قازاق حالقىنىڭ جوڭعار باسقىنشىلارىنا قارسى كۇرەسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق حالقىنىڭ جوڭعار باسقىنشىلارىنا قارسى كۇرەسى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك قازاق حالقىنىڭ جوڭعار باسقىنشىلارىنا قارسى كۇرەسى تۋرالى تانىستىرۋ. 17 - عاسىردىڭ باس كەزىندە باستالىپ، 18 - عاسىردىڭ ورتاسىنا دەيىن، 150 جىلعا جۋىق سوزىلعان جوڭعار فەودالدارىنىڭ قازاق ەلىنە جاساعان شابۋىلى مەن سوعىس زارداپتارى تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ، ءتىل بايلىعىن
ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وتانىمىزدى سۇيۋگە، قاستەرلەۋگە، قورعاۋعا تاربيەلەۋ. تاتۋلىققا، بىرلىككە، دوستىققا تاربيەلەۋ.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىس - تاسىلدەرى: ستو تەحنولوگياسىنىڭ تاسىلدەرى، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ،
كورنەكىلىك كورسەتۋ ارقىلى ءتۇسىندىرۋ، جارىس، ويىن.
كورنەكىلىك: تاقىرىپقا بايلانىستى سۋرەتتەر. كارتا
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ا) سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
ءا) ساباققا ازىرلىگىن تەكسەرۋ، وقۋ قۇرالدارىن دايىنداۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىمەن جۇمىس: ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ. تۇسىنىك ايتۋعا دايىندالۋ.
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمدى بەلسەندى مەڭگەرۋگە دايىنداۋ كەزەڭى.
ءىىى. تاقىرىپتىق بايلانىس:
وي قوزعاۋ: كىتاپتان ءماتىن وقۋ ارقىلى
كارتامەن جۇمىس
ءىۇ. جاڭا ساباق: قازاق حالقىنىڭ جوڭعار باسقىنشىلارىنا قارسى كۇرەسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى جانە ماقساتىمەن تانىستىرۋ
جوسپار بويىنشا تاقىرىپتى اڭگىمەلەۋ
قازاق ەلىنىڭ سىرتقى جاعدايى
جوڭعارلارعا سيپاتتاما
سوعىستىڭ ەرەجەسى
شاپقىنشىلىق كەزىندەگى قازاق حالقىنىڭ جاعدايى
بىرلىك بار جەردە، تىرلىك بار
قازاق ەلىنىڭ سىرتقى جاعدايى
بۇدان ءۇش ءجۇز جىلداي بۇرىن قازاق ەلىنىڭ سىرتقى جاعدايى اۋىر بولدى. ويتكەنى ونىڭ كورشىلەرى كۇشتى مەملەكەتتەر ەدى. ولار قولايلى ساتتەردى كۇتىپ، قازاق جەرلەرىنە كوز الارتۋىن قويمادى. قازاق ەلىنىڭ باتىسىندا پاتشالى رەسەي، شىعىسىندا جۇڭگو، وڭتۇستىگىندە بۇحار، قوقان، حيۋا حاندىقتارى، قازاق ەلىنىڭ بايلىعىنا قىزىقسا، اسىرەسە جاپسارلاس جاتقان جوڭعار حاندىعى قازاق جەرىنە ءجيى - ءجيى سوعىس اشىپ وتىردى. جوڭعار حاندىعى 1635 جىلى قۇرىلدى، مەملەكەت نىعايعاسىن كورشىلەس جاتقان ەلدەرگە ءجيى - ءجيى سوعىس اشىپ، ەلدىڭ بەرەكەسىن الىپ وتىردى.،
جوڭعارلارعا سيپاتتاما
17 - عاسىردىڭ باس كەزىندە باستالىپ، 18 - عاسىردىڭ ورتاسىنا دەيىن، 150 جىلعا جۋىق سوزىلعان سوعىس اۋىر زارداپتار اكەلدى. قازاقتىڭ جىگىتتەرىن قۇل، قىزدارىن كۇڭ قىلىپ، حالىقتى قۇلدىقتا ۇستاعىسى كەلدى. جوڭعارلار بۇرىنعى سويىل ۇستاعان جابايى، تاعى اسكەر ەمەس ەدى.
اسكەر سانىن ەۋروپا تارتىبىمەن قۇرعان، سوعىس ءتاسىلىن ەۋروپاشا جۇرگىزە الاتىن ەدى. ونىڭ ۇستىنە بىلتە مىلتىعى بولدى. وعان جوڭعار جاۋىنگەرلەرىنىڭ عاسىرلار بويعى ۇرىس - سوعىس تاجىريبەسىن، توزىمدىلىگىن، جانكەشتىلىگىن قوسساق قانداي كۇشكە اينالادى. جوڭعار اسكەرىن كۇشەيتۋگە تۇتقىنعا تۇسكەن شۆەد اسكەرى رەنات ءوز ۇلەسىن قوستى، ول جوڭعارلارعا زەڭبىرەك جاساۋدى ۇيرەتتى جانە اسكەردى سوعىستىڭ جاڭا تاسىلدەرىمەن تانىستىردى.
2) ۆيدەوروليك كورسەتۋ
سوعىستىڭ ەرەجەسى
سوعىستىڭ باستالۋىمەن بارىسىندا دا داستۇردەگىدەي الدىمەن جەكپە - جەك، سونان كەيىن جاپپاي ارالاسا ۇرىس ءجيى ۇشىراستى. جەكپە - جەكتىڭ وزىندىك قالىپتاسقان قاعيدالارى بولدى. ەگەر اسكەر باسقارۋشى حان ۇرىس الدىندا العا شىعىپ، جەكپە - جەك سايىس سۇراسا، ونىمەن ايقاسقا مىندەتتى تۇردە قارسى جاقتىڭ حانى شىعۋى كەرەك. سول سەكىلدى، سۇلتانعا سۇلتان، قولباسشىعا - قولباسشى، باس باتىرعا – باس باتىر شىعادى. ۇرىس بولاردان بۇرىن قولباسىلار جەكەلەگەن اسكەر قۇرامالارىنان بىرنەشە باتىردى جەكپە - جەككە دايىندايدى. ادەتتە جەكپە - جەك ايقاسقا شىعۋعا سۇرانۋشىلار كوپ بولادى. مۇندايدا اسكەر باسقارۋشىلار قالىپتاسقان قاعيدالاردى ساقتاي وتىرىپ، سوعىس تاكتيكاسىنا ساي ارەكەت ەتەدى. كەيدە جەكپە - جەك بىرنەشە كۇنگە سوزىلادى. جەڭگەن باتىر جەڭىلگەن جاقتان كەلەسى سايىسكەردىڭ شىعۋىن كۇتىپ، ورتاداعى الاڭدا تۇرادى. (باتىرلاردىڭ اتىن اتاپ ءوتۋ)
شاپقىنشىلىق كەزىندەگى قازاق حالقىنىڭ جاعدايى
ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ «جانتالاس» رومانىندا جوڭعارلاردىڭ كەزەكتى شابۋىلىن بىلاي سۋرەتتەيدى: «كەي جەرلەردە قارسىلىق كورسەتكەن اۋىلدار بولسا، جوڭعار جاعى قازاقتىڭ ەر ادامدارىن قويداي باۋىزداپ، ايەل - قىزدارىن بايلاپ، ماتاپ، كۇڭدىككە ايدايدى. سۇلۋ قىز - كەلىنشەكتەردى شاشتارىنان ماتاستىرا توپتاپ، باتىرلارى ايەلدىككە الدى، نايزا ۇستاۋعا جارايتىن جىگىتتەرىن قويداي باۋىزدادى، كارى – قۇرتاڭ، شال - كەمپىرلەردى ايدالاعا ايداپ تاستادى. جاس بالالاردى «ءتۇبى بۇلار دا بىزگە جاۋ بولادى» دەپ نايزالارىنىڭ باسىنا ءىلىپ الىپ، اكە - شەشەلەرىنە كورسەتىپ، قارق - قارق كۇلدى. قازاق جەرى ەندى جازىقسىز جىلاعان جۇرتتىڭ كوز جاسىمەن دىمقىلداندى.»
مىنە سونداي شاپقىنشىلىقتىڭ زاردابىنان 1723 جىلى قازاقتار ءوزىنىڭ تۋعان جەرىن، ەلىن تاستاپ، سىر وڭىرىنە قاراي حالىق اعىلا كوشەدى. ونسىز دا اش - جالاڭاش حالىق جول بويى ولگەندەرىنىڭ ولىگى كومىلمەي، يت پەن قۇسقا جەم بولدى. قازاق تاريحىندا بۇل «اقتابان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما» دەگەن اتپەن قالدى. شۇبىرعان ەلدىڭ قاندى جاسىنان تۋعان، قايعىسىنا جەر جۇزىندەگى بىردە - ءبىر اۋەن تەڭ كەلمەس اتاقتى ءان «ەلىم - اي» دۇنيەگە كەلدى.
بىرلىك بار جەردە، تىرلىك بار
وسى تاريحي كەزەڭدە قازاق حالقىنا قۇرىپ كەتۋ ءقاۋپى ءتوندى. ەل باسىنا اۋىر كۇن تۋدى. بەيبىت حالىق ەگىلدى. جازىقسىز جانداردىڭ قانى توگىلدى. حالىق داعداردى. قازاق حالقى بىرلىكتىڭ كەرەگىن ءتۇسىندى. «داۋعا بارساڭ ءبىرىڭ بار، جاۋعا بارساڭ ءبارىڭ بار»دەگەن ماتەل وسى تۇستا شىقسا كەرەك. سول كەزدىڭ وزىندە قازاق ىشىندە سۋىرىلىپ سويلەيتىن شەشەندەر، توپتى باستار كوسەمدەر، تۋ ۇستايتىن باتىرلار، ەلدى ەرلىككە شاقىراتىن جىرشىلار كوپ بولدى. تاۋكە حاننان سوڭ ابىلاي حاننىڭ تۇسىندا ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن قوسىپ، ەلدى بىرىكتىرىپ، جوڭعارلارعا قارسى تويتارىس بەرىپ وتىرادى. ءسويتىپ جوڭعارلاردىڭ ساعىن سىندىرادى. 1757 جىلى سين يمپەرياسى (قىتايلىقتار) جوڭعارلاردى تالقانداپ، ءبىرجولاتا جويىپ جىبەردى. ءقازىر جوڭعار دەگەن ەل جوق.
ءۇ. سەرگىتۋ ءساتى:
ءۇى. وقۋلىقپەن جۇمىس: وقۋشىلارعا ءماتىندى مانەرلەپ، تىزبەكتەي وقىتۋ
ءۇىى. وقۋشىلار تۇسىنگەنىن اڭگىمەلەيدى.
ءۇىىى. توپتىق جۇمىس:
ءى توپ: تولە ءبيدىڭ اۋىلى، ءىى توپ: قازىبەك ءبيدىڭ اۋىلى، ءىىى توپ: ايتەكە ءبيدىڭ اۋىلى
ءى توپ: جوڭعار شاپقىنشىلىعىن تالقانداعان قازاق باتىرلارىنىڭ اتىن اتا.
ءىى توپ: سوعىستا قولدانىلعان قارۋلاردىڭ اتىن اتا.
ءىىى توپ: رەبۋستى شەشۋ
- رەبۋستان قانداي ءسوز شىقتى؟
- وتان سوعىسى (وقۋشىنىڭ جاۋابى)
قازاق حالقىنىڭ جوڭعارلارمەن بولعان سوعىسى وتان سوعىسى دەپ اتالدى. ويتكەنى قازاق حالقى تۋعان جەرى، تۋعان ەلى، وتانى ءۇشىن كۇرەستى.
- ال، ۇلى وتان سوعىسى دەپ ەستىپ جاتامىز؟ بۇعان قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- بۇل سوعىس كەڭەستەر وداعى مەن نەمىس ءفاشيزمى اراسىنداعى 1941 - 1945جىلداردا بولعان سوعىستى ايتامىز. بيىل ۇلى وتان سوعىسىنىڭ 70 جىلدىعىن تويلايمىز.(وقۋشىنىڭ جاۋابى)
ءىح. بەكىتۋ: سۇراق – جاۋاپ
قازاق ەلىنىڭ سىرتقى جاعدايى قالاي بولدى؟
جوڭعارلارعا سيپاتتاما بەر.
سوعىستىڭ ەرەجەسىن اتا.
شاپقىنشىلىق كەزىندەگى قازاق حالقىنىڭ جاعدايى قانداي بولدى؟
قازاقتاردىڭ جوڭعار باسقىنشىلارىمەن سوعىسى تۋرالى وقىعان كىتابىڭ، كورگەن كينوفيلمىڭ بولسا، سولار تۋرالى اسەرىڭدى ورتاعا سال.
كارتادان ماتىندە اتالعان جەر، سۋ، تاۋلاردى تاپ.
ساباقتى قورىتۋ: ءبىز نە بىلدىك؟ تالقىلاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ. تۇسىنىك ايتۋعا دايىندالۋ.
وقۋشى ءبىلىمى مەن بەلسەندىلىگىن باعالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك قازاق حالقىنىڭ جوڭعار باسقىنشىلارىنا قارسى كۇرەسى تۋرالى تانىستىرۋ. 17 - عاسىردىڭ باس كەزىندە باستالىپ، 18 - عاسىردىڭ ورتاسىنا دەيىن، 150 جىلعا جۋىق سوزىلعان جوڭعار فەودالدارىنىڭ قازاق ەلىنە جاساعان شابۋىلى مەن سوعىس زارداپتارى تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ، ءتىل بايلىعىن
ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وتانىمىزدى سۇيۋگە، قاستەرلەۋگە، قورعاۋعا تاربيەلەۋ. تاتۋلىققا، بىرلىككە، دوستىققا تاربيەلەۋ.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءادىس - تاسىلدەرى: ستو تەحنولوگياسىنىڭ تاسىلدەرى، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ،
كورنەكىلىك كورسەتۋ ارقىلى ءتۇسىندىرۋ، جارىس، ويىن.
كورنەكىلىك: تاقىرىپقا بايلانىستى سۋرەتتەر. كارتا
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: ا) سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
ءا) ساباققا ازىرلىگىن تەكسەرۋ، وقۋ قۇرالدارىن دايىنداۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىمەن جۇمىس: ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ. تۇسىنىك ايتۋعا دايىندالۋ.
وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمدى بەلسەندى مەڭگەرۋگە دايىنداۋ كەزەڭى.
ءىىى. تاقىرىپتىق بايلانىس:
وي قوزعاۋ: كىتاپتان ءماتىن وقۋ ارقىلى
كارتامەن جۇمىس
ءىۇ. جاڭا ساباق: قازاق حالقىنىڭ جوڭعار باسقىنشىلارىنا قارسى كۇرەسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى جانە ماقساتىمەن تانىستىرۋ
جوسپار بويىنشا تاقىرىپتى اڭگىمەلەۋ
قازاق ەلىنىڭ سىرتقى جاعدايى
جوڭعارلارعا سيپاتتاما
سوعىستىڭ ەرەجەسى
شاپقىنشىلىق كەزىندەگى قازاق حالقىنىڭ جاعدايى
بىرلىك بار جەردە، تىرلىك بار
قازاق ەلىنىڭ سىرتقى جاعدايى
بۇدان ءۇش ءجۇز جىلداي بۇرىن قازاق ەلىنىڭ سىرتقى جاعدايى اۋىر بولدى. ويتكەنى ونىڭ كورشىلەرى كۇشتى مەملەكەتتەر ەدى. ولار قولايلى ساتتەردى كۇتىپ، قازاق جەرلەرىنە كوز الارتۋىن قويمادى. قازاق ەلىنىڭ باتىسىندا پاتشالى رەسەي، شىعىسىندا جۇڭگو، وڭتۇستىگىندە بۇحار، قوقان، حيۋا حاندىقتارى، قازاق ەلىنىڭ بايلىعىنا قىزىقسا، اسىرەسە جاپسارلاس جاتقان جوڭعار حاندىعى قازاق جەرىنە ءجيى - ءجيى سوعىس اشىپ وتىردى. جوڭعار حاندىعى 1635 جىلى قۇرىلدى، مەملەكەت نىعايعاسىن كورشىلەس جاتقان ەلدەرگە ءجيى - ءجيى سوعىس اشىپ، ەلدىڭ بەرەكەسىن الىپ وتىردى.،
جوڭعارلارعا سيپاتتاما
17 - عاسىردىڭ باس كەزىندە باستالىپ، 18 - عاسىردىڭ ورتاسىنا دەيىن، 150 جىلعا جۋىق سوزىلعان سوعىس اۋىر زارداپتار اكەلدى. قازاقتىڭ جىگىتتەرىن قۇل، قىزدارىن كۇڭ قىلىپ، حالىقتى قۇلدىقتا ۇستاعىسى كەلدى. جوڭعارلار بۇرىنعى سويىل ۇستاعان جابايى، تاعى اسكەر ەمەس ەدى.
اسكەر سانىن ەۋروپا تارتىبىمەن قۇرعان، سوعىس ءتاسىلىن ەۋروپاشا جۇرگىزە الاتىن ەدى. ونىڭ ۇستىنە بىلتە مىلتىعى بولدى. وعان جوڭعار جاۋىنگەرلەرىنىڭ عاسىرلار بويعى ۇرىس - سوعىس تاجىريبەسىن، توزىمدىلىگىن، جانكەشتىلىگىن قوسساق قانداي كۇشكە اينالادى. جوڭعار اسكەرىن كۇشەيتۋگە تۇتقىنعا تۇسكەن شۆەد اسكەرى رەنات ءوز ۇلەسىن قوستى، ول جوڭعارلارعا زەڭبىرەك جاساۋدى ۇيرەتتى جانە اسكەردى سوعىستىڭ جاڭا تاسىلدەرىمەن تانىستىردى.
2) ۆيدەوروليك كورسەتۋ
سوعىستىڭ ەرەجەسى
سوعىستىڭ باستالۋىمەن بارىسىندا دا داستۇردەگىدەي الدىمەن جەكپە - جەك، سونان كەيىن جاپپاي ارالاسا ۇرىس ءجيى ۇشىراستى. جەكپە - جەكتىڭ وزىندىك قالىپتاسقان قاعيدالارى بولدى. ەگەر اسكەر باسقارۋشى حان ۇرىس الدىندا العا شىعىپ، جەكپە - جەك سايىس سۇراسا، ونىمەن ايقاسقا مىندەتتى تۇردە قارسى جاقتىڭ حانى شىعۋى كەرەك. سول سەكىلدى، سۇلتانعا سۇلتان، قولباسشىعا - قولباسشى، باس باتىرعا – باس باتىر شىعادى. ۇرىس بولاردان بۇرىن قولباسىلار جەكەلەگەن اسكەر قۇرامالارىنان بىرنەشە باتىردى جەكپە - جەككە دايىندايدى. ادەتتە جەكپە - جەك ايقاسقا شىعۋعا سۇرانۋشىلار كوپ بولادى. مۇندايدا اسكەر باسقارۋشىلار قالىپتاسقان قاعيدالاردى ساقتاي وتىرىپ، سوعىس تاكتيكاسىنا ساي ارەكەت ەتەدى. كەيدە جەكپە - جەك بىرنەشە كۇنگە سوزىلادى. جەڭگەن باتىر جەڭىلگەن جاقتان كەلەسى سايىسكەردىڭ شىعۋىن كۇتىپ، ورتاداعى الاڭدا تۇرادى. (باتىرلاردىڭ اتىن اتاپ ءوتۋ)
شاپقىنشىلىق كەزىندەگى قازاق حالقىنىڭ جاعدايى
ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ «جانتالاس» رومانىندا جوڭعارلاردىڭ كەزەكتى شابۋىلىن بىلاي سۋرەتتەيدى: «كەي جەرلەردە قارسىلىق كورسەتكەن اۋىلدار بولسا، جوڭعار جاعى قازاقتىڭ ەر ادامدارىن قويداي باۋىزداپ، ايەل - قىزدارىن بايلاپ، ماتاپ، كۇڭدىككە ايدايدى. سۇلۋ قىز - كەلىنشەكتەردى شاشتارىنان ماتاستىرا توپتاپ، باتىرلارى ايەلدىككە الدى، نايزا ۇستاۋعا جارايتىن جىگىتتەرىن قويداي باۋىزدادى، كارى – قۇرتاڭ، شال - كەمپىرلەردى ايدالاعا ايداپ تاستادى. جاس بالالاردى «ءتۇبى بۇلار دا بىزگە جاۋ بولادى» دەپ نايزالارىنىڭ باسىنا ءىلىپ الىپ، اكە - شەشەلەرىنە كورسەتىپ، قارق - قارق كۇلدى. قازاق جەرى ەندى جازىقسىز جىلاعان جۇرتتىڭ كوز جاسىمەن دىمقىلداندى.»
مىنە سونداي شاپقىنشىلىقتىڭ زاردابىنان 1723 جىلى قازاقتار ءوزىنىڭ تۋعان جەرىن، ەلىن تاستاپ، سىر وڭىرىنە قاراي حالىق اعىلا كوشەدى. ونسىز دا اش - جالاڭاش حالىق جول بويى ولگەندەرىنىڭ ولىگى كومىلمەي، يت پەن قۇسقا جەم بولدى. قازاق تاريحىندا بۇل «اقتابان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما» دەگەن اتپەن قالدى. شۇبىرعان ەلدىڭ قاندى جاسىنان تۋعان، قايعىسىنا جەر جۇزىندەگى بىردە - ءبىر اۋەن تەڭ كەلمەس اتاقتى ءان «ەلىم - اي» دۇنيەگە كەلدى.
بىرلىك بار جەردە، تىرلىك بار
وسى تاريحي كەزەڭدە قازاق حالقىنا قۇرىپ كەتۋ ءقاۋپى ءتوندى. ەل باسىنا اۋىر كۇن تۋدى. بەيبىت حالىق ەگىلدى. جازىقسىز جانداردىڭ قانى توگىلدى. حالىق داعداردى. قازاق حالقى بىرلىكتىڭ كەرەگىن ءتۇسىندى. «داۋعا بارساڭ ءبىرىڭ بار، جاۋعا بارساڭ ءبارىڭ بار»دەگەن ماتەل وسى تۇستا شىقسا كەرەك. سول كەزدىڭ وزىندە قازاق ىشىندە سۋىرىلىپ سويلەيتىن شەشەندەر، توپتى باستار كوسەمدەر، تۋ ۇستايتىن باتىرلار، ەلدى ەرلىككە شاقىراتىن جىرشىلار كوپ بولدى. تاۋكە حاننان سوڭ ابىلاي حاننىڭ تۇسىندا ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن قوسىپ، ەلدى بىرىكتىرىپ، جوڭعارلارعا قارسى تويتارىس بەرىپ وتىرادى. ءسويتىپ جوڭعارلاردىڭ ساعىن سىندىرادى. 1757 جىلى سين يمپەرياسى (قىتايلىقتار) جوڭعارلاردى تالقانداپ، ءبىرجولاتا جويىپ جىبەردى. ءقازىر جوڭعار دەگەن ەل جوق.
ءۇ. سەرگىتۋ ءساتى:
ءۇى. وقۋلىقپەن جۇمىس: وقۋشىلارعا ءماتىندى مانەرلەپ، تىزبەكتەي وقىتۋ
ءۇىى. وقۋشىلار تۇسىنگەنىن اڭگىمەلەيدى.
ءۇىىى. توپتىق جۇمىس:
ءى توپ: تولە ءبيدىڭ اۋىلى، ءىى توپ: قازىبەك ءبيدىڭ اۋىلى، ءىىى توپ: ايتەكە ءبيدىڭ اۋىلى
ءى توپ: جوڭعار شاپقىنشىلىعىن تالقانداعان قازاق باتىرلارىنىڭ اتىن اتا.
ءىى توپ: سوعىستا قولدانىلعان قارۋلاردىڭ اتىن اتا.
ءىىى توپ: رەبۋستى شەشۋ
- رەبۋستان قانداي ءسوز شىقتى؟
- وتان سوعىسى (وقۋشىنىڭ جاۋابى)
قازاق حالقىنىڭ جوڭعارلارمەن بولعان سوعىسى وتان سوعىسى دەپ اتالدى. ويتكەنى قازاق حالقى تۋعان جەرى، تۋعان ەلى، وتانى ءۇشىن كۇرەستى.
- ال، ۇلى وتان سوعىسى دەپ ەستىپ جاتامىز؟ بۇعان قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- بۇل سوعىس كەڭەستەر وداعى مەن نەمىس ءفاشيزمى اراسىنداعى 1941 - 1945جىلداردا بولعان سوعىستى ايتامىز. بيىل ۇلى وتان سوعىسىنىڭ 70 جىلدىعىن تويلايمىز.(وقۋشىنىڭ جاۋابى)
ءىح. بەكىتۋ: سۇراق – جاۋاپ
قازاق ەلىنىڭ سىرتقى جاعدايى قالاي بولدى؟
جوڭعارلارعا سيپاتتاما بەر.
سوعىستىڭ ەرەجەسىن اتا.
شاپقىنشىلىق كەزىندەگى قازاق حالقىنىڭ جاعدايى قانداي بولدى؟
قازاقتاردىڭ جوڭعار باسقىنشىلارىمەن سوعىسى تۋرالى وقىعان كىتابىڭ، كورگەن كينوفيلمىڭ بولسا، سولار تۋرالى اسەرىڭدى ورتاعا سال.
كارتادان ماتىندە اتالعان جەر، سۋ، تاۋلاردى تاپ.
ساباقتى قورىتۋ: ءبىز نە بىلدىك؟ تالقىلاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ. تۇسىنىك ايتۋعا دايىندالۋ.
وقۋشى ءبىلىمى مەن بەلسەندىلىگىن باعالاۋ.
You Might Also Like
