ناۋرىز كەلسە قۇت كەلگەنى حالايىق!
ساباق تاقىرىبى: ناۋرىز كەلسە قۇت كەلگەنى حالايىق!
ساباق ماقساتى: قازاقتىڭ سالت - داستۇرلەرى تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، سويلەۋ شەبەرلىكتەرىن جەتىلدىرۋ، مانەرلەپ وقۋعا داعدىلاندىرۋ، ساحنالاۋ ونەرىن باۋلۋ، بالالاردى ۇلتتىق ءسالت-داستۇر ۇلگىسىندە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ساحنانى مەرەكەگە ساي بەزەندىرۋ، قابىرعا گازەتتەرى، ناقىل سوزدەر.
1. و، جاراندار، جاراندار!
ءبارىڭ مۇندا قاراڭدار.
ناۋرىز تويى باستالدى،
تەككە قاراپ تۇرماڭدار.
2. اۋەلەسىن ارماندار.
ءۇمىتى وت بوپ جانعاندار
ب ا ق دارىپ، قىزىر قاراسىن،
مەرەكەدەن قالماڭدار.
3. و، جاراندار، جاراندار
تاماشادان قالماڭدار.
قۇس قاناتتى كوڭىلمەن
جەر الەمدى شارلاڭدار.
4. وياتىپ شىڭ مەن اسقاردى.
ەرىتىپ مۇز بەن اق قاردى.
نۇرلاندىرعان دالانى
ناۋرىز كوكتەم باستالدى.
(باستالار الدىندا 4 جىگىت شىعىپ سويلەيدى)
(سوڭىندا 4ء-ۋى بىرگە «ناۋرىز مەرەكەسى بارشاڭىزعا قۇت بەرەكە اكەلسىن»
1-جۇرگىزۋشى: اسسالاۋماعالەيكۋم، بارشا حالىق.
قارتقا قۇرمەت سىيلايىق جاسقا شابىت
سالتى سولاي ناۋرىزدىڭ
ەي، ادامدار، باۋىرلارشا كەلىڭدەر باس قوسالىق.
2-جۇرگىزۋشى كوكتەم سايىن اردا ەمگەن اننا-كۇندى،
دۇبىرلەسىن دۋماننان دالا كۇللى.
سالتى سولاي ناۋرىزدىڭ
ەي، ادامدار، تۋىستارشا تويلايىق جاڭا جىلدى.
1-جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى حالايىق! ناۋرىز مەرەكەسىنە ارناعان ويىن-ساۋىق كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر! مەرەكەلەرىڭىز قۇتتى بولسىن!
2-جۇرگىزۋشى: ناۋرىز ان-كۇي، بي، دوستىق، ىنتىماق مەرەكەسى. بۇل كۇنى الداعى كۇندەرگە ارنالىپ ىزگى وي، ارمان-ماقسات ايتىلىپ، تىلەكتەر تىلەنگەن.
1-جۇرگىزۋشى: اۋ، دوستىم، توقتاي تۇر. «اكە تۇرىپ ۇل سويلەگەننەن بەز، شەشە تۇرىپ قىز سويلەگەننەن بەز» دەمەكشى الدىمەن ۇلكەندەرگە ءسوز بەرەيىك!
ەندەشە باستاسا –ەلدىڭ كوسەمى،
سويلەسە - ءسوزدىڭ شەشەنى.
اقىلى اسقان ابىزداي،
بار ءتۇيىندى شەشەدى، - دەي وتىرىپ، مەكتەپ ديرەكتورى مامبەتوۆ الىشەر اعايعا ءسوز كەزەگىن بەرەمىز.
( حور :)
زالعا ءبىرىن-بىرى يتەرىپ، قالجىڭداسىپ قوجاناسىر مەن الدار كوسە شىعادى.
قوجاناسىر: اسسالاۋماعالەيكۋم، حالايىق! الدار كوسەنى كورمەدىڭدەر مە؟ مەنى الداپ كەتتى. قايدا ءجۇر ەكەن، ءا؟ ءقازىر كەزدەسسىن بالەم! الدار! الدار! قايداسىڭ؟ مەنىڭ جاڭا شاپانىمدى الداپ كيىپ كەتىپتى.
الدار كوسە: ەي، قوجەكە نە بولدى، سونشا ايقايلاپ. نەگە شاقىردىڭ؟ ءوزىڭ بەردىڭ عوي سول شاپاندى.
قوجاناسىر: اكەل شاپانىمدى، بەر دەيمىن شاپانىمدى.
جۇرگىزۋشى: قويىڭىزدار اعالار نە بولدى سىزدەرگە! بۇگىن مەيرام، ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى. بۇل كۇنى ادامدار رەنجىسپەيدى. رەنجىسكەن ادامدار ءتوس قاعىسىپ تاتۋلاسادى.
الدار: كەشىرىڭىز قوجەكە، كەلىڭىز تاتۋلاسايىق، رەنجىمەڭىز.
قوجاناسىر:تاتۋلاسساق تاتۋلاسايىق. تويعا قۇتتى بولسىن ايتايىق.
ارايى بار دالانىڭ،
امانسىڭ با، جاڭا كۇن.
سالەم، حالقىم، تىرەگىم
سەندەرمەن بىرگە جۇرەگىم،
ورىندالسىن ويلارىڭ،
قۇتتى بولسىن تويلارىڭ!
الدار: سالەم ناۋرىز كۇنىمىز
مەيمان پارقىن ءبىلىڭىز
قىرۋار ءىستى باستايمىز،
قۋانىشتى ءۇنىمىز!
قايتقان ەمەس تولايىم،
الدارىڭا كەپ تۇرمىن،
اينالايىن، اعايىن.
جۇرگىزۋشى: ەندەشە ءانشى اتالار
شالقىتىپ مەرەكەدە ءان سالايىق
ونەرپاز ورەندەرگە تامسانايىق.
اسەلحان مەن گۇلدانانىڭ ورىنداۋىندا «تويعا شاشۋ» قابىل الىڭىزدار.
(كىشكەنتاي قىز ورتاعا شىعىپ)
شاشۋ شاشۋ شاشايىق
ءان دۋمانعا باسايىق
ناۋرىز كەلدى دالاما
جاڭا جىل كەلدى اۋلىما. (شاشۋ شاشىلادى)
گۇلناز: شاشۋ شاشتىق بولسىن دەپ امان حالقىم،
بولعان سوڭ مۇنداي ءداستۇر جاقسى سالتىم.
شاشۋدى تەر، مول بولسىن دەپ نەسىبەلى
كەلەر جىلعا جەتسەك دەپ امان-ەسەن.
«قازاق ءبيى» ءبىر توپ بيشىلەر
جۇرگىزۋشى: ۇلتتىق ءداستۇرىمىز بويىنشا قالادا بولسىن، دالادا بولسىن ءار ۇيىم، ءوز ناۋرىز سالتاناتىن كورسەتىپ، ويىن ساۋىقتارىن جاسايدى. بۇل مۇسىلمان قاۋىمىنا اسا ماڭىزدى قۋانىشتى مەرەكە. كوركەم بەزەندىرىلگەن قازاقى ۇيلەر، ساۋلەتتى ۇلتتىق داستۇرلەر كورىنىستەرى، قىزىقتى ويىندار كورسەتەدى.
جۇرگىزۋشى: «تۇساۋىڭدى كەسەيىن، كۇرمەۋىڭدى شەشەيىن»، - دەپ ءسابي قاز تۇرعاننان كەيىن تەز ءجۇرىپ كەتسىن دەگەن نيەتپەن جاسالاتىن عۇرىپ، ءارى ىرىم. تۇساۋ كەسەر كورىنىسىن تاماشالاڭىزدار.
(تۇساۋ كەسەردەن كەيىن تاماق تارتۋ ءراسىمى)
جۇرگىزۋشى: جينالعان مىناۋ حالىققا،
جىر مارجاننان شاشايىق.
باتاسىن الىپ قارتتاردىڭ،
ناۋرىز كوجە بەرۋ ءراسىمىن جاسايىق.
جۇرگىزۋشى: ناۋرىزىم مىنە كەلدى جايراڭداعان،
ىنتىماق پەن دوستىق ءبىر سايراڭداعان
مول داستارحان اق نيەت ىرىس تولعان،
كوكتەمنىڭ بۇل كۇنىنە قايران قالام.
اقبالانىڭ ورىنداۋىندا «گۇلسىڭ -اۋ»ءانى
جۇرگىزۋشى: گۇل جايناعان كوكتەمدە،
گۇلدەپ سىيلىق كوپ مەندە.
انە ارداق كەلەدى،
ءقازىر بيلەپ بەرەدى. «ۇيعىر ءبيى»
جۇرگىزۋشى: ءوزى ناۋرىز ايى توي بەرەكە، اڭىزعا، قىزىق دۋمان مەرەكەگە تولى –ولي بولسا جىگىتتەرىمىزدىڭ ءازىل –سىقاق اڭگىمەلەرىن تاماشالايىق.
جۇرگىزۋشى: ناۋرىز كەلسە قۇت كەلگەنى، حالايىق!
ەسىك اشىپ، شاشۋ شاشىپ،
ەل بوپ قارسى الايىق!
ءاليانىڭ ورىنداۋىندا «دوستارىم» ءانى
جۇرگىزۋشى: جىلدىڭ باسى –ناۋرىز،
جىردىڭ باسى – ناۋرىز.
ناۋرىزعا جىر ارناپ،
اندەتەرمىز ءالى ءبىز.
ناۋرىز ءانى قابىل الىڭىزدار.
جۇرگىزۋشى: ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى، جاڭا جىلدا ناۋرىزدىڭ 21 نەن 22- سىنە قاراعان ءتۇنى دالانى قىزىر بابا ارلايدى ەكەن. قىزىر بابا ۇيگە ەنگەندە «جالعىز شالا ساۋلە بولماس» دەپ تورگە شىراق جاعىلىپ قويىلادى.
(7 شىراق جاعىپ 7 قىز شىعادى مۋزىكامەن، ساحنانى اينالادى)
(ورتاعا قىزىر اتا كەلەدى)
قىزىر اتا: ال بالاپاندارىم. جارايسىڭدار، «اتانىڭ ءسوزى –اقىلدىڭ كوزى» دەگەندەي اتا سالتىن ۇمىتپاي، ۇلىس تويىن وتكىزىپ جاتقاندارىڭ وتە جاقسى.كوسەگەلەرىڭ كوگەرسىن، ىرىسىمىز كوپ بولسىن دەپ ناۋرىز تويىنا باتا بەرەيىن.
(باتا بەرىلەدى)
حالقىمىز ەجەلدەن تۇراقتىلىق پەن بەيبىتشىلىكتى، ەل اراسىنداعى تاتۋلىق پەن بىرلىكتى ەرەكشە باعالاعان. كەلەسى جىلى دا باسىمىز امان، جۇرتىمىز تىنىش، جايلى بولسىن، حالايىق!
جاساي بەرسىن جاڭا كۇن!
تۋا بەرسىن جاڭا نۇر!
ءدۇر سىلكىنسىن دالا ءبىر.
قۇتتى بولسىن ناۋرىز تويى،
قۇتتى بولسىن جاڭا جىل!
(بىرگە) كورىسكەنشە كۇن جارىق بولسىن!
ساباق ماقساتى: قازاقتىڭ سالت - داستۇرلەرى تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، سويلەۋ شەبەرلىكتەرىن جەتىلدىرۋ، مانەرلەپ وقۋعا داعدىلاندىرۋ، ساحنالاۋ ونەرىن باۋلۋ، بالالاردى ۇلتتىق ءسالت-داستۇر ۇلگىسىندە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ساحنانى مەرەكەگە ساي بەزەندىرۋ، قابىرعا گازەتتەرى، ناقىل سوزدەر.
1. و، جاراندار، جاراندار!
ءبارىڭ مۇندا قاراڭدار.
ناۋرىز تويى باستالدى،
تەككە قاراپ تۇرماڭدار.
2. اۋەلەسىن ارماندار.
ءۇمىتى وت بوپ جانعاندار
ب ا ق دارىپ، قىزىر قاراسىن،
مەرەكەدەن قالماڭدار.
3. و، جاراندار، جاراندار
تاماشادان قالماڭدار.
قۇس قاناتتى كوڭىلمەن
جەر الەمدى شارلاڭدار.
4. وياتىپ شىڭ مەن اسقاردى.
ەرىتىپ مۇز بەن اق قاردى.
نۇرلاندىرعان دالانى
ناۋرىز كوكتەم باستالدى.
(باستالار الدىندا 4 جىگىت شىعىپ سويلەيدى)
(سوڭىندا 4ء-ۋى بىرگە «ناۋرىز مەرەكەسى بارشاڭىزعا قۇت بەرەكە اكەلسىن»
1-جۇرگىزۋشى: اسسالاۋماعالەيكۋم، بارشا حالىق.
قارتقا قۇرمەت سىيلايىق جاسقا شابىت
سالتى سولاي ناۋرىزدىڭ
ەي، ادامدار، باۋىرلارشا كەلىڭدەر باس قوسالىق.
2-جۇرگىزۋشى كوكتەم سايىن اردا ەمگەن اننا-كۇندى،
دۇبىرلەسىن دۋماننان دالا كۇللى.
سالتى سولاي ناۋرىزدىڭ
ەي، ادامدار، تۋىستارشا تويلايىق جاڭا جىلدى.
1-جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى حالايىق! ناۋرىز مەرەكەسىنە ارناعان ويىن-ساۋىق كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر! مەرەكەلەرىڭىز قۇتتى بولسىن!
2-جۇرگىزۋشى: ناۋرىز ان-كۇي، بي، دوستىق، ىنتىماق مەرەكەسى. بۇل كۇنى الداعى كۇندەرگە ارنالىپ ىزگى وي، ارمان-ماقسات ايتىلىپ، تىلەكتەر تىلەنگەن.
1-جۇرگىزۋشى: اۋ، دوستىم، توقتاي تۇر. «اكە تۇرىپ ۇل سويلەگەننەن بەز، شەشە تۇرىپ قىز سويلەگەننەن بەز» دەمەكشى الدىمەن ۇلكەندەرگە ءسوز بەرەيىك!
ەندەشە باستاسا –ەلدىڭ كوسەمى،
سويلەسە - ءسوزدىڭ شەشەنى.
اقىلى اسقان ابىزداي،
بار ءتۇيىندى شەشەدى، - دەي وتىرىپ، مەكتەپ ديرەكتورى مامبەتوۆ الىشەر اعايعا ءسوز كەزەگىن بەرەمىز.
( حور :)
زالعا ءبىرىن-بىرى يتەرىپ، قالجىڭداسىپ قوجاناسىر مەن الدار كوسە شىعادى.
قوجاناسىر: اسسالاۋماعالەيكۋم، حالايىق! الدار كوسەنى كورمەدىڭدەر مە؟ مەنى الداپ كەتتى. قايدا ءجۇر ەكەن، ءا؟ ءقازىر كەزدەسسىن بالەم! الدار! الدار! قايداسىڭ؟ مەنىڭ جاڭا شاپانىمدى الداپ كيىپ كەتىپتى.
الدار كوسە: ەي، قوجەكە نە بولدى، سونشا ايقايلاپ. نەگە شاقىردىڭ؟ ءوزىڭ بەردىڭ عوي سول شاپاندى.
قوجاناسىر: اكەل شاپانىمدى، بەر دەيمىن شاپانىمدى.
جۇرگىزۋشى: قويىڭىزدار اعالار نە بولدى سىزدەرگە! بۇگىن مەيرام، ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى. بۇل كۇنى ادامدار رەنجىسپەيدى. رەنجىسكەن ادامدار ءتوس قاعىسىپ تاتۋلاسادى.
الدار: كەشىرىڭىز قوجەكە، كەلىڭىز تاتۋلاسايىق، رەنجىمەڭىز.
قوجاناسىر:تاتۋلاسساق تاتۋلاسايىق. تويعا قۇتتى بولسىن ايتايىق.
ارايى بار دالانىڭ،
امانسىڭ با، جاڭا كۇن.
سالەم، حالقىم، تىرەگىم
سەندەرمەن بىرگە جۇرەگىم،
ورىندالسىن ويلارىڭ،
قۇتتى بولسىن تويلارىڭ!
الدار: سالەم ناۋرىز كۇنىمىز
مەيمان پارقىن ءبىلىڭىز
قىرۋار ءىستى باستايمىز،
قۋانىشتى ءۇنىمىز!
قايتقان ەمەس تولايىم،
الدارىڭا كەپ تۇرمىن،
اينالايىن، اعايىن.
جۇرگىزۋشى: ەندەشە ءانشى اتالار
شالقىتىپ مەرەكەدە ءان سالايىق
ونەرپاز ورەندەرگە تامسانايىق.
اسەلحان مەن گۇلدانانىڭ ورىنداۋىندا «تويعا شاشۋ» قابىل الىڭىزدار.
(كىشكەنتاي قىز ورتاعا شىعىپ)
شاشۋ شاشۋ شاشايىق
ءان دۋمانعا باسايىق
ناۋرىز كەلدى دالاما
جاڭا جىل كەلدى اۋلىما. (شاشۋ شاشىلادى)
گۇلناز: شاشۋ شاشتىق بولسىن دەپ امان حالقىم،
بولعان سوڭ مۇنداي ءداستۇر جاقسى سالتىم.
شاشۋدى تەر، مول بولسىن دەپ نەسىبەلى
كەلەر جىلعا جەتسەك دەپ امان-ەسەن.
«قازاق ءبيى» ءبىر توپ بيشىلەر
جۇرگىزۋشى: ۇلتتىق ءداستۇرىمىز بويىنشا قالادا بولسىن، دالادا بولسىن ءار ۇيىم، ءوز ناۋرىز سالتاناتىن كورسەتىپ، ويىن ساۋىقتارىن جاسايدى. بۇل مۇسىلمان قاۋىمىنا اسا ماڭىزدى قۋانىشتى مەرەكە. كوركەم بەزەندىرىلگەن قازاقى ۇيلەر، ساۋلەتتى ۇلتتىق داستۇرلەر كورىنىستەرى، قىزىقتى ويىندار كورسەتەدى.
جۇرگىزۋشى: «تۇساۋىڭدى كەسەيىن، كۇرمەۋىڭدى شەشەيىن»، - دەپ ءسابي قاز تۇرعاننان كەيىن تەز ءجۇرىپ كەتسىن دەگەن نيەتپەن جاسالاتىن عۇرىپ، ءارى ىرىم. تۇساۋ كەسەر كورىنىسىن تاماشالاڭىزدار.
(تۇساۋ كەسەردەن كەيىن تاماق تارتۋ ءراسىمى)
جۇرگىزۋشى: جينالعان مىناۋ حالىققا،
جىر مارجاننان شاشايىق.
باتاسىن الىپ قارتتاردىڭ،
ناۋرىز كوجە بەرۋ ءراسىمىن جاسايىق.
جۇرگىزۋشى: ناۋرىزىم مىنە كەلدى جايراڭداعان،
ىنتىماق پەن دوستىق ءبىر سايراڭداعان
مول داستارحان اق نيەت ىرىس تولعان،
كوكتەمنىڭ بۇل كۇنىنە قايران قالام.
اقبالانىڭ ورىنداۋىندا «گۇلسىڭ -اۋ»ءانى
جۇرگىزۋشى: گۇل جايناعان كوكتەمدە،
گۇلدەپ سىيلىق كوپ مەندە.
انە ارداق كەلەدى،
ءقازىر بيلەپ بەرەدى. «ۇيعىر ءبيى»
جۇرگىزۋشى: ءوزى ناۋرىز ايى توي بەرەكە، اڭىزعا، قىزىق دۋمان مەرەكەگە تولى –ولي بولسا جىگىتتەرىمىزدىڭ ءازىل –سىقاق اڭگىمەلەرىن تاماشالايىق.
جۇرگىزۋشى: ناۋرىز كەلسە قۇت كەلگەنى، حالايىق!
ەسىك اشىپ، شاشۋ شاشىپ،
ەل بوپ قارسى الايىق!
ءاليانىڭ ورىنداۋىندا «دوستارىم» ءانى
جۇرگىزۋشى: جىلدىڭ باسى –ناۋرىز،
جىردىڭ باسى – ناۋرىز.
ناۋرىزعا جىر ارناپ،
اندەتەرمىز ءالى ءبىز.
ناۋرىز ءانى قابىل الىڭىزدار.
جۇرگىزۋشى: ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى، جاڭا جىلدا ناۋرىزدىڭ 21 نەن 22- سىنە قاراعان ءتۇنى دالانى قىزىر بابا ارلايدى ەكەن. قىزىر بابا ۇيگە ەنگەندە «جالعىز شالا ساۋلە بولماس» دەپ تورگە شىراق جاعىلىپ قويىلادى.
(7 شىراق جاعىپ 7 قىز شىعادى مۋزىكامەن، ساحنانى اينالادى)
(ورتاعا قىزىر اتا كەلەدى)
قىزىر اتا: ال بالاپاندارىم. جارايسىڭدار، «اتانىڭ ءسوزى –اقىلدىڭ كوزى» دەگەندەي اتا سالتىن ۇمىتپاي، ۇلىس تويىن وتكىزىپ جاتقاندارىڭ وتە جاقسى.كوسەگەلەرىڭ كوگەرسىن، ىرىسىمىز كوپ بولسىن دەپ ناۋرىز تويىنا باتا بەرەيىن.
(باتا بەرىلەدى)
حالقىمىز ەجەلدەن تۇراقتىلىق پەن بەيبىتشىلىكتى، ەل اراسىنداعى تاتۋلىق پەن بىرلىكتى ەرەكشە باعالاعان. كەلەسى جىلى دا باسىمىز امان، جۇرتىمىز تىنىش، جايلى بولسىن، حالايىق!
جاساي بەرسىن جاڭا كۇن!
تۋا بەرسىن جاڭا نۇر!
ءدۇر سىلكىنسىن دالا ءبىر.
قۇتتى بولسىن ناۋرىز تويى،
قۇتتى بولسىن جاڭا جىل!
(بىرگە) كورىسكەنشە كۇن جارىق بولسىن!
You Might Also Like
