تاۋەلسىزدىك - تاڭىردەن كەلگەن ءتاتتى سىي!
بيىلعى 2021 جىل، قازاقستاندىقتار ءۇشىن ايتۋلى داتامەن ورنەكتەلىپ وتىر. بيىل ەل تاۋەلسىزدىگىنە 30 جىل! اتالعان ءسيفردىڭ ءمان-ماعىناسىن تولىقتاي ءتۇسىندىرۋ ماقساتىندا ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ «Egemen Qazaqstan» گازەتىندە «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى ماقالاسىن جاريالادى.
پرەزيدەنتىمىز اتالعان ماقالادا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەننەن كەيىنگى كەزەڭىن 3 ونجىلدىق ەسەبىندە ءبولىپ قاراستىرا وتىرىپ، سانانى سابىلتقان جىلداردا ازاتتىق تاڭىن كۇتكەن حالىقتىڭ كەشەگىسى مەن بۇگىنىن تۇگەندەپ، بولاشاققا دەگەن سەنىمدەرىن ناقتىلاي تۇسەدى. ازاتتىقتىڭ العاشقى جىلدارى، سوۆەتتىكتى ەلدىككە، ۇجىمدىقتى ۇلتتىققا اۋىستىرۋدىڭ كوپتەگەن باتىل قادامدارى جاسالدى .
وسى تۇرعىدان قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى : «بۇل كەزەڭدە مەملەكەتىمىزدىڭ ۇلتتىق نىشاندارى بەلگىلەنىپ، بيلىك جۇيەسى قالىپتاستى. ۇلتتىق ۆاليۋتامىز اينالىمعا ەندى. ۇلتتىق قورىمىز ۇيىمداستىرىلدى، قارۋلى كۇشتەرىمىز قۇرىلدى. شەكارامىزدى سىزۋعا ۇلگىلەر ۇسىنىلدى، اتا زاڭىمىز كۇشىنە ەندى. شەتەلدەرمەن ديپلوماتيالىق قاتىناس ورناتىلدى. ەلىمىز بەدەلدى حالىقارالىق ۇيىمدارعا مۇشە بولدى»،- دەپ تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ىرگەتاسى بولعان العاشقى 10 جىلدىقتىڭ ماڭىزدى جاقتارىن اشىپ كورسەتتى. سونىمەن قاتار، يادرولىق قارۋدان العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ باس تارتۋ، ەلوردامىزدىڭ ارقا توسىنە كوشىرىلۋى ، شەتتە جۇرگەن وتانداستارىمىزدىڭ اتا مەكەنگە ورالۋىنا جاعداي جاسالىنعاندىعى جونىندەگى تۇبەگەيلى وزگەرىستەردى جازدى. بۇل اتالعان جەتىستىكتەر الاش ازاماتى مۇستافا شوقايدىڭ: «ءوزىنىڭ ىشكى بىرلىگىن نىعايتا العان حالىقتار عانا تاۋەلسىزدىگىنە قول جەتكىزە الادى جانە ونى قورعاپ قالا الادى» دەگەن ءسوزىنىڭ دايەكتىلىگىن نەگىزدەدى.
ەكىنشى كەزەڭ جاڭا عاسىرعا جول سىلتەپ، 21 عاسىرعا اياق باسقان باعىتىمىزدىڭ بۇرالاڭعا تۇسپەۋىن كوزدەيدى. بۇل ۋاقىتتى پرەزيدەنتىمىز «قازاق ەلىنىڭ كەرەگەسىن كەڭەيتۋ كەزەڭى» دەپ كورسەتەدى. ايتقانداي، وسى جىلداردا مەملەكەتىمىز ىشكى-سىرتقى باعىتتا دامىپ، ەكونوميكالىق الەۋەتىمىز ارتا ءتۇستى. قۇرلىقتاعى بارلىق شەكارامىزدى ايقىنداپ، زاڭ جۇزىندە بەكىتتىك. «مادەني مۇرا» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرىپ، تاريحىمىزدى تۇگەندەدىك.
ءۇشىنشى ونجىلدىق بۇگىنگى كۇنگە دەيىنگى مەملەكەتتىك الەۋەتىمىزدىڭ قارقىنىن انىقتادى، دامىعان وتىز ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋگە دەگەن ناقتى مۇمكىندىكتەردى مەجەلەدى.
ەل باسشىسى بۇل جىلداردى مەملەكەتتىك دامۋدىڭ ىشكى-سىرتقى ورىستەۋىن، ءبىلىم-عىلىم سالاسىنىڭ،مادەنيەتىمىزدىڭ، قوعامدىق، ساياسي جانە ەكونوميكالىق باعىتتاردىڭ بيىك دەڭگەيگە شىعۋىمەن بايلانىستىردى.
ءوز ماقالاسىندا مەملەكەتتىك تىلگە، مەملەكەتتىك جەرگە، ۇلتتىق مۇددەگە، ىنتىماقتاستىق پەن بىرلىككە باسا نازار اۋدارعان مەملەكەت باسشىسى: «ءبىزدى قاي زاماندا دا قيىندىقتاردان امان الىپ كەلە جاتقان باستى قۇدىرەت – ەل بىرلىگى. ىنتىماعى جاراسقان جۇرتتىڭ قاشاندا ۇپايى تۇگەل. ءتۇرلى جاعدايلارعا بايلانىستى قازاق جەرىنە ءار كەزەڭدە ءارتۇرلى ۇلت وكىلدەرى كوپتەپ قونىستاندى. قازاق حالقى ەشكىمدى جات كورمەي، باۋىرىنا باستى. بۇگىندە ولاردىڭ تۋعان جەرى دە، وتانى دا – قازاقستان. ءبىز كوپەتنوستىق سيپاتىمىزدى ارتىقشىلىعىمىزعا اينالدىرا العانىمىز انىق. كوپتەگەن شەتەلدىك ساراپشىلاردىڭ ەلىمىزگە قاتىستى «ەۋرازياداعى شىرپى تيسە لاپ ەتكەلى تۇرعان قۋراي»، «failed state» سياقتى بولجامدارىن جوققا شىعاردىق. ەشكىمدى ۇلتىنا قاراپ، بولە-جارعان جوقپىز. ءبارىنىڭ وسىپ-ونۋىنە تولىق جاعداي جاسادىق، بىردەي مۇمكىندىك بەردىك. ءبىزدىڭ ۇلتارالىق كەلىسىم ساياساتىمىز الەمدى مويىنداتتى. حالقىمىزدىڭ وسىنداي ىرىس-ىنتىماققا نەگىزدەلگەن جاراسىمىن باعالاي ءبىلۋىمىز كەرەك» -، دەگەن پىكىرىن شاقشاداي سانامىزعا شەگەلەپ جەتكىزدى.
جەرگە بايلانىستى «ءبارىمىز ايقىن بىلەتىن جانە بۇلجىمايتىن اقيقات – قازاقتىڭ جەرى ەشبىر شەتەلدىكتىڭ مەنشىگىنە بەرىلمەيدى، ەشقاشان ساتىلمايدى»-، دەپ كوڭىلدەگى كۇدىگىمىزدى ءبىرجولاتا ءوشىردى. باستى قۇندىلىقتاردىڭ ءبىرى مەملەكەتتىك ءتىل ماسەلەسىندە دە قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى قازاق ءتىلىن ءبىلۋ، باسقا ءتىلدىڭ قۇنىن تومەندەتۋىمىز ەمەس، حالىقتىق مىنبەرىمىزدىڭ مارتەبەسىن جوعارىلاتۋ ەكەندىگىن ءوز ماقالاسىنىڭ قوعام مەن قۇندىلىق اتتى بولىمىندە بىرنەشە مىسالدارمەن دالەلدەپ ءوتتى.
«تامىرىن تەرەڭگە جىبەرە الماعان ۇرپاقتىڭ، ۇتىمدى ۇرانىنان نە ۇلگى» دەگەن ەكەن،- احمەت بايتۇرسىن ۇلى. پرەزيدەنتىمىز بۇل تاۋىپ ايتىلعان تىركەستىڭ ماعىناسىن بىلايشا تارقاتىپ جازادى: «تاۋەلسىز ەل بولۋ ونى جاريالاۋمەن نەمەسە مەملەكەتتىڭ ىرگەتاسىن قالاۋمەن شەكتەلمەيدى. تاۋەلسىزدىك ءۇشىن ناعىز كۇرەس كۇندەلىكتى ەڭبەكپەن، ۇزدىكسىز ءارى دايەكتى ەلدىك ساياساتپەن ماڭگى جالعاسادى. ءبىز قۋاتتى تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزبەن عانا ۇلت رەتىندە جەر بەتىندە ساقتالامىز. وسى اينىماس اقيقاتتى بەرىك ۇستانۋىمىز قاجەت. «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات!» دەگەن ءبىر اۋىز ءسوز ماڭگى ۇرانىمىز بولۋعا ءتيىس.»
ايبىنى اسقاق ابىلايحان: «شەشەننىڭ ءسوزى ولمەيدى، تەكتىلەردىڭ ءىسى، ءىزى وشپەيدى! بۇتاققا سۋ، ۇرپاققا رۋح بەرمەسەڭ – كوگەرمەيدى!» دەگەندە، ارعى الاپات باباسى كۇلتەگىننىڭ كيەلى رۋحىنان قۋات العان شىعار-اۋ…. كورەگەندى باسشىمىزدىڭ مايەكتى ماقالاسىن اقىل تارازىسىنا سالا وتىرىپ ءسوزىمىزدىڭ ءتۇيىنى، سوناۋ ساڭلاق ساقتاردىڭ سويىلىن سوعىپ، عۇنداردىڭ عۇرپىنان ءنار العان، تۇركىلەردىڭ تەكتىلىگىن، كيەلى قازاق حاندىعىنىڭ قاستەرلى رۋحىن، باتىرلار مەن بيلەرىمىزدىڭ بەدەلىن بويعا جيناعان ۇلتىمىز ءۇشىن تاۋەلسىزدىك ءتاڭىردىڭ ەڭ باعالى سىيى بولىپ قالا بەرمەك. ال، بۇل ماسەلەدە كەڭ بايتاق جەرىمىزدى، دارىندى ۇلتىمىزدى، شۇرايلى ءتىلىمىزدى، حالىقتىق ونەرىمىزدى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن ءبارىمىز بىرىگىپ، قول ۇستاسىپ، ساپقا تۇراتىن ۋاقىت كەلدى.
جانبولاتوۆا ءاسيلا
You Might Also Like
-
بۇگىنگى تاڭداعى ەڭ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى جاستاردىڭ ەسىرتكىگە تاۋەلدى بولۋى.
-
قازىرگى قوعامدا ادامزاتتى رۋحاني جانە الەۋمەتتىك تۇرعىدان تۇقىرتىپ، ادامي بولمىسىمىزدى ەسەڭگىرەگەن ەسسىزدىككە ايناكلدىرىپ بارا جاتقان جاھاندىق دەرت- ناشاقورلىق.
