InfoHub Logo

بقو، ورال قالاسى،
№49 "اق نيەت" بالاباقشاسى
ايجان سۋلتان قىزى ۋبيشيەۆا

مەكتەپكە دەيىنگى جاستاعى بالالاردىڭ مۋزىكالىق قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋدىڭ جاعدايلارى

بۇگىنگى تاڭدا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ العاشقى بۋىنى بولىپ تابىلاتىن مەكتەپكە دەيىنگى كەزەڭدە بالالاردىڭ مۋزىكالىق قابىلەتىن جان - جاقتى دامىتۋ جانە تاربيەلەۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە ءمان بەرىلۋدە، سەبەبى وسى كەزەڭدە بالالاردىڭ مۋزىكالىق قابىلەتىن دامىتۋ مۇمكىندىكتەرى مول. عالىمداردىڭ پىكىرىنشە تابيعي جاراتىلىسىندا مۋزىكالىق قابىلەتىنىڭ العاشقى شارتتارى 50 - 60% بايقالعان. بالانىڭ مۋزىكالىق ەرەكشەلىكتەرى جاراتىلىسىنان شىعارماشىلىق، ىزدەنىمپازدىق سيپاتتارعا يە، الايدا ونى دۇرىس باعىتتا دامىتۋ جاعدايلارى ءارقيلى، سوندىقتان بالانىڭ اقىل - وي قابىلەتىن دامىتۋ، ونىڭ ناقتى باعىتتارىن ايقىنداۋ ەڭ الدىمەن ونىڭ جاس جانە دارا ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرىپ تاربيەلەۋگە بايلانىستى. بالالاردىڭ تولىققاندى مۋزىكالىق تاربيەسىن قاراپايىم مۋزىكالىق تۇسىنىكتەردى قالىپتاستىرۋدان باستاۋ قاجەت.

بالانىڭ مۋزىكالىق دامۋ پروسەسى مۋزىكالىق قىزمەتتەردى ۇيىمداستىرۋ بارىسىندا جۇزەگە اسادى. سابيلىك شاقتان باستاپ مۋزىكالىق قىزىعۋشىلىقتارىن دامىتۋ – تاربيەشىنىڭ مىندەتى.
1 - 2 جاستا بالا ەرەسەك ادامنىڭ ءانىن تىڭداي وتىرىپ داۋىس ينتوناسياسىنا ۋىلدەيدى، بىلدىرلايدى.
2 جاستا بالا قاراما - قارسى سيپاتتاعى اندەرگە شاتتانىپ قۋانادى، نەمەسە سابىرلى كۇي تانىتادى. الاقاندارىن شاپالاقتاپ، اياقتارىن توپىلداتادى. كەيدە ءاننىڭ جەڭىل بۋىندارىن «ءاي - ءاي»، «توپ - توپ» بۋىندارىن قايتالايدى.
3 - 4 جاستا شاعىن اندەردى ەرەسەكتەردىڭ كومەگىمەن ورىنداي الادى. دەربەس ارەكەت ەتۋگە ۇمتىلا وتىرىپ بيلەۋگە، ويناۋعا تالپىنادى.

5 جاس – بالانىڭ كوپ بىلۋگە قۇشتار كەزەڭى. «نەگە؟»، «نەلىكتەن؟»، دەگەن سۇراقتاردى كوپ قويادى. بالا جەتەكشىنىڭ قويعان تالاپتارىن، ءان، پەسالاردىڭ كوڭىلدى، قۋانىشتى، سابىرلى سيپاتتارىن سەزىنە وتىرىپ، پەساداعى قاراما - قارسى ەكى ءبولىمدى، مۋزىكالىق اسپاپتار تەمبرىن، قول ۇستاسىپ ءان ايتۋ، جەڭىل بي قيمىلدارىن ورىنداي الادى.
6 جاس – بالالاردى مەكتەپكە دايىنداۋ كەزەڭى. بالالار مۋزىكالىق شىعارماعا سيپاتتاما بەرە وتىرىپ، ەستەتيكالىق كوزقاراسىن قالىپتاستىرادى. ءان، بي، ويىنداردى ورىنداۋدا شىعارماشىلىعى دامىپ، مۋزىكاعا دەگەن ىنتا - ىقىلاسى ايقىن كورىنە باستايدى.

مۋزىكالىق تاربيە بەرۋدىڭ باستى ماقساتى – مۋزىكا ونەرى ارقىلى بالانىڭ ومىرگە دەگەن كوزقاراسىن، وتانىنا، ەلىنە، جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن، ءوز حالقىنىڭ ونەرىن، سالت - ءداستۇرىن جوعارى باعالاي بىلەتىن پاراساتتى ازامات تاربيەلەۋ.
ءبىلىم بەرۋدىڭ ەڭ تومەنگى ساتىسى – مەكتەپكە دەيىنگى كەزەڭ جانە تۇلعانىڭ دامۋ ىرگەتاسى، وقۋ ارەكەتىن قالىپتاستىرۋدىڭ ەڭ قۋاتتى كەزەڭى. بۇل ساتىداعى بالانىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتى، قابىلداۋى تومەن بولعانىمەن بىلۋگە قۇشتارلىعى زور بولادى.
دامۋ ورتاسىنىڭ نەگىزىندە تۇلعانىڭ دامۋىن قامتاماسىز ەتەتىن مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسى، بالانىڭ تۇلعاسىن دامىتۋدا ونىڭ جەكە ەرەكشەلىك مۇمكىندىكتەرىن اشىپ، تانىم بەلسەندىلىگىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا مىناداي مىندەتتەردى شەشۋى شارت.
بالانىڭ ىشكى بەلسەندىلىگىن دامىتۋعا ارنالعان قاجەتتى مۇمكىندىكتەر جاساۋ؛
- ءار بالادا ونىڭ جەكە دارا قاسيەتتەرى مەن قابىلەتتەرىن اشىپ، ولاردىڭ ءومىر سۇرۋگە قاجەتتى سالالارعا ورنىعۋىنا مۇمكىندىك كورسەتۋ؛
- ءار بالانى تۇلعالىق ەرەكشەلىكتەرىن اشىپ كورسەتۋگە جانە ونى دامىتۋدا كومەگىن تيگىزەتىن جاڭا جولداردى ىزدەستىرۋ؛
- ءار بالانىڭ تۇلعاسىنا دەگەن قۇرمەت پەن سۇيىسپەنشىلىكتى قامتاماسىز ەتەتىن قارىم - قاتىناستى ورناتۋ؛
- تۇلعاعا اسەر ەتۋدەگى بەلسەندى ادىستەرگە باعدار جاساۋ؛
- ويىن ارقىلى وقىتۋ، ءبىلىم بەرۋدى ىزگىلەندىرۋ تەحنولوگياسىندا قاراپايىمدىلىق، كىشىپەيىلدىلىك، ءوزارا تۇسىنۋشىلىك سەزىمدەرىن باۋليدى.
- وقىتۋدىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگيالارى ارقىلى مۋلتيمەديالىق قۇرالداردى پايدالانۋ.
وتباسىندا اتا - انالارعا پەداگوگيكالىق ءبىلىم وتە قاجەت، سەبەبى اتا - انا بالا تاربيەسىنىڭ ماقسات، مىندەتتەرىن ايقىن تۇسىنبەي بالا تاربيەسىنىڭ جولدارى مەن امالدارىن ويداعىداي ىسكە اسىرا المايدى.
اتا - انالارمەن اڭگىمە كەزىندە ءوسىپ كەلە جاتقان ءسابيدىڭ مۇمكىندىكتەرى زور، ءبىراق ولار شەكسىز ەمەس ەكەندىگىن ولارمەن بىرگە وتكىزىلەتىن ترەنينگتەردە ەسكەرتۋ قاجەت.
بالانىڭ مۇمكىندىكتەرىن ەسكەرمەي دامۋدى جەدەلدەتۋگە بولمايدى، سونداي - اق دامۋ بارىسىندا كىدىرىستە بولماۋ قاجەت. سوندىقتان اتا - انا ەرتە سابيلىك جانە مەكتەپكە دەيىنگى جاستاعى بالالاردىڭ مۋزىكالىق دامۋىنىڭ كورسەتكىشىن ءبىلۋى ماڭىزدى.