InfoHub Logo

باق-دۇرىس يا بۇرىس اقپاراتتى ارنايى تەحنيكا كومەگىمەن قوعامعا جەتكىزۋ، تاراتۋ، جاريا ەتۋ. ناپولەون: "جاۋعا قارسى جۇزدەگەن مىڭ قول اسكەردەن، ءتورت گازەتتىڭ ويسىراتا سوققى بەرۋ مۇمكىندىگى زور"، - دەپ باعا بەرسە، 1840 ج. فرانسۋز جازۋشىسى و. دە بالزاك ءباسپاسوزدى «ءتورتىنشى بيلىك» دەپ اتادى. دەمەك، قوعام مەن ساياساتقا باق-نىڭ ىقپالى مەن ماڭىزى زور. مەملەكەت وعان تاۋەلدى مە؟ پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا جۋرناليستەرگە قاراتا ورنىقتى، ۇستامدى پىكىرلەر بىلدىرىلگەن. وعان دەيىن ءجۋرناليستىڭ قالاۋىنداعى جازبالاردى ءبىزدىڭ 100% وقىعانىمىزعا كۇمان كەلتىرۋگە بولادى. ب ا ق مەملەكەتكە تاۋەلدى ءومىر ءسۇردى. ەندىگى، ونىڭ مىندەتتەرى مەن ماڭىزى باعالانا باستاعاندا، تاۋەلدىلىك كەزەگىن اۋىستىرۋ كەرەك.  “جۋرناليست- ادالدىقتى، شىنايىلىقتى، اقيقاتتى سۇيەدى.  تاۋەلسىز ەلدە تاۋمەندى جۋرناليستەر بولماۋ كەرەك”، – دەپ التىن كوپىرگە اينالعان “Dalamews” ارناسىنىڭ بەلدى ءجۋرناليسى قۋانىش راحمەتوللا ۇلى ءوز پىكىرىمەن ءبولىستى. “باس كەسپەك بولسا دا، ءتىل كەسپەك جوق” جانە “اي̆تپاسا شىندىقتىڭ اتاسى ولەدى” دەپ تاعى اي̆تادى. بۇل ءاربىر ماماننىڭ جادىنان شىقپاۋ كەرەك. ونىڭ پىكىرىنشە: “العاشقىلارى جوعارىداعىلارعا جاقپاي̆، حالىقتىڭ ىقىلاسىنا بولەنسە، ەكىنشىلەرى بيلىككە جاعىنام دەپ، قاراشانىڭ العىسىنان قۇر قالادى”. كەيدە ءوز، كەيدە سىرتقى اسەردەن ءوز ماقساتىمىز بەن فۋنكسيامىزدىڭ زاڭدىلىقتارىن ەستەن شىعارماۋ كەرەك. ارزان اقپاراتپەن ءبولىسۋ ارقىلى ءوز ابىرويىمىز بەن مىندەتىمىزدەن ارىلۋ ءقاۋپى بار.

ال قازىرگى ساتتە مەملەكەتىمىزدىڭ عانا ەمەس الەمنىڭ باق-قا دەگەن تاۋەلدىلىگى ارتىپ كەلەدى. كۇندەلىكتى ومىردە كەز-كەلگەن جەردە ءۇنى شىعاتىن راديو، ءاربىر ءۇيدىڭ تورىنەن ورىن العان تەلەديدار، قولىمىزدان ءبىر ءسات تۇسىرمەيتىن ۇيالى تەلەفون ارقىلى الەممەن ۇندەسىپ، تىلدەسەمىز. ب ا ق – بۇل مەملەكەتتىك يدەلوگيا قۇرالى. ادامزات ەجەلدەن-اق ءتىل ارقىلى اقپارات الماسىپ، جۇيەلى كوممۋنيكاسيا جۇرگىزگەن. ءقازىر بۇل دۇنيە تەك دامىدى، ءوربىدى ءارى قولجەتىمدى بولدى. ب ا ق مەملەكەتتىڭ الەۋمەتىن، ساياساتىن، مادەنيەتى مەن كۇندەلىكتى تۇرمىسىنا دەيىن باقىلاۋ جۇرگىزىپ، قۇندى اقپاراتتاردى يەلەنەدى. ءبىزدىڭ ەلىمىز–تاۋەلسىزدىك ءداۋىرىنىڭ باستاۋ العانىنان بەرى باسپا ءسوز سالاسىنداعى حالىقارالىق بەدەلدى قۇجاتتاردىڭ اياسىندا باق-تىڭ ەركىندىگىن قامتاماسىز ەتىپ كەلە جاتقان مەملەكەت. مەملەكەتتىڭ دە باق-قا تاۋەلدى ەكەنىن ەندىگى جاسىرا المايمىز. اتا زاڭىمىز جانە رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى – اقپارات قۇرالدارى بوستاندىعىنىڭ كەپىلى. پرەزيدەنت 1998 جىلدىڭ 3-شىلدەسىندە باق-تى وندىرىستىك جانە تاراتۋ كەزىندەگى قوسىمشا قۇن سالىعىنان بوساتۋ تۋرالى جارلىققا قول قويدى. رەسپۋبليكا 1991 جىلدان بەرى قاراي اقپارات قۇرالدارى تۋرالى زاڭنامانى ۇدايى جەتىلدىردى. وسى جىلعى 28-تامىزدا «باسپا ءسوز جانە باسقا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى تۋرالى» زاڭ قابىلداندى. ول ەلىمىزدە مەملەكەتتىك ەمەس باق-تىڭ پايدا بولۋىنا جانە جەدەل دامۋىنا قولايلى جاعداي تۋعىزدى. اقپارات الەمىندە باسەكەلەستىك ورنادى. نەلىكتەن؟ سەبەبى، ءسوز ەركىندىگى قورعالا باستادى. باسپا ءسوز بەن ەفيرلەرگە جاڭا مازمۇن بەرگەن ءىرى مەديا بىرلەستىكتەر ومىرگە كەلە باستادى. 

قورىتىندىلاي كەلە، باق-نەيترالدى جولدى ۇستاناتىە،تىڭ اقپاراتتىڭ كوزى. قوعام ساياساتقا، ساياسات مەملەكەتكە، مەملەكەت باق-قا تاۋەلدى.

"تۇران" ۋنيۆەرسيتەتى، جۋرناليستيكا فاكۋلتەتى 1-كۋرس، 2-گرۋپپا: سەريكباي قۇندىز

---