InfoHub Logo

شىمكەنت قالاسى
فيزيكا-ماتەماتيكا باعىتىنداعى
نازاربايەۆ زياتكەرلىك مەكتەبىنىڭ
اعىلشىن ءتىلى وقىتۋشىسى: وتەگەنوۆا دينارا ءبورانالى قىزى

 

قازىرگى اقپاراتتىق قوعامدا  ءومىر ءسۇرىپ جاتقان قازىرگى زامان وقۋشىسى ءۇشىن وقىتۋ ادىستەرى ونىڭ ءومىرىنىڭ اجىراعىسىز بولىگىنە اينالعانى ءسوزسىز. سوڭعى جىلدارى  ءتىپتى اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ شارىقتاپ دامۋى جانە ونىڭ وقۋ ۇدەرىسىندە قارقىندى پايدالانىلۋى  ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە دە ءبىرقاتار وزگەرىستەر الىپ كەلدى. جاڭا زامان وقىتۋشىلارىنا  ناقتى ءبىر ءپاندى وقىتۋدىڭ مازمۇنى مەن ماقساتىنا تولىعىمەن سايكەس كەلەتىن جانە دە وقۋشىلاردىڭ جەكە ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ۇيلەسىمدى دامۋىن قامتاماسىز ەتەتىن  ادىستەر مەن تەحنولوگيالاردى ساۋاتتى تاڭداي وتىرىپ، پايدالانا ءبىلۋ تالابى قويىلىپ وتىر. سونىمەن،  مودۋلدىك وقىتۋ ءادىسىن وقۋ ۇدەرىسىنە ەنۋ ماسەلەسىنىڭ (ونىڭ ىشىندە اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋدا) ماڭىزدىلىعى جانە ولاردى ءتيىمدى پايدالانۋ ماسەلەسىنىڭ ءالى دە بولسا جەتكىلىكتى دارەجەدە  وڭدەلمەۋى سەبەپتى ماعان زەرتتەۋ جۇمىسىمنىڭ ماسەلەسىن ايقىنداۋعا جانە تاقىرىپتى «اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋداعى مودۋلدىك وقىتۋ ءادىسى» دەپ تانداۋىما نەگىز بولدى.        

سونىمەن، مودۋلدىك وقىتۋ ول  - وقۋشىنىڭ بەلسەندى وقۋ قىزمەتىن ۇيىمداستىرادى، وقۋشى ءوز ارەكەتىن   جوسپارلايدى، تالدايدى، ءوزى باقىلاي بىلۋگە ۇيرەنەدى. جالپى پەداگوگيكا عىلىمىندا مودۋل بارلىق جۇيەنىڭ ماڭىزدى بولىگى رەتىندە قاراستىرىلعان. س.ي.وجوگوۆتىڭ پىكىرىنشە مودۋل دەگەنىمىز- قانداي دا ءبىر جۇيەنىڭ، ۇيىمنىڭ اياقتالاتىن، ءبىرشاما دەربەس بولىگى.

مودۋلدىك وقىتۋ ەلەمەنتتەرى تانىمدىق ويىندار مەن شىعارماشىلىق جۇمىستاردى اعىلشىن ءتىلىن پراكتيكالىق تۇرعىدان مەڭگەرتكەندە وقۋشىلاردىڭ بىلىم-بىلىك داعدىسىن عانا دامىتىپ قويمايدى، سونداي-اق جان-جاقتى دامىعان جەكە تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتەتىن تەحنولوگيانىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.

مەن بۇل تاقىرىپتى الۋداعى باستى ماقساتىم: اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋدا مودۋلدىك وقىتۋ ءادىسىن پايدالانۋدىڭ تيىمدىلىگىن  تەوريالىق تۇرعىدان نەگىزدەۋ جانە ونى تاجىريبەلىك-ەكسپەريمەنتتە تەكسەرۋ ارقىلى قورىتىندىسىن شىعارىپ، تيىمدىلىگىن دالەلدەۋ. سونداعى تاجىريبە بارىسىنداعى وقىتۋ مازمۇنىنا قاراپايىم كوممۋنيكاتيۆتىك بىلىكتىلىكتى،قاجەتتى جاعدايدا اۋىزشا جانە جازباشا  (ءسوز، تىڭداپ ءتۇسىنۋ، وقۋ، جازۋ) ءوزارا مادەني قارىم-قاتىناس پروسەسسىندە قولدانا الۋ قابىلەتتىلىگى مەن دايىندىعىن قالىپتاستىرۋدى قامتاماسىز ەتەتىن تىلدىك، سوزدىك، الەۋمەتتىك – مادەني ءبىلىم، بىلىك داعدىلار ەنگىزۋ.            

پسيحولوگتاردىڭ پايىمداۋىنشا، ءاربىر دەربەس تاراۋدى (تاقىرىپتى) وقىپ – ۇيرەنۋ ءۇش نەگىزگى كەزەڭنەن: كىرىسپە – قىزىقتىرۋشىلىق، وپەراسيونالدىق – تانىمدىق جانە رەفلەكسيالىق – باعالاۋ كەزەڭدەرىنەن تۇرۋى ءتيىس (ل.م.فريدمان).

اتالمىش مودۋلدە كىرىسپە – قىزىقتىرۋشىلىق كەزەڭ كىرىسپە بولىمىندە ىسكە اسىرىلادى. مىسالى مەن ءوزىمنىڭ وتكىزگەن ساباعىمدى ۇلگى رەتىندە كورسەتىپ، تۇسىندىرگەنىم ابزال.ەڭ الدىمەن ساباق جوسپارى،تانىسۋ سوسىن تاقىرىپتى تابۋ ماقساتىندا قىزىقتى ۆيدەو كورۋ ارقىلى وتەتىن ساباق تاقىرىبىن تابۋ مىندەت.

Course of a lesson

I. The organizational moment.

T: Good afternoon pupils ، I ‘m glad to see you. Sit down،please.

Who is on duty today؟ Which class are you in؟ What date is it today؟Who is absent today؟

Would you like to make some compliments to each other. For example: Miss Mika thanks to you for support (students say compliments) Thank you. It is very important to be polite. Now you should be divided into three groups.

II.The main part.

T: Let’s start the work. Let’s watch the video episode and try to guess  the topic of our lesson. (The pupils look through a videoroller) What is the theme of our lesson؟

Yes، and today we’ll speak about fashion، clothes، its  patterns، style and materials.

بۇل كەزەڭدە وقۋشىلار باعدارلامانىڭ وسى تاراۋىن نەگە جانە نە ءۇشىن وقىپ – ۇيرەنۋلەرى كەرەك، وزدەرى ناقتى نەنى مەڭگەرىپ، ۇيرەنۋلەرى ءتيىس، الداعى جۇمىستىڭ نەگىزگى وقۋ مىندەتى قانداي ەكەنىن ءتۇيسىنۋى قاجەت.

پسيحولوگتار دالەلدەگەندەي، ءبىلىمدى نەعۇرلىم تياناقتى مەڭگەرۋ ءۇشىن وقۋشىلاردىڭ ماقساتتى ءتۇيسىنۋى (ماقساتتىڭ قوزعاۋشى، قىزىقتىرۋشى كۇش نەنى ۇيرەنۋ)، ونىڭ ماعىناسى (بۇل نە ءۇشىن قاجەت) ناقتى ايقىن بەلگىلەنىپ، ماقساتقا جەتۋ تاسىلدەرى كورسەتىلۋى كەرەك.

Lesson object:

Ø to develop reading skills and speaking، translating.

Ø to practice skills of monologue and dialogue speech on the topic “Clothes and  Fashion”.

Ø to develop speech، memory and thinking of pupils.

      ءسويتىپ، وقۋ ءمودۋلىنىڭ كىرىسپە بولىمىندە وقىتۋشى:

ا) وقۋشىلاردى وقۋ ءمودۋلىنىڭ جالپى قۇرىلىمىمەن جانە مازمۇنىمەن تانىستىرادى؛

ءا) وقۋشىلاردىڭ وسى وقۋ مودۋلىندەگى تانىمدىق قىزمەتىنىڭ ماقساتتارى مەن مىندەتتەرىن انىقتايدى، اسىرەسە بۇل ماقساتتار مەن مىندەتتەردى ءاربىر وقۋشىنىڭ “قابىلداۋىنا”، تۇسىنۋىنە ەرەكشە كوڭىل بولەدى؛

ب) ءمودۋلدىڭ تۇتاس تاقىرىبى بويىنشا وقۋ ماتەريالىن قىسقاشا (15-20 مينۋت ىشىندە) تۇسىندىرەدى.

        وقۋ ءمودۋلىنىڭ سويلەسۋ ءبولىمى تاراۋدى (تاقىرىپتى) تۇتاس وقىپ ۇيرەنۋدىڭ ەكىنشى – وپەراسيونالدىق-تانىمدىق كەزەڭىن ىسكە اسىرۋ بولىپ تابىلادى. بۇل ءبولىمدى قۇراستىرعاندا ءبىز ل.فريدماننىڭ تومەندەگىدەي ەرەجەلەرگە نەگىزدەلگەن تۇجىرىمداماسىنا سۇيەندىم:

1.     وقۋ وقۋشىنىڭ جەكە، توپتىق، ۇجىمدىق جۇمىس بارىسىنداعى ءتۇرلى قىزمەتىنىڭ جۇيەسى رەتىندە قۇرالادى. ولار وقۋشىنىڭ قيسىندى ويلاۋىن،

قابىلەتتەرىن، كوزگە ەلەستەتۋ قابىلەتىن، جادىن، شىعارماشىلىعىن جانە ت.ب. دامىتۋعا، ياعني ءبىلىم بەرۋدىڭ ماقساتتارى بولىپ تابىلاتىن تۇلعالىق قاسيەتتەرىن دامىتۋعا باعىتتالعان.

2.     وقۋدى باسقارۋدىڭ پسيحولوگيالىق سەنىمدى ءتۇرى – ەڭ الدىمەن، وقۋشىنىڭ قاجەتتىلىكتەرىن، قىزىعۋشىلىعىن جانە قىزمەت ماقساتتارىن دامىتۋعا جاعداي جاساۋ.

3.     وقۋدى باسقارۋ يكەمدى بولۋى ءتيىس، بۇل تەك وقۋشىلاردىڭ ىشتەي ءوسۋى جۇرگەندە عانا، بالالاردىڭ ءبىلىم دارەجەسىنىڭ ارتۋىنا قاراي مۇمكىن بولادى.

4.     وقۋشىلار ناقتى وقۋ قىزمەتىنىڭ ماقساتتارىن انىقتاۋعا تىكەلەي قاتىسۋى كەرەك، ياعني باسقارۋ تۇلعالىق باعىتتى العان بولۋى ءتيىس. وقۋ پروسەسىن تۇلعالىق باسقارۋ دارەجەسى وقۋشىلاردىڭ وسۋىنە قاراي ارتىپ وتىرۋى جانە وقۋدىڭ جوعارى ساتىسىندا جالپىلاما سيپات الۋى ءتيىس.

5.     وقۋ پروسەسىن باسقارۋ بالالاردىڭ ىشكى قۋاتىن جانە مۇمكىندىكتەرىنە نەگىزدەلىپ ءجۇرۋى ءتيىس.

 

مودۋل جالپى مازمۇنعا كىرەتىن نەگىزگى ماسەلەلەر مەن ولاردىڭ ىشكى بولشەكتەرىن، كىشى ماسەلەلەرىن جۇيەلى تۇردە كورسەتىپ، ونى وقىتۋشى ءۇشىن دە، وقۋشى ءۇشىن دە ناقتىلى تۇردە انىق بىلدىرەدى. وقىتۋشى مودۋلدەردى قانداي تارتىپتە وقىتۋ كەرەكتىگىن بىلسە، وقۋشى مودۋلدەن نەنى بىلۋگە، قانداي جۇمىستى جاساۋعا ءتيىستى ەكەنىن بىلەدى. مودۋلدىك وقىتۋدىڭ ەرەكشەلىگى: وقىتۋشى كوپ سويلەگەننەن گورى، وقۋشىنى كوبىرەك تىڭداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى؛ مودۋلدىك وقىتۋدا تاعى ءبىر ەرەكشەلىك باعالاۋ پاراعىن قولدانۋ بولىپ تابىلادى. ساباق جەكە جۇمىس، توپپەن جۇمىس  بولۋى مۇمكىن. بالا ەسكەرۋسىز قالماس ءۇشىن ءار جۇمىسقا بالل قويۋ ارقىلى قورىتىندى باعا قويىلادى.   

وسىنداي كەزدەردە وقىتۋشى وقۋشىلاردىڭ جەكە كەمشىلىكتەرىنە، كوڭىل ءبولىپ، ولاردىڭ وي - ءورىسىن دامىتۋعا ، بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋعا ارنالعان شىعارماشىلىق جۇمىستارىمەن اينالاسۋعا مۇمكىندىك الادى. ساباققا دايىندالۋعا دا كوپ ۋاقىت بولە الاتىن دارەجەگە جەتەدى.

پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا نەگىزىندە وقۋ سيكىلىن قايتا جاڭعىرتۋ يدەياسى الىنعان.

ونىڭ مازمۇنىنا:

1.     وقىتۋدىڭ جالپى ماقساتىن قويۋ؛

2.     جالپى قۇرىلعان ماقساتتى ناقتىلاندىرۋعا كوشۋ؛

3.     وقىشۋلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن الدىن الا (دياگنوستيكالىق) باعالاۋ؛

4.     وقۋ ارەكەتتەرىنىڭ جيىنتىعى (بۇل كەزەڭدە جەدەل كەرى بايلانىس نەگىزىندە تۇزەتۋ جۇرگىزىلۋى ءتيىس)؛

5.     ناتيجەنى باعالاۋ ەنەدى.

            وسىنىڭ ارقاسىندا وقۋ پروسەسى “مودۋلدىك” سيپات الىپ، قۇرىلىمى ورتاق، ءبىراق مازمۇنى ءار ءتۇرلى جەكە بلوكتاردان جاسالادى.

مودۋلدىك وقىتۋدىڭ وسى نۇسقاسىن قۇرۋدا مەن تولىق مەڭگەرۋ ادىستەمەسىنىڭ نەگىزگى شرتتارىن، قۇرىلىپ جاتقان تەحنولوگيالاردىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن ۇستاندىم. سونىمەن قاتار، ديداكتيكانىڭ قازىرگى تاداپتارىنا بايلانىستى ءبىرقاتار وزگەرىستەر ەنگىزىپ: بالالاردى وقىتۋعا ەمەس، تۇلعالىق باعىتتالعان، تانىمدىق قىزمەتىن ۇيىمداستىرۋعا، وقۋ پروسەسىن ءوزارا سويلەسۋ نەگىزىندە قۇرۋعا جانە ت.ب.ۇمتىلدىم.

تولىق مەڭگەرۋ ادىستەمەسىندە (دج.بلوك، ل.اندەرسەن جانە باسقالار) ءاربىر وقۋ بىرلىكتەرى اۋقىمىندا وقىتۋشىنىڭ قىزمەتى تومەندەگىشە قۇرىلادى:

1.     وقۋشىلاردىڭ وقۋ ماقساتتارىمەن تانىستىرۋ.

2.     سىنىپتى بەرىلگەن تاراۋ (وقۋ بىرلىگى) بويىنشا جالپى وقىتۋ جوسپارىمەن تانىستىرۋ.

3.     وقىتۋدى جۇرگىزۋ (نەگىزىنەن وقىتۋشى وقۋ ماتەريالىن ءوزى بايانداۋى تۇرىندە).

4.     دياگنوستيكالىق تەستىنى اعىمداعى تەكسەرۋ.

5.     تەكسەرىس ناتيجەلەرىن باعالاۋ جانە تاراۋ مازمۇنىن تولىق مەڭگەرگەن وقۋشىلاردى ايقىنداۋ.

6.     تولىق مەڭگەرە الماعان وقۋشىلارمەن تۇزەتە وقىتۋدى جۇرگىزۋ.

7.     دياگنوستيكالىق تەست وتكىزۋ جانە وقۋ بىرلىگىن تولىق مەڭگەرگەن وقۋشىلاردى ايقىنداۋ.

جالپى، مەنىڭ وقىتۋداعى ءوز پروبلەمام وقۋشىلاردى ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋعا تاربيەلەۋ، ۇيرەتۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ.

تاقىرىپ بويىنشا دەڭگەيلىك تاپسىرما جۇيەسىن دامىتا وقىتۋ ىسكە اسىردىم. ويتكەنى، ول وقۋشىنىڭ ويلاۋىن، ەلەستەتۋ مەن ەستە ساقتاۋىن بەلسەندىلىگىن، داعدىسىن ءبىلىم سالاسىنىڭ دامۋىن قامتاماسىز ەتەدى. ساباقتىڭ ەرەكشەلىگى جانە ونىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ نەگىزگى تاسىلدەرىنىڭ ءبىرى-وقۋشىلارعا دەڭگەيلىك تاپسىرما بەرۋ.

ويىن وقۋشىنىڭ بارلىق ماڭىزدى اقىل-وي ارەكەتى، وندا وقۋشىنىڭ بارلىق قابىلەتتەرىنىڭ دامۋىنا، ويىندا اينالاسىنداعى دۇنيە جايلى تۇسىنىكتەرى كەڭەيۋگە، ءتىلىنىڭ دامۋىنا، بايلانىستىرا سويلەۋىن دامىتۋعا، قۇربىلارىمەن جاقىنداسۋىنا كومەكتەسەدى.

ءوز ساباقتارىمدا، ساباقتان تىس جۇمىستاردا ءار ءتۇرلى تانىمدىق ويىنداردى ءجيى قولدانامىن.

مەنىڭ تاجىريبە بارىسىنداعى زەرتتەۋ ماسەلەم كۇردەلى بولۋى سەبەپتى ونىڭ بارلىق سالالارىن جەتكىلىكتى دارەجەدە قامتۋ مۇمكىن ەمەس، سوندىقتان قاراستىرىلىپ وتىرعان ماسەلە تولىعىمەن شەشىمىن تاپتى دەۋگە دە بولمايدى. كەلەشەكتە، كۇندەلىكتى قوعامدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەرگە ساي، مودۋلدىك وقىتۋدى پايدالانا وتىرىپ اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋ  تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماسەلەسى ءالى دە بولسا تەرەڭىرەك زەرتتەۋدى قاجەت ەتەدى.

قورىتا كەلگەندە، اعىلشىن پانىنەن وتىلگەن تاقىرىپتارعا سايكەستەندىرە، ساباقتاستىرا وتىرىپ، جاقسى ناتيجەلەرگە جەتتىم. وعان دالەل – بىرىنشىدەن، وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتتى. ەكىنشىدەن، ءار وقۋشى وزىنە ءتان قارقىنمەن، ءوز ءبىلىمىنىڭ دەڭگەيىندە جۇمىس جۇرگىزە وتىرىپ، ساباقتا قويىلعان ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن قاجەتتى قابىلەتتەرىن، بىلىك – داعدىلارىن قالىپتاستىردى.

---