نان تۋرالى ولەڭ. كارىم ساۋعابايەۆ
وتكىزگەن: كاكەنوۆا ف. ق.
اشىق ساباق
4 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: نان تۋرالى ولەڭ. كارىم ساۋعابايەۆ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىگى: كارىم ساۋعابايەۆتىڭ «نان تۋرالى ولەڭ» اتتى ولەڭىمەن تانىستىرۋ، ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ، قاسيەتتى تاعامنىڭ ءبىرى – نان ەكەنىن، ناننىڭ داستارحانعا قالاي كەلەتىنى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ؛
ءا) دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، اۋىزشا سويلەۋ مادەنيەتىن دامىتۋ؛
ب) تاربيەلىگى: ناندى قاستەرلەۋگە، ىسىراپ ەتپەۋگە، ادام ەڭبەگىن باعالاي بىلۋگە، ەڭبەك ەتۋگە تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، توپپەن جۇمىسى، ءسوزجۇمباق شەشۋ، پوليگلوت
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، سۋرەتتەر (البوم)
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق. (2 مينۋت)
1 - سلايد.
كۇنگە قولىمدى سوزامىن،
كۇن جىلۋىن الامىن.
جۇرەگىمە باسامىن
اينالاما شاشامىن. (شەڭبەردە تۇرىپ ورىنداۋ)
(وقۋشىلار ايتىپ بولعان سوڭ، جىلتىر شاشىلادى)
توپقا ءبولىنۋ:
ءى - توپ: ريزا، اسان، ەلحان، دياس
ءىى - توپ: ابزال، ەرلان، اسلان
ساباقتىڭ جانە توپتا جۇمىس جاساۋ ەرەجەسى:
- بەلسەندى قاتىسۋ
- تىنىشتىق ساقتاۋ
- ءبىرىن - ءبىرى تىڭداۋ
- ويىن اشىق ايتۋ
- ءبىر - ءبىرىن سىناماۋ
- ىنتىماقتاستىلىق
باعالاۋ ادىسىمەن تانىستىرۋ.
باعالاۋ پاراعى:
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: (4 مينۋت)
253 - 256 - بەت. ماڭەرلەپ وقۋ. تۇسىنىك.
سۋرەت سالۋ. ولەڭ شىعارىپ كەلۋ.
توپپەن جۇمىس.
سۇراقتار: «كىم جىلدام؟»
(2 - سلايد)
1. «ءتورت ۇلىك تۋرالى ساباق» اتتى ولەڭنىڭ اۆتورى كىم؟ (اسقار توقماعامبەتوۆ)
2. «تۇلىك تۋرالى ساباق» اتتى ولەڭدەگى كەيىپكەرلەردى اتا. (بولات، مارات)
3. بولات پەن مارات نەگە تالاستى؟
4. مارات قانداي بالا؟ (مارات ءسوزۋار، سوزشەڭ بالا)
(ءتورت تۇلىكتىڭ تۇرلەرىنە قاراي قالاي بولىنەتىنى تۋرالى تالاستى)
5. «ءسوزۋار» ءسوزىنىڭ ماعىناسى؟ (سوزشەڭ)
3 - سلايد.
ءى توپ
1. قويدىڭ تۇرلەرىن اتا.
(قوزى، مارقا،، توقتى، قوي، قوشقار)
2. سيىردىڭ تۇرلەرىن اتا.
(بۇزاۋ، تورپاق، باسپاق)
ءىى توپ
1. جىلقىنىڭ تۇرلەرىن اتا.
(جاباعى، تاي، قۇنان، دونەن، بەستى، ات)
2. ەشكىنىڭ تۇرلەرىن اتا.
(لاق، تۋشا، بورتە، شىبىش، ەشكى، سەركە، تەكە)
تاقىرىپ: ءتورت تۇلىكتىڭ پىرلەرى. ولاردى قالاي شاقىرادى؟ ولار قالاي دىبىستايدى؟
ءى توپ
قوي (شوپان اتا) «پۇشايت - پۇشايت»
سيىر (زەڭگى بابا) « اۋحاۋ - اۋحاۋ»
ءىى توپ
جىلقى (قامبار اتا) «قۇراۋ - قۇراۋ»
ەشكى (شەكشەك اتا) «شورە - شورە»
«ءبىلۋ»
ماعىنانى تانۋ: (3 مينۋت)
جاڭا تاقىرىپقا كىرۋ ماقساتىندا ءسوزجۇمباقتى شەشۋ.
5 - سلايد
ق ۇ ل ى ن
و ي س ى ل ق ا ر ا
ا ي ر ا ن
1. جىلقىنىڭ ءتولىن اتا.
2. تۇيەنىڭ ءپىرىن اتا.
3. سيىر سۇتىنەن نە اشىتىلادى؟
جاڭا ساباق: (13 مينۋت)
جوسپارى:
6 - سلايد.
1. «ەگىن شارۋاشىلىق» تاپسىرماسى.
2. «ەليەۆاتور» تاپسىرماسى.
3. «ديىرمەن» تاپسىرماسى.
4. «ناۋبايحانا» تاپسىرماسى.
5. «دۇكەن» تاپسىرماسى.
«ءتۇسىنۋ»
ءى.«ەگىن شارۋاشىلىق» تاپسىرماسى. (7 - سلايد)
1. كارىم ساۋعابايەۆتىڭ ءومىربايانى جانە شىعارماشىلىعى.
ساۋعابايەۆ كارىم (1941 – 2002) 20 قازاندا قاراعاندى وبلىسى، ەگىندىبۇلاق (بۇرىنعى قۋ) اۋدانىنىڭ ەدىرەي اۋىلدىق كەڭەسىندە تۋعان. 1964 جىلى قاراعاندى پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىن، 1972 جىلى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىن سىرتتاي وقىپ بىتىرەدى. بالالارعا ارنالعان العاشقى ولەڭدەرى 1972 جىلى كىتاپ بولىپ شىعادى. 1973 جىلدان ەگىندىبۇلاق اۋداندىق «لەنين تۋى» گازەتىنىڭ رەداكتورى بولىپ ىستەدى.
شىعارمالارى: «جازۋشى»، 1972؛ كوكتەم كەلدى، الاقاي. «جالىن»، 1977؛ اقشاقار. 1980؛ بالقانتاۋدىڭ باسىندا. 1982؛ ۇلكەندەردەن ۇلگى الامىز. 1983؛ ءۇشقارا وتتارى. 1985؛
2.«نان تۋرالى ولەڭ»
- ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
- ءبىر شۋماقتان تىزبەكتەپ وقىتۋ.
نان تۋرالى ولەڭ كارىم ساۋعابايەۆ
و، ادامدار، ايتارىم بار،
... ناندى باسپاڭدار!
وندا قول جەتپەيتىن اسپان بار،
ءالى ەشكىم جازباعان داستان بار.
ءوتىنىپ سۇرايمىن،
انا بول، دانا بول، بالا بول،
ناندى باسپاڭدار!
ول بيىكتەن توگىلگەن
ءموپ - ءمولدىر
ءزامزام سۋىنان وسەدى،
نان – ءومىر.
نانعا «ءپىرىم» دەپ،
نانعا «جارىم» دەپ،
تابىنام.
دالانىڭ ارىنان،
دالانىڭ تاڭىنان،
دالانىڭ جانىنان،
دالانىڭ قانىنان
وسەدى.
نانعا ۇلكەن جۇرەكپەن
قاراڭدار!
ناندى ءومىر دەپ ساناڭدار.
نان بولماسا،
قىزىعىڭ، باقىتىڭ
قۇر اۋرە، دالباسا.
... نانسىز تىنىشتىق تا بولمايدى،
كوكىرەكتى مۇڭ،
جەردى شاڭ تورلايدى.
ەكى ەل ءبىرىن - ءبىرى جالمايدى.
ەلىمنىڭ قۇدىرەتىن اسىرىپ تۇرعان،
مەنىڭ دە، سەنىڭ دە، ونىڭ دا
مەرەيىن ۇستەم عىپ تۇرعان
ءدان ەمەس پە؟
ءدان – ءان ەمەس پە،
ءدان – ءنار ەمەس پە؟
ءدان – نارەستە،
ءدان – تىرشىلىك توقتامايتىن...
و، ادامدار!
تىرشىلىك ارناسىن ساقتاڭدار.
ديقاننىڭ ەڭبەگىن
تەر توگىپ اقتاڭدار.
ءار ءداندى جوعالتپاي،
ومىردەي ساقتاڭدار!
و، ادامدار! كەڭ پەيىلدەر!
ءبىر ءدان جولدا جاتسا،
ۇلىلىقپەن ەڭكەيىڭدەر!
نان تۋرالى ولەڭ. كارىم ساۋعابايەۆ جۇكتەۋ
اشىق ساباق
4 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: نان تۋرالى ولەڭ. كارىم ساۋعابايەۆ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىگى: كارىم ساۋعابايەۆتىڭ «نان تۋرالى ولەڭ» اتتى ولەڭىمەن تانىستىرۋ، ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ، قاسيەتتى تاعامنىڭ ءبىرى – نان ەكەنىن، ناننىڭ داستارحانعا قالاي كەلەتىنى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ؛
ءا) دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، اۋىزشا سويلەۋ مادەنيەتىن دامىتۋ؛
ب) تاربيەلىگى: ناندى قاستەرلەۋگە، ىسىراپ ەتپەۋگە، ادام ەڭبەگىن باعالاي بىلۋگە، ەڭبەك ەتۋگە تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، توپپەن جۇمىسى، ءسوزجۇمباق شەشۋ، پوليگلوت
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، سۋرەتتەر (البوم)
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
پسيحولوگيالىق دايىندىق. (2 مينۋت)
1 - سلايد.
كۇنگە قولىمدى سوزامىن،
كۇن جىلۋىن الامىن.
جۇرەگىمە باسامىن
اينالاما شاشامىن. (شەڭبەردە تۇرىپ ورىنداۋ)
(وقۋشىلار ايتىپ بولعان سوڭ، جىلتىر شاشىلادى)
توپقا ءبولىنۋ:
ءى - توپ: ريزا، اسان، ەلحان، دياس
ءىى - توپ: ابزال، ەرلان، اسلان
ساباقتىڭ جانە توپتا جۇمىس جاساۋ ەرەجەسى:
- بەلسەندى قاتىسۋ
- تىنىشتىق ساقتاۋ
- ءبىرىن - ءبىرى تىڭداۋ
- ويىن اشىق ايتۋ
- ءبىر - ءبىرىن سىناماۋ
- ىنتىماقتاستىلىق
باعالاۋ ادىسىمەن تانىستىرۋ.
باعالاۋ پاراعى:
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: (4 مينۋت)
253 - 256 - بەت. ماڭەرلەپ وقۋ. تۇسىنىك.
سۋرەت سالۋ. ولەڭ شىعارىپ كەلۋ.
توپپەن جۇمىس.
سۇراقتار: «كىم جىلدام؟»
(2 - سلايد)
1. «ءتورت ۇلىك تۋرالى ساباق» اتتى ولەڭنىڭ اۆتورى كىم؟ (اسقار توقماعامبەتوۆ)
2. «تۇلىك تۋرالى ساباق» اتتى ولەڭدەگى كەيىپكەرلەردى اتا. (بولات، مارات)
3. بولات پەن مارات نەگە تالاستى؟
4. مارات قانداي بالا؟ (مارات ءسوزۋار، سوزشەڭ بالا)
(ءتورت تۇلىكتىڭ تۇرلەرىنە قاراي قالاي بولىنەتىنى تۋرالى تالاستى)
5. «ءسوزۋار» ءسوزىنىڭ ماعىناسى؟ (سوزشەڭ)
3 - سلايد.
ءى توپ
1. قويدىڭ تۇرلەرىن اتا.
(قوزى، مارقا،، توقتى، قوي، قوشقار)
2. سيىردىڭ تۇرلەرىن اتا.
(بۇزاۋ، تورپاق، باسپاق)
ءىى توپ
1. جىلقىنىڭ تۇرلەرىن اتا.
(جاباعى، تاي، قۇنان، دونەن، بەستى، ات)
2. ەشكىنىڭ تۇرلەرىن اتا.
(لاق، تۋشا، بورتە، شىبىش، ەشكى، سەركە، تەكە)
تاقىرىپ: ءتورت تۇلىكتىڭ پىرلەرى. ولاردى قالاي شاقىرادى؟ ولار قالاي دىبىستايدى؟
ءى توپ
قوي (شوپان اتا) «پۇشايت - پۇشايت»
سيىر (زەڭگى بابا) « اۋحاۋ - اۋحاۋ»
ءىى توپ
جىلقى (قامبار اتا) «قۇراۋ - قۇراۋ»
ەشكى (شەكشەك اتا) «شورە - شورە»
«ءبىلۋ»
ماعىنانى تانۋ: (3 مينۋت)
جاڭا تاقىرىپقا كىرۋ ماقساتىندا ءسوزجۇمباقتى شەشۋ.
5 - سلايد
ق ۇ ل ى ن
و ي س ى ل ق ا ر ا
ا ي ر ا ن
1. جىلقىنىڭ ءتولىن اتا.
2. تۇيەنىڭ ءپىرىن اتا.
3. سيىر سۇتىنەن نە اشىتىلادى؟
جاڭا ساباق: (13 مينۋت)
جوسپارى:
6 - سلايد.
1. «ەگىن شارۋاشىلىق» تاپسىرماسى.
2. «ەليەۆاتور» تاپسىرماسى.
3. «ديىرمەن» تاپسىرماسى.
4. «ناۋبايحانا» تاپسىرماسى.
5. «دۇكەن» تاپسىرماسى.
«ءتۇسىنۋ»
ءى.«ەگىن شارۋاشىلىق» تاپسىرماسى. (7 - سلايد)
1. كارىم ساۋعابايەۆتىڭ ءومىربايانى جانە شىعارماشىلىعى.
ساۋعابايەۆ كارىم (1941 – 2002) 20 قازاندا قاراعاندى وبلىسى، ەگىندىبۇلاق (بۇرىنعى قۋ) اۋدانىنىڭ ەدىرەي اۋىلدىق كەڭەسىندە تۋعان. 1964 جىلى قاراعاندى پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىن، 1972 جىلى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىن سىرتتاي وقىپ بىتىرەدى. بالالارعا ارنالعان العاشقى ولەڭدەرى 1972 جىلى كىتاپ بولىپ شىعادى. 1973 جىلدان ەگىندىبۇلاق اۋداندىق «لەنين تۋى» گازەتىنىڭ رەداكتورى بولىپ ىستەدى.
شىعارمالارى: «جازۋشى»، 1972؛ كوكتەم كەلدى، الاقاي. «جالىن»، 1977؛ اقشاقار. 1980؛ بالقانتاۋدىڭ باسىندا. 1982؛ ۇلكەندەردەن ۇلگى الامىز. 1983؛ ءۇشقارا وتتارى. 1985؛
2.«نان تۋرالى ولەڭ»
- ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
- ءبىر شۋماقتان تىزبەكتەپ وقىتۋ.
نان تۋرالى ولەڭ كارىم ساۋعابايەۆ
و، ادامدار، ايتارىم بار،
... ناندى باسپاڭدار!
وندا قول جەتپەيتىن اسپان بار،
ءالى ەشكىم جازباعان داستان بار.
ءوتىنىپ سۇرايمىن،
انا بول، دانا بول، بالا بول،
ناندى باسپاڭدار!
ول بيىكتەن توگىلگەن
ءموپ - ءمولدىر
ءزامزام سۋىنان وسەدى،
نان – ءومىر.
نانعا «ءپىرىم» دەپ،
نانعا «جارىم» دەپ،
تابىنام.
دالانىڭ ارىنان،
دالانىڭ تاڭىنان،
دالانىڭ جانىنان،
دالانىڭ قانىنان
وسەدى.
نانعا ۇلكەن جۇرەكپەن
قاراڭدار!
ناندى ءومىر دەپ ساناڭدار.
نان بولماسا،
قىزىعىڭ، باقىتىڭ
قۇر اۋرە، دالباسا.
... نانسىز تىنىشتىق تا بولمايدى،
كوكىرەكتى مۇڭ،
جەردى شاڭ تورلايدى.
ەكى ەل ءبىرىن - ءبىرى جالمايدى.
ەلىمنىڭ قۇدىرەتىن اسىرىپ تۇرعان،
مەنىڭ دە، سەنىڭ دە، ونىڭ دا
مەرەيىن ۇستەم عىپ تۇرعان
ءدان ەمەس پە؟
ءدان – ءان ەمەس پە،
ءدان – ءنار ەمەس پە؟
ءدان – نارەستە،
ءدان – تىرشىلىك توقتامايتىن...
و، ادامدار!
تىرشىلىك ارناسىن ساقتاڭدار.
ديقاننىڭ ەڭبەگىن
تەر توگىپ اقتاڭدار.
ءار ءداندى جوعالتپاي،
ومىردەي ساقتاڭدار!
و، ادامدار! كەڭ پەيىلدەر!
ءبىر ءدان جولدا جاتسا،
ۇلىلىقپەن ەڭكەيىڭدەر!
نان تۋرالى ولەڭ. كارىم ساۋعابايەۆ جۇكتەۋ
You Might Also Like
