كومىرسۋتەكتەردىڭ تابيعي كوزدەرى. مۇنايدى وڭدەۋ
كومىرسۋتەكتەردىڭ تابيعي كوزدەرى. مۇنايدى وڭدەۋ (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا كومىرسۋتەكتەردىڭ تابيعي كوزدەرى، مۇنايعا ىلەسپە گاز، تاس كومىر جانە مۇناي جونىندە ءبىلىم بەرۋ؛
2. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ويلاۋعا، ەكولوگيالىق تۇرعىدا تازالىققا، تياناقتىلىققا تاربيەلەۋ؛
3. دامىتۋشىلىق: مۇنايدى وڭدەۋ جانە قورشاعان ورتانى قورعاۋ تۋرالى ءبىلىمىن دامىتۋ؛
ساباقتىڭ مىندەتى: وقۋشىلاردىڭ ءوز بىلىمىنە سۇيەنىپ بەلسەندى ەتۋ جانە جاڭا تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ادىستەرى:
1. بايانداۋ
2. ينتەراكتيۆتى
3. تۇسىندىرمەلى - ءيلليۋستراتيۆتى
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
III. جاڭا ساباق
IV. بەكىتۋ
V. قورىتىندىلاۋ
VI. ۇيگە تاپسىرما
I. ۇيىمداستىرۋ: وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: سۇراق - جاۋاپ ارقىلى سۇراۋ
III. جاڭا ساباق
كومىرسۋتەكتەردىڭ تابيعي كوزدەرى
↓
تابيعي گاز ---------------------- مۇناي ------------------------ تاس كومىر
----------------قارا قوڭىر ءتۇستى، وزىنە ءتان ءيىسى بار، ماي ءتارىزدى سۇيىقتىق.
↓---------------------------------------------------------------------↓
اشىق ءتۇستى ------------------------------------------------------ قارا ءتۇستى
بەنزين، ليگروين، كەروسين، گازول --------------------------- مازۋت
مۇنايدان الىناتىن ونىمدەر جانە ولاردىڭ قولدانىلۋى. مۇنايدىڭ ءوزى ءار ءتۇرلى: راكەتالىق، اۆياسيالىق، اۆتوموبيلدىك، ديزەلدىك، قازاندىق جاعارمايلاردىڭ، تابيعي سۇيىق وتىن شيكىزاتى بولىپ تابىلادى.
مۇناي – قايناۋ تەمپەراتۋرالارى ءار ءتۇرلى كومىرسۋتەكتەر قوسپاسى بولعاندىقتان، ونى وڭدەۋدىڭ نەگىزگى ءادىسى – ايداۋ بولىپ تابىلادى. سەرىك گازداردان جانە سۋدان ارىلعاننان كەيىن، مۇناي قىزدىرىلادى، سوندا ول فراكسيالارى بولىنەدى.
1. 40 - 200وس ارالىعىندا س5 - س9 كومىرسۋتەكتەرى بار بەنزين فراكسياسى. قايتالاپ فراكسيالاعاندا اۆياسيالىق جانە اۆتوموبيلدىك قوزعالتقىشتاردىڭ بەنزيندەرى الىنادى.
2. 150 - 300وس ارالىعىندا س10 - س16 كومىرسۋتەكتەرى بار كەروسين فراكسياسى بولىنەدى. كەروسين شام، تراكتور، رەاكتيۆ جانارمايلارىنا پايدالانىلادى. كەروسيننىڭ گازويلمەن قوسپاسى – ديزەل جانارمايى. العاشقى ەكى فراكسيا اشىق ءتۇستى مۇناي ونىمدەرىن بەرەدى.
3. مۇناي قالدىعىنان تۇتقىر، قارا سۇيىقتىق مازۋت دەپ اتالىنادى. مازۋت قازاندىق قوندىرعىلارىندا وتىن رەتىندە قولدانىلادى. مازۋتتى قوسىمشا ايداعاندا – ماشينا، ۇرشىق، سيليندر جاعارمايلارى الىندى. مازۋتتان ۆازەلين جانە پارافين ءبولىنىپ الىندى. ۆازەلين مەديسينادا قولدانىلادى. پارافين سىڭىرىلگەن سۇرەكتەر سىرىڭكە جانە قارىنداش ونەركاسىبىندە پايدالانىلادى. مازۋت وڭدەلگەننەن كەيىن جول قۇرىلىسىندا كەڭىنەن قولداناتىن گۋدرون الىندى.
مۇنايدى وڭدەۋ ونى تاۋارلىق ونىمدەرگە اينالدىرۋعا نەگىزدەلگەن. مۇناي ايداۋدىڭ وندىرىستىك قوندىرعىسى قۇبىرلى پەشتەن، رەكتيفيكاسيالىق مۇنارادان جانە توڭازىتقىشتان تۇرادى.
پەشتە ورنالاسقان قۇبىرلار ارقىلى مۇناي ۇزدىكسىز جىبەرىلىپ، 350وس - قا دەيىن قىزدىرىلادى جانە مۇناي بۋى رەكتيفيكاسيالىق مۇناراعا وتەدى. ونىڭ بيىكتىگى 40م - گە جۋىق، ءىشىندى تەسىكتەرى بار تاباقشالارى بار كولدەنەڭ قالقانداردان تۇراتىن بولات مۇنارا. مۇناي بۋى تاباقشا تەسىكتەرىنەن وتكەندە قايناۋ تەمپەراتۋرالارىنا بايلانىستى، ولار دا كوندەنساسيالانادى. الدىمەن مۇنايدىڭ ۇشقىشتىعى تومەن قۇرامداس بولەكتەر كوندەنساسيالانادى. مۇنايدىڭ ەڭ جەڭىل قاينايتىن فراكسياسى – بەنزين توڭازىتقىشتا كوندەنساسيالانىپ، مۇناراعا جارتىلاي قايتىپ ورالادى، سوندا كوتەرىلگەن بۋلار سۋىپ، كوندەنساسيالانادى.
مۇنايدى ايداعاندا مىناداي نەگىزگى مۇناي ونىمدەرى بولىنەدى:
a) قۇرامىندا بەنزين مەن ليگروين بار بەنزين فراكسياسى؛
b) قۇرامىندا كەروسين مەن گازويل بار كەرومسين فراكسياسى؛
c) مازۋت؛
مۇناي وڭدەۋدىڭ ەڭ ساپا ءونىمى - بەنزين.
مۇناي وڭدەۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى ءادىسى – كرەكينگ. ونىڭ ءمانىسى جوعارى قاينايتىن كومىرسۋتەكتەردىڭ اۋىر مولەكۋلالارىن نەگىزىنەن بەنزين تۇزەتىن تومەن قاينايتىن كومىرسۋتەكتەردىڭ جەڭىل مولەكۋلالارىنا بولشەكتەۋ. بۇل جاعدايدا 10 - 12 كومىرتەك اتومدارى بار كومىرسۋتەكتەر 5 - 10 كومىرتەك اتومدارى بار قانىققان جانە قانىقپاعان كومىرسۋتەكتەرگە بولشەكتەنەدى، مىسالى:
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا كومىرسۋتەكتەردىڭ تابيعي كوزدەرى، مۇنايعا ىلەسپە گاز، تاس كومىر جانە مۇناي جونىندە ءبىلىم بەرۋ؛
2. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ويلاۋعا، ەكولوگيالىق تۇرعىدا تازالىققا، تياناقتىلىققا تاربيەلەۋ؛
3. دامىتۋشىلىق: مۇنايدى وڭدەۋ جانە قورشاعان ورتانى قورعاۋ تۋرالى ءبىلىمىن دامىتۋ؛
ساباقتىڭ مىندەتى: وقۋشىلاردىڭ ءوز بىلىمىنە سۇيەنىپ بەلسەندى ەتۋ جانە جاڭا تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ادىستەرى:
1. بايانداۋ
2. ينتەراكتيۆتى
3. تۇسىندىرمەلى - ءيلليۋستراتيۆتى
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
III. جاڭا ساباق
IV. بەكىتۋ
V. قورىتىندىلاۋ
VI. ۇيگە تاپسىرما
I. ۇيىمداستىرۋ: وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ: سۇراق - جاۋاپ ارقىلى سۇراۋ
III. جاڭا ساباق
كومىرسۋتەكتەردىڭ تابيعي كوزدەرى
↓
تابيعي گاز ---------------------- مۇناي ------------------------ تاس كومىر
----------------قارا قوڭىر ءتۇستى، وزىنە ءتان ءيىسى بار، ماي ءتارىزدى سۇيىقتىق.
↓---------------------------------------------------------------------↓
اشىق ءتۇستى ------------------------------------------------------ قارا ءتۇستى
بەنزين، ليگروين، كەروسين، گازول --------------------------- مازۋت
مۇنايدان الىناتىن ونىمدەر جانە ولاردىڭ قولدانىلۋى. مۇنايدىڭ ءوزى ءار ءتۇرلى: راكەتالىق، اۆياسيالىق، اۆتوموبيلدىك، ديزەلدىك، قازاندىق جاعارمايلاردىڭ، تابيعي سۇيىق وتىن شيكىزاتى بولىپ تابىلادى.
مۇناي – قايناۋ تەمپەراتۋرالارى ءار ءتۇرلى كومىرسۋتەكتەر قوسپاسى بولعاندىقتان، ونى وڭدەۋدىڭ نەگىزگى ءادىسى – ايداۋ بولىپ تابىلادى. سەرىك گازداردان جانە سۋدان ارىلعاننان كەيىن، مۇناي قىزدىرىلادى، سوندا ول فراكسيالارى بولىنەدى.
1. 40 - 200وس ارالىعىندا س5 - س9 كومىرسۋتەكتەرى بار بەنزين فراكسياسى. قايتالاپ فراكسيالاعاندا اۆياسيالىق جانە اۆتوموبيلدىك قوزعالتقىشتاردىڭ بەنزيندەرى الىنادى.
2. 150 - 300وس ارالىعىندا س10 - س16 كومىرسۋتەكتەرى بار كەروسين فراكسياسى بولىنەدى. كەروسين شام، تراكتور، رەاكتيۆ جانارمايلارىنا پايدالانىلادى. كەروسيننىڭ گازويلمەن قوسپاسى – ديزەل جانارمايى. العاشقى ەكى فراكسيا اشىق ءتۇستى مۇناي ونىمدەرىن بەرەدى.
3. مۇناي قالدىعىنان تۇتقىر، قارا سۇيىقتىق مازۋت دەپ اتالىنادى. مازۋت قازاندىق قوندىرعىلارىندا وتىن رەتىندە قولدانىلادى. مازۋتتى قوسىمشا ايداعاندا – ماشينا، ۇرشىق، سيليندر جاعارمايلارى الىندى. مازۋتتان ۆازەلين جانە پارافين ءبولىنىپ الىندى. ۆازەلين مەديسينادا قولدانىلادى. پارافين سىڭىرىلگەن سۇرەكتەر سىرىڭكە جانە قارىنداش ونەركاسىبىندە پايدالانىلادى. مازۋت وڭدەلگەننەن كەيىن جول قۇرىلىسىندا كەڭىنەن قولداناتىن گۋدرون الىندى.
مۇنايدى وڭدەۋ ونى تاۋارلىق ونىمدەرگە اينالدىرۋعا نەگىزدەلگەن. مۇناي ايداۋدىڭ وندىرىستىك قوندىرعىسى قۇبىرلى پەشتەن، رەكتيفيكاسيالىق مۇنارادان جانە توڭازىتقىشتان تۇرادى.
پەشتە ورنالاسقان قۇبىرلار ارقىلى مۇناي ۇزدىكسىز جىبەرىلىپ، 350وس - قا دەيىن قىزدىرىلادى جانە مۇناي بۋى رەكتيفيكاسيالىق مۇناراعا وتەدى. ونىڭ بيىكتىگى 40م - گە جۋىق، ءىشىندى تەسىكتەرى بار تاباقشالارى بار كولدەنەڭ قالقانداردان تۇراتىن بولات مۇنارا. مۇناي بۋى تاباقشا تەسىكتەرىنەن وتكەندە قايناۋ تەمپەراتۋرالارىنا بايلانىستى، ولار دا كوندەنساسيالانادى. الدىمەن مۇنايدىڭ ۇشقىشتىعى تومەن قۇرامداس بولەكتەر كوندەنساسيالانادى. مۇنايدىڭ ەڭ جەڭىل قاينايتىن فراكسياسى – بەنزين توڭازىتقىشتا كوندەنساسيالانىپ، مۇناراعا جارتىلاي قايتىپ ورالادى، سوندا كوتەرىلگەن بۋلار سۋىپ، كوندەنساسيالانادى.
مۇنايدى ايداعاندا مىناداي نەگىزگى مۇناي ونىمدەرى بولىنەدى:
a) قۇرامىندا بەنزين مەن ليگروين بار بەنزين فراكسياسى؛
b) قۇرامىندا كەروسين مەن گازويل بار كەرومسين فراكسياسى؛
c) مازۋت؛
مۇناي وڭدەۋدىڭ ەڭ ساپا ءونىمى - بەنزين.
مۇناي وڭدەۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى ءادىسى – كرەكينگ. ونىڭ ءمانىسى جوعارى قاينايتىن كومىرسۋتەكتەردىڭ اۋىر مولەكۋلالارىن نەگىزىنەن بەنزين تۇزەتىن تومەن قاينايتىن كومىرسۋتەكتەردىڭ جەڭىل مولەكۋلالارىنا بولشەكتەۋ. بۇل جاعدايدا 10 - 12 كومىرتەك اتومدارى بار كومىرسۋتەكتەر 5 - 10 كومىرتەك اتومدارى بار قانىققان جانە قانىقپاعان كومىرسۋتەكتەرگە بولشەكتەنەدى، مىسالى:
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
