قۇرمانباي تولىبايەۆ "تالاس"
ادەبيەتتىك وقۋ 4 - سىنىپ
سابكقتىڭ تاقىرىبى: ق. تولىبايەۆ. "تالاس"
ساباقتىڭ ماقساتى: تازالىق ساقتاۋ، جەكە باس گيگيەناسى جانە سالاۋاتتى ءومىر سالتى تۋرالى ءبىلۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: ا) تازالىق ساقتاۋ نە ءۇشىن كەرەك ەكەنىن بىلەدى.
ۆ) ءوزىنىڭ العا قويعان ماقساتىنا ەڭبەكپەن جەتەتىنىن تۇسىنەدى.
س) اڭگىمەنىڭ مازمۇنىن اشا وتىرىپ، كەيىپكەرلەردىڭ ىسىنە تالداۋ جاساي الادى.
قۇرال - جابدىقتار: ۇلەستىرمەلى پاراقشالار، فليپچارت، ستيكەر، ماركەر.
كىرىسپە: سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ. وقۋشىلاردىڭ قۇرال - جابدىقتارىن تەكسەرۋ. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
پسيحالوگيالىق احۋال تۋعىزۋ: (كوڭىلدى اۋەنمەن دەنە شىنىقتىرۋ جاتتىعۋلارىن جاساتۋ)
توپقا ءبولۋ: (5 ساۋساقتى ساناۋ ارقىلى) وقۋشىلار شەڭبەر قۇرىپ رەت - رەتىمەن "باسبارماق"، "بالان ۇيرەك"، "ورتان تەرەك"، "شىلدىر شۇمەك"، "كىشكەنە بوبەك" دەپ ساناپ توپقا بولىنەدى. اركىم ءوز توبىنا بارىپ وتىرادى.
ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ: سەرپىلگەن ساۋالدار ارقىلى ءۇي جۇمىسى تەكسەرىلەدى. وقۋشىلار دايىنداپ كەلگەن سۇراقتارىن كەزەكتەسىپ ءبىر - بىرىنە قويىپ، جاۋاپ بەرەدى.
تۇساۋكەسەر: دەنساۋلىققا، تازالىققى قاتىستى رەسۋرستار ۇلەستىرۋ. وقۋشىلار رەسۋرستاردى وقىپ، تالقىلاۋ ارقىلى ساباقتىڭ الگوريتمىن اشادى.
رەسۋرستار: 1. ادامنىڭ دەنساۋلىعى – قوعام بايلىعى. ءاربىر ادام ءوز دەنساۋلىعىنىڭ مىقتى بولۋ جولدارىن قاراستىرۋ كەرەك. دەنى ساۋ ادامنىڭ كوڭىل - كۇيى كوتەرىڭكى بولىپ، ەڭبەككە ءارقاشان قۇلشىنا كىرىسەدى. حالقىمىز «دەنى ساۋدىڭ – جانى ساۋ» دەپ ورىندى ايتقان. وتانىمىزدىڭ كەلەشەگى، كوركەيۋى – سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتاپ، قولداۋدا.
2. قاراڭعى ۇيگە كىرىپ كەلىپ شام جاقساڭىز، شام ءۇيدى جارىق قىلادى. كوپ قىزىل گۇلدىڭ ىشىنەن ءبىر اق گۇل كورسەڭ، كوزىڭ سوعان تۇسەدى. ءبىزدىڭ دە ءومىرىمىزدى جارىق قىلاتىن، جان - جاعىمىزعا تاماشا ساۋلەسىن شاشاتىن، ومىردەگى باستى بايلىق – دەنساۋلىق. دەنساۋلىق – بۇل ادامنىڭ ەڭبەككە بەلسەندى بولۋى، ءارى ۇزاق ءومىر ءسۇرۋى، ءتاننىڭ ساۋلىعىن جانە رۋحاني ساۋلىعىن سەزىنۋ.
3. تەرى تازالىعى – ادام دەنساۋلىعىنىڭ كەپىلىنىڭ ءبىرى. ىستىق سۋمەن جانە سابىنمەن جۋىنعان جاعدايدا عانا تەرىنى ءتۇرلى ميكروبتار مەن لاس نارسەلەردەن ايىقتىرىپ، تازارتۋعا بولادى. ادام تەرىسىنىڭ ەڭ ءوسىمتال بولىگى – شاش پەن تىرناق. ول ادامنىڭ ميىن كۇن ساۋلەسى مەن سۋىقتان ساقتايدى. ءار شاشتىڭ ءوزىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ مەرزىمى بار. شاش سىرت كوزگە ءوز قالپىن ساقتاپ تۇرعانعا ۇقساعانمەن، شىن مانىندە كۇنىنە 100 تال شاش ءتۇسىپ، 100 تال شىعىپ وتىرادى. شاشتى اپتاسىنا 1 رەت جۋعان ءجون. وتە سۋىق كۇندەرى باس كيىمسىز شىعۋعا بولمايدى. قولدىڭ تىرناقتارىن اپتاسىنا 1 رەت السا، اياق ساۋساقتارىنىڭ تىرناقتارىن ەكى اپتادا ءبىر رەت نەمەسە ايىنا ءبىر رەت الادى.
- ەندەشە وسى جەكە باس تازالىعى ادەپتىلىككە جاتادى ما؟ سونى ءبىلۋ ءۇشىن جاڭا تاقىرىپپەن تانىسىپ، ماتىنگە قارايىق.
- «بولجاۋ» ستراتەگياسى. ءماتىن نە تۋرالى بولۋى مۇمكىن؟ وقۋشىلار رەسۋرستاردى جانە قويىلعان سۇراقتى پايدالانا وتىرىپ، ءماتىننىڭ نە تۋرالى بولاتىنىن ايتادى.
نەگىزگى ءبولىم: 1. اكت "بەينەفيلم" كورسەتۋ. وسى ءماتىننىڭ جەلىسىندە وزگە سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ كومەگىمەن تۇسىرىلگەن بەينەفيلمدى تاماشالاۋ ارقىلى وقۋشىلار، ءماتىن مازمۇنىمەن جانە اۆتورمەن تانىسادى.
قۇرمانباي تولىبايەۆ 1926 جىلى 14 ناۋرىزدا الماتى وبلىسى، شەلەك اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. بالالار جازۋشىسى. ءمۇعالىم رەداكتور قىزمەتىن اتقارعان. بالالارعا ارنالعان ولەڭدەرى كوپ.
2. پوستەر دايىنداۋ. (ءۇش توپقا پوستەر دايىنداۋعا تاقىرىپ بەرىلەدى. ءار توپ دايىنداعان پوستەرلەرىن قورعاپ، ەكى جۇلدىز ءبىر تىلەك ارقىلى باعالايدى)
ءى توپ: ماراتتىڭ تازا جۇرمەۋ سەبەپتەرىن اتاپ، دالەلدە. وقيعانى جالعاستىر.
ءىى توپ: تازالىقتى ساقتاۋ، ادەمى كيىنۋ اينالاداعى ادامدار ءۇشىن بە، الدە ادامنىڭ ءوزى ءۇشىن كەرەك پە؟ وقيعانى جالعاستىر.
ءىىى توپ: تازا ءارى ادەمى كيىنۋ دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟ وقيعانى جالعاستىر.
3. پوستەردى باعالاۋ: ءار توپ قارسى توپقا 2 جۇلدىز، 1 تىلەك ايتادى.
قورىتىندى: جەكە باس تازالىعىنىڭ ەرەجەلەرىنە نەلەر جاتادى؟ ءار توپ ءوز ەرەجەلەرىن قۇراستىرىپ جازىپ، اۋديتورياعا وقيدى.
ۇيگە تاپسىرما: ماراتقا حات جازۋ جانە ءماتىندى وقىپ، تۇسىنگەنىن ايتۋ. سەن ماراتقا قانداي كەڭەس بەرەر ەدىڭ؟
باعالاۋ: وقۋشىلار ساباق بارىسىنداعى بىلىمدەرىن باعالاۋ اعاشىنىڭ كومەگىمەن رەفلەكسيا پاراعىن تولتىرىپ، پىكىرلەرىن ايتادى.
رەفلەكسيا پاراعى
ءوزىڭىزدى باعالاۋ اعاشىنىڭ قاي بولىگىندە تۇرمىن دەپ ويلايسىز؟ (قورشا) نەگە؟
سابكقتىڭ تاقىرىبى: ق. تولىبايەۆ. "تالاس"
ساباقتىڭ ماقساتى: تازالىق ساقتاۋ، جەكە باس گيگيەناسى جانە سالاۋاتتى ءومىر سالتى تۋرالى ءبىلۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: ا) تازالىق ساقتاۋ نە ءۇشىن كەرەك ەكەنىن بىلەدى.
ۆ) ءوزىنىڭ العا قويعان ماقساتىنا ەڭبەكپەن جەتەتىنىن تۇسىنەدى.
س) اڭگىمەنىڭ مازمۇنىن اشا وتىرىپ، كەيىپكەرلەردىڭ ىسىنە تالداۋ جاساي الادى.
قۇرال - جابدىقتار: ۇلەستىرمەلى پاراقشالار، فليپچارت، ستيكەر، ماركەر.
كىرىسپە: سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ. وقۋشىلاردىڭ قۇرال - جابدىقتارىن تەكسەرۋ. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
پسيحالوگيالىق احۋال تۋعىزۋ: (كوڭىلدى اۋەنمەن دەنە شىنىقتىرۋ جاتتىعۋلارىن جاساتۋ)
توپقا ءبولۋ: (5 ساۋساقتى ساناۋ ارقىلى) وقۋشىلار شەڭبەر قۇرىپ رەت - رەتىمەن "باسبارماق"، "بالان ۇيرەك"، "ورتان تەرەك"، "شىلدىر شۇمەك"، "كىشكەنە بوبەك" دەپ ساناپ توپقا بولىنەدى. اركىم ءوز توبىنا بارىپ وتىرادى.
ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ: سەرپىلگەن ساۋالدار ارقىلى ءۇي جۇمىسى تەكسەرىلەدى. وقۋشىلار دايىنداپ كەلگەن سۇراقتارىن كەزەكتەسىپ ءبىر - بىرىنە قويىپ، جاۋاپ بەرەدى.
تۇساۋكەسەر: دەنساۋلىققا، تازالىققى قاتىستى رەسۋرستار ۇلەستىرۋ. وقۋشىلار رەسۋرستاردى وقىپ، تالقىلاۋ ارقىلى ساباقتىڭ الگوريتمىن اشادى.
رەسۋرستار: 1. ادامنىڭ دەنساۋلىعى – قوعام بايلىعى. ءاربىر ادام ءوز دەنساۋلىعىنىڭ مىقتى بولۋ جولدارىن قاراستىرۋ كەرەك. دەنى ساۋ ادامنىڭ كوڭىل - كۇيى كوتەرىڭكى بولىپ، ەڭبەككە ءارقاشان قۇلشىنا كىرىسەدى. حالقىمىز «دەنى ساۋدىڭ – جانى ساۋ» دەپ ورىندى ايتقان. وتانىمىزدىڭ كەلەشەگى، كوركەيۋى – سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتاپ، قولداۋدا.
2. قاراڭعى ۇيگە كىرىپ كەلىپ شام جاقساڭىز، شام ءۇيدى جارىق قىلادى. كوپ قىزىل گۇلدىڭ ىشىنەن ءبىر اق گۇل كورسەڭ، كوزىڭ سوعان تۇسەدى. ءبىزدىڭ دە ءومىرىمىزدى جارىق قىلاتىن، جان - جاعىمىزعا تاماشا ساۋلەسىن شاشاتىن، ومىردەگى باستى بايلىق – دەنساۋلىق. دەنساۋلىق – بۇل ادامنىڭ ەڭبەككە بەلسەندى بولۋى، ءارى ۇزاق ءومىر ءسۇرۋى، ءتاننىڭ ساۋلىعىن جانە رۋحاني ساۋلىعىن سەزىنۋ.
3. تەرى تازالىعى – ادام دەنساۋلىعىنىڭ كەپىلىنىڭ ءبىرى. ىستىق سۋمەن جانە سابىنمەن جۋىنعان جاعدايدا عانا تەرىنى ءتۇرلى ميكروبتار مەن لاس نارسەلەردەن ايىقتىرىپ، تازارتۋعا بولادى. ادام تەرىسىنىڭ ەڭ ءوسىمتال بولىگى – شاش پەن تىرناق. ول ادامنىڭ ميىن كۇن ساۋلەسى مەن سۋىقتان ساقتايدى. ءار شاشتىڭ ءوزىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ مەرزىمى بار. شاش سىرت كوزگە ءوز قالپىن ساقتاپ تۇرعانعا ۇقساعانمەن، شىن مانىندە كۇنىنە 100 تال شاش ءتۇسىپ، 100 تال شىعىپ وتىرادى. شاشتى اپتاسىنا 1 رەت جۋعان ءجون. وتە سۋىق كۇندەرى باس كيىمسىز شىعۋعا بولمايدى. قولدىڭ تىرناقتارىن اپتاسىنا 1 رەت السا، اياق ساۋساقتارىنىڭ تىرناقتارىن ەكى اپتادا ءبىر رەت نەمەسە ايىنا ءبىر رەت الادى.
- ەندەشە وسى جەكە باس تازالىعى ادەپتىلىككە جاتادى ما؟ سونى ءبىلۋ ءۇشىن جاڭا تاقىرىپپەن تانىسىپ، ماتىنگە قارايىق.
- «بولجاۋ» ستراتەگياسى. ءماتىن نە تۋرالى بولۋى مۇمكىن؟ وقۋشىلار رەسۋرستاردى جانە قويىلعان سۇراقتى پايدالانا وتىرىپ، ءماتىننىڭ نە تۋرالى بولاتىنىن ايتادى.
نەگىزگى ءبولىم: 1. اكت "بەينەفيلم" كورسەتۋ. وسى ءماتىننىڭ جەلىسىندە وزگە سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ كومەگىمەن تۇسىرىلگەن بەينەفيلمدى تاماشالاۋ ارقىلى وقۋشىلار، ءماتىن مازمۇنىمەن جانە اۆتورمەن تانىسادى.
قۇرمانباي تولىبايەۆ 1926 جىلى 14 ناۋرىزدا الماتى وبلىسى، شەلەك اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. بالالار جازۋشىسى. ءمۇعالىم رەداكتور قىزمەتىن اتقارعان. بالالارعا ارنالعان ولەڭدەرى كوپ.
2. پوستەر دايىنداۋ. (ءۇش توپقا پوستەر دايىنداۋعا تاقىرىپ بەرىلەدى. ءار توپ دايىنداعان پوستەرلەرىن قورعاپ، ەكى جۇلدىز ءبىر تىلەك ارقىلى باعالايدى)
ءى توپ: ماراتتىڭ تازا جۇرمەۋ سەبەپتەرىن اتاپ، دالەلدە. وقيعانى جالعاستىر.
ءىى توپ: تازالىقتى ساقتاۋ، ادەمى كيىنۋ اينالاداعى ادامدار ءۇشىن بە، الدە ادامنىڭ ءوزى ءۇشىن كەرەك پە؟ وقيعانى جالعاستىر.
ءىىى توپ: تازا ءارى ادەمى كيىنۋ دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟ وقيعانى جالعاستىر.
3. پوستەردى باعالاۋ: ءار توپ قارسى توپقا 2 جۇلدىز، 1 تىلەك ايتادى.
قورىتىندى: جەكە باس تازالىعىنىڭ ەرەجەلەرىنە نەلەر جاتادى؟ ءار توپ ءوز ەرەجەلەرىن قۇراستىرىپ جازىپ، اۋديتورياعا وقيدى.
ۇيگە تاپسىرما: ماراتقا حات جازۋ جانە ءماتىندى وقىپ، تۇسىنگەنىن ايتۋ. سەن ماراتقا قانداي كەڭەس بەرەر ەدىڭ؟
باعالاۋ: وقۋشىلار ساباق بارىسىنداعى بىلىمدەرىن باعالاۋ اعاشىنىڭ كومەگىمەن رەفلەكسيا پاراعىن تولتىرىپ، پىكىرلەرىن ايتادى.
رەفلەكسيا پاراعى
ءوزىڭىزدى باعالاۋ اعاشىنىڭ قاي بولىگىندە تۇرمىن دەپ ويلايسىز؟ (قورشا) نەگە؟
You Might Also Like
