كوكەمارال گۇلدەگەندە
جابىنى جاۋعا مىنبە جالدى ەكەن دەپ،
جامانمەن جولداس بولما مالدى ەكەن دەپ.
بالاسىن قازاناتتىڭ باقپاي قويما،
جەم ءتۇسىپ اياعىنان قالدى ەكەن دەپ.(حالىق ولەڭى)
كۇنى كەشە بۇل ەكى كولحوزدىڭ اراسىنا جاياۋ جۇگىرىپ كەتە بەرۋشى ەدىك. ەندى جۇرت ماشيناسىز ءبىر ادىم اتتامايدى. بۇل كۇندە ەكى اراداعى جالعىز اياق سۋىرتپاق جول دا جوعالعان.
بىلاي شىعا بەرە شوفەر جىگىت ساۋساعىن شوشايتىپ:
— بەنزين تاۋسىلدى. قايتار جولىما بەنزين تاۋىپ بەرمەسەڭىز، مەن جولدا قالامىن، — دەپ زارلادى.
ىقىلىق اتا ءىشىپ العانىن كورىپ وتىرمىن. ونىمەن ايتىسىپ وڭبايسىڭ: — كورەرمىز، — دەي سالدىم.
ماشينا وقالاقتاعان سيىر قۇساپ ويقى-شويقى جورتىپ كەلەدى. بەنزين ورنىنا باگىنا اراق قۇيىلعانداي.
— ديرەكتوردىڭ بۇيرىعى بار، — دەدى شوفەر رۋلدەن قولىن الا بەرىپ ساۋساعىن شوشايتىپ، — كولىك «ناليەۆو» جۇرىلمەسىن دەگەن. بىلسە، مەنى جۇمىستان قۋادى.
ەلگە كەلگەندە وسى شوڭقاراداعى ءاديا اپكەمە جولىقپاسام، بىردەڭە جوعالتىپ العانداي بولامىن دا تۇرامىن. كەلۋىن كەلەمىن-اق، ەندى كورشى كولحوزعا قايتاردا كولىك قينايدى.
جاڭا جيەنىمە ايتتىم:
— ءاي، اينالايىن، ماعان ءبىر ات ەرتتەپ بەرسەڭ جەتەدى، ماشينا ىزدەپ اۋرە بولما، — دەدىم.
كونبەدى:
— ءوزىڭ استانادان كەلىپ، اتقا ءمىنىپ جۇرگەنىڭ نە بولعانىڭ الدەكىم قۇساپ، — دەپ سوگىپ تاستادى. جات تا كەپ ماشينا ىزدەدى. بولىمشە باستىعىنا «اكە-كوكە» دەپ جاتىپ «گازيگىن» سۇراپ الىپتى.
— مەنىڭ دە بالا-شاعام بار، — دەدى شوفەر. — بۇگىن عوي دەمالىس. جۇرت دەمالادى، مەن جۇمىس ىستەيمىن. اندا بار، مۇندا بار... ەل جاتسا دا، ەنەكەم جاتپايدى. ول كىم؟ ول — مەن. «تالاپتىعا» جەتكەن سوڭ بەنزين ۇيىمداستىرىڭىز. ۆوت...
جولدىڭ ۇستىندە، قىزىل جوڭىشقانىڭ جاعاسىنداعى كوك وزەكتە جىلقى جاتىر ەكەن. ەسىمە قۋان ءتۇسىپ، شوفەرگە:
—توقتا! — دەدىم.
ول اڭىرىپ، العاشىندا تۇسىنبەي قالدى.
— ال، ەندى قايتا بەر.
— سىزشە؟..
— ساۋ بول!
جولدان بۇرىلىپ، جىلقى جۋساپ جاتقان وزەككە قاراي جۇرە بەردىم.
جىلقى دەگەندە جيىرما شاقتى ءمىنىس اتتارى ەكەن. مەن جاقىنداعاننان ءبارى دە ودىرايا باس كوتەرىپ، وقشيا قاراسىپ قالدى. اراسىندا بىرەۋى ەرتتەۋلى. دەمەك، قۋان اعا دا وسىندا. ايتسا ايتقانداي، ات باعۋشى وزەكتىڭ قاباعىندا شوق توبىلعىنىڭ تۇبىندە جامباستاپ جاتىر ەكەن. كوكتىڭ يىسىنە ەلتىپ قالعانداي، ىشپەي-جەمەي شالا ماس. مەنىڭ ماشينادان ءتۇسىپ قالعانىمدى كورىپ جاتىپتى.
— كەل، ىنىشەك، — دەدى كوكشىل كوزدەرى كۇلىمسىرەپ. — مىنا جامان اعاڭدى ىزدەپ كەلمەگەن شىعارسىڭ، تاڭسىق ىزدەپ كەلدىڭ عوي. اتقا قۇمارلىعىڭ ءالى قالماعان، ءا، قىزتالاق.
اتتار ەندى الگىدەي ودىرايماي وتقا باس قويىپتى. قىزىل جوڭىشقا گ ۇلىنىڭ يىسىنەن كوبەلەكتىڭ باسى اينالعانداي قالباڭ قاعادى. جابايى ارانىڭ قۇدايى جارىلقاپ، قاي گۇلگە قونارىن بىلمەي شالقاقتايدى. ماستىقپەن بۇلعاقتاپ كەلىپ، تۇمسىعىڭنان سوعىپ كەتە جازداپ جاناي ۇشىپ وتەدى. ىرعىن توقشىلىق. اتتار دا كولىك مالىنا ۇقسامايدى، بۇيىرلەرى توق، ءجۇنىنىڭ جىلتىلى كوپ، جاۋىر-جاۋتىگى جوق.
— قۋان اعا، جۇمىس ايىرباستاساق قايتەدى؟ ءسىزدىڭ ورنىڭىزعا جىلقى باققىم كەلەدى.
كوزى سىعىرايىپ، كونتەك ەرنى قىبىرلاپ ءبىراز جاتتى. ءسىرا، ايتايىن دەگەن ءسوزىن قايتىپ الدى. مەنى ءبىر بوقتاي جازداپ بارىپ قالدى. سونان سوڭ شىنتاقتاعان جەرىنەن كوتەرىلە بەردى.
— سەنىڭ عوي بالا كۇنىڭدە جىلقى باققانىڭدى بىلەمىن. باقساڭ، ءقازىر قولىڭنان، بالكىم، كەلەر. ءاي، قايدام، ءبىراق... ال مەن سەنىڭ قىزمەتىڭدى ىستەي الار ما ەكەم؟ جىلقى باققان وڭاي ەمەس، ىنىشەك. قۇيرىعىن ۇستاپ جۇرمەسەڭ — قيىن. بىرەۋى جوعالسا ەڭ كەمى ءۇش ءجۇز سوم موينىڭا سارت ەتە قالادى. ال مەن مىنا سۇڭعىتتاردىڭ ءارقايسىسىنا ايىنا جازدا 2 سوم 05 تيىننان، قىستا 3 سوم 09 تيىننان اقى الامىن.
مەن قۋان اعانىڭ ەڭبەكاقىسىن ىشىمنەن ەسەپتەپ شىعىپ:
— از عوي،—دەدىم.
— از. قايتەسىڭ؟ كولحوز باستىق تاۋداعى جىلقىدان كۇش-كولىككە دەپ تاعى جيىرما ات بەرمەكشى بولعان. اقى اتتىڭ سانىنا قاراي. مۇندا قىپ-قىزىل اقشا قوي مەن قوشقار باققاندا عوي. انە، اناۋ جاتقان سامبەتتىڭ قوشقارى. مەرينوس. جاقسى ءجۇن بەرسە، ايىنا ءۇش ءجۇز سومعا دەيىن اينالادى.
ەندى بايقادىم، اۋلاعىراق جاسىل دۇنيە اراسىنا قوناقتاعان اقشا بۇلتتاي بولىپ، سامبەتتىڭ مەرينوس قوشقارلارى جاتىر ەكەن. كەكىرەلەپ تويعاننان بولار، ارقار ءمۇيىز قوشقارلاردىڭ ساق-ساق ءسۇزىسىپ جاتقانى، ولاردى اجىراتىپ، سامبەتتىڭ ايقايلاعانى ەستىلەدى.
اتتار وتتاي-وتتاي جالىقتى ما، كىم بىلگەن، ءبىر جەرگە شوعىرلانىپ، ەكى-ەكەۋدەن قاسىنىسا باستادى. بىرەۋى عانا اۋلاعىراق بارىپ ىڭق دەپ جاتا كەتتى دە، اياقتارى سەرەيىپ ولگەن مال قۇساپ قالدى. وۋ، قۋان اعا، اناۋىڭىز جوڭىشقادان ءىشى كەۋىپ جاتقان جوق پا؟ جوعا، — دەپ كۇلدى ول. — جوڭىشقاعا جىلقى بالاسىنىڭ ءىشى كەپپەيدى. اياعى جارىم عوي بايعۇستىڭ. تانىماي قالدىڭ با؟ انا جىلى كەلگەنىڭدە ەرتتەپ بەرگەنىم كانە، كادىمگى قامبارقاسقا عوي. جاقسى ات اياعىنان قالادى دەگەن تۇپ-تۋرا ەكەن دە.
– اپىر-اي، شىن با؟ شىمقاي قارا ەدى، قاراگەر تارتىپ كەتىپتى عوي. وعان نە بولعان؟
قۋان اعا اۋزىنا سالىپ تىستەلەپ وتىرعان راڭ ءشوپتى ىزالانا تۇكىرىپ تاستادى.
– نە بولعان؟ نە بولۋشى ەدى؟ جۇرتتىڭ ءبارى ءوزىڭ سياقتى. انا جىلى ءوزىڭ دە تاقىمىڭا ءبىر تيگەن اتتى قان-سورپا قىلىپ قايتارماپ پا ەدىڭ؟ سەنى قويشى، اتتىڭ جايىن بىلە بەرمەيسىڭ... اۋدان بويىنشا بايگەنىڭ الدىن بەرمەپ ەدى، جانۋار. كورىنگەن ءمىنىپ، اقىرى اياعىنا سۋ ءتۇسىپ، ءمۇساپىر بولىپ جاتىسى اناۋ. وسى قوي قىرقىمدا قىرقىنشىلارعا سويىلماقشى.
قۋان اعا كۇرسىندى. اكەسى سۇلتان سوعىستان كەلمەي قالعاندا دا بۇلاي كۇرسىنگەنىن كورگەن ەمەن.
قىزىل جوڭىشقانىڭ اراسىنان بودەنە بەزىلدەپ قويا بەردى. ارىرەكتەن تاعى ءبىر بودەنە بىتپىلدىقتادى. ەكەۋى كەزەك-كەزەك سايرايدى.
مەن بۇل كونسەرتكە قۇلاق ءتۇرىپ قالعانىمدى بايقاپ:
— اشىركۇل مەن تامابايدىڭ ايتىسى عوي، — دەدى قۋان اعا.
— ا-ا! — دەپ ءمانىسىن ءبىرازدان كەيىن بارىپ ءتۇسىنىپ، كۇلىپ جىبەرىپپىن. ەرتەرەكتە تاماباي مەن اشىركۇل دەگەن ەرلى-زايىپتى كىسىلەر وتكەن ەكەن. توي-جيىندا، شىلدەحانا، بادىك، باستاڭعىدا ەكەۋى ەكى جاق بوپ، جاڭا تانىسقان قىز بەن جىگىتشە ولەڭمەن ايتىسادى ەكەن. اشىركۇلگە زەينەپ دەگەن كەلىنشەك سەرىك بولاتىن كورىنەدى. تامابايدىڭ سوندا ايتاتىنى:
اشىركۇل، زەينەپ،
وتىرمىن سويلەپ.
بۇل قىزىق وتەر-كەتەر
ءوي دەپ، ءبۇي دەپ...
مىنا بودەنەلەر دە ءبىرى ەركەگى، ءبىرى ۇرعاشىسى، ەكەۋى بىرىنە-بىرى جەتە الماي زارىققان عاشىقتارشا ءۇزىلىپ-ۇزىلىپ تامىلجيدى.
— ءبىرىن-بىرى تابا الماي ءجۇر مە؟ — دەيمىن تاڭدانىپ.
— ءبىرىن-بىرى ىزدەمەسە، بالسىنبەسە، — ءسان بولمايدى دا، — دەپ كۇلدى قۋان اعا.
وزەك بويىنداعى دۇلەي تەرەكتەردەن قۇس جاستىقتى بىرەۋ سىلكىلەگەندەي مامىق بۇرقىرايدى. باياۋ جەلدەن بايتەرەك باسى شايقالىپ، جاپىراقتارى جامىراپ، جەر بەتىنە جايىلىپ ۇشىپ كەتكەن مامىعىن جوقتاپ تۇرعانداي كۇيزەلىڭكى كۇيدە.
اق جارىلقاپ كۇن تۋعانداي مايدىڭ ايى. ءبىراق سوندا دا كوڭىلى ءبۇتىن ەشكىم جوق سياقتى. ءتىپتى كوكشىل اسپان توسىندەگى اق جەلكەن بۇيرا بۇلتتار دا باياۋ قالقىپ، مۇڭدى ءپىشىن تانىتقانداي.
ال ەندى جيىرما اتتىڭ ىشىندەگى جالعىز بايتالدىڭ كۇنى كۇن ەمەس پە دەپ قالدىم. كولحوزدىڭ اتتارىنا جەكەمەنشىك مالدى قوسىپ باعۋعا باسقارما قاتاڭ تىيىم سالسا دا، قۋان اعا ءوزىنىڭ جالعىز بايتالىن ءۇيدىڭ جانىنا ارقانداپ قويۋعا وبالسىنىپ، اتتارعا قوسىپ باعادى. اقتا بولعان اتتار دۇنيەدە وت وتتاپ، سۋ ىشۋدەن باسقا قىزىقتان ماقرۇم. ولاردىڭ سول توپاستىعىن تۇسىنە الماعان سارى بايتال ءىشى پىسىپ، الاسۇرىپ، ۇرىنارعا قارا تاپپاي تارپاڭ. ءوزى دە جۇنتتاي، ءجۇنى قىزعىلتىم التىنداي جىلتىلداعان تازا سەمىز.
بايتال ويناقتاپ بارىپ، ۇرىنىپ وتكەن كەزدە، اتتار جاقتىرماي، قۇلاقتارىن جىميتىپ، تىستەرىن اقسيتىپ، كىرجىڭ ەتە قالادى. تەك بۇرىكقۇلاق ءداۋ قاراگەر ات قانا كادىمگىدەي قوقيلانىپ، وقىرانعان بولادى. بۇرىكقۇلاق قىستا قار قالىڭ بولىپ ماشينا، تراكتور جۇرە الماي قالعان كەزدە پرەدسەداتەلدىڭ شاناسىنا جەگىلەدى. سوندىقتان الا جازداي ونىڭ ارقاسىنا شىبىننان باسقا قونبايدى، جەلدەن باسقا مىنبەيدى. سول بۇلان بوستاندىقتىڭ ارقاسىندا ات تا بولسا، الىستا-الىستا قالعان تاي-قۇناندىق ءتاتتى داۋرەن كوزىنە ەلەس بەرىپ وتكەندەي بولادى دا، بۇلعاقتاعان سارى بايتالدى جانىنان قۋمايدى.
سارى بايتال اتتىڭ كارىسى لاقسا جيرەنگە دە بارىپ ۇرىنعاندا، قامبارقاسقاعا جۋىمايدى. سۇڭعىلالىقپەن ونىڭ جاقىندا جات دۇنيەلىك بولاتىنىن سەزگەندەي اۋلاق جۇرەدى.
ءىش قۇستا بولعان سارى بايتال كەيدە اۋلاقتان ءيىس اۋلاعانداي اۋىل جاققا زارىعا قاراپ، قۇلاعىن تىگىپ كوپكە دەيىن تۇرادى. اقىرى شىداي الماي سالىپ ۇرىپ، كوشەنىڭ باس جاعىنداعى وگورودتىڭ اياعىن الا ارقانداۋلى تۇرعان ساپاردىڭ كۇرەڭ ايعىرىنىڭ جانىنا جەتىپ كەلەدى. سورلى كۇرەڭدە قاماۋدا تۇرعانداي، كىسىنەپ-كىسىنەپ الىپ موينىن قازداي ءيىپ، توقپاق جالى كۇدىرەيىپ، قۇيرىعى جەلبىرەي كوتەرىلىپ، تۇلا بويى اتىلاتىن ساداقتاي شيىرشىقتالا باستايدى. بايتال ايعىردى القىندىرا تۇسپەك بولىپ، ءبالسىنىپ، شىڭعىرىپ-شىڭعىرىپ، موڭكىپ-موڭكىپ ارتقى اياعىمەن كۇرەڭدى تۇمسىقتان سارت-سارت تەبەدى.
سول كەزدە شاتىرلى ۇيگە بوكسەسىن تىعىپ تۇرعان كيىز ۇيدەن ساپار اتىپ شىعادى.
– ا، سايقال، ءيتتىڭ مالى! — دەپ جەردە جاتقان بالتانى الا سالا تۇرا ۇمتىلادى.
– ءاي، دۇلەي، ابايلا. بىرەۋدىڭ مالىن جازاتايىم جارىپ تاستاما، – دەپ ىرگەدەن ۇيدەگى بايبىشەسى ايقايلايدى.
بالتا، شىنىندا دا، لايىقتى قارۋ ەمەس ەكەنىن ەندى سەزىپ، ساپار سامبىدەن جاڭا يگەن ۋىقتىڭ ءبىرىن ىلە كوتەرىپ جۇگىرەدى...
ءسامبى ۋىقتىڭ ءىزى سانىنا ايقىش-ۇيقىش تۇسكەن بايتال ويقاستاپ وتىرىپ، ورىسكە قايتا ورالادى. ول ءبىر ساتكە الگى ءبىر بويىن بيلەگەن بايانسىز قۇمارلىقتىڭ سيقىرىنان سىتىلىپ شىعىپ، مىنا ءورىستىڭ بال اۋاسى مەن جۇپارساڭ يىسىنە ماس بولىپ، باسى اينالا باستايدى.
قىزىل التىن تۇستەس كۇرەڭسە مەن راڭ گ ۇلى تولقىن-تولقىن. اق سەلەۋ ءار جەردە ءبىر سىلاڭ قاعىپ، سۋسىپ بارا جاتقان كۇمىس قۇيرىق تۇلكىدەي. يتقىزعالداقتان دۇنيەجۇزى قىزىل كيىنگەندەي. بىلتىرعى سۇدىگەردىڭ ءۇستىن بيىل سارى گۇل قاپتاپ كەتىپتى. يزەن ءالى گۇلدەمەگەن، بالعىن. ءبىراق ميا باس تارتىپ، اق گۇل اشا باستاپتى. شىرىش بويلاپ، ءار جەردە القىمى كەپكەن كوبرا جىلانداي شاپشي شانشىلىپ تۇر. يمانجاپىراقتىڭ تامىرلارى ادىرايىپ-ادىرايىپ سولگە بۋاز بولعان كەز ەكەن.
وسىنشاما قىزىل-جاسىل دۇنيەنىڭ اراسىندا ءتۇپ-تۇپ وسكەن قىلشا عانا ءوڭسىز، سۇرقاي، ءيىسى دە جوق. ءبىراق ينە جۇتىپ، كۇشالا جەگەن يت سۇيرەتىلىپ ءجۇرىپ ورىستەن قىلشا تاۋىپ جەسە، جازىلادى دەسەدى. ال ناسىبايشى شالدار قىلشانىڭ كۇلىن تەمەكىنىڭ كەپكەن جاپىراعىنا ارالاستىرىپ تۇيەدى.
انە، اناۋ قىزىل — جانتاق. ونىڭ دا كوركىمەن ماقتانار ءتۇرى جوق. ءبىراق ءتىلىن بىلگەندەر گۇلدەگەندە ورىپ الىپ، كولەڭكەدە كەپتىرىپ، جاپىراعىن شاي ورنىنا قايناتىپ ىشسە، قان تاسىعان اۋرۋعا داۋا كورىنەدى. بۇل جانتاقتىڭ قاسيەتى تۋرالى ءبىر تۇرىكپەن ايەلى دوكتورلىق ديسسەرتاسيا دا قورعاسا كەرەك. دۇنيەنىڭ وسىنشا توقتىعىنا قاراماستان ءومىرى بوتەگەسى تومپايمايتىن قانشىر قۇس شىرعاناق باسىنداعى بىلتىردان قالعان قاتقان ءداندى شوقىپ وتىر. كۇزگە قاراي پىسەتىن شىرعاناقتىڭ يانتار سارى جەمىسىن الماتىنىڭ كوك بازارىندا ورىس كەمپىردىڭ دارىلىككە ستاكانداپ ساتىپ وتىرعانىن كورگەن ەم. تەگىندە قانشىر اقىماق قۇس ەمەس.
كوكەمارالدىڭ سارعىش گۇلىنە جاسىل ارا قايتا-قايتا قونادى. تۇمسىعىمەن شانشىلا قونىپ، ءون بويى ءبىر جيىرىلىپ، ءبىر جازىلىپ، بي بيلەپ جاتقانداي بولادى. بارماق باسىنداي جاسىل اراعا وسىنشاما قوماعاي قۇشتارلىق قايدان پايدا بولعان؟ جاسىل مەن سارى ۇيلەسىمدى. ەشكىم وقىتپاسا دا تىرشىلىك ءوزى دانىشپان. جاسىل ارا — ءتىلسىز مۋزىكانت. ءبىراق، ونىڭ ىزىڭىن كوكەمارال عانا ۇعاتىن شىعار، ءبىز قايدان بىلەيىك؟
كەشەگى سوعىس كەزىندە شەشەمىز جۇمىستان قايتقاندا، الدەقانداي سارى گۇلدىڭ ءتۇيىر-تۇيىر باسىن ۇگىپ اكەلىپ، شاي جوقتا شاي ورنىنا قايناتۋشى ەدى. سول وسى — كوكەمارال بولار ما؟..
كوكشە ءشوپتىڭ تۇيمە باسى ۇركەردەي شوعىرلانىپ، ءار-ار جەردەن كورىنەدى. بۇل — جۋا. بالا كۇنىمىزدە جۋانى قويۋ ايرانعا تۋراپ جەۋشى ەدىك. قازىرگى بالالار ويتپەيدى. قۋان اعادان: نەگە؟ — دەپ سۇراسام:
— توقشىلىق، — دەيدى.
«اشارشىلىقتا جەگەن قۇيقانىڭ ءدامى اۋزىڭنان كەتپەستىڭ» كەرى ەمەس، سول ايرانعا تۋراپ جەگەن جابايى جۋا ءدارى-اۋ دەپ ويلايمىن.
وسىدان وسى سارى بايتال ءبىر كەزدە امان-ەسەن قۇلىنداسا، ونىڭ قىمىزى شىرىن بولار-اۋ. ويتكەنى سارى بايتال الگى ءبىر جەلىك قىسقان كەزىن ۇمىتىپ، ەندى كيىكوتىنىڭ كۇلگىن گۇلىن ىسكەكتەپ سۇيسىنە جەپ موماقان تۇر. ال كيىكوتى — دەرمەنە ءشوپتىڭ اعايىنى عوي.
توبىلعىنىڭ تۇبىندەگى ىننەن كورتىشقان جىلتىڭ-جىلتىڭ ەتەدى.
— ءاب، بالە! — دەپ قۋان اعا قامشىمەن ەتىگىنىڭ قونىشىن سارت ەتكىزىپ سالىپ قالعان سوڭ، كورتىشقان كوپكە دەيىن كورىنبەي جاتادى.
تەڭگە گۇلدىڭ اراسىندا شەگىرتكەنىڭ ەكى كوك قاسقاسى ءبىرىن-بىرى شايناپ جاتىر. مەن قۋان اعاعا كورسەتىپ ەم:
— تۇقىمىڭ قۇرىماعىر، ايعىرلارى عوي، — دەدى. شەگىرتكەدە قىزعانىش، باقتالاستىق بولعانى ما؟ اندا-ساندا تەنتەك قۇيىن شالىقتاپ وتەدى. قىزىل جوڭىشقانىڭ باسى ۇيپالانىپ، اسپاندا وق تيگەن قىرعاۋىلدىڭ قاناتىنداي تىپىر-تىپىر ەتە قالادى. ەندى ءبىراز كۇننەن كەيىن ماشينا شىعىپ، جوڭىشقانى شابادى. مەن ويلايمىن: «بودەنەلەر قايتەر ەكەن؟ ۇيا باسىپ جاتقانى دا بار شىعار. اقىماق قۇس بولماسا جوڭىشقانىڭ اراسىنا ۇيا سالىپ نەسى بار!»
سويتكەنشە بولماي قىزىل جوڭىشقانىڭ اراسىنان تاعى دا بودەنەلەp كەزەك-كەزەك بەزىلدەپ سايراپ قويا بەردى. سارى بايتال باسىن جەردەن كوتەرىپ الىپ، كيىكوتىنىڭ ءبىر تالى ەرنىنە ىلىنگەن كۇيى قىزىل جوڭىشقا جاققا قاراپ، قۇلاعىن تىگىپ قالت تۇرىپ قالدى. سونان سوڭ سىڭعىرلاي كىسىنەپ، بيلەي باسىپ بارىپ اتتارعا قوسىلدى. الگىبىر قىزتەكە مىنەزىن تاعى باستادى.
اتتار توق. اۋىزدارىنان كوك ءيىسى اڭقيدى. جاڭا تۇسكەن جاس تەزەكتى قارا قوڭىزدار اپىل-عۇپىل اسىعىس دومالاتىپ، ىندەرىنە اكەتىپ جاتىر. ەندى ىلديعا ءتۇسىپ اقسايدىڭ سالقىن سۋىنان ىشسە دە بولادى. اتتاردىڭ لاقسا كورىسى — سيىر پىشىندەس جيرەن اۋىلعا قاراي اياڭدادى. بۇل شولىركەگەننىڭ بەلگىسى. كەش تە ءبىر-بىر باسىپ، بىلدىرمەي كەلىپ قالعان ەكەن. ويتكەنى ورمەكشى اۋەلەتىپ كۇمىس جىپپەن دەسەنت تاستاپتى.
سامبەت مەرينوس قوشقارلارىن «كىش-كىشتەپ» اۋىلعا بەتتەتكەن قامبارقاسقا ءۇش ۇمتىلىپ ورنىنان تۇردى.
ماسىل اياعىن جەرگە تيگىزبەۋگە تىرىسىپ، ءۇش تاعانداپ اتتاردىڭ سوڭىنان ىلەستى. جانۋاردىڭ ەسىل باسىن بىرەۋ جوعارى-تومەن تارتقىلاپ بارا جاتقانداي، كەگجەڭدەپ، سۇيىق كەكىلى جەلپ-جەلپ ەتەدى. تەرەكتەن ۇشقان مامىق كەڭ تاناۋىنا تىعىلا بەرىپ، قايتا-قايتا پىسقىرىنادى. ءبىر كەزدە قوس قاناتپەن پارا-پار بولعان شەلەك تاناۋ ەندى ازاپ اپانىنداي.
قايران قامبار قاسقانىڭ قوي قىرقىمدا سويىلاتىنىن ەستىگەنىم قيىن سوقتى.
اۋىلدىڭ اۋداننىڭ اتاعىن شىعارعان جۇيرىكتى تالقانى تاۋسىلعان كۇنى ارۋلاپ كومسە دە بولار ەدى. ونىڭ سورپا-سۋىنا ءبىر تويعاننان نە پايدا؟!
كەشە عانا جاڭاتاستان قاراتاۋ قالاسىنا قايتىپ كەلە جاتقان جولدىڭ ۇستىندە سونادايدان ءبىر ساپ-سارى تۋلاققا كوزىم ءتۇسىپ ەدى. شوفەردىڭ ايتۋىنشا، جاڭاتاسقا كوشپەلى سيرك كەلگەن ەكەن. سيركتىڭ ءبىر «ءارتيسى» — كارى ارىستان جول ۇستىندە اۋىرىپ ولگەن. سوندا سيركتىڭ ادامدارى ونى فۋرگوننان لاقتىرىپ تاستاپ كەتە بەرگەن. ەندى ارى-بەرى زاۋلاپ جاتقان ماشينالاردىڭ دوڭگەلەگىنىڭ استىندا تۋلاق قالعان. ەگەر دەيمىن-اۋ بەس-ون مينۋت توقتاپ، جول شەتىندە نە كوپ، تاس كوپ، سول تاسپەن كارى ارىستاننىڭ دەنەسىن جاسىرا كەتسە، ول توبەشىك «ارىستان قالعان» اتانار ما ەدى، كىم ءبىلسىن. قانشا ايتقانمەن اتى ايۋان دەمەسەڭ، نەشە جىل قىزمەت قىلعان جولداسى عوي ول ارتيستەردىڭ.
قامبارقاسقانىڭ دا سۇيەگى شاشىلىپ قالاتىن شىعار. قويقىرقىم ناۋقانى وتەر. ەل پۋنكتتەن كوشەر. سوندا كەلەر ءبىر جىلدارى قامبارقاسقانىڭ سۇيەگى قالعان جۇرتقا بۇرىن-سوڭدى ەشكىم كورىپ-بىلمەگەن عاجايىپ قاراقاسقا گۇلدەر ءوسىپ شىعار...
You Might Also Like
-
ەمحانادا، پالاتادا جالعىز ەزىڭ جاتقاندا باسىندا نەشە الۋان ويلار كەلەدى. ۇيىقتاساڭ — ءار ءتۇرلى ءتۇس كەرەسىڭ.
