مەملەكەتتىك قۋانىش
اكەمنىڭ ءسوزى ەسىمە ءتۇستى. «اينالايىن، بالام، باسىمداعى پانام، ءبىز ەندى ەگەمەن ەلمىز. تاۋەلسىزدىگىمىزدى الدىق. قۇدايعا شۇكىر، كوك تۋىمىز جەلبىرەپ، ءانۇرانىمىز اسقاقتاپ، قازاق ەكەنىمىزدى بىلدىك. پرەزيدەنتىمىز — نۇرسۇلتان نازاربايەۆ. ەندىگى مىندەت — سول ەلىڭنىڭ ءوسىپ، وركەندەۋىنە كومەكتەسۋ. وسىنى ۇمىتپا».
اتتەڭ، اتتەڭ، ءدال ءقازىر اكەم جانىمدا بولسا عوي. جەڭىسىمدى ايتىپ ماقتانار ەم...
سورقيادان اۋداندىق وقۋ ءبولىمىنىڭ ادىسكەرى ءرازيا اپاي مەنى تال تۇستە ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ ۇلكەن عيماراتىنا اكەپ، اسەت اعايعا تاپسىردى.
— سىزدەردىڭ ايتىپ جۇرگەن مۇرات دەگەن جىگىتىمىز — وسى. شەشەسى زورعا جىبەردى. قايتا قۋانباي ما؟ باقتىبەكتەن ءبىر، جالعىز ۇلدان قوسا ايرىلار شامام جوق دەپ جىلاسىن كەپ. اۋىل بوپ، اۋدان بوپ مۇراتىمىز قولعا زورعا ءتيدى، — دەدى ءرازيا اپاي كۇلىپ. — كوزىڭىزدەن تاسا قىلماڭىز.
— قۇپ بولادى، — دەدى اسەت اعاي قولىن اسكەرشە شەكەسىنە اپارىپ. ازىلكەش ادام ەكەنى كورىنىپ تۇر. ءسويتتى دە، قاباعىن تۇيە ماعان قارادى.
— باقتىبەك سەنىڭ باۋىرىڭ با؟ — دەدى.
— اكەسى عوي، — دەدى مەنىڭ ورنىما ءرازيا اپاي جاۋاپ بەرىپ.
— كەشىر، اينالايىن. بىلمەگەن ۋ ىشەدى دەگەن، — دەدى ساسىپ قالعان اسەت اعاي. جانارىما جاس كەپتەلىپ، ونە بويىم دىرىلدەپ سالا بەردى. بۇل مەنىڭ اسەت اعامەن العاشقى كەزدەسۋىم عوي.
ءدال ءقازىر مەنىڭ جانىمداعى ورىندىقتا بەي-جاي ۇيىقتاپ جاتىر. سوناۋ بيىك اسپاندا، ون مىڭ مەتر بيىكتىكتە ۇشىپ كەلە جاتقانىمىز ويىنا كىرىپ شىعار ەمەس. وسىدان ەكى كۇن بۇرىن اسەت اعايدى كورسەڭ، ءتىپتى تانىماي قالار ەدىڭ.
— جانىم مۇرات! اينالايىن، ساسپا. شىكىرەيىپ كيىنگەنى بولماسا، بۇلار سەنەن ارتىق ەمەس. ءبىزدىڭ ۇلتىمىزدىڭ قانىندا ۇلكەن دانالىق بار. وزىڭە ايتىپ ەم عوي تالاي. ايتپەسە، اناۋ يليا ەرەنبۋرگتىڭ ءسوزىن ەسىڭە الشى. «قازاقتار كەڭ دالادا جەل جەتپەس جۇيرىك ءمىنىپ داعدىلانعان. قاجەت بولسا، جۇگىرە دە بىلەدى، بيىك تاۋلارعا ورمەلەپ تە شىعادى. ولاردى ەشكىم دە، ەشتەڭە دە توقتاتا المايدى» دەپ جازعان جوق پا؟ — دەگەنى قۇلاعىمنان كەتەر ەمەس. ءالى ەستىلىپ تۇرعانداي.
ءبىزدىڭ ءبارىمىزدى ءزاۋلىم بيىك عيماراتتىڭ ۇلكەن سارايىنا جينادى. اربىرەۋىمىزدىڭ جانىمىزدا ءبىر-بىر اۋدارماشى. ءاسيما دەگەن جالبىر شاشتى قىز گرەك ەلىندەگى ءبىزدىڭ ەلشىلىكتە قىزمەت ىستەيدى ەكەن. ول دا باسىمنان قۇس ۇشىرماي:
— اينالايىن، مۇرات. مۇنداي مۇمكىندىك بولا بەرمەيدى. ويىڭدى جيناقتاپ، ەسەپتەردى شىعارۋعا تىرىس. ەلىمىزدىڭ اتىن شىعار. بۇكىل قازاعىمىزدى قۋانت، — دەيدى.
ماتەماتيكا وليمپياداسىنا قاتىسۋعا دۇنيە ءجۇزىنىڭ بارلىق ەلدەرىنەن كەلىپتى. وليمپيادالىق بەس شىعىرشىقتىڭ — بەس قۇرلىقتىڭ بالالارىن تۇگەل كوردىم دەسەم، ەشكىم سەنە قويار ما ەكەن؟ ليۆيالىق قارا قىز شاشىنىڭ بۇيرالىعىمەن ءتانتى ەتسە، امەريكاندىق سارى بالا قۇلاعىنا سىرعا تاعىپتى. وڭتۇستىك كورەيانىڭ كارىستەرى ءبىزدىڭ ەلدەگى كارىستەردەن اۋمايدى ەكەن. ال نەمىستىڭ قىزىنىڭ اۋزىنان ساعىزى تۇسكەن جوق. اۆستراليادان كەلگەن بالا ءالى كۇنگە دەيىن وزدەرىندە وتكەن جازعى سيدنەي وليمپياداسىنىڭ بەلگىسى سالىنعان اق قالپاقتى كيىپ الىپتى.
شىندىعىندا، ويلاپ قاراساڭ، ەسەپكە ءتىلدىڭ قاجەتى جوق. اۋدارماشىنى دا كەرەك ەتپەيدى. تاقتادا ەسەپ، ۇستەل ۇستىندە ەكى پاراق بەت، قالامساپ. اسەت اعا ايتپاقشى: «الدىڭا اس قويدىق، ەكى قولىڭدى بوس قويدىق». تەك «استىڭ» ورنىنا «ەسەپ» دەۋ كەرەك.
قويشى، ءار مەملەكەتتەن كەلگەن وتىز ءۇش بالا جارىستى باستاپ جىبەردىك. بايقاپ قاراسام، اسا ءبىر قيىن ەمەس سياقتى. اريفمەتيكالىق پروگرەسسيا، الدەبىر دەنەنىڭ اۋدانىن تابۋ، فورمۋلالاردى پايدالانىپ، بەلگىسىز ءح-تىڭ ءمانىن قويۋ، تاعى... تاعى... ون ەسەپتىڭ التاۋىن شىعاردىم. دۇرىس ەكەنىنە كوزىم انىق جەتەدى. «اسىقپا، مۇرات. جەڭىس بىزدىكى بولۋ كەرەك» دەيمىن كۇبىرلەپ. قايتا شۇقشيدىم. مىنە، ءۇش ەسەپ شىعارىلدى. ءبىراق «الاقاي» دەۋگە ءالى ەرتە. گەومەترياداعى تەورەماعا قۇرىلعان سوڭعى ەسەپ قۇرىق سالدىرمايتىن قۇنانداي اساۋ. اتام ايتپاقشى، «شابان ات شارشاسا، شالعىن سال» دەمەكشى، ءار امالعا ءبىر سالامىن، ءشوپتىڭ «شۇيگىنى» شىلبىر ەمەس. «ءبىر جول بار الىس، الىس تا بولسا — جاقىن». الاقاي، يكەمگە كەلە باستادى. مىناسى نەسى، تۇسىنبەدىم؟ ە، كەرى تاڭبا ەكەن عوي. ىشىمنەن كۇبىرلەيىن كەپ. تەر قينالعاندا شىعاتىنى بەلگىلى. «ۋھ»، — دەدىم-اۋ ءبىر ءسات. وسىنداي كەزدە اسەت اعايىم جانىمدا بولسا عوي... ءبىراق ءوزىم دە: «ەشكىم دە توقتاتا المايتىن قازاقتىڭ بالاسى ەمەسپىن بە؟».
جان-جاعىما بايىپپەن كوز تاستادىم. اپپاق كەرەگە، ۇيدەي ۇلكەن ليۋسترا شام، قاپتاعان كومپيۋتەرلەر. ءبىزدى قاداعالاپ وتىرعان قوس ءمۇعالىم. ەسەپتەرىمە قايتا شۇقشيدىم. ەندى كوز الدىما شىرىلداعان ءاسيمانىڭ بەينەسى كەلدى. مەن بىلسەم، وقۋ بولىمىندەگى ءرازيا اپايدىڭ دا نازارى وسىندا. انام بۇگىن ەرتە تۇرىپ، جەتى شەلپەگىن پىسىرگەن شىعار. كورشى-كولەمگە تاراتىپ، مەنىڭ تىلەۋىمدى تىلەگەنى انىق. «اينالايىن اناشىم»، — دەدىم ىشىمنەن. ۋاقىت بولسا سىنىپتاي سىرعىپ ءوتىپ بارادى.
ورنىمنان تۇرىپ قارسىداعى ەكەۋگە جەتىپ، ادەمىلەپ كوشىرگەن قاعازىمدى ۇستاتا بەردىم. الدەقانداي تىلدە كۇڭك ەتكەن كوزىلدىرىكتى اق پاراقتاردى الىپ جىمىڭ ەتتى.
قۋانىشىم سۋ سەپكەندەي باسىلدى.
— وسىنشاما اسىعىپ نە كورىندى سونشا؟ — دەيدى اسەت اعاي قارا ءتۇتىن بوپ. — ءبىرىنشى شىعىپ نەڭ بار؟..
ماسەلە ەندى تۇسىنىكتى. اسەت اعاي ماعان سەنبەيتىن سياقتى.
— ءبارىن دە دۇرىس شىعاردىم. سوڭعىسى قيىن بولدى. ءبارىبىر ءىستى تىندىردىم، — دەيمىن. اسەت اعايدىڭ مەنىمەن سويلەسۋگە قۇلقى جوق...
— جارادىڭ، مۇرات! — دەگەن داۋىستان سەلك ەتىپ ويانىپ كەتتىم. كوزدى اشىپ-جۇمۋعا ۇلگەرمەدىم، اسەت اعاي مەنى باس سالىپ قۇشاقتاپ سۇيە باستادى.
— سەن ءبىرىنشىسىڭ.
ودان كەيىنگىسى ەلەس سياقتى. قولىما ماراپاتتاۋ قاعازىن ۇستاپ، بيىككە كوتەرىلگەنىم ەسىمدە. قازاقتىڭ كوك تۋى جەلبىرەپ، اسپانعا كوتەرىلىپ بارادى.
«التىن كۇن اسپانى،
التىن ءدان دالاسى»، —
دەپ باستالعان ءانۇراندى بىرگە شىرقاعانىمدى ءوزىم دە سەزەر ەمەسپىن. «اينالايىن مۇرات! سەن ناعىز ۇلسىڭ. سەنىڭ التىن مەدال الىپ، بيىك مىنبەگە شىققانىڭ ەگەمەن ەلىمىزدىڭ مەرەيىنىڭ وسكەنى ەمەس پە؟! بۇل — مەملەكەتتىك قۋانىش، — دەپ ءاسيما اپايدىڭ قۇتتىقتاپ قۇشاقتاعانى ەسىمدە. جانارىما جاس كەپتەلىپ قالىپتى. «قۋانىشتىڭ جاسى عوي بۇل»، — دەدىم ىشىمنەن.
سالدەن سوڭ الماتىعا تۇسەمىز. مىنە، ۇشاق تومەندەي باستادى. ستيۋاردەسسا: «بەلدىكتەرىڭىزدى تاعىڭىزدار»، — دەپ ءامىر بەردى.
ءقازىر جەرگە تۇسەمىز. قازاقتىڭ توپىراعىن باسامىز. ەل دە، ءرازيا اپاي دا، انام دا قۋاناتىنى انىق. اتتەڭ-اي، اتتەڭ، التىن مەدالىمدى كورسەتەتىن اكەمنىڭ بولماعانىن قاراشى. نەگە دۇنيەدەن ەرتە ءوتتى ەكەن؟
You Might Also Like
-
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە، ەشكى قۇيرىعى بورتەدە، ءبىر شارۋا ءومىر ءسۇءرىپتى. ونىڭ كۇشىك كۇنىنەن وسىرگەن جالعىز ءيتى بار ەكەن. شارۋا شالعىمەن ءشوپ شاۋىپ، قوي باعىپ كۇنەلتىپتى. ول ەرتەڭگىسىن ەرتە تۇرىپ قىرعا...
