مەتالداردى الۋدىڭ ادىستەرى
حيميا 9 كلاسس
Cاباقتىڭ تاقىرىبى: مەتالداردى الۋدىڭ ادىستەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. مەتالداردىڭ الىنۋ جولدارىمەن تانىسۋ.
2. مەتالداردىڭ الۋ جولدارىن حيميالىق رەاكسيا تەڭدەۋلەرمەن سيپاتتاي الۋ.
3. ءوز بەتىمەن جەكە جۇمىس جاسۋعا باۋلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تىرەك - سىزبا، كارتوچكالار، د. ي. مەندەلەيەۆتىڭ كەستەسى
ساباقتىڭ ءپانارالىق بايلانىسى: فيزيكا، گەوگرافيا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: سوزدىك جۇمىس، تىرەك - سىزبامەن تالداۋ
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
ءىV بەكىتۋ
V. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
ءى. وقۋشىلارمەن امانداسۋ.. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. كارتوچكامەن جۇمىس.
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
مەتالدار تابيعاتتا بوس (تازا، ساف) كۇيىندە دە، قوسىلىس تۇرىندە دە كەزدەسەدى. بوس كۇيىندە بولاتىن مەتالدارعا، حيميالىق بەلسەندىلىگى تەمەن التىن، كۇمىس، پلاتينا، مىس، سىناپ، قالايى سياقتى مەتالدار جاتادى. مەتالداردىڭ جەر قويناۋىندا كەزدەسەتىن قوسىلىستارىن مينەرالدار دەپ اتايدى. مينەرالداردا مەتالدار كوبىنە وكسيد (مىسالى، گەماتيت عە2و3)، سۋلفيد (مىسالى، پيريت FeS2) ج\ە ءار ءتۇرلى تۇزدار (مىسالى، اكتاس CaCO؛ j) تۇرىندە بولادى. مينەرالدار جەكە كەزدەسپەيدى، ولار قۇم، ساز، ت. ب. تاۋ جىنىستارىمەن ارالاسىپ جۇرەدى. ەگەر وسىنداي مينەرالداردىڭ مەتالى كوپ، ەكونوميكالىق جاعىنان مەتالل وندىرۋگە ءتيىمدى بولسا، وندا ونداي مينەرالداردىڭ قوسپاسىن كەن دەپ اتايدى. كەن قۇرامىنداعى مەتالل مولشەرى ءار مەتالل ءۇشىن ءار ءتۇرلى باعالانادى. مىسالى، قۇرامىندا 1% مىس بولسا، ول مىسقا باي كەن بولىپ سانالادى، 1 توننا كەننەن 10 گرامم التىن وندىرىلسە، ول دا ءتيىمدى بولىپ ەسەپتەلەدى. ال ونەركاسىپتىك تەمىر كەندەرىندەگى تەمىر مولشەرى 60 — 70% - تەن كەم بولمايدى. كەن قۇرامىندا ءار ءتۇرلى مەتالدار مينەرالدارى ارالاس كەزدەسۋى دە مۇمكىن، مىسالى، قورعاسىن جونە مىرىش الداۋىشتارى (گالەنيت PbS پەن سفالەريت ZnS) بىرگە كەزدەسەدى. وسىنداي بىرنەشە مەتالى بار كەن ورىندارى پوليمەتالل كەندەرى دەپ اتالادى. كەن قۇرامىنان مەتالل وندىرۋمەن اينالىساتىن ءوندىرىس سالاسىن مەتاللۋرگيا دەپ اتايدى. مەتاللۋرگيا ەكىگە بولىنەدى: قارا مەتاللۋرگيادا تەمىردىڭ قۇيمالارى — شويىن مەن بولوت ءوندىرۋ ىسكە اسىرىلادى، ال ءتۋستى مەتاللۋرگيادا تەمىردەن باسقا بارلىق مەتالدار مەن ولاردىڭ قۇيمالارى وندىرىلەدى.
مەتالداردى الۋدىڭ ادىستەرى جۇكتەۋ
Cاباقتىڭ تاقىرىبى: مەتالداردى الۋدىڭ ادىستەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. مەتالداردىڭ الىنۋ جولدارىمەن تانىسۋ.
2. مەتالداردىڭ الۋ جولدارىن حيميالىق رەاكسيا تەڭدەۋلەرمەن سيپاتتاي الۋ.
3. ءوز بەتىمەن جەكە جۇمىس جاسۋعا باۋلۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تىرەك - سىزبا، كارتوچكالار، د. ي. مەندەلەيەۆتىڭ كەستەسى
ساباقتىڭ ءپانارالىق بايلانىسى: فيزيكا، گەوگرافيا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: سوزدىك جۇمىس، تىرەك - سىزبامەن تالداۋ
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
ءىV بەكىتۋ
V. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
ءى. وقۋشىلارمەن امانداسۋ.. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. كارتوچكامەن جۇمىس.
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
مەتالدار تابيعاتتا بوس (تازا، ساف) كۇيىندە دە، قوسىلىس تۇرىندە دە كەزدەسەدى. بوس كۇيىندە بولاتىن مەتالدارعا، حيميالىق بەلسەندىلىگى تەمەن التىن، كۇمىس، پلاتينا، مىس، سىناپ، قالايى سياقتى مەتالدار جاتادى. مەتالداردىڭ جەر قويناۋىندا كەزدەسەتىن قوسىلىستارىن مينەرالدار دەپ اتايدى. مينەرالداردا مەتالدار كوبىنە وكسيد (مىسالى، گەماتيت عە2و3)، سۋلفيد (مىسالى، پيريت FeS2) ج\ە ءار ءتۇرلى تۇزدار (مىسالى، اكتاس CaCO؛ j) تۇرىندە بولادى. مينەرالدار جەكە كەزدەسپەيدى، ولار قۇم، ساز، ت. ب. تاۋ جىنىستارىمەن ارالاسىپ جۇرەدى. ەگەر وسىنداي مينەرالداردىڭ مەتالى كوپ، ەكونوميكالىق جاعىنان مەتالل وندىرۋگە ءتيىمدى بولسا، وندا ونداي مينەرالداردىڭ قوسپاسىن كەن دەپ اتايدى. كەن قۇرامىنداعى مەتالل مولشەرى ءار مەتالل ءۇشىن ءار ءتۇرلى باعالانادى. مىسالى، قۇرامىندا 1% مىس بولسا، ول مىسقا باي كەن بولىپ سانالادى، 1 توننا كەننەن 10 گرامم التىن وندىرىلسە، ول دا ءتيىمدى بولىپ ەسەپتەلەدى. ال ونەركاسىپتىك تەمىر كەندەرىندەگى تەمىر مولشەرى 60 — 70% - تەن كەم بولمايدى. كەن قۇرامىندا ءار ءتۇرلى مەتالدار مينەرالدارى ارالاس كەزدەسۋى دە مۇمكىن، مىسالى، قورعاسىن جونە مىرىش الداۋىشتارى (گالەنيت PbS پەن سفالەريت ZnS) بىرگە كەزدەسەدى. وسىنداي بىرنەشە مەتالى بار كەن ورىندارى پوليمەتالل كەندەرى دەپ اتالادى. كەن قۇرامىنان مەتالل وندىرۋمەن اينالىساتىن ءوندىرىس سالاسىن مەتاللۋرگيا دەپ اتايدى. مەتاللۋرگيا ەكىگە بولىنەدى: قارا مەتاللۋرگيادا تەمىردىڭ قۇيمالارى — شويىن مەن بولوت ءوندىرۋ ىسكە اسىرىلادى، ال ءتۋستى مەتاللۋرگيادا تەمىردەن باسقا بارلىق مەتالدار مەن ولاردىڭ قۇيمالارى وندىرىلەدى.
مەتالداردى الۋدىڭ ادىستەرى جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ ءتىلىن دامىتۋعا ارنالعان ويىندار مەن جاتتىعۋلار.
-
ماتەماتيكا كۋرسىندا ءتۇرلى شاما ولشەۋىشتەرى ءوتىلىپ، ولارعا ارنالعان كوپتەگەن ەسەپتەر شىعارتىلادى.
