- 27 ءساۋ. 2020 00:00
- 419
ناعاشى اتامنىڭ بەينەسى
كوزبەن كورمەسەك تە، تاريحتان وقىپ، اتا-اجەلەرىمىزدىڭ اۋزىنان ەستيتىن سۇراپىل سوعىس بىرەۋدىڭ ءتاتتى بالالىعىن، بىرەۋىنىڭ جاستىق شاعىن، ال بىرەۋلەرىنىڭ ەڭ اسىلىن ۇرلاعانى انىق. ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىسقا اتتانعان باتىرلار قاتارىندا مەنىڭ اتام امىرە دە بولدى. وتباسىمىزبەن ماقتان تۇتىپ جۇرەتىن اتامنىڭ ءومىر جولىنىڭ ايشىقتى كەزەڭدەرىنە شولۋ جاساساق.
قىزىلوردا وڭىرىندە قىزىقتى كۇندەرىن باستان كەشىپ جۇرگەن جاس جىگىت 1939 جىلى قازان ايىندا اسكەرگە الىنادى. 1939 جىلى قازاندا كەڭەس وداعى مەن فينليانديا اراسىندا قاقتىعىستار ورىن الادى. كەڭەس وداعى شەكارا شەبىن لەنينگرادتان 70 شاقىرىم ارى قاراي ۇزاتۋدى تالاپ ەتەدى. كارەلياداعى حانكو ارالىن بەرەمىز دەپ ۇسىنىس جاسايدى. فين جاعى ۇسىنىستى قابىلداماي تاستاعان سوڭ، كەڭەس-فين سوعىسى باستالادى. اتام ويلانباستان قىزىل ارميا قاتارىنا قوسىلادى. اسكەردە وتان الدىنداعى بورىشىن وتەپ جاتقان لەنينگراد اسكەري وكرۋگى ءبىر كۇندە سولتۇستىك-باتىس مايدانىنا اينالدى. گەنەرال ميراسكوۆتىڭ جەتىنشى ارمياسىنىڭ قۇرامىنداعى جاۋىنگەر اتام ءوزى سياقتى مىڭداعان سولداتتارمەن وسى سوعىسقا قاتىستى. 1940 جىلى 12 ناۋرىزدا كەڭەس-فين سوعىسى اياقتالدى.
امىرە اتام اسكەري بورىشىن وتەۋدى ءارى قاراي جالعاستىرادى. سول ۋاقىتتا اشىق اسپان توسىنە بۇلت ءۇيىرىلىپ، كوپتىڭ كوڭىلىنە قاياۋ تۇسىرگەن سۇراپىل سوعىس باستالىپ كەتەدى. اسكەردەن 1941 جىلى قازان ايىندا مايدانعا اتتانار الدىندا ەلگە دەگەن ساعىنىشىن مىنا ولەڭ جولدارىنان كورۋگە بولادى:
اتتانىپ كەتىپ بارام مايدانعا مەن
قوشتاسىپ التىن بەسىك، قايران ەلمەن.
مەن بالكىم ورالارمىن جەڭىسپەنەن
امان بول تۋعان ەلىم، اتا-انام.
1942 جىلى اتام ستالينگراد تۇبىندەگى مايدانعا قاتىسادى. وسى ستالينگراد شايقاسىندا كۇرەسىپ، وڭ قولىنان جانە وڭ كوزىنەن جارالانادى. ۋاقىتىسىندا گوسپيتالدا ەمدەلىپ، قايتادان اسكەر قاتارىنا قوسىلادى.
سوعىس بىتكەن سوڭ، ەلگە ورالادى. جۇمىستىڭ اۋىرتپالىعىنا قاراماي، قىزىلوردا وڭىرىندە بوگەندەگى بالىق زاۋىتىندا جۇمىس جاسايدى. كەيىننەن جۇماگۇل اجەم ەكەۋى وتباسىن قۇرادى. 1966 جىلى ومىرلەرىن جاڭا ارناعا بۇرىپ، جاڭاقۇرىلىس اۋىلىنا كوشىپ كەلىپ، باقتاشىلىقپەن اينالىسا باستايدى. قازالىداعى «لەنين تۋى» گازەتىنە اتام جايلى «ۇلگىلى باقتاشى» دەگەن ماقالا جاريالانادى. اتام جايلى ماقالانىڭ شىعۋى سول ۋاقىتتا ۇلكەن ابىرويلى جاعداي بولعان دەسەدى.
اتامنىڭ ۇلى وتان سوعىسى ارداگەرى بولعانىمەن قاتار، تىنباي اتقارعان ەڭبەكتەرى ءۇشىن العان مەدالدارى مەن ماراپاتتارى وتە كوپ. 1975 جىلى “سوسياليسىك ەڭبەك ەرى” مەدالىمەن ماراپاتتالدى. “ۇلى جەڭىسكە 30 جىل”، “ۇلى جەڭىسكە 40 جىل”، “سسسر قارۋلى كۇشتەرى 50 جىلدىعى”، “سسسر قارۋلى كۇشتەرى 60 جىلدىعى” “سسسر قارۋلى كۇشتەرى 70 جىلدىعى” جانە 1980 جىلى “ەڭبەك ارداگەرى” وردەنىمەن ماراپاتتالدى. ولار ءالى كۇنگە دەيىن ءوز ءوڭىن جوعالتپاعان. بارلىق قىمبات ەستەلىكتەر اۋىلدا ءالى كۇنگە دەيىن ساقتاۋلى.
1995 جىلى اتام دۇنيە سالدى.
كوزى ءتىرى بولعاندا، ناعاشى اتام بيىل عاسىرمەن قۇرداس بولۋشى ەدى.
امىرە اتام مەن دۇنيەگە كەلمەي تۇرىپ ومىردەن وتكەندىكتەن، بۇل اڭگىمەلەردى ۇلكەندەردەن ەستىگەن بولاتىنمىن. وسى وقيعالار مەن ەسكى سۋرەتتەرگە قاراپ وتىرىپ، اتامنىڭ جارقىن بەينەسىن قالىپتاستىرامىن. وتان ءۇشىن جان بەرگەن، ومىرلەرى كەيىنگى ۇرپاققا ۇلگى بولاتىن اتام سەكىلدى تۇلعالار قانشاما. قاعاز بەتىنە تۇسىرسە، ءارقايسىسىنىڭ ءومىر جولى ۇمىتىلماستاي ءبىر-بىر داستان بولۋشى ەدى. باتىرلارىمىزدىڭ ەسىمىن ۇمىتتىرماي، بولاشاققا امانات ەتۋ – ءبىزدىڭ پارىز!