سەگىز جاپىراق قۇراعىن وقىتۋ ءادىسى
ساباقتىڭ ءادىسى:
• سۇراق-جاۋاپ، كورسەتۋ، بايانداۋ كورنەكىلىكپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
• سلايد، ءار ءت ۇلى قۇراق سىزبالارى، قۇراق جيىنتىق البوم، 40ح40 سم 2 دايىن تىگىلگەن جاستىقشا، ءتۇرلى قاعازداردان دايىندالعان ۇلگىلەر، نۇسقاۋ كارتاسىنىڭ سىزباسى.
ساباققا قاجەتتى قۇرال-جابدىقتار:
• ينتەراكتيۆتى تاقتا، ەلەكتروندىق ماركەر، قارىنداش، ءتۇرلى-تۇستى قاعاز، قايشى، قۇراق ۇلگىلەرى، تەحنولوگيالىق نۇسقاۋ كارتاسى، ماتالار قيىندىسى، ينە-جىپتەر.
ءپان ارالىق بايلانىس:
• گەومەتريا، سىزۋ، تاريح، ادەبيەت پاندەرى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
• وقۋشىلارمەن امانداسۋ، ساباققا جالپى دايىندىقتارىن تەكسەرۋ، سىنىپتا جوق وقۋشىنى بەلگىلەۋ جانە ساباقتىڭ تاقىرىبىن جاريالاۋ.
وتكەن ساباقتى قايتالاۋ (سۇراق-جاۋاپ ارقىلى):
- قۇراقتىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
- ۇيلەرىڭدە قۇرالعان كورپەشە، جاستىقشالار بار ما؟
- قۇراقتى كىمدەر قۇرايدى؟
- قۇراق قانداي ماتالاردان قۇرالادى؟
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
قۇراق - ماتا قالدىقتارىنان جاسالاتىن ءۇي بۇيىمىنىڭ ءبىرى. قۇراقتى قازاق حالقى تەك توسەنىش رەتىندە ەمەس، سونىمەن بىرگە ساندىك ءۇشىن جاستىق بەتىنە دە جاساعان. ەش وقىتاتىن مەكتەپ جوق كەزىنىڭ وزىندە شەبەرلەر گەومەتريانى وقىماسا دا ءتۇرلى گەومەتريالىق فيگۋرالاردان تۇراتىن قۇراقتى ساندەپ قۇراي بىلگەندىگىن وقۋشىلارعا ۇلگى ەتىپ، ەجەلگى مادەنيەتىمىز تەك ءساندى ەمەس، ۇنەمدى دە بولعاندىعىن ايتىپ كەتەمىن. بۇگىنگى كۇندە دە قۇراق بۇيىمىنسىز ءبىر دە ءبىر قازاقتىڭ ءۇيى جوق ەكەندىگى بارىمىزگە ءمالىم.
قۇراقتىڭ قولدانۋى – ءۇي جيھازدارىنىڭ ءبىرى: قۇراق كورپە، كورپەشە اتا-بابالارىمىزدىڭ ءداستۇرلى توسەنىشى بولعان جانە تۇرمىسىمىزعا كورىك بەرەتىن ساندىك بۇيىمداردىڭ ءبىرى.
قۇراقتان قولدوربا دا جاسالىنعان، كەرمە، اياققاپ، شايدوربا، ساندىق جاپقىش ت.ب. كوپتەگەن بۇيىمدار جاسالىنعاندىعىنا مىسالدار كەلتىرەيىك. كيىز ءۇي جيھازدارىن اتتايىق – قۇراقپەن بەزەندىرىلگەن بۇيىمداردى ەستەرىڭە تۇسىرىڭدەر.
سەگىز جاپىراق قۇراعىن قۇراۋ ءادىسى:
- جالپى قۇراق قۇراۋدا اسا شەبەرلىك قاجەت ەكەندىگىن ەسكەرتەمىن.
- قۇراق قۇراعاندا ماتا تاڭداۋ جانە ماتا تۇستەرى تۋرالى ۇلتتىق ۇعىمداردى ايتامىن. قىزىل ءتۇس – گۇلدىڭ، قىزعالداقتىڭ، كوكتەمنىڭ بەلگىسىن بىلدىرەدى؛ سارى ءتۇس - كۇننىڭ بەلگىسىن بىلدىرەدى؛ كوك ءتۇس – اسپاننىڭ، سۋدىڭ بەلگىسىن بىلدىرەدى؛ جاسىل ءتۇس – دالانىڭ كوگال ءشوبىنىڭ، جەردىڭ بەلگىسى.
- سەگىز جاپىراق قۇراعىن گەومەتريالىق فيگۋرالار ارقىلى قۇرىلادى. وسى فيگۋرالار ارقىلى ەڭ الدىمەن ۇلگىلەر دايىنداپ الامىز.(ينتەراكتيۆتى تاقتادا سلايد ارقىلى سۋرەتىن كورسەتەمىن).
- دايىنداپ العان ۇلگىلەردى ماتا بەتىنە ءتۇسىرىپ، قىرقىپ الىنادى.
- ەكى جاپىراقشا بولىكتەرىن ءبىر – بىرىمەن بەتتەستىرىپ، تىگىن ماشيناسىندا تىگىلەدى. جاپىراقشالاردى ەكى – ەكىدەن تىگىپ الۋ قاجەت.
- سەگىز جاپىراقشالاردى بەتتەستىرىپ تىككەن سوڭ، جان – جاعىنداعى بولشەكتەرىن بىرىكتىرىپ تىگەمىز. (بەتتەستىرىپ تىگۋ جولدارىن ينتەراكتيۆتى تاقتادان سلايد ارقىلى كورسەتەمىن كورسەتەمىن).
سەگىز جاپىراق قۇراعىن قۇراۋ ءادىسىنىڭ نۇسقاۋ كارتاسىن وقۋشىلارمەن بىرىگىپ قۇرايمىز.
وقۋشىلارعا تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن الدىن الا ءتۇرلى – ءتۇستى قاعازدان دايىندالىپ قويىلعان قۇراق ۇلگىلەرىن تاراتىپ بەرىپ، سەگىز جاپىراق قۇراعىن قۇراستىرتامىن. (ءار وقۋشى ءتۇس ۇيلەسىمدىلىگىن تاڭداي وتىرىپ، قۇراستىرادى).
- ءار وقۋشىعا نۇسقاۋ كارتاسىنىڭ سىزباسىن تاراتىپ بەرەمىن دە، وقۋشىلاردى بىرتىندەپ تاقتاعا شىعارىپ، كورسەتە وتىرىپ نۇسقاۋ كارتاسىن تاقتاعا ەلەكتروندىق ماركەر ارقىلى جازىپ تولتىرادى.
- نۇسقاۋ كارتاسىن تولتىرتا وتىرىپ قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن قايتالاپ، ەستەرىنە سالا كەتەمىن.
ساراماندىق جۇمىس:
قاتتى قاعازدان ۇلگىلەر دايىنداپ الۋ.
ماتاعا ۇلگىنى ءتۇسىرىپ الىپ، قىرقۋ.
ەكى جاپىراقتى بىر-بىرىمەن بەتتەستىرىپ تىگۋ.
قالعان جاپىراقتاردى بىر-بىرىمەن قوسىپ تىگۋ.
جاپىراقتاردى قوسىپ العاننان كەيىن جان جاعىنداعى بولىكتەرىن كەلتىرىپ تىگۋ.
- وقۋشىلار اكەلگەن ماتالارىن ۇتىكتەپ دايىندايدى. ۇتىكپەن جۇمىس ىستەمەس بۇرىن قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ەسكە ءتۇسىرىپ، قايتالاپ وتەمىز. الدىمەن ۇتىكتىڭ دۇرىستىعىن ءوزىم تەكسەرەمىن. وقۋشىلار دايىندالعان نۇسقاۋ كارتالارى بويىنشا سەگىز جاپىراق قۇراعىن تىكپەس بۇرىن كوكتەۋ تىگىسىنىڭ پايدالانۋ ورىندارى جانە تۇرلەرى قولدانىلادى. تىگىس كەزىندە ەسكەرتەتىن جاعداي ءار بولىكتى بەكىتكەن سايىن جاتقىزىپ ۇتىكتەۋ قاجەت.
- كەلەسى جۇمىس بولىگىندە قۇراقتىڭ استارى ولشەنىپ، قىرقىلادى، كوكتەلەدى. كۆادرات فورمالى كورپەشەنىڭ بۇرىشتارىن تىگۋدى دوعالداپ جىبەرگەن ىڭعايلى بولاتىنىن كورسەتۋ كەرەك. ءبىر جاق قابىرعاسى جيەك جاعىنان 20 سم - دەي استارعا بەكىتىلمەي، اۋدارۋ ءۇشىن قالدىرۋ كەرەكتىگى ەسكەرتەمىن. كورپەشەمىز جۇمساق بولۋى ءۇشىن اراسىنا ماقتا سالامىز.
ساباقتىڭ قورىتىندىسى:
- قۇراق – قازاق حالقىنىڭ ءۇي تۇرمىسىنىڭ بۇيىمدارىندا ۇرپاقتان–ۇرپاققا ۇلاسقان ۇلتتىق تاسىلدەگى ونەر ەكەندىگىنە كوز جەتكىزدىك.
- قۇراق قۇراۋ ونەرىنىڭ شىعۋى تىكەلەي ءۇي جيھازدارىنىڭ ساندىلىگى، ماتا تۇرلەرىن پايدالانۋداعى ۇنەمدىلىگى ادام بالاسى كۇندەلىكتى تۇتىناتىن توسەنىش ەكەنىن مەڭگەردىك.
قورىتىندى سۇراقتار:
- ۇلتتىق ۇيلەسىم بويىنشا قانشا ءتۇستى بىلەسىڭدەر؟
- سەگىز جاپىراق قۇراعىنىڭ ۇلگىسىنىڭ بولشەكتەرى قانداي گەومەتريالىق فيگۋرادان تۇرادى؟
- قاۋىپسىزدىك ساقتاۋ ەرەجەلەرىنىڭ قولدانۋىن اتا.
- ۇلتتىق قولونەر قۇراق قۇراعىنان شىعاتىن بۇيىمداردى اتا.
ۇيگە تاپسىرما:
- سەگىز جاپىراق قۇراعىن پايدالانىپ، قۇراق كورپەشەسىن نەمەسە جاستىقشاسىن تىگىپ كەلۋ. (وقۋشىنىڭ وزىنە تاڭداۋ ەركىن بەرەمىن).
وقۋشىلاردى باعالاۋ:
- ساباققا قاتىسۋلارىنا بايلانىستى باعالانادى.
جۇمىس ورىندارىن جيناستىرۋ.
• سۇراق-جاۋاپ، كورسەتۋ، بايانداۋ كورنەكىلىكپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
• سلايد، ءار ءت ۇلى قۇراق سىزبالارى، قۇراق جيىنتىق البوم، 40ح40 سم 2 دايىن تىگىلگەن جاستىقشا، ءتۇرلى قاعازداردان دايىندالعان ۇلگىلەر، نۇسقاۋ كارتاسىنىڭ سىزباسى.
ساباققا قاجەتتى قۇرال-جابدىقتار:
• ينتەراكتيۆتى تاقتا، ەلەكتروندىق ماركەر، قارىنداش، ءتۇرلى-تۇستى قاعاز، قايشى، قۇراق ۇلگىلەرى، تەحنولوگيالىق نۇسقاۋ كارتاسى، ماتالار قيىندىسى، ينە-جىپتەر.
ءپان ارالىق بايلانىس:
• گەومەتريا، سىزۋ، تاريح، ادەبيەت پاندەرى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
• وقۋشىلارمەن امانداسۋ، ساباققا جالپى دايىندىقتارىن تەكسەرۋ، سىنىپتا جوق وقۋشىنى بەلگىلەۋ جانە ساباقتىڭ تاقىرىبىن جاريالاۋ.
وتكەن ساباقتى قايتالاۋ (سۇراق-جاۋاپ ارقىلى):
- قۇراقتىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
- ۇيلەرىڭدە قۇرالعان كورپەشە، جاستىقشالار بار ما؟
- قۇراقتى كىمدەر قۇرايدى؟
- قۇراق قانداي ماتالاردان قۇرالادى؟
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
قۇراق - ماتا قالدىقتارىنان جاسالاتىن ءۇي بۇيىمىنىڭ ءبىرى. قۇراقتى قازاق حالقى تەك توسەنىش رەتىندە ەمەس، سونىمەن بىرگە ساندىك ءۇشىن جاستىق بەتىنە دە جاساعان. ەش وقىتاتىن مەكتەپ جوق كەزىنىڭ وزىندە شەبەرلەر گەومەتريانى وقىماسا دا ءتۇرلى گەومەتريالىق فيگۋرالاردان تۇراتىن قۇراقتى ساندەپ قۇراي بىلگەندىگىن وقۋشىلارعا ۇلگى ەتىپ، ەجەلگى مادەنيەتىمىز تەك ءساندى ەمەس، ۇنەمدى دە بولعاندىعىن ايتىپ كەتەمىن. بۇگىنگى كۇندە دە قۇراق بۇيىمىنسىز ءبىر دە ءبىر قازاقتىڭ ءۇيى جوق ەكەندىگى بارىمىزگە ءمالىم.
قۇراقتىڭ قولدانۋى – ءۇي جيھازدارىنىڭ ءبىرى: قۇراق كورپە، كورپەشە اتا-بابالارىمىزدىڭ ءداستۇرلى توسەنىشى بولعان جانە تۇرمىسىمىزعا كورىك بەرەتىن ساندىك بۇيىمداردىڭ ءبىرى.
قۇراقتان قولدوربا دا جاسالىنعان، كەرمە، اياققاپ، شايدوربا، ساندىق جاپقىش ت.ب. كوپتەگەن بۇيىمدار جاسالىنعاندىعىنا مىسالدار كەلتىرەيىك. كيىز ءۇي جيھازدارىن اتتايىق – قۇراقپەن بەزەندىرىلگەن بۇيىمداردى ەستەرىڭە تۇسىرىڭدەر.
سەگىز جاپىراق قۇراعىن قۇراۋ ءادىسى:
- جالپى قۇراق قۇراۋدا اسا شەبەرلىك قاجەت ەكەندىگىن ەسكەرتەمىن.
- قۇراق قۇراعاندا ماتا تاڭداۋ جانە ماتا تۇستەرى تۋرالى ۇلتتىق ۇعىمداردى ايتامىن. قىزىل ءتۇس – گۇلدىڭ، قىزعالداقتىڭ، كوكتەمنىڭ بەلگىسىن بىلدىرەدى؛ سارى ءتۇس - كۇننىڭ بەلگىسىن بىلدىرەدى؛ كوك ءتۇس – اسپاننىڭ، سۋدىڭ بەلگىسىن بىلدىرەدى؛ جاسىل ءتۇس – دالانىڭ كوگال ءشوبىنىڭ، جەردىڭ بەلگىسى.
- سەگىز جاپىراق قۇراعىن گەومەتريالىق فيگۋرالار ارقىلى قۇرىلادى. وسى فيگۋرالار ارقىلى ەڭ الدىمەن ۇلگىلەر دايىنداپ الامىز.(ينتەراكتيۆتى تاقتادا سلايد ارقىلى سۋرەتىن كورسەتەمىن).
- دايىنداپ العان ۇلگىلەردى ماتا بەتىنە ءتۇسىرىپ، قىرقىپ الىنادى.
- ەكى جاپىراقشا بولىكتەرىن ءبىر – بىرىمەن بەتتەستىرىپ، تىگىن ماشيناسىندا تىگىلەدى. جاپىراقشالاردى ەكى – ەكىدەن تىگىپ الۋ قاجەت.
- سەگىز جاپىراقشالاردى بەتتەستىرىپ تىككەن سوڭ، جان – جاعىنداعى بولشەكتەرىن بىرىكتىرىپ تىگەمىز. (بەتتەستىرىپ تىگۋ جولدارىن ينتەراكتيۆتى تاقتادان سلايد ارقىلى كورسەتەمىن كورسەتەمىن).
سەگىز جاپىراق قۇراعىن قۇراۋ ءادىسىنىڭ نۇسقاۋ كارتاسىن وقۋشىلارمەن بىرىگىپ قۇرايمىز.
وقۋشىلارعا تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن الدىن الا ءتۇرلى – ءتۇستى قاعازدان دايىندالىپ قويىلعان قۇراق ۇلگىلەرىن تاراتىپ بەرىپ، سەگىز جاپىراق قۇراعىن قۇراستىرتامىن. (ءار وقۋشى ءتۇس ۇيلەسىمدىلىگىن تاڭداي وتىرىپ، قۇراستىرادى).
- ءار وقۋشىعا نۇسقاۋ كارتاسىنىڭ سىزباسىن تاراتىپ بەرەمىن دە، وقۋشىلاردى بىرتىندەپ تاقتاعا شىعارىپ، كورسەتە وتىرىپ نۇسقاۋ كارتاسىن تاقتاعا ەلەكتروندىق ماركەر ارقىلى جازىپ تولتىرادى.
- نۇسقاۋ كارتاسىن تولتىرتا وتىرىپ قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن قايتالاپ، ەستەرىنە سالا كەتەمىن.
ساراماندىق جۇمىس:
قاتتى قاعازدان ۇلگىلەر دايىنداپ الۋ.
ماتاعا ۇلگىنى ءتۇسىرىپ الىپ، قىرقۋ.
ەكى جاپىراقتى بىر-بىرىمەن بەتتەستىرىپ تىگۋ.
قالعان جاپىراقتاردى بىر-بىرىمەن قوسىپ تىگۋ.
جاپىراقتاردى قوسىپ العاننان كەيىن جان جاعىنداعى بولىكتەرىن كەلتىرىپ تىگۋ.
- وقۋشىلار اكەلگەن ماتالارىن ۇتىكتەپ دايىندايدى. ۇتىكپەن جۇمىس ىستەمەس بۇرىن قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن ەسكە ءتۇسىرىپ، قايتالاپ وتەمىز. الدىمەن ۇتىكتىڭ دۇرىستىعىن ءوزىم تەكسەرەمىن. وقۋشىلار دايىندالعان نۇسقاۋ كارتالارى بويىنشا سەگىز جاپىراق قۇراعىن تىكپەس بۇرىن كوكتەۋ تىگىسىنىڭ پايدالانۋ ورىندارى جانە تۇرلەرى قولدانىلادى. تىگىس كەزىندە ەسكەرتەتىن جاعداي ءار بولىكتى بەكىتكەن سايىن جاتقىزىپ ۇتىكتەۋ قاجەت.
- كەلەسى جۇمىس بولىگىندە قۇراقتىڭ استارى ولشەنىپ، قىرقىلادى، كوكتەلەدى. كۆادرات فورمالى كورپەشەنىڭ بۇرىشتارىن تىگۋدى دوعالداپ جىبەرگەن ىڭعايلى بولاتىنىن كورسەتۋ كەرەك. ءبىر جاق قابىرعاسى جيەك جاعىنان 20 سم - دەي استارعا بەكىتىلمەي، اۋدارۋ ءۇشىن قالدىرۋ كەرەكتىگى ەسكەرتەمىن. كورپەشەمىز جۇمساق بولۋى ءۇشىن اراسىنا ماقتا سالامىز.
ساباقتىڭ قورىتىندىسى:
- قۇراق – قازاق حالقىنىڭ ءۇي تۇرمىسىنىڭ بۇيىمدارىندا ۇرپاقتان–ۇرپاققا ۇلاسقان ۇلتتىق تاسىلدەگى ونەر ەكەندىگىنە كوز جەتكىزدىك.
- قۇراق قۇراۋ ونەرىنىڭ شىعۋى تىكەلەي ءۇي جيھازدارىنىڭ ساندىلىگى، ماتا تۇرلەرىن پايدالانۋداعى ۇنەمدىلىگى ادام بالاسى كۇندەلىكتى تۇتىناتىن توسەنىش ەكەنىن مەڭگەردىك.
قورىتىندى سۇراقتار:
- ۇلتتىق ۇيلەسىم بويىنشا قانشا ءتۇستى بىلەسىڭدەر؟
- سەگىز جاپىراق قۇراعىنىڭ ۇلگىسىنىڭ بولشەكتەرى قانداي گەومەتريالىق فيگۋرادان تۇرادى؟
- قاۋىپسىزدىك ساقتاۋ ەرەجەلەرىنىڭ قولدانۋىن اتا.
- ۇلتتىق قولونەر قۇراق قۇراعىنان شىعاتىن بۇيىمداردى اتا.
ۇيگە تاپسىرما:
- سەگىز جاپىراق قۇراعىن پايدالانىپ، قۇراق كورپەشەسىن نەمەسە جاستىقشاسىن تىگىپ كەلۋ. (وقۋشىنىڭ وزىنە تاڭداۋ ەركىن بەرەمىن).
وقۋشىلاردى باعالاۋ:
- ساباققا قاتىسۋلارىنا بايلانىستى باعالانادى.
جۇمىس ورىندارىن جيناستىرۋ.
You Might Also Like
