- 05 ناۋ. 2024 04:43
- 565
ماماندىعىم ماقتانىشىم
ماماندىق – قاراپايىم ءومىر ءسۇرۋ كوزى بولىپ تابىلاتىن جانە قانداي دا ءبىر دايىندىقتى، جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىن ەڭبەك قىزمەتىنىڭ ماڭىزدى بولىگى. ومىردە تەك ەكى نارسەدەن قاتەلەسپەۋ كەرەك. ونىڭ ءبىرى جار تاڭداۋدان بولسا، ەكىنشىسى ماماندىق تاڭداۋدان. بۇلاي ايتىلۋدىڭ سەبەبى سەنىڭ تاڭداعان ماماندىعىڭ سەنىڭ بولاشاعىڭ.
ادامدار ماماندىقتى جۇرەگىنىڭ قالاۋى بويىنشا تاڭداۋى كەرەك. ويتكەنى، ءاربىر ادامنىڭ بولاشاعى تاڭداعان ماماندىعىنا تىكەلەي بايلانىستى. ءوز ءىسىن جاقسى كورىپ، ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن اتقارعاندا عانا ادام ءوزىن باقىتتى سەزىنەدى ەكەن. ماماندىق تاڭداۋ – وتە جاۋاپكەرشىلىكتى جانە ماڭىزدى ءىس. ماماندىق تاڭداۋدا ءار ادام ءوزىنىڭ قىزىعۋشىلىعىنا، قابىلەتىنە، بەيىمدىلىگىنە، قالاۋىنا سۇيەنۋ كەرەك. قازىرگى تاڭدا ماماندىقتىڭ ءتۇرى كوپ. تاڭداۋ جاساۋ وڭاي ەمەس. ەڭ باستىسى – ادام ەڭبەككە قابىلەتتى، زەيىندى بولۋى قاجەت جانە ونىڭ ماماندىعى ءوزى وسكەن ورتاعا ماڭىزدى، باعالى ۇلەس قوساتىنداي بولۋى شارت. الەمدە 40 مىڭعا جۋىق ءارتۇرلى ماماندىقتار بار. مەن وسى ماماندىقتاردان ءمۇعالىم ماماندىعىن تاڭدادىم. شىنىمدى ايتسام ماماندىق تاڭداۋدان قاتتى قينالدىم. ءبىراق اتا-انامنىڭ ويىن تىڭداپ وسى ماماندىقتى تاڭداۋدى شەشتىم. ماماندىق تاڭداۋدان قاتەلەسپەدىم دەپ ويلايمىن. سەبەبى وقىتۋ بۇل ۇلاعاتتى دا ۇلى ءىس.
ۇستازدىق، بالا تاربيەلەۋ – زەردەلى دە زەرەك، پاراساتتى، ۇلتتىق جانە ازاماتتىق قۇندىلىقتاردى ۇرپاق بويىنا دارىتۋ. العا تالپىنعان وقۋشىنىڭ الدىندا ۇستازدىڭ جاۋاپكەرشىلىگى زور. سوندىقتان، وقىتۋشىلىق جولدى تاڭداۋدا، الدىمەن، مىڭ ويلانىپ، ءجۇز تولعانۋ كەرەك. ويتكەنى، ول – جاۋاپتى ماماندىق. ادامنىڭ ادام بولىپ قالىپتاسۋىندا ۇلكەن ءرول اتقارادى.
«ءمۇعالىم ماماندىعى – بارلىق ماماندىقتىڭ اناسى» - دەپ بەكەر ايتىلماعان. ۇستاز الدىنان تاربيە المايتىن جان جوق. ۇستاز بەرگەن تاربيە — ءاربىر جاننىڭ ومىرىنە جول سىلتەر شامشىراق بولارى انىق.
بالا ومىرگە قادام جاساعان ساتتە ونىڭ جولىندا نەبىر قيىندىقتار كەزدەسەدى، سول كەزدە ءوزىنىڭ تاجىريبەسىمەن بولىسەتىن ادام سول بالانىڭ ومىرىندە وشپەس ءىز قالدىرادى. اتا-انامىز ءبىز ومىرگە كەلگەن كۇننەن باستاپ: ءجۇرىپ-تۇرۋعا، وقۋعا، ساناۋعا، جازا بىلۋگە، قوعامدىق ورىنداردا ءوزىمىزدى قالاي ۇستاۋ كەرەك ەكەندىگىن ۇيرەتەدى. الايدا اتا-انانىڭ ۇيدە بەرىلگەن تاربيەسى جەتكىلىكسىز، ويتكەنى ولار بالاعا ءوزىنىڭ نارەستەسى رەتىندە قارايدى. اتا-انامىزدان كەيىنگى اقىلىمەن بولىسەر، ار-ۇياتتى بويعى سىڭىرەر بىردە-بىر ادام بولسا، ول – ۇستاز.
ۇستاز بولۋ - سەزىمنىڭ اقىندىعى،
ۇستاز بولۋ – جۇرەكتىڭ باتىرلىعى.
ۇستاز بولۋ - مىنەزدىڭ كۇن شۋاعى،
ازبايتۇعىن ادامنىڭ اسىلدىعى.
وسى ءتورت قاسيەت ءار ۇستازدىڭ بويىنان تابىلۋى قاجەت.
«ءمۇعالىمنىڭ ماقساتى — وقۋشىنىڭ ويلاۋىنا جاڭا پەرسپەكتيۆالار اشۋ»
— كونفۋسيي
وسىدان ون جىل بۇرىن ەڭ العاش مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاپ كىرگەن ساتىمدە كۇلىمدەپ قارسى العان، قولىمنان جەتەكتەپ پارتاعا وتىرعىزىپ، «الىپپە» كىتابىن ۇستاتقان، العاش ءارىپ ۇيرەتكەن-مەنىڭ سۇيىكتى دە ەڭ العاشقى ۇستازىم ءالى ەسىمدە. سول ۇستازىمدى كورىپ ءجۇرىپ بولاشاقتا ءمۇعالىم بولۋدى ارماندادىم. مەندە ءوزىمنىڭ العاشقى ۇستازىم سەكىلدى بولعىم كەلەدى. سوندىقتان بولاشاقتا وقۋشىلاردىڭ جاقسى تاربيە جانە ءبىلىم الۋى ءۇشىن كوپ ەڭبەكتەنەتىن بولامىن.
ادامدار ماماندىقتى جۇرەگىنىڭ قالاۋى بويىنشا تاڭداۋى كەرەك. ويتكەنى، ءاربىر ادامنىڭ بولاشاعى تاڭداعان ماماندىعىنا تىكەلەي بايلانىستى. ءوز ءىسىن جاقسى كورىپ، ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن اتقارعاندا عانا ادام ءوزىن باقىتتى سەزىنەدى ەكەن. ماماندىق تاڭداۋ – وتە جاۋاپكەرشىلىكتى جانە ماڭىزدى ءىس. ماماندىق تاڭداۋدا ءار ادام ءوزىنىڭ قىزىعۋشىلىعىنا، قابىلەتىنە، بەيىمدىلىگىنە، قالاۋىنا سۇيەنۋ كەرەك. قازىرگى تاڭدا ماماندىقتىڭ ءتۇرى كوپ. تاڭداۋ جاساۋ وڭاي ەمەس. ەڭ باستىسى – ادام ەڭبەككە قابىلەتتى، زەيىندى بولۋى قاجەت جانە ونىڭ ماماندىعى ءوزى وسكەن ورتاعا ماڭىزدى، باعالى ۇلەس قوساتىنداي بولۋى شارت. الەمدە 40 مىڭعا جۋىق ءارتۇرلى ماماندىقتار بار. مەن وسى ماماندىقتاردان ءمۇعالىم ماماندىعىن تاڭدادىم. شىنىمدى ايتسام ماماندىق تاڭداۋدان قاتتى قينالدىم. ءبىراق اتا-انامنىڭ ويىن تىڭداپ وسى ماماندىقتى تاڭداۋدى شەشتىم. ماماندىق تاڭداۋدان قاتەلەسپەدىم دەپ ويلايمىن. سەبەبى وقىتۋ بۇل ۇلاعاتتى دا ۇلى ءىس.
ۇستازدىق، بالا تاربيەلەۋ – زەردەلى دە زەرەك، پاراساتتى، ۇلتتىق جانە ازاماتتىق قۇندىلىقتاردى ۇرپاق بويىنا دارىتۋ. العا تالپىنعان وقۋشىنىڭ الدىندا ۇستازدىڭ جاۋاپكەرشىلىگى زور. سوندىقتان، وقىتۋشىلىق جولدى تاڭداۋدا، الدىمەن، مىڭ ويلانىپ، ءجۇز تولعانۋ كەرەك. ويتكەنى، ول – جاۋاپتى ماماندىق. ادامنىڭ ادام بولىپ قالىپتاسۋىندا ۇلكەن ءرول اتقارادى.
«ءمۇعالىم ماماندىعى – بارلىق ماماندىقتىڭ اناسى» - دەپ بەكەر ايتىلماعان. ۇستاز الدىنان تاربيە المايتىن جان جوق. ۇستاز بەرگەن تاربيە — ءاربىر جاننىڭ ومىرىنە جول سىلتەر شامشىراق بولارى انىق.
بالا ومىرگە قادام جاساعان ساتتە ونىڭ جولىندا نەبىر قيىندىقتار كەزدەسەدى، سول كەزدە ءوزىنىڭ تاجىريبەسىمەن بولىسەتىن ادام سول بالانىڭ ومىرىندە وشپەس ءىز قالدىرادى. اتا-انامىز ءبىز ومىرگە كەلگەن كۇننەن باستاپ: ءجۇرىپ-تۇرۋعا، وقۋعا، ساناۋعا، جازا بىلۋگە، قوعامدىق ورىنداردا ءوزىمىزدى قالاي ۇستاۋ كەرەك ەكەندىگىن ۇيرەتەدى. الايدا اتا-انانىڭ ۇيدە بەرىلگەن تاربيەسى جەتكىلىكسىز، ويتكەنى ولار بالاعا ءوزىنىڭ نارەستەسى رەتىندە قارايدى. اتا-انامىزدان كەيىنگى اقىلىمەن بولىسەر، ار-ۇياتتى بويعى سىڭىرەر بىردە-بىر ادام بولسا، ول – ۇستاز.
ۇستاز بولۋ - سەزىمنىڭ اقىندىعى،
ۇستاز بولۋ – جۇرەكتىڭ باتىرلىعى.
ۇستاز بولۋ - مىنەزدىڭ كۇن شۋاعى،
ازبايتۇعىن ادامنىڭ اسىلدىعى.
وسى ءتورت قاسيەت ءار ۇستازدىڭ بويىنان تابىلۋى قاجەت.
«ءمۇعالىمنىڭ ماقساتى — وقۋشىنىڭ ويلاۋىنا جاڭا پەرسپەكتيۆالار اشۋ»
— كونفۋسيي
وسىدان ون جىل بۇرىن ەڭ العاش مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاپ كىرگەن ساتىمدە كۇلىمدەپ قارسى العان، قولىمنان جەتەكتەپ پارتاعا وتىرعىزىپ، «الىپپە» كىتابىن ۇستاتقان، العاش ءارىپ ۇيرەتكەن-مەنىڭ سۇيىكتى دە ەڭ العاشقى ۇستازىم ءالى ەسىمدە. سول ۇستازىمدى كورىپ ءجۇرىپ بولاشاقتا ءمۇعالىم بولۋدى ارماندادىم. مەندە ءوزىمنىڭ العاشقى ۇستازىم سەكىلدى بولعىم كەلەدى. سوندىقتان بولاشاقتا وقۋشىلاردىڭ جاقسى تاربيە جانە ءبىلىم الۋى ءۇشىن كوپ ەڭبەكتەنەتىن بولامىن.