مەكتەپ كىتاپحاناسى - ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ اقپاراتتىق ورتالىعى
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى، قازالى اۋىلى
№100 ورتا مەكتەپتىڭ كىتاپحاناشىسى تاجييەۆا التىناي
تاقىرىبى: «مەكتەپ كىتاپحاناسى - ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ اقپاراتتىق ورتالىعى»
كىتاپحانا - دۇنيەدە ەشتەڭە تەڭەستىرىلمەيتىن ءبىلىم بۇلاعىنىڭ كوزى. قوعامنىڭ ءوسۋى، ادامزاتتىڭ ءوسىپ - وركەندەۋى كىتاپپەن تىعىز بايلانىستى. «كىتاپ - ءبىلىم بۇلاعى» دەمەكشى، وسىناۋ ءبىلىمنىڭ تۇنىق تا ءمولدىر بۇلاعىنان شاكىرتتەردى سۋسىنداتىپ، ولاردىڭ رۋحاني دۇنيەسىن مولايتىپ، تاعىلىمى مول تاربيە وشاعىنا اينالىپ وتىرعان كىتاپحانانىڭ مەكتەپتە الار ورنى وراسان زور. قازىرگى تاڭدا كىتاپحاناداعى كىتاپ قورى - 9311 دانا، ادەبي كىتاپ - 3818 دانا، وقۋلىق - 5493 دانا، ەلەكتروندى وقۋلىقتار – 18 دانا.
ەلىمىزدىڭ ازاماتتارى قازىرگى زامانعا ساي ءبىلىمدى، مادەنيەتتى، ونەرلى بولۋى قاجەت. ول ءۇشىن تەرەڭ ءبىلىم، عىلىم جاڭالىقتارىن، وتكەن تاريحىمىزدى، ونەرىمىزدى ءبىلۋ ءۇشىن كىتاپتى كوپ وقۋ كەرەك.
كىتاپ – ادام ومىرىندە ماڭىزدى رول اتقارادى. ول ەلدى، جەردى سۇيۋگە تالاپتى،
كىشىپەيىل بولۋعا، مەيىرىمدىلىككە، توزىمدىلىككە باۋليدى. كىتاپ جامان ادەتتەردەن اۋلاق بولۋعا ۇيرەتەدى. كىتاپتى ءبىزدىڭ قوعامىمىزدىڭ ءاربىر ادامى كۇندەلىكتى تۇرمىسىندا پايدالانادى. ودان اقىل - كەڭەس، ءتالىم - تاربيە، ۇلگى - ونەگە الادى. كىتاپ ءبىزدىڭ رۋحاني جان ازىعىمىز.
جاس ۇرپاقتىڭ ساناسىندا تۋعان حالقىنا دەگەن قۇرمەت پەن ماقتانىش سەزىم ۇيالاتىپ، ۇلتتىق رۋحتى ءسىڭىرۋ، سونداي - اق انا ءتىلى مەن ادەبيەتىن، تاريحى مەن ونەرىن قاستەرلەپ، حالىقتىڭ سالت - ءداستۇرىن ايالاي، ارداقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ كىتاپتىڭ ەنشىسىندە.
مەكتەپ كىتاپحاناسى كىشكەنتاي بولعانىمەن اتقارار قىزمەتى ۇلكەن. كىتاپحاناعا وقۋشىلار كەلىپ، قاجەتتى ادەبيەتتەرىن جازدىرىپ الىپ وتىرادى، بىلىمدەرىن تولىقتىرادى. بۇل ورىن وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق جۇمىستارى مەن شۇعىلدانۋىنا كوپ ىقپالىن تيگىزەدى. كىتاپحانادا كوپتەگەن ءىس - شارالار وتكىزىلىپ، كورمەلەر ۇيىمداستىرىلادى. مىسالى: «مەيىرىمدىلىك شۋاقتارى» بيبليوتەراپيالىق كەش، «كلاسس پەن مەكتەپ نامىسى دەگەنىمىز نە؟» پىكىرتالاس، «كىتاپحانا ءبىلىمپازدار مەكەنى» كەش، «ادەبيەتكە بالالىقتى اكەلگەن» كونفەرەنسيا، «ارداقتايىق اتا ءتىلىن» كىتاپ كورمەسى، «تۋعان ەلىم - قازاقستان» اۋىزشا جۋرنال، «اتا مۇرام - اسىل قازىنام» سايىس، «دەنساۋلىق - بايلىقتان دا قىمبات» ەرتەڭگىلىك ت. ب. بىرنەشە كوپتەگەن ءىس - شارالار وتكىزىلدى.
بۇگىندە بالالارعا ارنالعان كوركەم ادەبيەتتەر مەن مەكتەپ كىتاپحاناسىنىڭ قورى تولىقتىرىلۋدا.
ومىردە بار نارسە وزگەردى، تەك كىتاپحانا حالىق قاجەتىنە جاراپ، عاسىرلار بويى جاساماق. وسى قۇندىلىعىمىز ەشقاشان جوعالماي، كەلەشەك ۇرپاق وسى اسىل قازىنامىزدان ءنار الىپ سۋسىنداي بەرسىن.
قازاقستان تاۋەلسىز مەملەكەت. تاۋەلسىز ەلدى وركەنيەتتى الەمگە تانىتاتىن، دامىعان ەلدەر قاتارىندا تەرەزەسىن تەڭ ەتەتىن كۇش - ءبىلىم جانە ءبىلىمدى ۇرپاق.
ءبىلىمدى ۇرپاق – ەگەمەندى ەلدىڭ بەرىك تىرەگى. ءبىز ءبىلىمدى ۇرپاق، ءبىلىمدى تۇلعا دەگەندە رۋحاني جان - دۇنيەسى باي، ءبىلىم مەن بىلىكتىلىگى جوعارى، تالاپ - تالعامى تەرەڭ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن دۇرىس قالىپتاستىرعان تۇلعانى ايتامىز. تۇبەگەيلى وزگەرىستەرگە بەت بۇرعان جاڭا قوعامدا تەك ءبىلىمدى بولۋ، جەتكىلىكسىز، سوندىقتان ءاربىر جەكە تۇلعانىڭ بويىندا ادامگەرشىلىك، ىزگىلىك، كىشىپەيىلدىلىك، قايىرىمدىلىق، باتىرلىق، وتانسۇيگىشتىك، تاعى باسقا قاسيەتتەر بولۋ كەرەك.
ول ءۇشىن جاس ۇرپاققا تاربيە بەرۋدە ار - ۇيات، ادالدىق، رۋحاني، ادامگەرشىلىك، ىزگىلىك ماسەلەلەرىن قاتار قويۋ قاجەت.
قازىرگى تاڭداعى جان - جاقتى ءبىلىم مەن تاربيە بەرەر مادەني ورىنداردىڭ ءبىرى - مەكتەپ كىتاپحاناسى. كىتاپحانالار سول وقۋ ورىندارىنداعى بىلىمگە ۇمتىلاتىن جاس ۇرپاقتىڭ، سونداي - اق ۇستازداردىڭ تابىلار جەرى. وسى زامانعى اقپارات قۇرالدارى دامىعان، جاڭا تەحنولوگيالار زامانىندا دا كىتاپ ادامنىڭ ىشكى دۇنيەسىنە، وي - ورىسىنە ىقپال جاساپ، مۇقتاجىن قاناعاتتاندىراتىن، رۋحاني ازىعى بولىپ قالا بەرمەك. بۇگىنگى وقۋشى ەرتەڭگى ەل مامانىنىڭ ەلىنە، جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتۋى، ولاردىڭ بويىندا ۇلتتىق نامىس، وتانشىلدىق، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىنىڭ ۇلعايا ءتۇسۋى جولىندا كىتاپحانا قىزمەتكەرلەرى - حالقىمىزدىڭ قيلى تاريحىن، ونەگەلى ادەت - عۇرپى مەن سالت - ءداستۇرىن، مادەني مۇرالارىن، ادەبيەت قازىنالارىن، تەرەڭنەن تولعايتىن ءسوز ونەرىن وقىرماندارعا كىتاپ ارقىلى ناسيحاتتاي ءبىلۋى قاجەت.
ەل پرەزيدەنتىنىڭ «قازاقستان - 2030» باعدارلاماسىندا «ءححى عاسىردا ءبىلىمسىز مۇمكىن ەمەس. حالىقتى سالاۋاتتى دا ساۋاتتى باعىتتاۋىمىز كەرەك» دەگەن سوزدەرى بۇگىنگى ۇرپاق، ەرتەڭگى ەل ازاماتتارىنا ءبىلىم مەن تاربيە بەرەر جاندارعا مىندەتتەلگەن تاپسىرما ءتارىزدى. بۇگىنگى كۇنى جاس ۇرپاققا بەرىلەر ءبىلىم مەن تاربيەنىڭ ءوز مانىندە ساپالى بولۋى ءبىرىنشى كەزەكتە تۇرعانى انىق. وسىعان وراي ەلىمىزدەگى بىردەن - ءبىر رۋحاني قازىنا ورداسى – مەكتەپ كىتاپحاناسىنىڭ الار ورنى زور.
وقۋ پروسەسىن قاجەتتى قۇجاتتارمەن قامتاماسىز ەتۋگە مىندەتتى ورىن - وقۋ كىتاپحاناسى. مەكتەپ كىتاپحانالارى پەداگوگتەرگە قىزمەت كورسەتە وتىرىپ، سونىمەن قاتار سىنىپقا ارنالعان جانە سىنىپتان تىس قىزمەت كورسەتەتىن كوپشىلىك كىتاپحانا بولىپ تابىلادى.
بۇگىنگى تاڭدا مەكتەپ كىتاپحاناسى ءوز زامانىنىڭ دامۋ دەڭگەيىندە بولىپ، مەكتەپتىڭ وركەندەۋىمەن قالىپتاسۋى، ونىڭ بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرگە تاربيە بەرۋ مەن وقىتۋدا ۇلكەن كومەك بەرۋى كەرەك. جاسوسپىرىمدەرمەن جۇمىس جاساي وتىرىپ، كىتاپحاناعا دەگەن قۇرمەتى مەن سۇيىسپەنشىلىگىن قالىپتاستىرۋ ولارعا كىتاپتار مەن جۇمىس جاساي بىلۋگە ۇيرەتۋ - كىتاپحانا قىزمەتىنىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى.
كىتاپحانا قىزمەتكەرلەرى كىتاپحانادا جانە كىتاپحانادان تىس كوركەم ادەبيەتتەن باستاپ، باسپا تۇرىندەگى نەمەسە ەلەكتروندىق اقپاراتتار تۇرلەرىندەگى ءارتۇرلى كىتاپتاردى جانە اقپاراتتار كوزدەرىن پايدالانۋعا كومەكتەسەدى. سەبەبى بۇگىندە ءبىلىمنىڭ قاينار كوزى كىتاپحانادا.
قازىرگى اقپاراتتاندىرۋ تەحنولوگياسى دامىعان زاماندى مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاعى - جاس ۇرپاققا زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋدە وقىتۋدىڭ وزىق تەحنولوگيالارىن مەڭگەرۋ قاجەتتىلىگى تۋىپ وتىر. ءبىلىم سالاسىن اقپاراتتاندىرۋعا بايلانىستى «ق ر كونستيتۋسياسىنىڭ 44 - بابىنا سايكەس جانە ق ر - سىنىڭ ورتاق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن دامىتۋ ماقساتىندا»، - دەپ كورسەتىلىپ، 1997 جىلعى 22 قىركۇيەكتە ق ر پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ «ق ر پرەزيدەنتىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ورتالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن اقپاراتتاندىرۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك باعدارلاماسى تۋرالى» № 3645 بۇيرىعى بەكىتىلدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
№100 ورتا مەكتەپتىڭ كىتاپحاناشىسى تاجييەۆا التىناي
تاقىرىبى: «مەكتەپ كىتاپحاناسى - ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ اقپاراتتىق ورتالىعى»
كىتاپحانا - دۇنيەدە ەشتەڭە تەڭەستىرىلمەيتىن ءبىلىم بۇلاعىنىڭ كوزى. قوعامنىڭ ءوسۋى، ادامزاتتىڭ ءوسىپ - وركەندەۋى كىتاپپەن تىعىز بايلانىستى. «كىتاپ - ءبىلىم بۇلاعى» دەمەكشى، وسىناۋ ءبىلىمنىڭ تۇنىق تا ءمولدىر بۇلاعىنان شاكىرتتەردى سۋسىنداتىپ، ولاردىڭ رۋحاني دۇنيەسىن مولايتىپ، تاعىلىمى مول تاربيە وشاعىنا اينالىپ وتىرعان كىتاپحانانىڭ مەكتەپتە الار ورنى وراسان زور. قازىرگى تاڭدا كىتاپحاناداعى كىتاپ قورى - 9311 دانا، ادەبي كىتاپ - 3818 دانا، وقۋلىق - 5493 دانا، ەلەكتروندى وقۋلىقتار – 18 دانا.
ەلىمىزدىڭ ازاماتتارى قازىرگى زامانعا ساي ءبىلىمدى، مادەنيەتتى، ونەرلى بولۋى قاجەت. ول ءۇشىن تەرەڭ ءبىلىم، عىلىم جاڭالىقتارىن، وتكەن تاريحىمىزدى، ونەرىمىزدى ءبىلۋ ءۇشىن كىتاپتى كوپ وقۋ كەرەك.
كىتاپ – ادام ومىرىندە ماڭىزدى رول اتقارادى. ول ەلدى، جەردى سۇيۋگە تالاپتى،
كىشىپەيىل بولۋعا، مەيىرىمدىلىككە، توزىمدىلىككە باۋليدى. كىتاپ جامان ادەتتەردەن اۋلاق بولۋعا ۇيرەتەدى. كىتاپتى ءبىزدىڭ قوعامىمىزدىڭ ءاربىر ادامى كۇندەلىكتى تۇرمىسىندا پايدالانادى. ودان اقىل - كەڭەس، ءتالىم - تاربيە، ۇلگى - ونەگە الادى. كىتاپ ءبىزدىڭ رۋحاني جان ازىعىمىز.
جاس ۇرپاقتىڭ ساناسىندا تۋعان حالقىنا دەگەن قۇرمەت پەن ماقتانىش سەزىم ۇيالاتىپ، ۇلتتىق رۋحتى ءسىڭىرۋ، سونداي - اق انا ءتىلى مەن ادەبيەتىن، تاريحى مەن ونەرىن قاستەرلەپ، حالىقتىڭ سالت - ءداستۇرىن ايالاي، ارداقتاي بىلۋگە تاربيەلەۋ كىتاپتىڭ ەنشىسىندە.
مەكتەپ كىتاپحاناسى كىشكەنتاي بولعانىمەن اتقارار قىزمەتى ۇلكەن. كىتاپحاناعا وقۋشىلار كەلىپ، قاجەتتى ادەبيەتتەرىن جازدىرىپ الىپ وتىرادى، بىلىمدەرىن تولىقتىرادى. بۇل ورىن وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق جۇمىستارى مەن شۇعىلدانۋىنا كوپ ىقپالىن تيگىزەدى. كىتاپحانادا كوپتەگەن ءىس - شارالار وتكىزىلىپ، كورمەلەر ۇيىمداستىرىلادى. مىسالى: «مەيىرىمدىلىك شۋاقتارى» بيبليوتەراپيالىق كەش، «كلاسس پەن مەكتەپ نامىسى دەگەنىمىز نە؟» پىكىرتالاس، «كىتاپحانا ءبىلىمپازدار مەكەنى» كەش، «ادەبيەتكە بالالىقتى اكەلگەن» كونفەرەنسيا، «ارداقتايىق اتا ءتىلىن» كىتاپ كورمەسى، «تۋعان ەلىم - قازاقستان» اۋىزشا جۋرنال، «اتا مۇرام - اسىل قازىنام» سايىس، «دەنساۋلىق - بايلىقتان دا قىمبات» ەرتەڭگىلىك ت. ب. بىرنەشە كوپتەگەن ءىس - شارالار وتكىزىلدى.
بۇگىندە بالالارعا ارنالعان كوركەم ادەبيەتتەر مەن مەكتەپ كىتاپحاناسىنىڭ قورى تولىقتىرىلۋدا.
ومىردە بار نارسە وزگەردى، تەك كىتاپحانا حالىق قاجەتىنە جاراپ، عاسىرلار بويى جاساماق. وسى قۇندىلىعىمىز ەشقاشان جوعالماي، كەلەشەك ۇرپاق وسى اسىل قازىنامىزدان ءنار الىپ سۋسىنداي بەرسىن.
قازاقستان تاۋەلسىز مەملەكەت. تاۋەلسىز ەلدى وركەنيەتتى الەمگە تانىتاتىن، دامىعان ەلدەر قاتارىندا تەرەزەسىن تەڭ ەتەتىن كۇش - ءبىلىم جانە ءبىلىمدى ۇرپاق.
ءبىلىمدى ۇرپاق – ەگەمەندى ەلدىڭ بەرىك تىرەگى. ءبىز ءبىلىمدى ۇرپاق، ءبىلىمدى تۇلعا دەگەندە رۋحاني جان - دۇنيەسى باي، ءبىلىم مەن بىلىكتىلىگى جوعارى، تالاپ - تالعامى تەرەڭ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن دۇرىس قالىپتاستىرعان تۇلعانى ايتامىز. تۇبەگەيلى وزگەرىستەرگە بەت بۇرعان جاڭا قوعامدا تەك ءبىلىمدى بولۋ، جەتكىلىكسىز، سوندىقتان ءاربىر جەكە تۇلعانىڭ بويىندا ادامگەرشىلىك، ىزگىلىك، كىشىپەيىلدىلىك، قايىرىمدىلىق، باتىرلىق، وتانسۇيگىشتىك، تاعى باسقا قاسيەتتەر بولۋ كەرەك.
ول ءۇشىن جاس ۇرپاققا تاربيە بەرۋدە ار - ۇيات، ادالدىق، رۋحاني، ادامگەرشىلىك، ىزگىلىك ماسەلەلەرىن قاتار قويۋ قاجەت.
قازىرگى تاڭداعى جان - جاقتى ءبىلىم مەن تاربيە بەرەر مادەني ورىنداردىڭ ءبىرى - مەكتەپ كىتاپحاناسى. كىتاپحانالار سول وقۋ ورىندارىنداعى بىلىمگە ۇمتىلاتىن جاس ۇرپاقتىڭ، سونداي - اق ۇستازداردىڭ تابىلار جەرى. وسى زامانعى اقپارات قۇرالدارى دامىعان، جاڭا تەحنولوگيالار زامانىندا دا كىتاپ ادامنىڭ ىشكى دۇنيەسىنە، وي - ورىسىنە ىقپال جاساپ، مۇقتاجىن قاناعاتتاندىراتىن، رۋحاني ازىعى بولىپ قالا بەرمەك. بۇگىنگى وقۋشى ەرتەڭگى ەل مامانىنىڭ ەلىنە، جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتۋى، ولاردىڭ بويىندا ۇلتتىق نامىس، وتانشىلدىق، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرىنىڭ ۇلعايا ءتۇسۋى جولىندا كىتاپحانا قىزمەتكەرلەرى - حالقىمىزدىڭ قيلى تاريحىن، ونەگەلى ادەت - عۇرپى مەن سالت - ءداستۇرىن، مادەني مۇرالارىن، ادەبيەت قازىنالارىن، تەرەڭنەن تولعايتىن ءسوز ونەرىن وقىرماندارعا كىتاپ ارقىلى ناسيحاتتاي ءبىلۋى قاجەت.
ەل پرەزيدەنتىنىڭ «قازاقستان - 2030» باعدارلاماسىندا «ءححى عاسىردا ءبىلىمسىز مۇمكىن ەمەس. حالىقتى سالاۋاتتى دا ساۋاتتى باعىتتاۋىمىز كەرەك» دەگەن سوزدەرى بۇگىنگى ۇرپاق، ەرتەڭگى ەل ازاماتتارىنا ءبىلىم مەن تاربيە بەرەر جاندارعا مىندەتتەلگەن تاپسىرما ءتارىزدى. بۇگىنگى كۇنى جاس ۇرپاققا بەرىلەر ءبىلىم مەن تاربيەنىڭ ءوز مانىندە ساپالى بولۋى ءبىرىنشى كەزەكتە تۇرعانى انىق. وسىعان وراي ەلىمىزدەگى بىردەن - ءبىر رۋحاني قازىنا ورداسى – مەكتەپ كىتاپحاناسىنىڭ الار ورنى زور.
وقۋ پروسەسىن قاجەتتى قۇجاتتارمەن قامتاماسىز ەتۋگە مىندەتتى ورىن - وقۋ كىتاپحاناسى. مەكتەپ كىتاپحانالارى پەداگوگتەرگە قىزمەت كورسەتە وتىرىپ، سونىمەن قاتار سىنىپقا ارنالعان جانە سىنىپتان تىس قىزمەت كورسەتەتىن كوپشىلىك كىتاپحانا بولىپ تابىلادى.
بۇگىنگى تاڭدا مەكتەپ كىتاپحاناسى ءوز زامانىنىڭ دامۋ دەڭگەيىندە بولىپ، مەكتەپتىڭ وركەندەۋىمەن قالىپتاسۋى، ونىڭ بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرگە تاربيە بەرۋ مەن وقىتۋدا ۇلكەن كومەك بەرۋى كەرەك. جاسوسپىرىمدەرمەن جۇمىس جاساي وتىرىپ، كىتاپحاناعا دەگەن قۇرمەتى مەن سۇيىسپەنشىلىگىن قالىپتاستىرۋ ولارعا كىتاپتار مەن جۇمىس جاساي بىلۋگە ۇيرەتۋ - كىتاپحانا قىزمەتىنىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى.
كىتاپحانا قىزمەتكەرلەرى كىتاپحانادا جانە كىتاپحانادان تىس كوركەم ادەبيەتتەن باستاپ، باسپا تۇرىندەگى نەمەسە ەلەكتروندىق اقپاراتتار تۇرلەرىندەگى ءارتۇرلى كىتاپتاردى جانە اقپاراتتار كوزدەرىن پايدالانۋعا كومەكتەسەدى. سەبەبى بۇگىندە ءبىلىمنىڭ قاينار كوزى كىتاپحانادا.
قازىرگى اقپاراتتاندىرۋ تەحنولوگياسى دامىعان زاماندى مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاعى - جاس ۇرپاققا زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋدە وقىتۋدىڭ وزىق تەحنولوگيالارىن مەڭگەرۋ قاجەتتىلىگى تۋىپ وتىر. ءبىلىم سالاسىن اقپاراتتاندىرۋعا بايلانىستى «ق ر كونستيتۋسياسىنىڭ 44 - بابىنا سايكەس جانە ق ر - سىنىڭ ورتاق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن دامىتۋ ماقساتىندا»، - دەپ كورسەتىلىپ، 1997 جىلعى 22 قىركۇيەكتە ق ر پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ «ق ر پرەزيدەنتىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ورتالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن اقپاراتتاندىرۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك باعدارلاماسى تۋرالى» № 3645 بۇيرىعى بەكىتىلدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
حرومتاۋ اۋدانى، سارىساي ورتا مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
