مادەني - تاريحي مۇرالاردى قورعاۋ
دۇنيەتانۋ 4 سىنىپ
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق.
سىلتەمە: وقۋلىق، پرەزەنتاسيا، قوسىمشا دەرەكتەر.
جالپى ماقساتى: مادەني - تاريحي مۇرالاردى قورعاۋ تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
وقۋ ناتيجەسى:
* ماتىنمەن تانىسۋ؛
* قازاق جەرىندەگى تاريحي مۇرالاردى زەرتتەۋ؛
* مادەني مۇرالاردىڭ ساقتالۋى تۋرالى ءبىلۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ينسەرت، اڭگىمەلەۋ، جاڭا ءادىس - تاسىلدەر، سايكەستەندىرۋ، تەست، سۇراق - جاۋاپ، ءسوزجۇمباق، سوزدىكپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ فوروماسى: جۇپتىق، توپتىق.
ساباقتىڭ رەسۋرستارى: كەسپەلەر، سۋرەتتەر، ينسەرت كەستەسى، تەست، ستيكەر، ينتەربەلسەندى تاقتا.
وقۋعا ارنالعان تاپسىرمالار: تاقىرىپتىق وقۋ
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: توپقا مازايكامەن ءبولۋ (قىزىل، كوك، جاسىل، اق )
ءى توپ - حەوپس پيراميداسى
ءىى توپ - ۇلكەن سفينكس
ءىىى توپ - سەميراميدانىڭ اسپالى باعى
ءىV توپ - الەكساندريا مانارى
سۋرەتتە نە بەينەلەنگەن؟ – (سۋرەتتى قۇراستىرعان وقۋشى توپ جەتەكشىسى بولادى)
ءىى ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ: ءار توپ قۇراستىرعان سۋرەتتەرىنە بايلانىستى 2 سۇراقتان دايىنداپ، كەلەسى توپقا سۇراقتارىن قويادى. (توپ جەتەكشىسى باعالاپ وتىرادى)
موتيۆاسيا: ءسوزجۇمباق ارقىلى جەتى دەگەن سوزگە شىعۋ، پرەزەنتاسيا كورسەتىلەدى. جەتى كەرەمەت دەگەن نە؟
1. تۋدىڭ ءسينونيمى.... (جالاۋ)
2. ادامدى ادام ەتكەن نە؟....( ەڭبەك)
3. «حيرات» ءسوزىن تەرىس ياعني سوڭىنان العا قاراي وقى....( تاريح)
4. بىلەكتى ءبىردى جىعار، قانداي ادام مىڭدى جىعار؟ (ءبىلىمدى)
مادەني - تاريحي مۇرا. ساباعىمىزدىڭ ماقساتى قانداي بولماق؟
وقۋشىلار الدارىنا ماقسات قويادى:
* ماتىنمەن تانىسۋ
*قازاق جەرىندەگى تاريحي مۇرالاردى زەرتتەۋ
*مادەني مۇرالاردىڭ ساقتالۋى تۋرالى ءبىلۋ
وقۋلىقتاعى ءماتىندى توپتارعا بولەمىن. ءماتىندى بولىمگە ءبولۋ: 1 - 2 - 3 - 4 ءبولىم.
ءماتىندى وقي وتىرىپ، ينسەرت كەستەسىن تولتىرىڭىزدار.
ال بالالار، ماتىندەگى قانداي سوزدەر تۇسىنىكسىز بولدى؟
تۇسىنىكسىز سوزدەرمەن جۇمىس جۇرگىزۋ:
- تاريحي مادەني ەسكەرتكىش
- يۋنەسكو
- وزىق ۇلگىلەر
- مازارى، كۇمبەز
ءمۇعالىم: مادەني - تاريحي مۇرالاردى نە ىستەيمىز؟ وقۋشىلار ءار ءتۇرلى جاۋاپتار ايتادى. (توپ باسشىلارى بەلگىلەپ وتىرادى)
وقۋشىلار:..........................
سەرگىتۋ ءساتى: قارا جورعا.
ق/د - م: بالالار، قازاق جەرىندەگى مادەني مۇرالارمەن تانىسامىز، توپ باسشىلارى كەلىپ، تاپسىرمالاردى الىڭىز. (كونۆەرتتەن سۋرەت پەن قوسىمشا دەرەكتى الىپ، پوستەرگە ەنگىزەدى، ودان سوڭ قورعايدى).
قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسى — اسا ۇلكەن كۇمبەزدى قۇرىلىس. ونىڭ ەنى — 46، 5 م، ۇزىندىعى — 65 م. ونىڭ ورتالىق زالىنىڭ توڭىرەگىنە ءتۇرلى ماقساتقا ارنالعان 35 بولمە سالىنعان. سىرتقى قابىرعالاردىڭ قالىڭدىعى — 1، 8 — 2 م، قازاندىق قابىرعالارىنىڭ قالىڭدىعى — 3 مەتر. بۇل ءزاۋلىم عيمارات 8 ءتۇرلى بولمەلەر توبىنان تۇرادى:
قازاندىق؛
ۇلكەن اقساراي؛
كىشى اقساراي؛
قۇدىقحانا؛
كىتاپحانا؛
اسحانا؛
كورحانا؛
مەشىت.
قوجا احمەت ياساۋي بىرنەشە تىلدەردى بىلەدى: اراب، شاعاتاي، پارسى، تۇركى تىلدەرى، وسى تىلدەردە ولەڭ جازادى.
التىن ادام — 1970 ج. باسىندا ەسىك قورعانىندا — ساقتار تايپاسىنىڭ جاس كوسەمىنىڭ زيراتى تابىلدى.
التىن ادام — الماتى وبلىسىنداعى ەسىك قالاسىنىڭ سولتۇستىگىندەگى ەسىك وزەنىنىڭ سول جاق جاعالاۋىنداعى تەمىر داۋىرىنەن ساقتالعان ساق وباسىنان تابىلعان التىن كيىمدى ساق جاۋىنگەرىنىڭ مۇردەسى (5 عاسىر). 1969 – 1970 جىلى ارحەولوگ كەمەل اقىشيەۆ تاپقان. التىن ادام كيىمى 4 مىڭعا جۋىق التىن اشەكەيلەرمەن بەزەندىرىلگەن. اشەكەيلەر بارىس، بۇلان، تاۋتەكە، ارقار، ات، ءتۇرلى قۇس بەينەلەرىن بەرەتىن «حايۋانات ناقىشىندا» جاسالعان. باس سۇيەكتىڭ سول جاعىنان جاھۇت تاستارمەن اشەكەيلەنگەن التىن سىرعا تابىلدى. باس كيىمى كەيىنگى قازاق كيىمى ۇلگىلەرىنە ۇقساس، بيىك، شوشاق توبەلى، ۇزىندىعى 70 سم شاماسىندا. موينىندا دوڭگەلەك جۇزىك سياقتى التىن القا، ءىش كويلەگى، كوكىرەگىنىڭ تۇسى، جەڭى التىن توعالارمەن ورنەكتەلگەن، ساۋساعىندا ەكى التىن جۇزىك، كامزولى قۇراستىرىلمالى اۋىر بەلبەۋمەن بۋىلعان. بەلبەۋگە اڭعا ۇقساس بەينەلەر، 16 توعا جاپسىرىلعان. التىن ادام – قازاقستاننىڭ ازاتتىق سيمۆولىنا اينالدى.
ايشا ءبيبى كەسەنەسى — ءحى - XII عاسىرلارداعى ساۋلەت ونەرىنىڭ كورنەكتى ەسكەرتكىشى. جامبىل وبلىسى جامبىل اۋدانىندا ايشا ءبيبى اۋىلىندا ورنالاسقان. سىرتى كەراميكالىق پليتالارمەن قالانىپ، ويىپ جاسالعان. كەسەنە قۇرىلىسىن 1897 جىلى ۆ. ا. كاللاۋر، 1938 - 1939 جىلدارى ا. ن. بەرنشتام باستاعان قازاق فيليالىنىڭ تاريح جانە ماتەريالدىق مادەنيەت ەكسپەديسياسى زەرتتەگەن. ايشا ءبيبى كەسەنەسىنىڭ ىرگەتاسىنان باستاپ ەسەپتەگەندە 3، 4 م بيىكتىكتە باعانالارعا اراب ارپىندە جازۋى بار سىزىق جۇرگىزىلگەن. سولاردىڭ بىرىندەگى “كۇز، بۇلتتار، دوڭگەلەنگەن دۇنيە...” دەگەن سوزدەر جازىلعان. ۇساق پليتالاردىڭ شىرماۋىق ورنەگىنە 60 ءتۇرلى اشەكەي قولدانىلعان.
ارىستان باب كەسەنەسى - كونە وتىرار جەرىندەگى ساۋلەت ونەرى ەسكەرتكىشى. تۇركىستان حالقىنىڭ اراسىندا مۇسىلمان ءدىنىن تاراتۋشى قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ ۇستازى بولعان ارىستان باب اتا ءقابىرىنىڭ باسىنا سالىنعان. كەسەنە ءدالىزحانا، مەشىت، قۇجىراحانا، ازان شاقىراتىن مۇنارا سياقتى جەكە بولمەلەردەن قۇرالعان. كەسەنەنىڭ ەڭ كونە بولىگى ءقابىرحانا بولدى. ءقازىر دە ونىڭ ەدەنى باسقا بولمەلەرمەن سالىستىرعاندا ەداۋىر بيىك. ءقابىر ۇستىنە العاشقى بەلگى 12 ع. شاماسىندا سالىنعان. مازار 14 عاسىردا قايتا جوندەلگەن. ارىستان باب كەسەنەسى 20 عاسىردىڭ باسىندا جەرگىلىكتى حالىقتىڭ قاراجاتىمەن كۇيدىرىلگەن كىرپىشتەن اۋدانى 35x12 م، بيىكتىگى 12 م، بۇرىنعى مەككەگە قاراعان ەسىگى تۇركىستانعا، ازىرەت سۇلتانعا باعىتتالدى.
تەستتى ورىندايىق 1 مينۋت بەرەمىن. ال ەندى پاراقتارىمىزدى جۇپپەن اۋىسايىق، تاقتادان تەستتىڭ كىلتى ارقىلى تەكسەرەيىك، ۇپايلارىن توپ باسشىسىنا ايتىڭىز.
1. العاشقى ادامدار جانۋارلاردان نەسىمەن ەرەكشەلەندى؟
ا) قيمىل - قوزعالىسىمەن
ءا) ايلا - تاسىلىمەن
ب) سويلەۋ تاسىلىمەن
ۆ) ءوسىپ - ونۋىمەن
2. العاشقى ادامنىڭ اقىل - ويىن، قيالىن جەتەلەۋشى نە بولدى؟
ا) اسپان
ءا) جۇلدىز
ب) تاۋلار
ۆ) تابيعات
3. الۋان ءتۇرلى عيماراتتار سالۋدى نەگە قاراپ زەردەلەدى؟
ا) قۇستىڭ ۇشۋىنا
ءا) بال اراسىنىڭ ۇياسىنا
ب) تابيعات قۇبىلىسىنا
ۆ) بالىقتىڭ جۇزۋىنە
4. مىسىر (ەگيپەت) ەلىندەگى الىپ كەرەمەتتىڭ ءبىرى؟
ا) حەوپس پيرامسيداسى
ءا) الەكساندريا مانارى
ب) زيەۆس ءمۇسىنى
ۆ) رودوس الىبى
5. يۋنەسكو - نىڭ ەسەبىنە الىنعان تاريحي ونەرىمىزدىڭ وزىق ۇلگىسى؟
ا) ايشا ءبيبى كەسەنەسى
ءا) التىن ادام
ب) «مەدەۋ» مۇز ايدىنى
ۆ) رەسپۋبليكا سارايى
6. قوجا احمەت ياسساۋي قانداي ءتىلدى مەڭگەرگەن؟
ا) پارسى
ءا) جۇڭگو
ب) قازاق
ۆ) اعىلشىن
7. التىن ادامنىڭ كيىمىندەگى التىن اشەكەيدىڭ سانى قانشا؟
ا) 7 مىڭعا جۋىق
ءا) 1 مىڭعا جۋىق
ب) 5 مىڭعا جۋىق
ۆ) 4 مىڭعا جۋىق
م: ۇستەلدىڭ ۇستىندە شەڭبەردە بەرىلگەن تاقىرىپ بويىنشا كەرەكتى سوزدەردى اقىلداسىپ شەڭبەرگە ەنگىزۋ كەرەك، وسى تاپسىرمانى توپ باسشىسى شىعىپ، ينتەربەلسەندى تاقتادا ورىندايدى.
بالالار، ليمون اعاشىنا 2 تىلەك، 1 پىكىر جازىڭىز، ال توپ باسشىلارى جالپى ۇپايلاردى ساناسىن.
م: توپ باسشىلارىنىڭ قورىتىندىسىن تىڭدايىق.
باعالاۋ: 5، 4، 3، 2.
ساباقتى ۇرانمەن اياقتاۋ:
بۇگىن ماعان كەرەك ەمەس ەرتەگى،
ەرتەگىنى ءوز باسىمدا شەرتەدى.
تاريح كەرەك ىرگەتاسى حالىقتىڭ،
ىرگەتاسسىز قالانبايدى ەرتەڭى.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق.
سىلتەمە: وقۋلىق، پرەزەنتاسيا، قوسىمشا دەرەكتەر.
جالپى ماقساتى: مادەني - تاريحي مۇرالاردى قورعاۋ تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
وقۋ ناتيجەسى:
* ماتىنمەن تانىسۋ؛
* قازاق جەرىندەگى تاريحي مۇرالاردى زەرتتەۋ؛
* مادەني مۇرالاردىڭ ساقتالۋى تۋرالى ءبىلۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ينسەرت، اڭگىمەلەۋ، جاڭا ءادىس - تاسىلدەر، سايكەستەندىرۋ، تەست، سۇراق - جاۋاپ، ءسوزجۇمباق، سوزدىكپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ فوروماسى: جۇپتىق، توپتىق.
ساباقتىڭ رەسۋرستارى: كەسپەلەر، سۋرەتتەر، ينسەرت كەستەسى، تەست، ستيكەر، ينتەربەلسەندى تاقتا.
وقۋعا ارنالعان تاپسىرمالار: تاقىرىپتىق وقۋ
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: توپقا مازايكامەن ءبولۋ (قىزىل، كوك، جاسىل، اق )
ءى توپ - حەوپس پيراميداسى
ءىى توپ - ۇلكەن سفينكس
ءىىى توپ - سەميراميدانىڭ اسپالى باعى
ءىV توپ - الەكساندريا مانارى
سۋرەتتە نە بەينەلەنگەن؟ – (سۋرەتتى قۇراستىرعان وقۋشى توپ جەتەكشىسى بولادى)
ءىى ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ: ءار توپ قۇراستىرعان سۋرەتتەرىنە بايلانىستى 2 سۇراقتان دايىنداپ، كەلەسى توپقا سۇراقتارىن قويادى. (توپ جەتەكشىسى باعالاپ وتىرادى)
موتيۆاسيا: ءسوزجۇمباق ارقىلى جەتى دەگەن سوزگە شىعۋ، پرەزەنتاسيا كورسەتىلەدى. جەتى كەرەمەت دەگەن نە؟
1. تۋدىڭ ءسينونيمى.... (جالاۋ)
2. ادامدى ادام ەتكەن نە؟....( ەڭبەك)
3. «حيرات» ءسوزىن تەرىس ياعني سوڭىنان العا قاراي وقى....( تاريح)
4. بىلەكتى ءبىردى جىعار، قانداي ادام مىڭدى جىعار؟ (ءبىلىمدى)
مادەني - تاريحي مۇرا. ساباعىمىزدىڭ ماقساتى قانداي بولماق؟
وقۋشىلار الدارىنا ماقسات قويادى:
* ماتىنمەن تانىسۋ
*قازاق جەرىندەگى تاريحي مۇرالاردى زەرتتەۋ
*مادەني مۇرالاردىڭ ساقتالۋى تۋرالى ءبىلۋ
وقۋلىقتاعى ءماتىندى توپتارعا بولەمىن. ءماتىندى بولىمگە ءبولۋ: 1 - 2 - 3 - 4 ءبولىم.
ءماتىندى وقي وتىرىپ، ينسەرت كەستەسىن تولتىرىڭىزدار.
ال بالالار، ماتىندەگى قانداي سوزدەر تۇسىنىكسىز بولدى؟
تۇسىنىكسىز سوزدەرمەن جۇمىس جۇرگىزۋ:
- تاريحي مادەني ەسكەرتكىش
- يۋنەسكو
- وزىق ۇلگىلەر
- مازارى، كۇمبەز
ءمۇعالىم: مادەني - تاريحي مۇرالاردى نە ىستەيمىز؟ وقۋشىلار ءار ءتۇرلى جاۋاپتار ايتادى. (توپ باسشىلارى بەلگىلەپ وتىرادى)
وقۋشىلار:..........................
سەرگىتۋ ءساتى: قارا جورعا.
ق/د - م: بالالار، قازاق جەرىندەگى مادەني مۇرالارمەن تانىسامىز، توپ باسشىلارى كەلىپ، تاپسىرمالاردى الىڭىز. (كونۆەرتتەن سۋرەت پەن قوسىمشا دەرەكتى الىپ، پوستەرگە ەنگىزەدى، ودان سوڭ قورعايدى).
قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسى — اسا ۇلكەن كۇمبەزدى قۇرىلىس. ونىڭ ەنى — 46، 5 م، ۇزىندىعى — 65 م. ونىڭ ورتالىق زالىنىڭ توڭىرەگىنە ءتۇرلى ماقساتقا ارنالعان 35 بولمە سالىنعان. سىرتقى قابىرعالاردىڭ قالىڭدىعى — 1، 8 — 2 م، قازاندىق قابىرعالارىنىڭ قالىڭدىعى — 3 مەتر. بۇل ءزاۋلىم عيمارات 8 ءتۇرلى بولمەلەر توبىنان تۇرادى:
قازاندىق؛
ۇلكەن اقساراي؛
كىشى اقساراي؛
قۇدىقحانا؛
كىتاپحانا؛
اسحانا؛
كورحانا؛
مەشىت.
قوجا احمەت ياساۋي بىرنەشە تىلدەردى بىلەدى: اراب، شاعاتاي، پارسى، تۇركى تىلدەرى، وسى تىلدەردە ولەڭ جازادى.
التىن ادام — 1970 ج. باسىندا ەسىك قورعانىندا — ساقتار تايپاسىنىڭ جاس كوسەمىنىڭ زيراتى تابىلدى.
التىن ادام — الماتى وبلىسىنداعى ەسىك قالاسىنىڭ سولتۇستىگىندەگى ەسىك وزەنىنىڭ سول جاق جاعالاۋىنداعى تەمىر داۋىرىنەن ساقتالعان ساق وباسىنان تابىلعان التىن كيىمدى ساق جاۋىنگەرىنىڭ مۇردەسى (5 عاسىر). 1969 – 1970 جىلى ارحەولوگ كەمەل اقىشيەۆ تاپقان. التىن ادام كيىمى 4 مىڭعا جۋىق التىن اشەكەيلەرمەن بەزەندىرىلگەن. اشەكەيلەر بارىس، بۇلان، تاۋتەكە، ارقار، ات، ءتۇرلى قۇس بەينەلەرىن بەرەتىن «حايۋانات ناقىشىندا» جاسالعان. باس سۇيەكتىڭ سول جاعىنان جاھۇت تاستارمەن اشەكەيلەنگەن التىن سىرعا تابىلدى. باس كيىمى كەيىنگى قازاق كيىمى ۇلگىلەرىنە ۇقساس، بيىك، شوشاق توبەلى، ۇزىندىعى 70 سم شاماسىندا. موينىندا دوڭگەلەك جۇزىك سياقتى التىن القا، ءىش كويلەگى، كوكىرەگىنىڭ تۇسى، جەڭى التىن توعالارمەن ورنەكتەلگەن، ساۋساعىندا ەكى التىن جۇزىك، كامزولى قۇراستىرىلمالى اۋىر بەلبەۋمەن بۋىلعان. بەلبەۋگە اڭعا ۇقساس بەينەلەر، 16 توعا جاپسىرىلعان. التىن ادام – قازاقستاننىڭ ازاتتىق سيمۆولىنا اينالدى.
ايشا ءبيبى كەسەنەسى — ءحى - XII عاسىرلارداعى ساۋلەت ونەرىنىڭ كورنەكتى ەسكەرتكىشى. جامبىل وبلىسى جامبىل اۋدانىندا ايشا ءبيبى اۋىلىندا ورنالاسقان. سىرتى كەراميكالىق پليتالارمەن قالانىپ، ويىپ جاسالعان. كەسەنە قۇرىلىسىن 1897 جىلى ۆ. ا. كاللاۋر، 1938 - 1939 جىلدارى ا. ن. بەرنشتام باستاعان قازاق فيليالىنىڭ تاريح جانە ماتەريالدىق مادەنيەت ەكسپەديسياسى زەرتتەگەن. ايشا ءبيبى كەسەنەسىنىڭ ىرگەتاسىنان باستاپ ەسەپتەگەندە 3، 4 م بيىكتىكتە باعانالارعا اراب ارپىندە جازۋى بار سىزىق جۇرگىزىلگەن. سولاردىڭ بىرىندەگى “كۇز، بۇلتتار، دوڭگەلەنگەن دۇنيە...” دەگەن سوزدەر جازىلعان. ۇساق پليتالاردىڭ شىرماۋىق ورنەگىنە 60 ءتۇرلى اشەكەي قولدانىلعان.
ارىستان باب كەسەنەسى - كونە وتىرار جەرىندەگى ساۋلەت ونەرى ەسكەرتكىشى. تۇركىستان حالقىنىڭ اراسىندا مۇسىلمان ءدىنىن تاراتۋشى قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ ۇستازى بولعان ارىستان باب اتا ءقابىرىنىڭ باسىنا سالىنعان. كەسەنە ءدالىزحانا، مەشىت، قۇجىراحانا، ازان شاقىراتىن مۇنارا سياقتى جەكە بولمەلەردەن قۇرالعان. كەسەنەنىڭ ەڭ كونە بولىگى ءقابىرحانا بولدى. ءقازىر دە ونىڭ ەدەنى باسقا بولمەلەرمەن سالىستىرعاندا ەداۋىر بيىك. ءقابىر ۇستىنە العاشقى بەلگى 12 ع. شاماسىندا سالىنعان. مازار 14 عاسىردا قايتا جوندەلگەن. ارىستان باب كەسەنەسى 20 عاسىردىڭ باسىندا جەرگىلىكتى حالىقتىڭ قاراجاتىمەن كۇيدىرىلگەن كىرپىشتەن اۋدانى 35x12 م، بيىكتىگى 12 م، بۇرىنعى مەككەگە قاراعان ەسىگى تۇركىستانعا، ازىرەت سۇلتانعا باعىتتالدى.
تەستتى ورىندايىق 1 مينۋت بەرەمىن. ال ەندى پاراقتارىمىزدى جۇپپەن اۋىسايىق، تاقتادان تەستتىڭ كىلتى ارقىلى تەكسەرەيىك، ۇپايلارىن توپ باسشىسىنا ايتىڭىز.
1. العاشقى ادامدار جانۋارلاردان نەسىمەن ەرەكشەلەندى؟
ا) قيمىل - قوزعالىسىمەن
ءا) ايلا - تاسىلىمەن
ب) سويلەۋ تاسىلىمەن
ۆ) ءوسىپ - ونۋىمەن
2. العاشقى ادامنىڭ اقىل - ويىن، قيالىن جەتەلەۋشى نە بولدى؟
ا) اسپان
ءا) جۇلدىز
ب) تاۋلار
ۆ) تابيعات
3. الۋان ءتۇرلى عيماراتتار سالۋدى نەگە قاراپ زەردەلەدى؟
ا) قۇستىڭ ۇشۋىنا
ءا) بال اراسىنىڭ ۇياسىنا
ب) تابيعات قۇبىلىسىنا
ۆ) بالىقتىڭ جۇزۋىنە
4. مىسىر (ەگيپەت) ەلىندەگى الىپ كەرەمەتتىڭ ءبىرى؟
ا) حەوپس پيرامسيداسى
ءا) الەكساندريا مانارى
ب) زيەۆس ءمۇسىنى
ۆ) رودوس الىبى
5. يۋنەسكو - نىڭ ەسەبىنە الىنعان تاريحي ونەرىمىزدىڭ وزىق ۇلگىسى؟
ا) ايشا ءبيبى كەسەنەسى
ءا) التىن ادام
ب) «مەدەۋ» مۇز ايدىنى
ۆ) رەسپۋبليكا سارايى
6. قوجا احمەت ياسساۋي قانداي ءتىلدى مەڭگەرگەن؟
ا) پارسى
ءا) جۇڭگو
ب) قازاق
ۆ) اعىلشىن
7. التىن ادامنىڭ كيىمىندەگى التىن اشەكەيدىڭ سانى قانشا؟
ا) 7 مىڭعا جۋىق
ءا) 1 مىڭعا جۋىق
ب) 5 مىڭعا جۋىق
ۆ) 4 مىڭعا جۋىق
م: ۇستەلدىڭ ۇستىندە شەڭبەردە بەرىلگەن تاقىرىپ بويىنشا كەرەكتى سوزدەردى اقىلداسىپ شەڭبەرگە ەنگىزۋ كەرەك، وسى تاپسىرمانى توپ باسشىسى شىعىپ، ينتەربەلسەندى تاقتادا ورىندايدى.
بالالار، ليمون اعاشىنا 2 تىلەك، 1 پىكىر جازىڭىز، ال توپ باسشىلارى جالپى ۇپايلاردى ساناسىن.
م: توپ باسشىلارىنىڭ قورىتىندىسىن تىڭدايىق.
باعالاۋ: 5، 4، 3، 2.
ساباقتى ۇرانمەن اياقتاۋ:
بۇگىن ماعان كەرەك ەمەس ەرتەگى،
ەرتەگىنى ءوز باسىمدا شەرتەدى.
تاريح كەرەك ىرگەتاسى حالىقتىڭ،
ىرگەتاسسىز قالانبايدى ەرتەڭى.