتىڭ سۇلۋلىقتىڭ، باقىتتىڭ بەلگىسى – اققۋ.
اققۋ قۇسىنىڭ ءمۇسىنى قازاق حالقىنىڭ ساز اسپاپتارى – دومبىرا، قوبىز قۇرىلىسىنا وتە ۇقساس.
ءىV. دامىتۋشىلىعى
ن. تىلەندييەۆ - كۇيشى - كومپوزيتور. ول دا قۇستار تۋرالى كوپتەگەن كۇيلەر شىعىرعان. سونىڭ ءبىرى «اققۋ» كۇيى.
ا) كۇي دەگەنىمىز نە؟
ءا) ونىڭ نەشە ءتۇرى بار؟ (توكپە، شەرتپە)
ب) كۇيدىڭ شەبەرلەرىن اتا (قۇرمانعازى، تاتتىمبەت)
كۇي تىڭداۋ. «اققۋ»
- كۇي ۇنادى ما؟
- كۇيدىڭ ەكپەنى (تەمپى) قانداي؟
- كۇيدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟ (شەرتپە)
لوگيكالىق تاپسىرمالار
«قارلىعاش» قۇس
داۋىس جاتتىعۋلارى:
دو، رە، مي، فا، سول، ليا، سي،، دو. دو نوتاسىنا قىسقا قايىرىم ورىنداۋ.
ا. جۇبانوۆتىڭ «اق كوگەرشىن» ءانى بەيبىتشىلىك، باقىت، كوكتەمگى كۇن سياقتى جارقىن ءساتىن سۋرەتتەيدى. اق كوگەرشىن ءوزىنىڭ قاناتىمەن بىزگە باقىت اكەلەدى.
«اق كوگەرشىن» ءانىن ۇيرەتۋ.
ءسوزى: ن. بايمۇحامەدوۆ
ءانى: ا. جۇبانوۆ.
مۋزىكالىق ساۋات
مۋزىكالىق ەسەپ شىعارامىز.
1)
2) قانداي ولشەمدەردى بىلەمىز؟
- وسى 2/4 ولشەمى قالاي ديريجەرلانادى؟
- 3/4 ولشەمى قالاي ديريجەرلانادى؟
3) – ەندى سەندەرگە نوتا سىزىعىندا ولشەمدەرى بەرىلگەن، سوعان وري نوتا ۇزاقتىقتارىن ەسەپتەپ، تاكت سىزىعىنا بولەسىڭدەر.
V. بەكىتۋ:
ءسوزجۇمباق. «كوگەرشىن»
1. جاپوننىڭ حالىق ءانى
2. – نەشەلىك نوتا؟
3. بايقاداموۆتىڭ ءانى
4. «قازاق حالقىنىڭ 100 ءانى» اتتى كىتابىنىڭ اۆتورى
5. جاپون حالقىنىڭ بەيبىتشىلىك بەلگىسى سانالاتىن قۇس
6. «اققۋ» كۇيى، كۇيدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
7. «اققۋ» كۇيىن جازعان كومپوزيتور
8. «اق كوگەرشىن» ءانىنىڭ مۋزىكاسىن جازعان كومپوزيتور
VI. قورىتىندىلاۋ:
ءبىز ۇنەمى مىنانى ەسكە سالىپ وتىرۋىمىز كەرەك: ءبىز اينالا قورشاعان ءتابيعاتتىڭبىر بولشەگى بولىپ تابىلامىز. تابيعاتتى قورعاي ءبىلۋىمىز كەرەك. سوندا عانا بۇكىل جەر بەتى كەرەمەت
گۇل - باقشاعا، اينالىپ، قۇلپىرا تۇسەدى.
VII. ۇيگە تاپسىرما: ءاندى جاتتاۋ، «قۇستار - ءبىزدىڭ دوسىمىز» تاقىرىبىنا شىعارما جازۋ.
باعالاۋ.
كوگەرشىن – بەيبىتشىلىك قۇسى «اق كوگەرشىن» ءانىن ۇيرەتۋ جۇكتەۋ
كوگەرشىن – بەيبىتشىلىك قۇسى سلايدتى جۇكتەۋ