ماعجان - سىرشىل اقىن
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماعجان - سىرشىل اقىن
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك:- ماعجان جۇمابايەۆتىڭ ءومىرى مەن اقىننىڭ سۋرەتشىل، نازىك ءۇندى، تازا جۇرەكتى جىرلارىنىڭ ەرەكشەلىگى مەن ءمانىن اشۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى اقىن ولەڭدەرىنىڭ ەستەتيكالىق - رۋحاني قۇندىلىقتارىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ بارىسىندا ولەڭنىڭ نەگىزگى يدەياسى، كوركەمدىگىنە تالداي بىلۋگە، وزگە قۇبىلىستارمەن سالىستىرا الۋعا جاعداي جاساۋ
تاربيەلىك:- پوەزياعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە، ءوزىن - ءوزى باعالاي بىلۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءبىلىمدى بەكىتۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: تانىمدىق - شىعارماشىلىق
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: تالداۋ، جيناقتاۋ، مانەرلەپ وقۋ، جاتقا وقۋ، ستو، ءىشىنارا ىزدەنىس، وي تولعاۋ
كورنەكىلىگى: سلايد، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ءپانارالىق بايلانىسى: الەم ادەبيەتى، ورىس ادەبيەتى، ءتىل ءبىلىمى
پايدالانىلعان ادەبيەتتەر: ا. بايتۇرسىنوۆ «ادەبيەت تانىتقىش»، « بەس ارىس» قازاق ادەبيەتى 1991ج. ا. فەت. ۆ. ماياكوۆسكيي شىعارمالارى.
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. ءبىلىمدى جان - جاقتى تەكسەرۋ. «تالاپكەر ويىنى»
1. ماعجاننىڭ تۋعان جەرى
2. ماعجاننىڭ بابالارى
3. اقىن ءدارىس العان مولدالار
4. قىزىلجار مەدرەسەسىندە قاي مولدادان ءدارىس الدى؟
5. قاي جىلدارى ۋفا قالاسىنداعى مەدرەسەدە وقىدى؟
6. تاتار حالقىنىڭ ۇلى جازۋشىسى كىم ەدى؟
7. قاشان ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆپەن كەزدەستى؟
8. «بوستاندىق تۋى»گازەتىندە رەداكتور بولعان جىلى؟
9. قاي جىلى تاشكەنتتە قازاق - قىرعىز ينستيتۋتىندا ساباق بەردى؟
10. ماسكەۋدە قاي باسپادا اۋدارماشى بولادى؟
11. 1929 جىلى قاي جەرگە جەر اۋدارىلدى؟
12. دوسى باشقۇرت اقىنىن اتا.
13. العاشقى جىر جيناعى قالاي اتالادى؟
14. قانداي پوەمالارى بار؟
3. «ماعجاننىڭ كوركەم ءسوز ورنەگى» پروفەسسور شەريازدان ەلەۋكەنوۆتىڭ: «ادەبيەت يدەياسى ومىردەن تۋىندايدى. يدەيانى جەتكىزەتىن ءتىل. ول سۋرەتكەردىڭ دۇنيەتانىمىنا سايكەس قۇيىلادى، ساياسي فيلوسوفيالىق، ەستەتيكالىق تۇرعىسىنا قاراي ورىلەدى. ءتىل عانا پايدالى، باسقاسىنىڭ ءمىنى جوق دەۋگە كەلمەيدى. ادەبيەتتىڭ ءبىر عانا تاپتىڭ مەنشىكتەۋىنە كونە بەرمەيتىنى كوركەم يدەيانىڭ تەك ساياسي كوزقاراستان تۋىندايتىنىندا بولسا كەرەك»،- دەگەن ويى پوەزيا الەمىندە ايرىقشا ءىز قالدىرعان وزىندىك ۇلكەن ونەر، ۇشقىر قيالعا تولى دۇنيەسىن كەيىنگىگە امانات ەتكەن ماعجان جۇمابايەۆ شىعارمالارىن تالداۋعا مۇرىندىق بولماق.
ءاربىر ءىرى جازۋشىنىڭ شەبەرلىگى كوبىنە كوپ ونىڭ شىعارماسىنان كورىنەدى. ماعجاننىڭ شىعارمالارىنداعى ايقىنداۋىش بەينەلى سوزدەرگە كوز جۇگىرتسەك سۋرەتكەردىڭ يدەياسىنان تۋىپ، ءسوز ارقىلى بەرىلگەن نە ءبىر ويدىڭ كورىنىسى دەۋىمىزگە بولادى.
جيىرماسىنشى، وتىزىنشى جىلداردا ماعجان جىرلارى ورىس جىرىنىڭ الىپتارىمەن، اسىرەسە، بلوك پەن ەسەنين، احماتوۆا مەن سۆەتايەۆا جانە مەرەجكوۆسكيي ولەڭدەرىمەن ۇندەستىك تابادى. الەكساندر بلوك سەكىلدى: جيىرماسىنشى، وتىزىنشى جىلداردا ماعجان جىرلارى ورىس جىرىنىڭ الىپتارىمەن، اسىرەسە، بلوك پەن ەسەنين، احماتوۆا مەن سۆەتايەۆا جانە مەرەجكوۆسكيي ولەڭدەرىمەن ۇندەستىك تابادى. الەكساندر بلوك سەكىلدى:
«ادەمى ايەل»- يدەال
«ادەمى ايەل»- ءبىر قيال
بلوكتىڭ باسىن بايلاعان
«ادەمى ايەل»- ءبىر گۇل،
بلوك – ءبىر بۇلبۇل
بلوك بۇلبۇل سايراعان نەمەسە
جۇماقتاعى جىبەك جەلدەن
ماڭگى جايناپ تۇرعان گۇلدەن
جاراتىلعان ايەل سۇلۋ
تۇرمىس دەگەن ءبىر تۇزاققا،
ازعا ەمەس، تىم ۇزاققا
كەز بولىپتى – ءىشىپتى ۋ.
ايەل اتىن گۇلسىم دەيدى.
تۇرمىس اتىن تىلسىم دەيدى – دەپ جىرلايدى.
ماعجاننىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى - ماعجاننىڭ قازاق پوەزياسىنا ەڭ ءبىرىنشى بايرونيزم داعدىسىن كىرگىزگەن. بايرونيزم پوەما جازۋداعى رومانتيكالىق ءداستۇر «مەنى دە، ءولىم، الديلە» دەپ بالمونتشا جازعان ولەڭى سول ۋاقىتتاعى قازاق پوەزياسى ءۇشىن تىڭ نارسە ەدى، تۇسىنگەننەن ءتۇڭىلىپ قاشقاندار كوپ بولدى. ماعجاننىڭ مۇڭلى اۋەزىن ارىدەن بايقاماي قاشتى. ماعجان قىسقا عۇمىرىندا وقۋشىسىن شوشىتاتىن بىردە - ءبىر جول جازعان جوق ەدى. ماعجان ۇيرەنگەن ورىس سيمۆوليستەرىنىڭ، سەنتيمەنتاليستەرىنىڭ ارتىندا ەۆروپانىڭ ۇزدىك ويشىلدارى، اعارتۋشىلارى، اقىن جازۋشىلارى تۇر ەدى. دانتە، پەتراركا، بايرون، ۆەرلەن، ۆەرحارن، روللان، اپوليننەر تۇر ەدى. وسىلاردىڭ ىشىندە، اسىرەسە، ءبىزدىڭ ماعجانعا جاقىنى فرانسۋزدىڭ پول ۆەرلەنى ەدى.
ماعجان «ءبىراز فەتشە»، «الەكساندر بلوك»، «مەنى دە، ءولىم، الديلە» ولەڭدەرىن سول سيمۆوليزممەن اۋەستەنىپ جۇرگەن كەزىندە جازسا كەرەك. ءسوز جوق، نازىك جاندى سىرشىل اقىن فەتتى ءسۇيىپ وقىعان. ال فەت - XIX عاسىر ماڭدايىنا بىتكەن ورىس ليريكتەرىنىڭ وزىقتارىنىڭ ءبىرى ەدى. ول - تابيعات، ادام ءومىرىن، سۇلۋلىق پەن ماحابباتتى جىرلاعان اقىن.
ال «دىبىستان سۋرەت جاساۋدى» ماعجان سيمۆوليستەردەن ۇيرەندى، ۇيرەنگەنى وزىنە دە، وزگەگە دە اسەر ەتتى. الايدا، البىرت اقىن دىبىس قۋىپ كەتكەن جوق، دىبىستىڭ ىشىنەن ءمان ىزدەدى، ءمانىسىن تاپتى. ەندەشە ماعجان ولەڭدەرىنىڭ ءتىل كوركەمدىگىنە تالداۋ جاساپ كورەيىك.
ءار توپ بەرىلگەن ولەڭ جولدارىنداعى كوركەمدىك ورنەكتەرىنە قاراي تالدايدى.
مىسالى:
1. حور سيپاتتى قارىنداس
وتتاي سۇلۋ، ىستىق جاس
مەن – كوبەلەك، سەن – ءبىر شام
2. قويۋ قارا كوك بۇلت
جايناپ، ويناپ، قۇلپىرىپ
كوكشەتاۋدى تۇر ءسۇيىپ.
3. بوتاكوز، سيقىرلى كوز گۇلسىم حانىم
ءار جەردە وتكىزسەك تە ءومىر تاڭىن
گۇلسىم - كۇن، كوكتە اقىرىن جۇزە بىلەدى،
ءسۇيدىرىپ، كۇيدىرگەنىن قايدان ءبىلسىن!
4. ماحاببات – ءبىر تىكەنەك
ماحاببات – ءبىر ءتاتتى ۋ،
ىشەر جۇرەك، توگەر جاس!
5. بۇگىن مەنىڭ قۇشاعىمدا كىم بولدى؟
بۇگىن مەنىڭ قۇشاعىمدا گۇل بولدى
بۇگىن ءتۇن ماعان التىن كۇن ەدى،
بۇگىن مەنىڭ قۇشاعىمدا كۇن بولدى
6. كەلشى، كوزىم، كۇن بەتىڭدى كورەيىن
ءسۇيشى، ساۋلەم، تۇنشىعىپ ءبىر مەن ولەيىن.
جەت، جۇلدىزىم، جىلجىپ قانا جىبەكتەي
جۇلدىزدى – جۇزىك، ايداي القا عىپ بەرەيىن
نە دەگەن سۇلۋلىق! نە دەگەن تۇنىپ تۇرعان كوركەمدىك. اقىن ءتىلىنىڭ شىرايلىلىعى ءوزى قولدانعان ەپيتەت، تەڭەۋ، مەتافورا، قايتالاۋلار، الليتەراسيالىق قۇبىلىستار. ءدال وسىنداي ءسوز ورنەگىن جاساۋ قازاق پوەزياسىندا ماعجان ولەڭىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى
4. ماعجانشا (جىر ارناۋ)
قورىتا كەلگەندە، اباي قازاق پوەزياسىن الەمدىك پوەزيا دەڭگەيىنە كوتەرسە، ماعجان بۇل دەڭگەيدى ودان ءارى بيىكتەتتى. قازاق ادەبيەتى كەستەسىنە رومانتيزم كۇيشە كۇمبىرلەتتى. ماعجان پوەزياسىنداعى تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى - ءومىر مەن ءولىم، تىرشىلىك پەن اجال شايقاسى، ەكەۋىنىڭ بەتپە-بەت كەلۋى. دانتە، گەتە سارىندارى، بايرون، پۋشكين، لەرمونتوۆ اۋەزدەرى، بلوك، فەت، مەرەجوۆسكيي ىرعاقتارى ءتۇيىسىپ، توعىسىپ كەلىپ، قازاق اقىنىنىڭ قايعىسىنا قايعى قوسىپ، جۇرەگىن تەربەپ، جاڭا، سىنى، بوي تۇرشىگەرلىك كۇيلەر تۋدىرعان.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك:- ماعجان جۇمابايەۆتىڭ ءومىرى مەن اقىننىڭ سۋرەتشىل، نازىك ءۇندى، تازا جۇرەكتى جىرلارىنىڭ ەرەكشەلىگى مەن ءمانىن اشۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردى اقىن ولەڭدەرىنىڭ ەستەتيكالىق - رۋحاني قۇندىلىقتارىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ بارىسىندا ولەڭنىڭ نەگىزگى يدەياسى، كوركەمدىگىنە تالداي بىلۋگە، وزگە قۇبىلىستارمەن سالىستىرا الۋعا جاعداي جاساۋ
تاربيەلىك:- پوەزياعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە، ءوزىن - ءوزى باعالاي بىلۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءبىلىمدى بەكىتۋ
ساباقتىڭ ءتيپى: تانىمدىق - شىعارماشىلىق
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: تالداۋ، جيناقتاۋ، مانەرلەپ وقۋ، جاتقا وقۋ، ستو، ءىشىنارا ىزدەنىس، وي تولعاۋ
كورنەكىلىگى: سلايد، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ءپانارالىق بايلانىسى: الەم ادەبيەتى، ورىس ادەبيەتى، ءتىل ءبىلىمى
پايدالانىلعان ادەبيەتتەر: ا. بايتۇرسىنوۆ «ادەبيەت تانىتقىش»، « بەس ارىس» قازاق ادەبيەتى 1991ج. ا. فەت. ۆ. ماياكوۆسكيي شىعارمالارى.
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. ءبىلىمدى جان - جاقتى تەكسەرۋ. «تالاپكەر ويىنى»
1. ماعجاننىڭ تۋعان جەرى
2. ماعجاننىڭ بابالارى
3. اقىن ءدارىس العان مولدالار
4. قىزىلجار مەدرەسەسىندە قاي مولدادان ءدارىس الدى؟
5. قاي جىلدارى ۋفا قالاسىنداعى مەدرەسەدە وقىدى؟
6. تاتار حالقىنىڭ ۇلى جازۋشىسى كىم ەدى؟
7. قاشان ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆپەن كەزدەستى؟
8. «بوستاندىق تۋى»گازەتىندە رەداكتور بولعان جىلى؟
9. قاي جىلى تاشكەنتتە قازاق - قىرعىز ينستيتۋتىندا ساباق بەردى؟
10. ماسكەۋدە قاي باسپادا اۋدارماشى بولادى؟
11. 1929 جىلى قاي جەرگە جەر اۋدارىلدى؟
12. دوسى باشقۇرت اقىنىن اتا.
13. العاشقى جىر جيناعى قالاي اتالادى؟
14. قانداي پوەمالارى بار؟
3. «ماعجاننىڭ كوركەم ءسوز ورنەگى» پروفەسسور شەريازدان ەلەۋكەنوۆتىڭ: «ادەبيەت يدەياسى ومىردەن تۋىندايدى. يدەيانى جەتكىزەتىن ءتىل. ول سۋرەتكەردىڭ دۇنيەتانىمىنا سايكەس قۇيىلادى، ساياسي فيلوسوفيالىق، ەستەتيكالىق تۇرعىسىنا قاراي ورىلەدى. ءتىل عانا پايدالى، باسقاسىنىڭ ءمىنى جوق دەۋگە كەلمەيدى. ادەبيەتتىڭ ءبىر عانا تاپتىڭ مەنشىكتەۋىنە كونە بەرمەيتىنى كوركەم يدەيانىڭ تەك ساياسي كوزقاراستان تۋىندايتىنىندا بولسا كەرەك»،- دەگەن ويى پوەزيا الەمىندە ايرىقشا ءىز قالدىرعان وزىندىك ۇلكەن ونەر، ۇشقىر قيالعا تولى دۇنيەسىن كەيىنگىگە امانات ەتكەن ماعجان جۇمابايەۆ شىعارمالارىن تالداۋعا مۇرىندىق بولماق.
ءاربىر ءىرى جازۋشىنىڭ شەبەرلىگى كوبىنە كوپ ونىڭ شىعارماسىنان كورىنەدى. ماعجاننىڭ شىعارمالارىنداعى ايقىنداۋىش بەينەلى سوزدەرگە كوز جۇگىرتسەك سۋرەتكەردىڭ يدەياسىنان تۋىپ، ءسوز ارقىلى بەرىلگەن نە ءبىر ويدىڭ كورىنىسى دەۋىمىزگە بولادى.
جيىرماسىنشى، وتىزىنشى جىلداردا ماعجان جىرلارى ورىس جىرىنىڭ الىپتارىمەن، اسىرەسە، بلوك پەن ەسەنين، احماتوۆا مەن سۆەتايەۆا جانە مەرەجكوۆسكيي ولەڭدەرىمەن ۇندەستىك تابادى. الەكساندر بلوك سەكىلدى: جيىرماسىنشى، وتىزىنشى جىلداردا ماعجان جىرلارى ورىس جىرىنىڭ الىپتارىمەن، اسىرەسە، بلوك پەن ەسەنين، احماتوۆا مەن سۆەتايەۆا جانە مەرەجكوۆسكيي ولەڭدەرىمەن ۇندەستىك تابادى. الەكساندر بلوك سەكىلدى:
«ادەمى ايەل»- يدەال
«ادەمى ايەل»- ءبىر قيال
بلوكتىڭ باسىن بايلاعان
«ادەمى ايەل»- ءبىر گۇل،
بلوك – ءبىر بۇلبۇل
بلوك بۇلبۇل سايراعان نەمەسە
جۇماقتاعى جىبەك جەلدەن
ماڭگى جايناپ تۇرعان گۇلدەن
جاراتىلعان ايەل سۇلۋ
تۇرمىس دەگەن ءبىر تۇزاققا،
ازعا ەمەس، تىم ۇزاققا
كەز بولىپتى – ءىشىپتى ۋ.
ايەل اتىن گۇلسىم دەيدى.
تۇرمىس اتىن تىلسىم دەيدى – دەپ جىرلايدى.
ماعجاننىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى - ماعجاننىڭ قازاق پوەزياسىنا ەڭ ءبىرىنشى بايرونيزم داعدىسىن كىرگىزگەن. بايرونيزم پوەما جازۋداعى رومانتيكالىق ءداستۇر «مەنى دە، ءولىم، الديلە» دەپ بالمونتشا جازعان ولەڭى سول ۋاقىتتاعى قازاق پوەزياسى ءۇشىن تىڭ نارسە ەدى، تۇسىنگەننەن ءتۇڭىلىپ قاشقاندار كوپ بولدى. ماعجاننىڭ مۇڭلى اۋەزىن ارىدەن بايقاماي قاشتى. ماعجان قىسقا عۇمىرىندا وقۋشىسىن شوشىتاتىن بىردە - ءبىر جول جازعان جوق ەدى. ماعجان ۇيرەنگەن ورىس سيمۆوليستەرىنىڭ، سەنتيمەنتاليستەرىنىڭ ارتىندا ەۆروپانىڭ ۇزدىك ويشىلدارى، اعارتۋشىلارى، اقىن جازۋشىلارى تۇر ەدى. دانتە، پەتراركا، بايرون، ۆەرلەن، ۆەرحارن، روللان، اپوليننەر تۇر ەدى. وسىلاردىڭ ىشىندە، اسىرەسە، ءبىزدىڭ ماعجانعا جاقىنى فرانسۋزدىڭ پول ۆەرلەنى ەدى.
ماعجان «ءبىراز فەتشە»، «الەكساندر بلوك»، «مەنى دە، ءولىم، الديلە» ولەڭدەرىن سول سيمۆوليزممەن اۋەستەنىپ جۇرگەن كەزىندە جازسا كەرەك. ءسوز جوق، نازىك جاندى سىرشىل اقىن فەتتى ءسۇيىپ وقىعان. ال فەت - XIX عاسىر ماڭدايىنا بىتكەن ورىس ليريكتەرىنىڭ وزىقتارىنىڭ ءبىرى ەدى. ول - تابيعات، ادام ءومىرىن، سۇلۋلىق پەن ماحابباتتى جىرلاعان اقىن.
ال «دىبىستان سۋرەت جاساۋدى» ماعجان سيمۆوليستەردەن ۇيرەندى، ۇيرەنگەنى وزىنە دە، وزگەگە دە اسەر ەتتى. الايدا، البىرت اقىن دىبىس قۋىپ كەتكەن جوق، دىبىستىڭ ىشىنەن ءمان ىزدەدى، ءمانىسىن تاپتى. ەندەشە ماعجان ولەڭدەرىنىڭ ءتىل كوركەمدىگىنە تالداۋ جاساپ كورەيىك.
ءار توپ بەرىلگەن ولەڭ جولدارىنداعى كوركەمدىك ورنەكتەرىنە قاراي تالدايدى.
مىسالى:
1. حور سيپاتتى قارىنداس
وتتاي سۇلۋ، ىستىق جاس
مەن – كوبەلەك، سەن – ءبىر شام
2. قويۋ قارا كوك بۇلت
جايناپ، ويناپ، قۇلپىرىپ
كوكشەتاۋدى تۇر ءسۇيىپ.
3. بوتاكوز، سيقىرلى كوز گۇلسىم حانىم
ءار جەردە وتكىزسەك تە ءومىر تاڭىن
گۇلسىم - كۇن، كوكتە اقىرىن جۇزە بىلەدى،
ءسۇيدىرىپ، كۇيدىرگەنىن قايدان ءبىلسىن!
4. ماحاببات – ءبىر تىكەنەك
ماحاببات – ءبىر ءتاتتى ۋ،
ىشەر جۇرەك، توگەر جاس!
5. بۇگىن مەنىڭ قۇشاعىمدا كىم بولدى؟
بۇگىن مەنىڭ قۇشاعىمدا گۇل بولدى
بۇگىن ءتۇن ماعان التىن كۇن ەدى،
بۇگىن مەنىڭ قۇشاعىمدا كۇن بولدى
6. كەلشى، كوزىم، كۇن بەتىڭدى كورەيىن
ءسۇيشى، ساۋلەم، تۇنشىعىپ ءبىر مەن ولەيىن.
جەت، جۇلدىزىم، جىلجىپ قانا جىبەكتەي
جۇلدىزدى – جۇزىك، ايداي القا عىپ بەرەيىن
نە دەگەن سۇلۋلىق! نە دەگەن تۇنىپ تۇرعان كوركەمدىك. اقىن ءتىلىنىڭ شىرايلىلىعى ءوزى قولدانعان ەپيتەت، تەڭەۋ، مەتافورا، قايتالاۋلار، الليتەراسيالىق قۇبىلىستار. ءدال وسىنداي ءسوز ورنەگىن جاساۋ قازاق پوەزياسىندا ماعجان ولەڭىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى
4. ماعجانشا (جىر ارناۋ)
قورىتا كەلگەندە، اباي قازاق پوەزياسىن الەمدىك پوەزيا دەڭگەيىنە كوتەرسە، ماعجان بۇل دەڭگەيدى ودان ءارى بيىكتەتتى. قازاق ادەبيەتى كەستەسىنە رومانتيزم كۇيشە كۇمبىرلەتتى. ماعجان پوەزياسىنداعى تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى - ءومىر مەن ءولىم، تىرشىلىك پەن اجال شايقاسى، ەكەۋىنىڭ بەتپە-بەت كەلۋى. دانتە، گەتە سارىندارى، بايرون، پۋشكين، لەرمونتوۆ اۋەزدەرى، بلوك، فەت، مەرەجوۆسكيي ىرعاقتارى ءتۇيىسىپ، توعىسىپ كەلىپ، قازاق اقىنىنىڭ قايعىسىنا قايعى قوسىپ، جۇرەگىن تەربەپ، جاڭا، سىنى، بوي تۇرشىگەرلىك كۇيلەر تۋدىرعان.
You Might Also Like
-
وقۋشى شىعارماشىلىعىن دامىتۋدىڭ العى شارتتارى جانە سىنىپتان تىس جۇمىستار.
