InfoHub Logo

اتىراۋ وبلىسى،
يندەر اۋدانى، جارسۋات اۋىلى،
ماحامبەت اتىنداعى ورتا مەكتەپ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
سۇلتانعالييەۆا ۇمىتكەن بايتۇرسىن قىزى

ساباق تاقىرىبى: مۇحتار اۋەزوۆ «جەتىم»

ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلاردى قازاقتىڭ ۇلى جازۋشىسى، ادەبيەت زەرتتەۋشىسى، دراماتۋرگ جانە قوعام قايراتكەرى م. اۋەزوۆپەن تانىستىرىپ «جەتىم» اڭگىمەسىنىڭ مازمۇنىن اشۋ.
2. دامىتۋشىلىق ماقساتى: ساباققا دەگەن ۇلى جازۋشىعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك، قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، وقۋشىلاردىڭ جان - جاقتى ويلاۋ داعدىسىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك ماقساتى: ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.

ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: دامىتا وقىتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: م. اۋەزوۆتىڭ پورترەتى، بۇكتەمەلەر، سۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا.

ساباقتىڭ ءجۇرىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ا) وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) پسيحولوگيالىق دايىندىق.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. ءالىبي جانگەلدين «امانگەلدى يمانوۆ» تۋرالى ەستەلىك. ءۇش قاتارعا جەكە - جەكە سۇراق بەرەمىن.
1 - قاتارعا ءالىبي جانگەلدين تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
2 - قاتارعا امانگەلدى يمانوۆقا مىنەزدەمە بەرىڭدەر.
3 - قاتارعا امانگەلدىنىڭ باتىر بولۋىنا نەندەي جاعدايلار اسەر ەتتى دەپ ويلايسىڭدار؟
1. ءالىبي جانگەلدين (1884 - 1953) قازىرگى قوستاناي وبلىسىنىڭ جانگەلدين اۋدانىندا ومىرگە كەلگەن. قازاقتىڭ بەلگىلى قوعام قايراتكەرى. كەڭەس ۇكىمەتى ورناعاننان كەيىن مەملەكەتتىك دەڭگەيدەگى ءارتۇرلى باسشىلىق قىزمەتتەر اتقاردى.
2. امانگەلدى يمانوۆ وتە شيراق ءوزىن سەرگەك ۇستايتىن، دوس جاراندارىمەن قۇربى - قۇرداستارىنىڭ اراسىندا كوڭىلدى اقجارقىن بولۋدى قالايدى. سالت اتپەن جۇرگەندى ۇناتادى. ول اسقان اڭشى مەرگەن بولعان. بولاتتاي بەرىك، الماستاي وتكىر بولعان. ءان - كۇيدى، ولەڭ جىردى ۇناتاتىن.
3. امانگەلدىنىڭ باتىر بولۋىنا اتاسىنا ەلىكتەۋى، جىگەرلى وتكىر، ەڭبەكقورلىق تاعى سول سياقتى قاسيەتتەرى ورىس پاتشاسىنىڭ حالىققا جاساعان زورلىق - زومبىلىعى، نامىسشىلدىعى، ەر جۇرەكتىلىگى اسەر ەتتى.

ءىىى. جاڭا ساباق.
1. كىرىسپە.
- كانە، بالالار سەندەر قانداي قازاقتىڭ اقىن - جازۋشىلارىن بىلەسىڭدەر؟
- م. اۋەزوۆ تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
- م. اۋەزوۆتىڭ قانداي اڭگىمە، شىعارمالارىمەن تانىستىق؟
ينتەراكتيۆتى تاقتادان سۋرەتىن كورسەتە وتىرىپ، ءومىرى تۋرالى قىسقاشا مالىمەت بەرۋ.
مۇحتار اۋەزوۆ (1897 - 1961) قازىرگى شىعىس قازاقستان وبلىسى اباي اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. قازاقتىڭ ۇلى جازۋشىسى، ادەبيەت زەرتتەۋشىسى، دراماتۋرگى جانە قوعام قايراتكەرى. ابايتانۋ عىلىمىنىڭ نەگىزىن سالا وتىرىپ، قازاق ادەبيەتى تاريحىنا شەكسىز قىزمەت ەتتى. ونىڭ الەمگە تاراعان «اباي جولى» رومان – ەپوپەياسى ۇلتىمىزدىڭ رۋحاني قازىناسىنا قوسىلعان ۇلى مۇرا. بالالارعا ارنالعان «كوكسەرەك»، «جەتىم»، «قورعانسىزدىڭ كۇنى» ت. ب شىعارمالارى بار.
م. اۋەزوۆتىڭ «جەتىم» اڭگىمەسىمەن تانىسامىز.
- «جەتىم» دەگەن ءسوزدى ەستىگەندە كوز الدارىڭىزعا نە ەلەستەيدى.
- جالپى وسى ءسوزدىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
«جەتىم» اڭگىمەسىن ءتۇسىندىرۋ.

2. وقۋلىقپەن جۇمىس.
ا) اڭگىمەنى بەس بولىككە ءبولىپ، بەرىلگەن مەجەلى جەرگە دەيىن وقيدى، ارى قاراي مازمۇنى قانداي بولادى، قالاي ويلايسىڭدار؟
وقۋشىلار ءار بولىكتەن كەيىن اڭگىمەنى ءوز ويلارىمەن جالعاستىرىپ كورەدى.
ءا/ ءوز بەتىنشە وقۋدى ۇيىمداستىرۋ.
ب) سوزدىكپەن جۇمىس.

3. سۇراق - جاۋاپ.
دامىتۋشى سۇراقتار ارقىلى ساباقتى قورىتۋ
1. م. اۋەزوۆ كىم ەكەن؟
2. اڭگىمەدەگى قاسىمنىڭ تاعدىرى نەلىكتەن قيىن بولدى؟
3. اڭگىمەگە «جەتىمنەن» باسقا تاعى قانداي ات قويار ەدىڭدەر؟
4. ماتىننەن قاسىمنىڭ اجەسىنەن ايىرىلعان جەرىن تاۋىپ وقى.
5. يساعا قانداي مىنەزدەمە بەرەر ەدىڭدەر؟
- ولاي بولسا، قاتىگەز مەيىرىمسىز بولۋدان اۋلاق بولىڭدار.

4. «بەس جول شۋماق ولەڭى»
1. زات ەسىم 1 ءسوز. قاسىم. جەتىم
2. سىن ەسىم 2 ءسوز. قايعىلى، مۇڭلى، زارلى، ايانىشتى.
3. ەتىستىك 3 ءسوز. جىلايدى، قايعىرادى، ارماندايدى، ساعىنادى.
4. ءتۇيىن. 4 ءسوز. جەتىم دەگەن جامان ءسوز. جەتىمنىڭ كۇيىن باسقاعا بەرمەسىن.
5. سينونيم. تۇلدىر.

5. ساباقتى قورىتىندىلاۋ. «وي جيناقتاۋ»
مەكتەبىمىزدەگى «شاپاعات» قورى تۋرالى، ەلىمىزدەگى بالالارعا كورسەتىلىپ جاتقان قامقورلىقتار تۋرالى جانە الىدە قامقورلىقتى قاجەت ەتەتىن ادامدار تۋرالى اڭگىمەلەي وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ وي - پىكىرلەرىن ءبىلۋ.

6. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
7. ۇيگە تاپسىرما. م. اۋەزوۆ «جەتىم» اڭگىمەسىن وقىپ مازمۇنىن ايتۋ.