مەن – قازىرگى زامان پەداگوگىمىن
«ادامنىڭ ادامشىلدىعى جاقسى ۇستازدان بولادى» - دەپ، اباي اتامىز ايتقان ەكەن. ماعاندا بالا كەزىمنەن، مىڭداعان ءجاسوسپىرىم قىزدارعا ۇناعانداي، ءمۇعالىم بولۋ ۇنايتىن. ءارقاشاندا مەندە بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىق زور بولىپ، ءتيىستى دەڭگەيدە ونى العاندا، مەننەن باقىتتتى ادام بولمايتىن. ول قۋانىشىممەن قۇربى-قۇرداستارىممەن ماز-مەيرام بوپ بولىسەتىنمىن.
كەز كەلگەن ماماندىق ىقىلاستان باستالادى. ۇستاز بارىنەن بۇرىن بالانى جاقسى كورۋ كەرەك. ول دەگەن نە؟ ول – بالامەن اڭگىمە قۇرۋ وتە قىزىقتى، ونىڭ ويى اقىلسىز جانە قىزىقسىز بوپ كورىنبەيدى، ولاردىڭ ىستەرى شىڭىندادا ءسىزدى الانداتادى، ال بىرىككەن ويىندار سىزگە دە، بالاعا دا راحات اكەلەدى. بەلگىلى مىڭەز قۇلىقتارى بار «كىشكەنتاي ادامدارمەن» ساناسا وتىرىپ، ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك، ولاردىڭ بىلىمىمەن ومىرلىك تاجىريبەسى از ەكەنىن. الايدا، وسى از ءبىلىم، ومىرلىك از تاجىريبە ۇستازعا بالادان ءسال الدا بولۋعا جانە دە ءوز ارتىنان ىلىكتىرۋگە قۇقىق بەرەدى.
وسىدان ۇستازعا دەگەن ەكىنشى تالاپ قويىلادى. ول – كاسىبيلىك. ءبىرىنشىسى – ساتىلمايتىن، ۇيرەتۋگە بولمايتىن بالاعا دەگەن ماحاببات جوعارىدان بەرىلسە، وندا كاسىبيلىك – داعدىلانۋ قاسيەتى. وعان قوماقتى ءبىلىم، وقۋ ادىستەرىننىڭ كوپتۇرلىگى جانە دە ءبىلىمدى جەتكىزۋ جولدارى. ەگەردە ۇستازدا وسىنداي قاسيەتتەر بولسا، وندا ول بولاشاق ماماننىڭ ىرگەتاسىن قالايدى جانە دە جاقسى ۇستاز بولادى.
بۇگىنگى زاماندا كوپتەگەن بالالار مەكتەپكە وقىمىستى بولىپ كەلەدى. بالانى مەكتەپكە جۇگىرىپ كەلەتىندەي قالاي قىزىقتىرامىن؟ بۇگىنگى تاڭدا وسى سۇراققا كوپ ويلانامىن. مەكتەپكە كەلگەندە بالا وقي بىلمەسە دە، كومپيۋتەردى كەرەمەت بىلەدى. ال ەگەردە ول بالانىڭ الدىندا مەن كومپيۋتەر تۋرالى ەشتەنە بىلمەسەم، ول مەنى قالاي قابىلدايدى ەكەن؟. ابىرويدان جۇرداي بولاتىنىما سەنىمدىمىن. سوندىقتان، كەز كەلگەن ساباقتا ديداكتيكالىق ماتەريالدارمەن قوسا ينتەرنەت جەلىسىن پايدالانامىن، قىزىعۋشىلىعىن وياتۋعا بار ىنتامدى سالامىن، سوندا عانا مەنىڭ الدىمدا وتىرعان بالانىڭ كوزدەرى وتتاي جانىپ وتىرادى. ساباقتى دايىنداۋ ءۇشىن ۇزاق وتىرامىن. جاقسى اۋانىڭ قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ءار ءتۇرلى ادىستەردى قولدانا وتىرىپ، جۇمىستى اياقتاعان سوڭ ءبىر قاناعاتتاندىرىلىق سەزىمى بويىمدى باسىپ الادى. ال ەرتەڭگى ساباقتا نازارلارىن، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن، كورنەكى جادىلارىن دامىتاتىن جاڭا ماتەريال تۇسىنىكتى بولاتىنىنا قانشاما ءۇمىت ارتامىن. وقۋشىلار ءبىر بىرىلەرىنىڭ قاتەلىكتەرىن ىزدەي وتىرىپ، ديالوگكە ءتۇسۋ ارقىلى، ىنتاماقتاستىقتا جۇمىس ىستەيدى.
بالانى ساباقتا تاڭ قالدىرىپ وتىرىپ، جاڭعان كوزەرىن كورىپ، ولاردىڭ كەز كەلگەن تاۋ-تاستى قوپارۋعا دايىن ەكەنىن سەزەمىن. اريستوتەل كەزىندە «ويلاۋ تاڭىرقاۋدان باستالادى» دەپ ايتقانى بوس ءسوز ەمەس ەكەن.
مەنىڭ ماقسaتىم بالانى ىنتاسىن جوعالتپاۋ، وقۋعا ۇيرەتۋ. زامانۋي ۇستاز بولۋ ءۇشىن مەن وزىمە جانە ءوز كۇشىمە سەنىمدى بولۋىم كەرەك.
ۇستاز قaنداي كوڭى كۇيى بولماسا دا، مىندەتتى تۇردە سابىرلى جانە ۇستامدى، اكتەر شەبەرلىگى، پوەزدى جۇرگىزەتىن ماشينيست سەكىلدى بولعاندا عانا، ونىڭ ەڭبەگى دالادا بوس قالماي، ءبىراز ۋاقىتتان سوڭ ءوزىنىڭ شەكسىز جەمىسىن بەرەدى دەپ ويلايمىن. ءوزىنىڭ مىسالىمەن ، بالاعا دەگەن ماحاباتتىمەن ۇستاز وقۋشىنى جۇلدىزدارعا جەتەلەي الادى. كىمدە كىم وسىنداي نيەت بار، سول زاماناۋي ۇستاز دەگەن اتاققا يە.
مەملەكەتتەگى جانە قوعامداعى وزگەرىستەر زاماناۋي ۇستازعا ءوزىنىڭ تالaپتارىن قويادى. مەن بۇگىنگى تاڭدا تەك عانا وقۋشىلارىمدى وقىتىپ عانا قويماي، ءوزىمنىڭ ءبىلىم جەلماياسىندا تولىقتىرىپ وتىرامىن. كۇندەلىكتى ومىردە ءوزىمدى كەمەلدەندىرىپ، سىن قاراۋشىلىقپەن قaراپ، ەرۋديسيامدى دامىتا وتىرىپ، ەڭبەكتىڭ جوعارى مادەنيەتىن قالىپپتاستىرۋعا تىرىسامىن. ءبىر ورىندا تۇرىپ قالۋ مەنىڭ قولىمنان كەلمەيدى. بىلىمگە دەگەن تويىمسىزدىق بويىمدى جاۋلاپ العان، ۇستاز بوپ جۇمىس جاساسامدا زامانۋي اندەردى تىڭداپ، الەمدىك مادەنيەتتەرمەن تانىسىپ، ءار 3 ساعات سايىن الەمدىك ساياساتتا نە بولىپ جاتقانىن قادaعالاپ وتىرىپ، وزىمشە سارالايمىن. ونداي ىستەرگە ەش جالىقپايمىن. ال ەگەردە ءبىر كۇندە ەش ءبىر جاڭالىق اشپاسام، ءوزىمدى ساۋاتسىز ادام دەپ جازعىرامىن.
زامانaۋي مۇعaءلىم مەنىڭ ويىمشa، ءوزى تۇلعا بولا تۇرا، باسقا تۇلعانى تاربيەلەيدى. شىڭايلىق، پاراساتتىلىق، بيپاز، جاۋاپكەرشىلىك، جايدارلىق، ەڭبەكقورلىق، ماقساتقا تالپىنۋشىلىق، جىگەرلىلىك، ءوز وزىنە قۇرمەت، ابىروي دەگەن كەرەمەتقاسيەتتەر مەن بىرگە بالاعا دەگەن ماحاببات، بالانىڭ ماحابباتى كوپ بولۋ كەرەك. مەنىڭ تۇسىنگەنىم، كەشەگى كۇنمەن بۇگىن ساباق بەرەتىن بولسام، مەن وقۋشىنىڭ ەرتەڭىن جوعالتامىن!
ەسماكايەۆا گۋلميرا بولاتوۆنا