ماسس مەديا ىقپالى
باق-تاعى ءبىر ماقالادان ءۇزىندى:
1960 جىلدارى ميكرونەزيا ارالدارىندا وزىنە قول جۇمساۋ دەگەندى ەشكىم بىلمەيتىن. كەيىن ەداۋىر تۇردە كوبەيە باستاپ، 1980 جىلدارى دۇنيە ءجۇزى بويىنشا الدىڭعى ورىنعا شىقتى. كىشكەنتاي عانا ارالداعى جاستاردان بولماشى عانا سەبەپتەردى جەلەۋ ەتىپ ومىرىنە قول سالاتىندار كوبەيىپ كەتتى. مۇنىڭ سەبەبى اقپارات قۇرالدارىندا جارىق كورگەن ءبىر وقيعا بولاتىن. سيما اتتى 17 جاسار جەتكىنشەك اكەسىمەن ۇرىسىپ، ۇيدەن قۋىپ جىبەرگەن اكەسىنە جاۋاپ رەتىندە اسىلىپ ولەدى. بۇل وقيعا اقپارات قۇرالدارىنىڭ ىقپالىمەن قۇلاقتان قۇلاققا جەتىپ، سيمانىڭ ءولىمى تاكاپپارلىعىنا نۇقسان تيگەنسىماق جاستار اراسىندا ءوزىن كورسەتۋدىڭ ريتۋالى حالىنە اينالدى. جاستار اراسىندا وسىنداي ماندەگى ولەڭدەر، كوشە دۋالدارىندا، فۋتبولكالاردا جازىلعان جازۋلار كوبەيىپ جاستاردىڭ ساناسىندا قالىپتى قۇبىلىستاي ورنىعا باستادى...
جوعارىداعى مىسالدا وتكەنىندەي جامان جاڭالىقتاردىڭ ەفيرگە شىعۋى ارقىلى وسىنداي ماندەگى جاماندىقتىڭ باسقا جەردە دە قايتالانۋى اراسىندا بايلانىس بار ەكەندىگىن كورۋگە بولادى. باق-تا ءبىر جاڭالىقتىڭ جاريالانۋى ادامداردىڭ ول نارسەنى قالىپتى نارسەدەي قابىلداي باستاۋى، ول ۋاقيعانىڭ وزىنەن دە جامان ەكەندىگى ءسوزسىز.
شەتەلدىك كينو، سەريالداردا كوپ قىلىقتار ءبىزدىڭ قازاقي مەنتاليتەتكە جات، ارسىز قىلىقتارعا تولى ەكەندىگىن بايقاۋعا بولادى. ءبىراق ۋاقىت وتە كەلە ادامداردىڭ ساناسىندا سول تىرلىكتەر قالىپتى قۇبىلىستاي ورنىعا باستادى. شەتەلدىك كينولارداعى ارسىزدىقتى باتىستىقتار ەركىندىك دەگەن ۇرانمەن پەردەلەگىسى كەلەدى. ال نەگىزىندە ادام مەن مالدى اجىراتىپ تۇرعان بىردەن-بىر فاكتور ار-نامىس، ۇيات سەزىمدەرى ەمەس پە؟
ار-نامىس تەك ادامعا عانا ءتان قاسيەت. ەگەر ار-ۇيات جوعالاتىن بولسا، مالدان پارقىمىز قالمايدى. بۇل تاقىرىپتا ءاسانالى ءاشىموۆ اعامىز وسىنداي ارسىز كورسەتىلىمدەردى زاڭمەن تىيۋ كەرەكتىگىن ايتقان بولاتىن. سونداي-اق كينودا قانداي دا ءبىر بولماشى سەبەپپەن اجىراسىپ جاتسا، ءدال سونداي سەبەپكە تاپ بولعاندار ساناسىنا ءسىڭىپ قالعان سەناريي بويىنشا اجىراسۋعا دايار تۇرادى. كينوداعى اشۋلانعان كەزدە كورسەتىلەتىن دورەكى مىنەز، زورلىق-زومبىلىقتار دا ءدال سونى قايتالاۋعا سەبەپ بولادى.
تۇركيالىق پسيحولوگ رەكتور پروففەسسور احمەت اتاوعلۋ كينودان ءتالىم الۋدىڭ زيانىن بىلاي تۇسىندىرەدى: «اشۋدان نەمەسە قايعىدان ەسىن، ويلاۋ قابىلەتىن جوعالتاتىن ارەكەتتەر دە وزىنە قول سالۋعا نەمەسە الدىنداعى ادامعا زيان بەرۋ ارەكەتتەرىنە يتەرمەلەۋى مۇمكىن. اسىرەسە بەينەلى كورسەتىلىمدەردە وسىنداي ماندەگى ەپيزودتار ورىن الۋى قوعامعا جانە جاستارعا اسەر ەتپەي قويمايدى. تەلەديداردا وزىنە قول سالۋ حابارلارى كوبەيگەن سايىن، وسىنداي ماندەگى وقيعالار، اڭگىمەلەر ادامنىڭ ساناسىنا وتىرعان سايىن، الداعى كۇنى الدىنان شىققان كەلەڭسىزدىكتەردە سانامىزداعى قالىپتاسقان وسىنداي ارەكەتتەر ورىن الۋى مۇمكىن.
تەلەديداردان رومانتيكالىق بايلانىستاردىڭ قۇلدىراۋى سەكىلدى سەبەپتەردەن وزىنە قول سالۋ جانە سول سياقتى باسقا دا ومىرلىك جاعدايلارعا تاپ بولعاندا، تەلەديداردان كورگەن ءدال سونداي جاعدايداعى كەيىپكەردىڭ ارەكەتتەرىن قايتالاي باستايدى. سوندىقتان تەلەديدارداعى كورسەتىلىمدەر جانە اقپارات قۇرالدارىنداعى باسىلىمدار اسىرەسە جاستارعا اسەر ەتەتىن وزىنە قول سالۋ ارەكەتتەرىنە رومانتيكالىق بوياۋ قوسپاعاندارى ءجون. مۇمكىن بولسا وزىنە قول سالۋ حابارلارىنا مۇلدەم ورىن بەرمەۋ، كۇن تارتىبىنە قويماۋ كەرەك. ورىن بەرىلمەسە زيانى بولمايدى، ال ورىن بەرىلسە زيانى كوپ بولادى.»
You Might Also Like
-
پروفەسسور اۋديتورياعا قولىندا ءبىر ىدىسقا سالىنعان تىشقان اكەلەدى دە بەتىن جاۋىپ ۇستەلىنىڭ ۇستىنە قويادى. ستۋدەنتتەرگە قاراپ «مىنا ىدىسقا ەشكىم تيمەسىن» دەپ اۋديتوريادان شىعىپ كەتەدى. ستۋ...
