InfoHub Logo

قاراعاندى قالاسى
№10 جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپتىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
تۋلەۋوۆا ايگۋل تۋلەۋوۆنا

25 ءساۋىر – دۇنيە جۇزىلىك وقۋ كۇنى. وسى كۇنى ەلىمىزدىڭ بارلىق ايماقتارىندا، بارشا ءبىلىم وردالارى مەن ءبىلىم وشاقتارىندا كىتاپ وقۋ ۇيىمداستىرىلادى. بۇل كۇندى ارنايى اتاپ وتۋگە باستى سەبەپ – جاستاردىڭ كىتاپ وقۋعا قىزىعۋشىلىقتارىنىڭ تومەندەپ كەتۋى. ءقازىر تەحنيكانىڭ دامىعان كەزى بولعاندىقتان، وقۋشىلارعا كىتاپحاناعا بارىپ كىتاپ الىپ وقىعاننان، ۇيالى تەلەفوندار، كومپيۋتەر، پلانشەت جانە ت.ب. ەلەكتروندىق قۇرالداردى قولدانۋ وڭايعا سوعىپ تۇر. ياعني ۇرپاعىمىز تەحنيكاعا باعىنىشتى بولىپ بارا جاتقان سياقتى. بۇل قازىرگى كەزدە الدىن الۋ قاجەت بولعان ۇلكەن ىندەت. وسى ىندەتتىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا ەلىمىزدىڭ كەي جەرلەرىندە اتالعان ءىسشارانى قالاي ۇيىمداستىرىپ، قالاي وتكىزۋ تۋرالى دارىستەر بەرىلىپ، تاجىريبە جۇزىندە ورىندالىپ كورۋدە.

ءىسشارانى قالاي ۇيىمدىستىرىپ، قالاي وتكىزۋ ءار مەكەمەنىڭ ەنشىسىنە بەرىلدى. اركىم ءار ءتۇرلى ادىسپەن جۇرگىزەدى، ءبىراق ورتاق ماقسات ءبىر: جاستاردى كىتاپ وقۋعا شاقىرۋ.  كىتاپتى زىرىلداتىپ وقىپ قانا قويماي، ودان وزىنە كەرەكتى مالىمەتتەردى ءتۇرتىپ الىپ وتىرادى. بەرىلگەن اڭگىمەنىڭ تاربيەلىك جاعىنا اسا نازار اۋدارىلادى. بەرىلگەن شىعارمادا بالاعا قاجەتتى جاقسى ىس-ارەكەتتەر بولۋى كەرەك. يگى ىستەر مەن ونەگەلى وسيەت، ۇلاعاتتى سوزدەرى مول اڭگىمە العان ءجون.

ءوزىمىز كىشكەنتاي كەزىمىزدە وقىپ، وقىعاندى كوڭىلىمىزگە توقىپ وستىك. باستاۋىش سىنىپتا وقىعاندا سۋرەتكە قاراپ وقىپ، وسە كەلە ەرتەگى مەن اڭىز اڭگىمەلەردى، ودان ارى قاراي جازۋشىلاردىڭ ۇلگىلى شىعارمالارىن وقىپ، تالداپ وتىردىق.  نەشە ءتۇرلى ادەبي كوركەم شىعارمالار مەن اڭىزداردى تىڭداپ وستىك. ونداعى نەگىزگى كەيىپكەرەگ ەلىكتەپ، سول سياقتى اقىلدى، نەمەسە باتىر، باتىل، نەمەسە شىنشىل بولۋعا تىرىسىپ باقتىق. ەندەشە، جاستاردى دا وسىلايشا ۇندەپ، ۇيرەتۋ كەرەك.

كەز كەلگەن شىعانمانىڭ، مەيلى ول ەرتەگى، مەيلى اڭىز اڭگىمە، مەيلى شاعىن اڭگىمە، نەمەسە ۇلكەن رومان بولسىن ۇنامدى جانە ۇنامسىز كەيىپكەرلەرى بولادى. سول كەيىپكەرلەردىڭ ىس-ارەكەتتەرىنە تالداۋ جاساي وتىرىپ، جاقسىسىن ۇيرەنىپ، جامانىنان جيرەنىپ وتىرۋعا ۇيرەنەدى. جاقسى مەن جاماننىڭ، دوس پەن قاستىڭ، اق پەن قارانىڭ ايىرماسىن باستى نازارعا الادى. سونىمەن قاتار، قيالعا بەرىلىپ، ارمان كوگىندە قالىقتايدى. اڭگىمەدە بەرىلگەن ناقىل سوزدەردى ەسىندە ساقتاپ قالىپ، ومىردە قاجەتىنە جاراتادى. ءتىل بايلىعى ارتىپ، ادەبي سويلەۋگە، ءوز ويىن بىرنەشە سينونيمدەر ارقىلى جەتكىزۋگە تىرىسادى.

دانا حالقىمىز «وقۋسىز ءبىلىم جوق، ءبىلىمسىز كۇنىڭ جوق»، - دەپ تەككە ايتپاعان. كىتاپ بەتىن اشپاعان، ونى قولىنا الىپ وقىماعان وقۋشىنىڭ بولاشاعى قالاي بولادى؟ مىنە، سوندىقتان، «وقى، وقى، جانە وقى» دەپ ۇرانداتىپ، دامىعان زامان جاستارىن كىتاپ وقۋعا جۇمىلا شاقىرۋ كەرەك. «جۇمىلا كوتەرگەن جۇك جەڭىل» دەمەكشى، ءبىر جەڭنەن قول، ءبىر جاعادان باس شىعارىپ، بىرىگىپ جۇمىس جاساساق، العا قويعان ماقساتىمىزعا جەتەمىز. وقۋشىلاردى كىتاپ وقۋعا ۇيرەتىپ، دۇنيە ءجۇزى بويىنشا الدىڭعى قاتارلى ورىنداردى يەلەنۋگە ارنالعان ءىسشارالار ءوز ناتيجەسىن كورسەتەدى.

---