InfoHub Logo

حح عاسىردىڭ باسى قازاق ەلى ءۇشىن الەۋمەتتىك-ساياسي مىنبەرى ءتۇسىپ، بوداندىقتىڭ ءدامىن تاتار ناعىز ناۋبەتتى شاق بولاتىن. جىلدار جىلجىعان سايىن تاريح بەتتەرى دە قاتپارلانا بەرەتىنى ايدان انىق. الايدا سونداي زوبالاڭ شاق ەل اۋزىندا ماڭگى ساقتالىپ، ۇرپاق جاڭارعان سايىن جادىمىزدا جاڭعىرا تۇسۋدە. جۇرەك سىزداپ، كوڭىل قۇلازيدى. ءحىح عاسىردىڭ اياق كەزەڭىندەگى اتىشۋلى ستولىپين زاڭىنان كەيىن، ورىس شارۋالارى جاپپاي قازاق دالاسىنا كوشىرىلىپ، پاتشانىڭ امىرىمەن قازاقتىڭ ەڭ شۇرايلى جەرلەرى سولارعا تارتىلىپ اپەرىلگەن ەدى. وسىنداي الماعايىپ كەزەڭدە رەسەي يمپەرياسىنىڭ قول استىندا تۇرعان حالىق ءۇشىن، اسىرەسە ۇلتتىڭ قامىن عانا ويلاۋدى مۇرات تۇتقان زيالىلار ءۇشىن يمپەرياداعى ساياسي تولقىندار، وتارلاۋ وزبىرلىقتارى بەيتاراپ قۇبىلىس بوپ قالماعانى بەلگىلى.

قازاق ۇلتىنىڭ ەل مۇددەسىن ءوزىنىڭ قاراقان باسىنان بيىك قويعان الاش قايراتكەرلەرى – ءا.بوكەيحان ۇلى، ا.بايتۇرسىن ۇلى، م.دۋلات ۇلى سەكىلدى ازاماتتاردىڭ ءقادىرى عاسىردان-عاسىرعا ارتا بەرمەك. بۇلاردىڭ ەلىنە سىڭىرگەن قىزمەتى – سول كەزدەگى باسىلىم «قازاق» گازەتىندە ايقىن كورىنگەن.

ال، قازىرگى ءسوز ەتكىمىز كەلىپ وتىرعان الاش زيالىسى ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى بولماق. وسى ءبىر تاريحي كەزەڭنىڭ سۋرەتىن كوز الدىڭا ەلەستەتە وتىرىپ، سونداعى نەبىر كوكەيكەستى ماسەلەلەر ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلىنىڭ قايراتكەرلىك ءارى قالامگەرلىك جولىنا باعىت سالىپ بەرگەندەي. ونىڭ شىعارماشىلىعىن وقىپ، ومىرىمەن تانىسا وتىرىپ، سول ءبىر كەزەڭنىڭ جان ءتاسىلىم تۇستارىن بايقاي الامىز. ونىڭ كوتەرگەن ماسەلەلەرىنە «تەڭىزدەن تەرەڭ، بۇلتتاردان بيىك» دەگەن سيپاتتاما بەرسەك قاتەلەسپەگەنىمىز بولار ەدى. رەسەي سەكىلدى الپاۋىت يمپەريانىڭ ماسەلەرىن بىلاي قويعاندا، قازاق دالاسىنىڭ قيىر شىعىسىنان، كۇن باتار تۇسىنا دەيىنگى، سولتۇستىك پەن وڭتۇستىكتى جالعايتىن وڭىرلەردىڭ وزەكتى ماسەلەرىنە ارالاسىپ، ولاردىڭ شەشىلۋ جولىندا جان اياماي كۇرەسكەن باتىر ەسەبىندە الساق بولادى. ەل-جۇرتتىڭ تىرشىلىك تاقسىرەتتەرىن ءوز شىعارمالارىنا ارقاۋ ەتىپ، تەبىرەنتە قالام تارتقان قايراتكەر.

ءمىرجاقىپتىڭ جۋرناليستىك دارىنىنا، قايراتكەرلىلىگىنە جول اشقان، ساياسي كوزقاراسىن قالىپتاستىرعان «قازاق» گازەتى بولاتىن. تاريحىمىزدىڭ نەبىر تالقى-تاقسىرەتىن باستان كەشىرگەن م.دۋلات ۇلى گازەت عۇمىر كەشكەن التى جىلعا جۋىق ۋاقىت بويى ءوزىن تولعاندىرعان دۇنيەلەرىن باسىلىم بەتى ارقىلى كوپشىلىك تالقىسىنا ۇسىنىپ وتىرعان. ول جازعان ماقالالاردى بۇگىنگى تاڭدا ءبىز - كەيىنگى ۇرپاقتار ءۇشىن دە وتكەن تاريحىمىزعا تەرەڭ ۇڭىلۋىمىزگە مۇمكىندىك تۋدىرعان قۇندى دۇنيە دەپ باعالايمىز.

پاتشا وكىمەتىنىڭ بودانىندا بولعان ۋاقىتتاردى قازاق ەلى ءۇشىن تار قاپاس ىسپەتتى تۇعىدان الساق، سول قاپاستان شىعۋ جولىن الاش زيالىلارى تاۋىپ بەرگەندەي. ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلىنىڭ حالىققا ۇندەۋى بولعان مىنا ولەڭ بۇعان دالەل بولا الماق.

«كوزىڭدى اش، ويان، قازاق، كوتەر باستى،

وتكىزبەي قاراڭعىدا بەكەر جاستى.

جەر كەتتى، ءدىن ناشارلاپ، حال ھاراب بوپ،

قازاعىم، ەندى جاتۋ جاراماس-تى»،-دەگەن ولەڭ جولدارى ارقىلى قازاق حالقىنىڭ كوكەيىندە جاتقان وتارلىق ەزگىگە، قاراڭعىلىققا،ناداندىققا قارسى نامىس وتىنا شوق تاستاپ، حالىقتى كۇرەسكە ۇندەدى. ەسكىلىكتەن ارىلىپ، جاڭالىققا ۇمتىلۋعا شاقىردى.

ەل-جۇرتىنىڭ جارقىن بولاشاعى ءۇشىن قانىن دا، جانىن دا اياماعان الاش ازاماتتارىن ناسيحاتتاپ، تاريح تورىنەن ءتيىستى ورىن بەرۋ – بۇگىنگى ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ ۇلت ساياساتىن جۇرگىزۋدەگى ۇستانعان باستى ماقساتى.

---