- 05 ناۋ. 2024 02:44
- 237
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى. تابيعات زونالارى
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، گەوگرافيا 7 سىنىپ
تاقىرىپتار:
21 - ساباق. تابيعات زونالارى
22 - ساباق. ەۋرازيا حالقى جانە ەلدەرى
23 - ساباق. سولتۇستىك جانە باتىس ەۋروپا ەلدەرى
24 - ساباق. شىعىس ەۋروپا ەلدەرى
25 - ساباق. وڭتۇستىك – باتىس ازيا ەلدەرى
سىنىبى: 7
ءپانى: ماتەريكتەر مەن مۇحيتتار گەوگرافياسى
تاقىرىبى: تابيعات زونالارى
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ەۋرازيا ماتەريگىنىڭ تابيعات زونالارىمەن تانىستىرۋ، ولاردىڭ ەرەكشەلىكتەرى مەن ماڭىزدىلارىنا توقتالۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋگە، كارتامەن جۇمىستى جانداندىرۋعا ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن جانداندىرۋ.
3. تاربيەلىك: باسقا ەلدىڭ تابيعاتىمەن تانىسا وتىرىپ، ءوز ەلىنىڭ، جەرىنىڭ تابيعاتىن سۇيۋگە، ايالاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
وقىتۋ ءادىسى: سحەما ارقىلى
ساباقتىڭ ادىستەمەلىك جابدىقتالۋى: اتلاس كارتالار، وقۋلىق، كەسكىن كارتالار، كاتوچكالار، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. وقۋشىلارمەن امانداسىپ، وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، زەيىندەرىن تۇراقتاندىرۋ.
جاڭا ساباق:
ەۋرازيا سولتۇستىك جارتى شاردىڭ بارلىق كليمات بەلدەۋلەرىن الىپ جاتقاندىقتان، مۇندا سولتۇستىك جارتى شارعا ءتان بارلىق تابيعات زونالارىنىڭ جيىنتىعى كەزدەسەدى. ولار ماتەريكتىڭ كوپ بولىگىندە ەندىك باعىتقا سايكەس، باتىستان شىعىسقا قاراي سوزىلىپ جاتىر.
سولتۇستىكتەگى اركتيكالىق ارالداردان باستاپ، تايگا زونالارىنا دەيىن تابيعات زونالارى ەندىك باعىتتا تۇتاس الاپ بولىپ سوزىلىپ جاتىر. ال ودان وڭتۇستىككە قاراي زونالار باتىستان شىعىسقا قاراي جىڭىشكە جولاقتار تۇرىندە تارالادى.
ەۋرازيا ماتەريگىنىڭ تابيعات زوناسى ءار تۇرلىلىگىمەن ەرەكشەلەنەدى. وندا تابيعات زونالارىنىڭ بارلىق بەلگىلەرى بار: ەكۆاتورلىق، تروپيكتىك، قوڭىرجاي، سۋبترويكتىك، سۋباركتيكالىق، اركتيكالىق.
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
تەست
1. قوڭىرجاي بەلدەۋدەگى ەڭ ءىرى تابيعات زوناسى –
ا) تۋندرا؛
ۆ) تايگا؛
س) ءشول؛
د) ورماندى تۋندرا؛
2. تايگا مەن جالپاق جاپىراقتى ورماندار ارالىعىندا ورنالاسقان -
ا) شولەيت؛
ۆ) اركتيكالىق ءشول؛
س) ارالاس ورمان؛
د) شۇراتتار؛
3. قوڭىرجاي بەلدەۋىنىڭ تابيعات زونالارى –
ا) اركتيكالىق شولدەر؛
ۆ) قاتتى جاپىراقتى ماڭگى جاسىل ورماندار؛
س) ساۆاننالار؛
د) ورماندى دالا جانە دالا؛
4. جەر استى سۋلارى جاقىن جاتقان شۇراتتاردا نە وسەدى؟
ا) پاندا؛
ۆ) گرەك جاڭعاعى؛
س) قۇرما پالماسى؛
د) لاۆر اعاشى؛
5. ەكۆاتورلىق بەلدەۋدىڭ ىلعالدى ورماندارىندا كەزدەسەتىن ادەمى قۇستى اتا؟
ا) پوپۋگاي؛
ۆ) تاۋىس؛
س) تاۋىق؛
د) تۇيەقۇس؛
6. ەۋرازيانىڭ وڭتۇستىگىندەگى ارالدارىنا قانداي بەلدەۋ ءتان؟
ا) قوڭىرجاي؛
ۆ) تروپيكتىك؛
س) سۋبتروپيكتىك؛
د) ەكۆاتورلىق بەلدەۋدىڭ ىلعالدى ورماندارى؛
7. ءشول زوناسىنىڭ ورتاسىندا ورنالاسقان اتاقتى ءشول –
ا) تاكلا - ماكان؛
ۆ) ساحارا؛
س) سارىارقا؛
د) قىزىلقۇم؛
8. بامبۋك ايۋى –
ا) گيمالاي ايۋى؛
ۆ) گريزلي؛
س) قوڭىر ايۋ؛
د) پاندا؛
9. ورماندى دالانىڭ نەگىزگى جانۋارى –
ا) كىرپى؛
ۆ) جيراف؛
س) ءپىل؛
د) قاسقىر؛
10. شولدەردەگى تەمپەراتۋرا –
ا) 30ºس - 40ºس؛
ۆ) 40º - قا دەيىن؛
س) 50º - قا دەيىن؛
د) 40º - تان جوعارى؛
قورىتىندى: قورىتىندىلاي كەلە، بۇگىنگى ساباقتا ەۋرازيا ماتەريگىنىڭ تابيعات زونالارىنىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىردىم. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ ءۇشىن وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن تەست ارقالا تەكسەردىم.
ۇيگە تاپسىرما: §19 - 20 وقۋ. كەسكىن كارتاعا تابيعات زونالارىن ءتۇسىرۋ. قوسىمشا ماتەريالدار، سۋرەتتەر قورىن جيناپ اكەلۋ.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
تاقىرىپتار:
21 - ساباق. تابيعات زونالارى
22 - ساباق. ەۋرازيا حالقى جانە ەلدەرى
23 - ساباق. سولتۇستىك جانە باتىس ەۋروپا ەلدەرى
24 - ساباق. شىعىس ەۋروپا ەلدەرى
25 - ساباق. وڭتۇستىك – باتىس ازيا ەلدەرى
سىنىبى: 7
ءپانى: ماتەريكتەر مەن مۇحيتتار گەوگرافياسى
تاقىرىبى: تابيعات زونالارى
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ەۋرازيا ماتەريگىنىڭ تابيعات زونالارىمەن تانىستىرۋ، ولاردىڭ ەرەكشەلىكتەرى مەن ماڭىزدىلارىنا توقتالۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋگە، كارتامەن جۇمىستى جانداندىرۋعا ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن جانداندىرۋ.
3. تاربيەلىك: باسقا ەلدىڭ تابيعاتىمەن تانىسا وتىرىپ، ءوز ەلىنىڭ، جەرىنىڭ تابيعاتىن سۇيۋگە، ايالاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
وقىتۋ ءادىسى: سحەما ارقىلى
ساباقتىڭ ادىستەمەلىك جابدىقتالۋى: اتلاس كارتالار، وقۋلىق، كەسكىن كارتالار، كاتوچكالار، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. وقۋشىلارمەن امانداسىپ، وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، زەيىندەرىن تۇراقتاندىرۋ.
جاڭا ساباق:
ەۋرازيا سولتۇستىك جارتى شاردىڭ بارلىق كليمات بەلدەۋلەرىن الىپ جاتقاندىقتان، مۇندا سولتۇستىك جارتى شارعا ءتان بارلىق تابيعات زونالارىنىڭ جيىنتىعى كەزدەسەدى. ولار ماتەريكتىڭ كوپ بولىگىندە ەندىك باعىتقا سايكەس، باتىستان شىعىسقا قاراي سوزىلىپ جاتىر.
سولتۇستىكتەگى اركتيكالىق ارالداردان باستاپ، تايگا زونالارىنا دەيىن تابيعات زونالارى ەندىك باعىتتا تۇتاس الاپ بولىپ سوزىلىپ جاتىر. ال ودان وڭتۇستىككە قاراي زونالار باتىستان شىعىسقا قاراي جىڭىشكە جولاقتار تۇرىندە تارالادى.
ەۋرازيا ماتەريگىنىڭ تابيعات زوناسى ءار تۇرلىلىگىمەن ەرەكشەلەنەدى. وندا تابيعات زونالارىنىڭ بارلىق بەلگىلەرى بار: ەكۆاتورلىق، تروپيكتىك، قوڭىرجاي، سۋبترويكتىك، سۋباركتيكالىق، اركتيكالىق.
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
تەست
1. قوڭىرجاي بەلدەۋدەگى ەڭ ءىرى تابيعات زوناسى –
ا) تۋندرا؛
ۆ) تايگا؛
س) ءشول؛
د) ورماندى تۋندرا؛
2. تايگا مەن جالپاق جاپىراقتى ورماندار ارالىعىندا ورنالاسقان -
ا) شولەيت؛
ۆ) اركتيكالىق ءشول؛
س) ارالاس ورمان؛
د) شۇراتتار؛
3. قوڭىرجاي بەلدەۋىنىڭ تابيعات زونالارى –
ا) اركتيكالىق شولدەر؛
ۆ) قاتتى جاپىراقتى ماڭگى جاسىل ورماندار؛
س) ساۆاننالار؛
د) ورماندى دالا جانە دالا؛
4. جەر استى سۋلارى جاقىن جاتقان شۇراتتاردا نە وسەدى؟
ا) پاندا؛
ۆ) گرەك جاڭعاعى؛
س) قۇرما پالماسى؛
د) لاۆر اعاشى؛
5. ەكۆاتورلىق بەلدەۋدىڭ ىلعالدى ورماندارىندا كەزدەسەتىن ادەمى قۇستى اتا؟
ا) پوپۋگاي؛
ۆ) تاۋىس؛
س) تاۋىق؛
د) تۇيەقۇس؛
6. ەۋرازيانىڭ وڭتۇستىگىندەگى ارالدارىنا قانداي بەلدەۋ ءتان؟
ا) قوڭىرجاي؛
ۆ) تروپيكتىك؛
س) سۋبتروپيكتىك؛
د) ەكۆاتورلىق بەلدەۋدىڭ ىلعالدى ورماندارى؛
7. ءشول زوناسىنىڭ ورتاسىندا ورنالاسقان اتاقتى ءشول –
ا) تاكلا - ماكان؛
ۆ) ساحارا؛
س) سارىارقا؛
د) قىزىلقۇم؛
8. بامبۋك ايۋى –
ا) گيمالاي ايۋى؛
ۆ) گريزلي؛
س) قوڭىر ايۋ؛
د) پاندا؛
9. ورماندى دالانىڭ نەگىزگى جانۋارى –
ا) كىرپى؛
ۆ) جيراف؛
س) ءپىل؛
د) قاسقىر؛
10. شولدەردەگى تەمپەراتۋرا –
ا) 30ºس - 40ºس؛
ۆ) 40º - قا دەيىن؛
س) 50º - قا دەيىن؛
د) 40º - تان جوعارى؛
قورىتىندى: قورىتىندىلاي كەلە، بۇگىنگى ساباقتا ەۋرازيا ماتەريگىنىڭ تابيعات زونالارىنىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىردىم. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ ءۇشىن وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن تەست ارقالا تەكسەردىم.
ۇيگە تاپسىرما: §19 - 20 وقۋ. كەسكىن كارتاعا تابيعات زونالارىن ءتۇسىرۋ. قوسىمشا ماتەريالدار، سۋرەتتەر قورىن جيناپ اكەلۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ