مەن جانە مەنىڭ مىندەتتەرىم، قۇقىقتارىم
«مەن جانە مەنىڭ مىندەتتەرىم، قۇقىقتارىم»
ماقساتى:
1) ادامزاتتىڭ باستى قۇندىلىقتارىن ايىرا ءبىلۋ؛
2) دۇرىس سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ، زاڭ، قۇقىق، مىندەت، بورىش سياقتى سوزدەردىڭ ماعىناسىن اشۋ؛
3) وقۋشىلاردى جاۋاپكەرشىلىككە، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
بارىسى.
1. كىرىسپە.
قىسقاشا شولۋ. «بۇگىن ساباقتا»
قازاقستان – تاۋەلسىز مەملەكەت.
ق ر كونستيتۋسياسى.
ءومىر، دەنساۋلىق، بوستاندىق.
2. «قىزىقتى سۇراقتار» ويىنى (سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى)
ا) العاش رەت سىنىپقا كىممەن كەلدىڭ؟
ءا) پارتادا كىممەن وتىردىڭ؟
ب) ءبىلىم تۋرالى ماقال ايت.
ۆ) 1- قىركۇيەكتى نەگە ءبىلىم كۇنى دەپ اتايمىز؟
گ) قىركۇيەك ايى قاي مەزگىلگە جاتادى؟
3. «ءبارىمىز بىرگە!» ويىنى (قويىلعان سۇراقتارعا بارلىق وقۋشى حورمەن جاۋاپ بەرەدى)
ا) ءبىزدىڭ مەملەكەت – ق ر.
ءا) مەملەكەتتىك ءتىل – قازاق ءتىلى.
ب) مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىز – ءانۇران، تۋ، ەلتاڭبا.
ۆ) ەلوردا – استانا.
گ) ق ر كىم باسقارادى؟ – پرەزيدەنت.
ءمۇعالىم: – سەن سياقتى قانشاما ادام دۇنيەگە كەلۋدە. وسى ادامداردىڭ بارلىعى ءبىر زاڭعا باعىنادى. ول – كونستيتۋسيا دەپ اتالادى. ءار ەلدىڭ، مەملەكەتتىڭ ءوز ازاماتتارىنا ارنالعان زاڭى – كونستيتۋسياسى بار. بۇل زاڭدا ءبىزدىڭ قۇقىقتارىمىز عانا ەمەس، مىندەتتەرىمىز دە قاتار جازىلعان. ونىڭ دالەلى مىنە، سەن بۇگىن مەكتەپتە وتىرسىڭ، سەن بارلىق ادامدار سياقتى وقۋعا، ءبىلىم الۋعا قۇقىعىڭ بار. سونىمەن قاتار، سەنىڭ دە مىندەتىڭ دە بار. ول – سەن ورتا ءبىلىم الۋعا مىندەتتىسىڭ. مىنا ۇلكەن مەكتەپ، جارىق تا، كەڭ ادەمى بولمە جاقسى ءبىلىم الىپ، ءتارتىپتى، سانالى ازامات بولىپ، ءوسىپ وتانىڭا قىزمەت ەتۋىڭ ءۇشىن جاسالعان.
4. پىكىرتالاس.
- ادامعا نە قىمبات؟ – ءومىر
15 باپ. 1. اركىمنىڭ ءومىر سۇرۋگە قۇقىعى بار.
16 باپ. 1. اركىمنىڭ ءوزىنىڭ جەكە باسىنىڭ بوستاندىعىنا قۇقىعى بار.
29 باپ. 1.ق ر ازاماتتارىنىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا قۇقىعى بار.
1. ازاماتتار زاڭمەن بەلگىلەنگەن كەپىلدى مەديسينالىق كومەك كولەمىن تەگىن الۋعا حۇقىلى.
- دۇنيە ءجۇزى ەلدەرىنە ورتاق زاڭدار بار. ءبىز ول زاڭعا دا باعىنۋعا مىندەتتىمىز. ول بىلاي اتالادى: «ادام قۇقىقتارى جايلى جالپىعا بىردەي دەكلاراسياسى».دۇنيە ءجۇزىنىڭ بالالارىن قورعاۋعا ارنالعان «بالالار كونۆەنسيانىڭ 6-بابىندا بىلاي دەلىنگەن: «ءسىزدىڭ ءومىر سۇرۋگە قۇقىعىڭىز بار، ال مەملەكەت ءسىزدىڭ جان-جاقتى ەركىن دامۋىڭىزعا كومەكتەسۋگە مىندەتتى. دەنساۋلىعىنا، ومىرىڭە قامقورلىق جاساپ، قورعاۋعا مىندەتتى».
ولاي بولسا، ءبىزدىڭ وتانىمىز – قازاقستان رەسپۋبليكاسى.
وقۋشى: وتان دەيمىز وت جاققان جەرىمىزدى
وتان دەيمىز وسىرگەن ەلىمىزدى.
وتان دەيمىز تۋعان جەر، اتامەكەن
بيىك تاۋ، ورمان-توعاي ەلىمىزدى.
ساباقتى قورىتۋ.
- سەندەردىڭ قازىرگى مىندەتتەرىڭ؟ - ادامزاتتىڭ باستى قۇندىلىقتارىن اتا.
ماقساتى:
1) ادامزاتتىڭ باستى قۇندىلىقتارىن ايىرا ءبىلۋ؛
2) دۇرىس سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ، زاڭ، قۇقىق، مىندەت، بورىش سياقتى سوزدەردىڭ ماعىناسىن اشۋ؛
3) وقۋشىلاردى جاۋاپكەرشىلىككە، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
بارىسى.
1. كىرىسپە.
قىسقاشا شولۋ. «بۇگىن ساباقتا»
قازاقستان – تاۋەلسىز مەملەكەت.
ق ر كونستيتۋسياسى.
ءومىر، دەنساۋلىق، بوستاندىق.
2. «قىزىقتى سۇراقتار» ويىنى (سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى)
ا) العاش رەت سىنىپقا كىممەن كەلدىڭ؟
ءا) پارتادا كىممەن وتىردىڭ؟
ب) ءبىلىم تۋرالى ماقال ايت.
ۆ) 1- قىركۇيەكتى نەگە ءبىلىم كۇنى دەپ اتايمىز؟
گ) قىركۇيەك ايى قاي مەزگىلگە جاتادى؟
3. «ءبارىمىز بىرگە!» ويىنى (قويىلعان سۇراقتارعا بارلىق وقۋشى حورمەن جاۋاپ بەرەدى)
ا) ءبىزدىڭ مەملەكەت – ق ر.
ءا) مەملەكەتتىك ءتىل – قازاق ءتىلى.
ب) مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىز – ءانۇران، تۋ، ەلتاڭبا.
ۆ) ەلوردا – استانا.
گ) ق ر كىم باسقارادى؟ – پرەزيدەنت.
ءمۇعالىم: – سەن سياقتى قانشاما ادام دۇنيەگە كەلۋدە. وسى ادامداردىڭ بارلىعى ءبىر زاڭعا باعىنادى. ول – كونستيتۋسيا دەپ اتالادى. ءار ەلدىڭ، مەملەكەتتىڭ ءوز ازاماتتارىنا ارنالعان زاڭى – كونستيتۋسياسى بار. بۇل زاڭدا ءبىزدىڭ قۇقىقتارىمىز عانا ەمەس، مىندەتتەرىمىز دە قاتار جازىلعان. ونىڭ دالەلى مىنە، سەن بۇگىن مەكتەپتە وتىرسىڭ، سەن بارلىق ادامدار سياقتى وقۋعا، ءبىلىم الۋعا قۇقىعىڭ بار. سونىمەن قاتار، سەنىڭ دە مىندەتىڭ دە بار. ول – سەن ورتا ءبىلىم الۋعا مىندەتتىسىڭ. مىنا ۇلكەن مەكتەپ، جارىق تا، كەڭ ادەمى بولمە جاقسى ءبىلىم الىپ، ءتارتىپتى، سانالى ازامات بولىپ، ءوسىپ وتانىڭا قىزمەت ەتۋىڭ ءۇشىن جاسالعان.
4. پىكىرتالاس.
- ادامعا نە قىمبات؟ – ءومىر
15 باپ. 1. اركىمنىڭ ءومىر سۇرۋگە قۇقىعى بار.
16 باپ. 1. اركىمنىڭ ءوزىنىڭ جەكە باسىنىڭ بوستاندىعىنا قۇقىعى بار.
29 باپ. 1.ق ر ازاماتتارىنىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا قۇقىعى بار.
1. ازاماتتار زاڭمەن بەلگىلەنگەن كەپىلدى مەديسينالىق كومەك كولەمىن تەگىن الۋعا حۇقىلى.
- دۇنيە ءجۇزى ەلدەرىنە ورتاق زاڭدار بار. ءبىز ول زاڭعا دا باعىنۋعا مىندەتتىمىز. ول بىلاي اتالادى: «ادام قۇقىقتارى جايلى جالپىعا بىردەي دەكلاراسياسى».دۇنيە ءجۇزىنىڭ بالالارىن قورعاۋعا ارنالعان «بالالار كونۆەنسيانىڭ 6-بابىندا بىلاي دەلىنگەن: «ءسىزدىڭ ءومىر سۇرۋگە قۇقىعىڭىز بار، ال مەملەكەت ءسىزدىڭ جان-جاقتى ەركىن دامۋىڭىزعا كومەكتەسۋگە مىندەتتى. دەنساۋلىعىنا، ومىرىڭە قامقورلىق جاساپ، قورعاۋعا مىندەتتى».
ولاي بولسا، ءبىزدىڭ وتانىمىز – قازاقستان رەسپۋبليكاسى.
وقۋشى: وتان دەيمىز وت جاققان جەرىمىزدى
وتان دەيمىز وسىرگەن ەلىمىزدى.
وتان دەيمىز تۋعان جەر، اتامەكەن
بيىك تاۋ، ورمان-توعاي ەلىمىزدى.
ساباقتى قورىتۋ.
- سەندەردىڭ قازىرگى مىندەتتەرىڭ؟ - ادامزاتتىڭ باستى قۇندىلىقتارىن اتا.
You Might Also Like
-
• سۇراق-جاۋاپ، كورسەتۋ، بايانداۋ كورنەكىلىكپەن جۇمىس.
