ماقال – ءسوزدىڭ ازىعى، جۇمباق – ويدىڭ قازىعى
"ماقال – ءسوزدىڭ ازىعى،
جۇمباق – ويدىڭ قازىعى"- ونەر سايىسى.
ماقساتى:
1. وقۋشىلاردى «ءسوز مايەگى - ماقال» دەگەندەي، اتا - بابامىزدان قالعان وسيەت سوزدەرى ارقىلى ادامگەرشىلىككە، ويىن ناقتى، دۇرىس جەتكىزۋگە، تاپقىر سويلەۋگە ۇيرەتۋ.
2. ءسوز ونەرى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: قاناتتى سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار، شارلار.
ءوتىلۋ بارىسى:
قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، قوناقتار!
بۇگىن ءبىزدىڭ كىتاپحانامىزدا "ماقال – ءسوزدىڭ ازىعى،
جۇمباق – ويدىڭ قازىعى"- ونەر سايىسى.
بۇل سايىسقا ەكى توپ قاتىسادى: 1. «سۇڭقار» توبى. 2. «بارىس» توبى.
قۇرمەتتى ۇستازدار سىزدەردىڭ ىشتەرىڭىزدەن ءادىل قازىلاردى سايلاپ الساق.
الدىمەن ماقال - ماتەل دەگەنىمىز نە؟ قىسقاشا توقتالىپ وتسەك:
ماقال - ماتەل – اتا بابامىزدان قالعان وشپەس مۇرا. كولەمى جاعىنان شاعىن بولعانمەن، ۋاقىت وتكەن سايىن ماعىناسى تەرەڭدەپ، قۇنى ارتىپ، قىمبات قازىناعا اينالىپ كەلەدى. ماقال - ماتەل – تاربيەلىك ءمانى زور، رۋحاني بايلىق. وسى تۇستا مەن وسى ماقال مەن ماتەل ايىرماشىلىعىن ءتۇسىندىرىپ وتكىم كەلىپ وتىر.
مىسالى: ماقالدا قورىتىندى، تۇجىرىمدى ءتۇيىن ايتىلادى. ايتىلار وي ناقتى تولىق جەتكىزىلەدى. مىسالى: «ەر جىگىت ەلى ءۇشىن تۋادى، ەلى ءۇشىن ولەدى» دەگەن ماقالدا ەلدى قورعاۋ، جەردى قورعاۋ ناعىز جىگىتتىڭ ءىسى ەكەندىگى ايتىلىپ تۇر.
ال، ماتەلدە وي تىكەلەي بىلدىرىلمەي تۇسپالداپ، جانامالاپ ايتىلادى.
مىسالى: «كوپپەن كورگەن ۇلى توي». مۇندا نە كورسەڭ دە حالىقپەن بىرگە كور، ءوز باسىڭنىڭ عانا قامىن ويلاما دەگەن ءسوز تۇسپالداپ ايتىلىپ تۇر.
ءبىزدىڭ ماقساتىمىز، وقۋشىنىڭ بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن، ىزدەنىمپازدىعىن، وقۋ دەڭگەيىن جانە ويىن ناقتى دۇرىس جەتكىزۋگە، تاپقىر سويلەۋگە سالماقتى وي ايتۋعا ۇيرەتۋ بولىپ تابىلادى. ەندەشە ءبىز بۇگىنگى سايىسىمىزدى باستايىق.
1 - تۋر: «كىم كوپ بىلەدى؟» قاتىسۋشى توپتار ماقال – ماتەل ايتۋدان جارىسادى.(1 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى، سول ۋاقىتتىڭ ىشىندە توپتار قانشا ماقال ايتسا، ۇپاي سانى دا سوعان قاراپ قويىلادى)
2 - تۋر: ماقال – ءسوزدىڭ مايەگى
(تاقتادا ماقال - ماتەلدىڭ باسى بەرىلەدى، قاتىسۋشى توپتار ماقالدى جالعاستىرادى)
1. جاقسى كىسى بايقاپ سويلەر،...(جامان كىسى شايقاپ سويلەر)
2. ەر ەلىنە،...(يت يەسىنە)
3. بالاپان ۇيادا نە كورسە... (ۇشقاندا سونى ىلەدى)
4. ونەر - اعىپ جاتقان بۇلاق،...(ءبىلىم – جانىپ تۇرعان شىراق)
5. جاقسىنىڭ اتى ولمەيدى...(عالىمنىڭ حاتى ولمەيدى)
6. كوز جەتپەگەن جەرگە،...(ءسوز جەتەدى)
7. وتىز تىستەن شىققان ءسوز،...(وتىز رۋلى ەلگە تارايدى)
8. دۇشپانى كوپتەر ساقتانا جۇرەدى،...(دوسى كوپتەر ماقتانا بىلەدى)
9. جالعان دوستان...(جاۋ ارتىق)
10. ونەرلىنىڭ قولى التىن،...(ولەڭشىنىڭ ءسوزى التىن)
11. ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي،...(تويادى قارنىڭ تىلەنبەي)
12. وتان ءۇشىن كۇرەس -...(ەلگە تيگەن ۇلەس)
3 – تۋر: كىم تاپقىر؟
- ال بالالار، مەن سىزدەرگە جۇمباق ايتامىن. جۇمباق دەگەن الاقاندى جۇمۋدان، ياعني قولدىڭ ىشىندە ءبىر نارسەنى جاسىرىپ، جۇمىپ تۇرىپ، سونى تاپ دەگەننەن شىققان. جۇمباق جاسىرعاندا ايتىلار نارسەنى ويدا بۇگىپ قالىپ، سوعان ۇقساس نارسەلەرگە تەڭەپ، تۇسپالداپ سيپاتتاپ ايتادى. مىسالى:
تۇرعانمەن جىراق ءوزى،
تاۋسىلمايتىن شىراق كوزى. (كۇن)
جۇمباق – ويدىڭ قازىعى"- ونەر سايىسى.
ماقساتى:
1. وقۋشىلاردى «ءسوز مايەگى - ماقال» دەگەندەي، اتا - بابامىزدان قالعان وسيەت سوزدەرى ارقىلى ادامگەرشىلىككە، ويىن ناقتى، دۇرىس جەتكىزۋگە، تاپقىر سويلەۋگە ۇيرەتۋ.
2. ءسوز ونەرى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: قاناتتى سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار، شارلار.
ءوتىلۋ بارىسى:
قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، قوناقتار!
بۇگىن ءبىزدىڭ كىتاپحانامىزدا "ماقال – ءسوزدىڭ ازىعى،
جۇمباق – ويدىڭ قازىعى"- ونەر سايىسى.
بۇل سايىسقا ەكى توپ قاتىسادى: 1. «سۇڭقار» توبى. 2. «بارىس» توبى.
قۇرمەتتى ۇستازدار سىزدەردىڭ ىشتەرىڭىزدەن ءادىل قازىلاردى سايلاپ الساق.
الدىمەن ماقال - ماتەل دەگەنىمىز نە؟ قىسقاشا توقتالىپ وتسەك:
ماقال - ماتەل – اتا بابامىزدان قالعان وشپەس مۇرا. كولەمى جاعىنان شاعىن بولعانمەن، ۋاقىت وتكەن سايىن ماعىناسى تەرەڭدەپ، قۇنى ارتىپ، قىمبات قازىناعا اينالىپ كەلەدى. ماقال - ماتەل – تاربيەلىك ءمانى زور، رۋحاني بايلىق. وسى تۇستا مەن وسى ماقال مەن ماتەل ايىرماشىلىعىن ءتۇسىندىرىپ وتكىم كەلىپ وتىر.
مىسالى: ماقالدا قورىتىندى، تۇجىرىمدى ءتۇيىن ايتىلادى. ايتىلار وي ناقتى تولىق جەتكىزىلەدى. مىسالى: «ەر جىگىت ەلى ءۇشىن تۋادى، ەلى ءۇشىن ولەدى» دەگەن ماقالدا ەلدى قورعاۋ، جەردى قورعاۋ ناعىز جىگىتتىڭ ءىسى ەكەندىگى ايتىلىپ تۇر.
ال، ماتەلدە وي تىكەلەي بىلدىرىلمەي تۇسپالداپ، جانامالاپ ايتىلادى.
مىسالى: «كوپپەن كورگەن ۇلى توي». مۇندا نە كورسەڭ دە حالىقپەن بىرگە كور، ءوز باسىڭنىڭ عانا قامىن ويلاما دەگەن ءسوز تۇسپالداپ ايتىلىپ تۇر.
ءبىزدىڭ ماقساتىمىز، وقۋشىنىڭ بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن، ىزدەنىمپازدىعىن، وقۋ دەڭگەيىن جانە ويىن ناقتى دۇرىس جەتكىزۋگە، تاپقىر سويلەۋگە سالماقتى وي ايتۋعا ۇيرەتۋ بولىپ تابىلادى. ەندەشە ءبىز بۇگىنگى سايىسىمىزدى باستايىق.
1 - تۋر: «كىم كوپ بىلەدى؟» قاتىسۋشى توپتار ماقال – ماتەل ايتۋدان جارىسادى.(1 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى، سول ۋاقىتتىڭ ىشىندە توپتار قانشا ماقال ايتسا، ۇپاي سانى دا سوعان قاراپ قويىلادى)
2 - تۋر: ماقال – ءسوزدىڭ مايەگى
(تاقتادا ماقال - ماتەلدىڭ باسى بەرىلەدى، قاتىسۋشى توپتار ماقالدى جالعاستىرادى)
1. جاقسى كىسى بايقاپ سويلەر،...(جامان كىسى شايقاپ سويلەر)
2. ەر ەلىنە،...(يت يەسىنە)
3. بالاپان ۇيادا نە كورسە... (ۇشقاندا سونى ىلەدى)
4. ونەر - اعىپ جاتقان بۇلاق،...(ءبىلىم – جانىپ تۇرعان شىراق)
5. جاقسىنىڭ اتى ولمەيدى...(عالىمنىڭ حاتى ولمەيدى)
6. كوز جەتپەگەن جەرگە،...(ءسوز جەتەدى)
7. وتىز تىستەن شىققان ءسوز،...(وتىز رۋلى ەلگە تارايدى)
8. دۇشپانى كوپتەر ساقتانا جۇرەدى،...(دوسى كوپتەر ماقتانا بىلەدى)
9. جالعان دوستان...(جاۋ ارتىق)
10. ونەرلىنىڭ قولى التىن،...(ولەڭشىنىڭ ءسوزى التىن)
11. ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي،...(تويادى قارنىڭ تىلەنبەي)
12. وتان ءۇشىن كۇرەس -...(ەلگە تيگەن ۇلەس)
3 – تۋر: كىم تاپقىر؟
- ال بالالار، مەن سىزدەرگە جۇمباق ايتامىن. جۇمباق دەگەن الاقاندى جۇمۋدان، ياعني قولدىڭ ىشىندە ءبىر نارسەنى جاسىرىپ، جۇمىپ تۇرىپ، سونى تاپ دەگەننەن شىققان. جۇمباق جاسىرعاندا ايتىلار نارسەنى ويدا بۇگىپ قالىپ، سوعان ۇقساس نارسەلەرگە تەڭەپ، تۇسپالداپ سيپاتتاپ ايتادى. مىسالى:
تۇرعانمەن جىراق ءوزى،
تاۋسىلمايتىن شىراق كوزى. (كۇن)
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
