InfoHub Logo

قازاقستان رەسپۋبليكاسى وقۋشىلاردىڭ عىلىمي جوبالار سايىسى

«زەردە» شىعارماشىلىق جوبالارى مەن زەرتتەۋ جۇمىستارى كونكۋرسى

№23 ورتا مەكتەپ-ليسەيى

تاقىرىبى: «نۋمەرولوگيانىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى»

سەكسيا: ماتەماتيكا،ينفورماتيكا

دايىنداعان: 6 كلاسس وقۋشىسى راقوۆا جانەركە

عىلىمي جەتەكشىسى: №23 ورتا مەكتەپ-ليسەيىنىڭ فيزيكا جانە ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى نابييەۆا مايرا سارسەنگالييەۆنا

اقتوبە، 2015 جىل.

 

مازمۇنى

كىرىسپە.........................................................................................3

1 تاراۋ ساندار سىرىنىڭ قۇپيالارى ................................5

1.1 ساندار تاريحى.......................................................................5

1.2 ساندار سىر شەرتەدى...............................................................7

1.3 ساندار قاسيەتى.....................................................................10

2 تاراۋ نۋمەرولوگيانىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى......13

2.1 نۋمەرولوگيا عىلىمىنىڭ دامۋى...........................................13

2.2 ءار ساندا ادام تاعدىرى .......................................................16

قورىتىندى.................................................................................19

پايدالانىلعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى.................................................20

 

كىرىسپە

قازاق حالقىنىڭ ومىرىندە ءتۇرلى ءماندى ەرەكشە سيپات بەرە وتىرىپ ءجيى قولدانىلاتىن ساندار تىزبەگى كوپ. «3، 7، 9، 0» ساندار تىزبەگىن ءوزىمىزدىڭ سالت-داستۇرىمىزدەن، ىرىم-تىيىمدارىمىزدان، ناقىل-سوزدەرىمىزدەن ماقال-ماتەلدەرىمىزدەن انىق كورۋگە بولادى. ءبىز بۇگىن ساندار الەمىنە ساياحات جاسايمىز. بۇل ساياحاتتا ءبىز كوپتەگەن سانداردىڭ سىرلارىن اشىپ، ولاردىڭ قاسيەتتەرىن پايدا بولۋ كەزەڭىن تاماشالايمىز. جان-جاعىمىزعا قاراساق ساندار تەك قانا ماتەماتيكادا ەمەس، تاعى باسقا كوپتەگەن عىلىمداردا دا ماڭىزى زور. قاراپ وتىرساق وسى كەرەكتى 10 سان بولماسا ، ءبىز تەلەفون دا سوعا المايمىز.

نانىم-سەنىمگە قاتىستى «كيەلى ۇعىمدار» نەگىزىندە پايدا بولعان قۇبىلىس. سان اتاۋى ءسابيدىڭ انا قۇرساعىندا بولۋ ۋاقىتىمەن بايلانىستى ەرەكشە قولدانىسقا يە بولعان. ساندار ادام بالاسىنىڭ ەرتەدەگى ومىرىندە ۋاقىت ولشەمى، كولەمدىك ولشەمى جاعىنان ەرەكشە قىزمەت اتقارعان. مىسالى و باستا 5 كۇندىك اپتا، بەرتىن كەلە 7 كۇندىك اپتا بولعان.

1،2،3،4،5،6،7،8،9،10 ساندارىنىڭ قادىر-قاسيەتىن بىلە وتىرىپ، ءاربىر سان جايلى وي تولعانىسىن تۋدىرۋ، بىلىمگە قۇشتارلىقتى وياتادى. قازاق حالقىنىڭ كيەلى ساندارىن وقي وتىرىپ، ساندار مەن ولاردىڭ سىرلارىن تەرەڭ ۇعىندىرۋ ارقىلى ءوز بويىمىزعا ءسىڭىرىپ، ءارى قاراي دامىتامىز. ال وسى كيەلى ساندار جاي ساندار قاتارىنان دا ورىن الادى. ءار ساننىڭ ءوز ءقادىرى مەن قاسيەتىن سالماقتاپ، وزىنە ءتان ەرەكشەلەگىن سارالاي بىلگەن، ورنىنا، ماڭىزىنا ساي قولدانعان. ءار ساندا وزىندىك كيە بولاتىنىن ماقساتى مەن ماعىناسى بولاتىنىن سەزە، تۇيسىنە بىلگەن.

سانداردى زەرتتەۋگە جاڭا باعىت تۇرعىسىنان كەلگەن ىزدەنىستەرگە توقتالاتىن بولساق ولاردىڭ لينگۆوكۋلتۋرولوگيا، ەتنولينگۆيستيكا، كوگنيتيۆتى لينگۆيستيكا اسپەكتىسىندە جۇرگىزىلىپ كەلەتىنىن ايتۋ كەرەك. وسىنداي زەرتتەۋلەردىڭ بىرىندە مىناداي تۇجىرىمدار جاسالعان:

-1، 2، 3، 4، 7 سان اتاۋلارىنىڭ سيمۆولدىق ءمانى عالامدىق مودەل تۋرالى كونە ميفولوگيادان باستاۋ الادى؛

-7، 9، 40 سان اتاۋلارىنىڭ سيمۆولدىق قاسيەتى ماگيا ونەرىنىڭ تۋۋمەن بىرگە قالىپتاسقان؛

-ساندار العاشىندا ەرەكشە قولدانىلىپ، سونىڭ بارىسىندا، كەيىننەن سيقىرلى ساندار رەتىندە سەمانتيكالىق جاعىنان دامىعان؛

-ساندىق سيمۆولدار جۇيەسىندە قالىپتاسىپ، فيلوسوفيالىق، لوگيكالىق، پسيحولوگيالىق ت.ب نەگىزدەرمەن ساباقتاسىپ، ساندار ارقىلى كورنەكتەگەن ەتنومادەني، رۋحاني ەسكىلىكتەردىڭ كۇردەلى دە كەشەندى مازمۇنى – تىلدىك سانانىڭ ءتۇپ نەگىزدەرى؛

-ساندار جۇيەسىندە قالىپتاسقان قازاق ەسكىلىكتەرىنىڭ پايدا بولۋى ۇلتتىق تانىمعا ساي و باستاعى ساندارعا تاعىلعان ەرەكشە قاسيەت پەن جۇمباق ۇعىمدارعا بايلانىستى؛

-قازاق تىلىندەگى ءبىر، ەكى، ءۇش، ءتورت، توعىز، ون ەكى، قىرىق ساندارى ادامزاتتىق جالپى دۇنيەتانىم جۇيەسىنە نەگىزدەلگەن.

 

1 تاراۋ ساندار سىرىنىڭ قۇپيالارى

1.1 ساندار تاريحى

بار عىلىمنىڭ اتاسى – ماتەماتيكا بولسا، ماتەماتيكا ءومىردى سان ارقىلى بەينەلەيدى. ادام بالاسى ءومىر سۇرە باستاعان العاشقى كەزەڭنىڭ وزىندە – اق جازۋ-سىزۋدان بۇرىن ساناۋدى ۇيرەنگەن دەيدى ۇلى عۇلامالار. ساننىڭ ادام ومىرىندەگى ءرولىنىڭ ماڭىزدىلىعىن ەشكىم دە جوققا شىعارا المايدى. ال وسى سانداردىڭ قايدان، قالاي شىققاندىعىنا جانە ول سانداردىڭ ءارقايسىسىنىڭ وزىنشە ءبىر ماعىنانى بىلدىرەتىندىگىنە كۇندەلىكتى تىرشىلىكتە ءبىز اسا ءمان بەرە بەرمەيمىز. ال ءبىزدىڭ اتا-بابامىز 1 سانىنان باستاپ ءار ساننىڭ ءقادىرى مەن قاسيەتىن سالماقتاپ، وزىنە ءتان ەرەكشەلەرىن سارالاي بىلگەن، ورنىنا، ماڭىزىنا ساي قولدانعان.

ساندار ۇعىمى وتە ەرتە زاماندا تۋعان. بۇل ۇعىم عاسىرلار بويى كەڭەيتىلىپ ءارى جالپىلانا تۇسكەن. ساندار ادام بالاسىنىڭ ەرتەدەگى ومىرىندە ۋاقىت ولشەمى جاعىنان ەركەشە قىزمەت اتقارعان. مىسالى، و باستا بەس كۇندىك اپتا، بەرتىن كەلە 7 كۇندىك اپتا بولعان

«الەمنىڭ ءامىرشىسى ساندار» دەپ بەكىتكەن بولاتىن ءوز ويىن فيلوسوف جانە ماتەماتيك پيفاگور. ءبىزدىڭ زامانىمىزعا دەيىن ءىV عاسىردا ول ءوز جاقتاستارىمەن مەكتەپ اشقان بولاتىن. بۇل مەكتەپ ءدىني مەكتەپكە ۇقساس بولدى. پيفاگورشىلار سانداردىڭ ميستيكالىق ومىرىنە سەندى. ءاربىر نارسەنىڭ ارتىندا بەلگىلى ءبىر سان تۇرادى دەپ ويلادى. ساندار وزدەرىمەن بىرگە قايىرىمدىلىق پەن زۇلىمدىلىق، باقىت پەن باقىتسىزدىق الا كەلەدى دەپ سەندى. بىزگە تەك بۇل سانداردىڭ نە اكەلەتىنىن ءبىلۋ كەرەك دەپ ويلادى. پيفاگورشىلار بارلىق سانداردان 1 سانىن، بىرلىكتى جوعارى قويدى. سەبەبى بۇكىل الەم 1 سانىنان باستالادى. بىرلىك – بۇكىل الەمنىڭ باستاۋى. ەكىلىك وزىمەن بىرگە ماحاببات الا كەلەدى، سونىمەن بىرگە تۇراقسىزدىق اكەلەدى. ۇشتىك قاراپايىم ەمەس سان، سەبەبى ول جوعارىداعى ەكى ساننىڭ قوسىندىسىنان شىقتى. ال، التى سانى تاڭعاجايىپ سان بولىپ ەسەپتەلەدى. سەبەبى ول بۇعان دەيىنگى سانداردىڭ قوسىندىسى مەن كوبەيتىندىسىنەن تۇرادى. التىلىق 1، 2، 3 ساندارىنا بولىنەدى. جەتى سانى كيەلى دە، قاسيەتتى دە سان بولىپ ەسەپتەلەدى.

قازاق حالقى تىلگە باي. ءار ءسوزدى تالداي بىلگەن، ءار سوزىنە ءمان بەرگەن حالىق. «قازاق ءۇشىن ءار ءسوزدىڭ عانا ەمەس، ءار ساننىڭ وزىندىك قاسيەتى شاريعاتقا قاتىستى، تاربيەلىك ءمانى، سانالى ورنى بولعان»

جاي سانداردىڭ قۇپيا قاسيەتتەرى جايىندا العاش پىكىر ايتىپ، نۋمەرولوگيا عىلىمىنىڭ نەگىزىن قالاعان پلاتون، اريستوتەل بولدى. كەيىننەن نەمىس دارىگەرى، فيلوسوف گەنريح كورنەليي اگريپپا نەتتەسگەيمسكيي، ن.ل.گيلبرايت، اۆستراليالىق نۋمەرولوگ ديەۆيدا فيلليپس، ا.ف.الەكساندروۆ، ت.ب زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىن جازعان. ال كيەلى سانداردىڭ قازاق ءتىل ءبىلىمى تۇرعىسىنان زەرتتەۋشى-عالىمدار ءى.كەڭەسباۆتىڭ، سونىمەن بىرگە ءا.حاسەنوۆ، ءا.قايدار، ن.ءۋالي ۇلى، ت.جانۇزاقوۆ، ە.قويشىبايەۆ، ن.ورالبايەۆا،ت.سايرامبايەۆ، ج.بايزاقوۆ، ا.ماشانوۆ، ا.ەلەشيەۆا، ق.عابيتحان ۇلى، گ.شاھارمان، ق.تاجييەۆ، ق.دۇسىپبايەۆانىڭ ەڭبەكتەرىنە قاراستىرىلعان.

«ماتەماتيكا - ادامزات تاريحىندا ەڭ ەرتە قالىپتاسقان عىلىمداردىڭ ءبىرى. ماتەماتيكانىڭ العاشقى بەسىكتەرىنىڭ ءبىرى مىسىر ەلى بولدى. ادامزات دانالىعىنىڭ ويلاپ تاپقان جاڭالىعى ول-جازۋ. قازىرگى الەم حالىقتارى جازۋدى جوعارىدان تومەن، سولدان وڭعا قاراي جازىپ ءجۇر. نەگە؟ ويتكەنى ولار بۇل ءادىستى سوقانىڭ قوزعالىسىنان العان ەكەن. وسى جازۋلاردىڭ نەگىزىندە پايدا بولعان تاڭبالاردىڭ ءبىرى سيفر»

سيفر دەگەنىمىز – سوزدەردى قاعاز بەتىنە قوندىرۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن ارىپتەر قانداي قاجەت بولسا، سانداردى جازۋ ءۇشىن كەرەكتى تاڭبالار. اۋەلى ساندار سىزىقشامەن بەلگىلەنگەن. كەيىن قالىپتاسا كەلە قازىرگى بىزدەر قولدانىپ جۇرگەن ساندار پايدا بولدى. ال وسى كيەلى ساندار جاي ساندار قاتارىنان دا ورىن الادى.

ادام بالاسى قازىرگى ءبىز تۇسىنەتىن سانداردى ۇيرەنۋگە تالاي عاسىرلاردى باستان كەشىرگەن. اۋەلى ولار تابيعي سانداردى (1، 2، 3، 4.،5، 6، 7، 8.،9) مەڭگەرسە، ءنولدىڭ پايدا بولۋىنان ساندارعا ريەۆوليۋسيا جاسالعان، ءسويتىپ سانداردى يگەرۋگە جاڭا جۇيەلەردى ومىرگە اكەلدى. 0 «سيفر» دەگەن ماعىنانى بەرەدى.

 

1.2 ساندار سىر شەرتەدى

كوپشىلىك قاي ساننىڭ قانداي ماعىناعا يە ەكەندىگىن وسى ەجەلگى عىلىمنىڭ بولجامدارى ارقىلى انىقتاپ جاتادى. مىسالى:

1 سانى – باتىلدار سانى، قاشاندا تىنىش ءجۇرىپ اسىقپاۋعا تىرىسادى.

2 سانى - سەنىمسىزدىكتى بىلدىرەدى، قورقاق بولعانىمەن ءوز ىسىنە ۇقىپتى جاندارعا ءتان.

3 سانى- اشىق، كوڭىلدى ورتانى قالايتىندار مەن شىمىرلار سانى.

4 سانى - جۇمباق سان.

5 سانى - تاۋەكەلگە بەل بۋعىش، ەركىن ءجۇرىپ-تۇرۋدى قالايتىن، شىتىرمان وقيعانى ۇناتاتىندار سانى.

6 سانى - ايەلگە ءتان، وتە ءساتتى سان، جان-جاعىن باعىمداي الاتىن، مىنەزى سالماقتىلارعا سايكەس.

7 سانى - اسەرشىل، ارمانشىل ادامدارعا سايكەس كەلەدى، ولارمەن جولدا تىرەسپەگەن ابزال.

8 سانى - باسشىلىققا ۇمتىلاتىندار سانى. بۇل ساننىڭ يەلەرى ءوزىنىڭ بار مۇمكىندىكتەرىن كورسەتىپ، جاريا ەتكىسى كەلىپ تۇراتىندار.

9 سانى – قاشان دا كومەككە ۇمتىلىپ تۇراتىن، ەشقاشان جارتى جولدا تاستامايتىن، جاقسى جولداس بولا الاتىندارعا ءتان سان.

بۇل كەلتىرگەن ساندار مەن ولارعا قاتىستى بولجامداردىڭ بارلىعى ومىردە كەزدەسەتىن بەلگىلى ءبىر سايكەستىكتەر، نۋمەرولوگتار مەن جۇلدىزشىلاردىڭ ەسەبى ناتيجەسىندە انىقتالعان دۇنيەلەر.

سان قۇدىرەتىنە قاتىستى مىنا جايدى دا ايتا كەتۋگە تۋرا كەلەدى. قازاقتىڭ جاڭا جىلى ناۋرىز ايىنان باستالادى. ناۋرىز كوجەدە 7 ءتۇرلى تاعام بار. سونداي-اق 13 جاس ءبىرىنشى مۇشەل، 25 جاس ەكىنشى مۇشەل، 40 جاسى كەمەل جاس دەپ ەسەپتەلىنەدى. ەرتەگىلەردە «قىرىق ءۋازىر» ايتىلادى، ونىڭ ۇستىنە «حاندا قىرىق كىسىنىڭ اقىلى بار»، «قىرىق كىسى ءبىر جاق – قىڭىر كىسى ءبىر جاق»، «قىرقىندا- قىرى كەتكەن» دەگەن اتالى سوزدەر بار.

ءار ساندا وزىندىك ءبىر ۇعىم، ماعىنا بولاتىندىعىن، سان اتاۋلىنىڭ ماقساتى مەن ماعىناسى بولاتىنىن سەزىنىپ، تۇيىسە بىلگەندىكتەن، بەلگىلى ءبىر سان اتاۋلارىنا بايلانىستى ماقال-ماتەلدەردى، ۇعىمدارعا تەڭەپ وتىرعان. الەمدىك كوزقاراس بويىنشا دا سان اتاۋلىنىڭ ءارقايسىسىندا ادام بالاسىنىڭ دۇنيەتانىمى، كوزعاراسى جاتىر. وسى سالانى زەرتتەيتىن عىلىم بار، ول- نۋمەرولوگيا دەپ اتالادى.

سان اتاۋلىنىڭ ءتۇرلى قۇپياسىن اقتارۋعا كومەگىن تيگىزەتىن نۋمەرولوگيا عىلىمىنا، ونىڭ ىشىندەگى قازاق حالقىنىڭ كيەلى دەپ ەسەپتەگەن ساندارىنىڭ سىرىن بىلۋگە دەنگەن قۇشتارلىق سەزىمى زامان مەن قوعام العا قارىشتاپ قادام باسقان سايىن ءورشي تۇسپەسە، وشپەيدى. ەندەشە حالىق ويىن ءتۇسىنىپ، اتا-بابادان كەلە جاتقان قاسيەتتى ساندارعا ءۇڭىلىپ، قۇپياسىن تۇسىنە ءبىلۋ قاشاندا وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى بولىپ قالماق.

ويلاپ قاراپ وتىرساڭىز، تاريحي تۇلعالاردىڭ كوبىسى وزدەرىنىڭ ۇلىلىعى مەن دانىشپاندىعىن، تاڭعاجايىپ باتىرلىعىن، دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن جاڭالىعى مەن جەتىستىگىن 17، 21، 25 جاسىندا-اق تانىتىپ ۇلگىرگەن. سەنبەيسىز بە، وندا تىڭداڭىز: فرانسۋزدىڭ ۇلى عالىمى بلەز «پاسكال تەورەماسى» اتتى اتاقتى ەڭبەگىن ون جەتى جاسىندا جازسا، ۆەنگر حالقىنىڭ اتاقتى اقىنى شاندار پەتەفي نەبارى جيىرما التى-اق جىل ءومىر ءسۇرىپ، ءوزىنىڭ بارلىق شىعارمالارىن وسى جاسقا دەيىن ومىرگە اكەلدى، «تىنىق دون» رومان -ەپوپەياسىنىڭ 1-2 كىتابىن جازعاندا م.شولوحوۆ نەبارى 23 جاستا بولدى. فرانسۋز ماتەماتيگى ەۆاريست گالۋا 21 جاس، شوقان ءۋاليحانوۆ 30 جاس، ساتتار ەرۋبايەۆ 23 جاس قانا ءومىر ءسۇردى. ارينە، تاريحتا مۇنداي 17-30 جاس ارالىعىندا-اق اتاق-داڭققا بولەنگەندەر از ەمەس. سوندا 17، 21، 23 ، 30 جاستىڭ قانداي قۇدىرەت كۇشى بار، جالپى سانداردىڭ ادام ومىرىنە قاتىسى قانشالىقتى شىندىق؟! بۇل جونىندە حالىقتىڭ نانىم-سەنىم، ىرىمىندا بولجام كوپ...

ادامتانۋ ماسەلەسىمەن اينالىسۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، ادامنىڭ عۇمىرى ءۇش كەزەڭنەن تۇرادى. وسى ءۇش كەزەڭنىڭ اركىمگە قاتىستى ءوز سانى بار. سول ساندار ارقىلى ءوزىڭىز الداعى 10 جىلدى، 20-30 جىلدى قالاي وتكىزەسىڭ، سونى دا بىلە الاسىڭ. ولاردىڭ پىكىرىنشە، الداعى عۇمىرىڭ تۋرالى ساندار سىر شەرتە الادى. جاسىراتىنى جوق، وعان ىرىمشىل جاندار، باسقا دا ادامداردىڭ ءبىرقاتارى سەنەدى، كەيبىرى وعان كۇدىكتەنە دە قارايدى. الايدا مۇنداي بولجام ايتۋشىلاردىڭ اڭگىمەسىنە نازار اۋدارعان، ونى ءوز ومىرىڭمەن سالىستىرىپ كورگەن، الداعىنى سانداردىڭ ايتاتىنىن تالداپ، تانىسقان ارتىق ەمەس. ءبىز ەندى ادامتانۋ ماسەلەسىمەن اينالىسۋشىلاردىڭ ءار پەندەنىڭ ماڭدايىنا جازىلعان عۇمىردىڭ 3 كەزەڭىنىڭ وعان «تيەسىلى» 3 سانىن قالاي انىقتايتىنىنا، ول جونىندە قانداي پايىمداۋلار ايتاتىنىنا توقتالايىق.

عۇمىردىڭ 3 كەزەڭى ءبىرىنشى كەزەڭ. ول – 28 جاسقا دەيىنگى عۇمىر. بۇل كەزدە ادامنىڭ بالالىق، بوزبالالىق شاعى ارتتا قالىپ، ول ساليقالى شاققا اياق باسادى. ءسىز ءومىردىڭ بۇل بولىگىن قالاي وتكەرەسىز، ونى كورسەتەتىن سان قانداي؟
ول جونىندە مىنانداي بولجام بار:

«ءومىردىڭ بۇل بولىگىن قالاي وتكەرەتىنىڭىزدى كورسەتەتىن سان، قاڭتاردان قىركۇيەككە دەيىن تۋعاندار ءۇشىن سول ايلاردىڭ رەتتىك سانى (قاڭتار – 1، اقپان – 2، ناۋرىز – 3 اي دەگەندەي ەسەپپەن 9 - ايعا – قىركۇيەككە دەيىن كەتە بەرەدى) بولىپ تابىلادى. قازاننان جەلتوقسانعا دەيىن تۋعانداردىڭ مۇنداي سانى ەكى قاتار ساننىڭ بىرىن-بىرىنە قوسۋ ارقىلى شىعادى (قازان - 10-اي: 1+0=1، قاراشا - 11-اي؛ 1+1=2: جەلتوقسان - 12-اي: 1+2=3).

ەكىنشى كەزەڭ. ول – 28 جاستان 56 جاسقا دەيىنگى عۇمىر. ادامتانۋ ماسەلەسىمەن اينالىسۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا ادام عۇمىرىنىڭ بۇل بولىگىنە ءتان سان تۋعان كۇننىڭ سانى بولىپ ەسەپتەلەدى. بۇل كەزەڭدە دە 2 قاتارلى ساندى بىر-بىرىنە قوسۋ ارقىلى ءبىر قاتارلى سان الۋ ءتاسىلى پايدالانىلادى (مىسالى ايدىڭ 28-ىندە تۋساڭىز: 2+8=10؛ 1+0=1 دەگەندەي). نەگىزىنەن، ءار ايدىڭ 9-جۇلدىزىنا دەيىن تۋعانداردىڭ سانى سول تۋعان كۇنى بولىپ تابىلادى. ياعني، 9-قىركۇيەكتە تۋعانداردىڭ سانى – 9؛ 7 – اقپاندا تۋعانداردىڭ سانى – 7 دەگەن ءتارىزدى. ءۇشىنشى كەزەڭ. ول – 56 جاستان كەيىنگى عۇمىر. ادام جاسىنىڭ وسى كەزەڭىنىڭ سانى تۋعان جىلىنىڭ سانىن بىر-بىرىنە قوسىپ، ءبىر قاتارلى سان شىعارۋ قاجەت. مۇنى 2 امالمەن جۇزەگە اسىرادى. 1951 جىلى تۋساڭىز، ءبىرىنشى امال: 1+9+5+1=16. ەكىنشى امال: 1+6=7. ءسىزدىڭ سانىڭىز – 7.
عۇمىردىڭ ءۇش كەزەڭىنە بايلانىستى بولجامدار ادام عۇمىرىنىڭ ءۇش كەزەڭىندەگى «تيەسىلى» سانداردى انىقتاپ العاننان كەيىن مىنا ساندارداعى بولجامدارعا ارقا سۇيەپ، سوعان بايلانىستى مىنەز-قۇلقىڭىزدى، الداعى ءومىرىڭىزدىڭ قالاي بولاتىندىعى تۋرالى وي قورىتىڭىز.

 

1.3​ ساندار قاسيەتى

ءبىز ەندى ساندار قالايشا «سويلەيدى»، سوعان كوڭىل بولسەك.

1 سانى. ەگەردە ءسىزدىڭ عۇمىر جاسىڭىزدىڭ ءبىر كەزەڭى 1 سانىنا تۇسپا-تۇس كەلەتىن بولسا، بويىڭىزدا سەنىمدىلىك، باستان ءسوز اسىرمايتىن شامشىلدىق سەزىمى بار. 1 سانىنىڭ يەلەرى ۇنەمى ىزدەنىپ، تالپىنىپ، ءوسۋ، جەتىلۋ ۇستىندە ءومىر سۇرەدى. ايدىڭ ءبىرىنشى كۇنى مە، اپتانىڭ ءبىرىنشى كۇنى مە، ءوز ءومىرىڭنىڭ ءبىر كەزەڭىنە بۇل 1 سانى جازىلعاندارعا جاقسىلىق سىيلايدى.وسى كۇندەرى ءبىر ىسكە كىرىسسەڭىز، ساپارعا شىقساڭىز، سونىڭ ءبارى ءساتتى اياقتالادى.

2 سانى. ادام عۇمىرىنىڭ بۇل سانعا تۇسپا-تۇس كەلگەن كەزەڭى يەسىنىڭ جانىنا كوڭىل-كۇيىنىڭ، سەزىمىنىڭ ۇستەمدىك ەتەتىنىن تانىتادى. نە بولسا سوعان سەزىكتەنە، سەكەمدەنە قاراۋ، قورقىپ-ۇركۋ، دۇرىس شەشىم قابىلداي الماۋ، قاي ءىستى دە مەرزىمىنەن كەش قولعا الۋ وسى كەزەڭگە ءتان قۇبىلىستار. الايدا ادامدارمەن ءتىل تابىسا ءبىلۋ، قاي نارسەنىڭ دە جاقسىلىعى مەن جاماندىعىن قات-قابات كورۋ ءومىردىڭ 2 سانىن ەنشىلەگەن كەزەڭىن تابىستى وتكىزۋگە كوپ كومەكتەسەدى..

3 سانى. ەگەردە ءسىزدىڭ عۇمىر جاسىڭىزدىڭ ءبىر كەزەڭى وسى 3 سانىنا سايكەس كەلەتىن بولسا، ول دوس-جولداستىڭ، تىلەكتەس ارىپتەستەردىڭ كوبەيۋىمەن ەرەكشەلەنىپ، مازمۇندانا تۇسەدى. 3 سانى «تيەسىلەر» ساۋىق-سايرانعا، سەرىلىككە بەيىم. سول سەبەپتى ولاردىڭ ساۋىق-سايران، سەرىلىك ومىردەن باسقا دا ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ، ەل مەن جەر الدىندا ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ بار ەكەنىن ۇمىتپاعانى ءجون.

4 سانى. ءومىرىنىڭ 3 كەزەڭىنىڭ ءبىرى بۇل سانعا سايكەس كەلەتىن ادامعا ءتان ەرەكشەلىك – ەڭبەكقورلىق. بۇل سان يەلەرى جوعارى قىزمەت اتقارماسا دا ءوزىنىڭ قابىلەتى، ىسكەرلىگى بار ەكەنىن تانىتىپ، ءوزىن سول ارقىلى باقىتتى سەزىنە الادى. ولاردىڭ ەسىندە ساقتاۋعا ءتيىستى جاعداي: جاڭانى جاتسىنىپ، ەسكىگە بۇيرەگى بۇراتىن كەرتارتپالىقتان (كونسەرۆاتورلىقتان) ەشكىم اتاق-ابىرويعا يە بولا المايدى، سول سەبەپتى ونداي سەزىم بار بولسا، ودان ارىلۋعا ءتيىستى.

5 سانى. ادام عۇمىرىنىڭ بۇل سانعا تۇسپا-تۇس كەلەتىن كەزەڭى يەسىنىڭ حالىققا قالاۋلى بولۋىمەن ەرەكشەلەنەدى. ءبىراقتا ءسىز «مەن وسىنداي ساننىڭ يەسىمىن. ياعني، جۇلدىزىم جانىپ تۇر»، – دەپ داندايسىماڭىز، ويلانباي ەشنارسەنى دە جاساماڭىز. بۇل اقىل-كەڭەسكە قۇلاق اسپاساڭىز، بارماعىڭىزدى تىستەپ، وكىنىپ قالۋىڭىز مۇمكىن.

6 سانى. زەرتتەۋشىلەردىڭ پايىمداۋىنشا، «بۇل كەزەڭنىڭ «بيلىگىندەگى» ۋاقىت جۇپتاسۋعا، توپتاسۋعا قولايلى». ەگەردە ءسىز وسى ۋاقىتقا دەيىن جالعىز جۇرسەڭىز، ەندى قاسىڭىزدا جاناشىر جان پايدا بولادى. ءسىز جاناشىرىڭىزبەن اقىلداسىپ، پىكىرلەسىڭىز. سوندا بۇل ءومىردىڭ ءمان-ماڭىزى مەن ونىڭ جاراتقان يەمىز سىيعا تارتقان تاڭعاجايىپ تىرشىلىك ەكەنىن تەرەڭ تۇسىنە باستايسىز.

7 سانى. ءوز ءومىرىنىڭ ءبىر بەلەسىندە بۇل سانعا «يە» بولعاندار ءوزىن-وزى جەتىلدىرۋگە، جان-دۇنيەسىن بايىتۋعا بارلىق كۇش-قايراتىن جۇمسايدى. ولار وتكەن ءومىر جولىنا ءۇڭىلىپ، وزىنە-وزى ەسەپ بەرەدى، كەلەشەككە جوسپار قۇرىپ، وسىعان دەيىن جىبەرگەن قاتەلىگىن ەندى قايتالاماۋعا بەت بۇرادى. ءوي-ورىسى كەڭەيىپ، تەرەڭدەيدى، دۇنيەگە كوزقاراسى جۇمباقتانىپ، قۇپيالانا تۇسەدى. ونىڭ ءومىر بويى جيناعان تاجىريبەسى شىعارماشىلىق جۇمىسپەن اينالىسسا، وڭ ناتيجەسىن بەرەدى. قاي ماسەلەنى دە تالداپ، تالعامداي الاتىن قاسيەتىنىڭ قاي ىستە دە كومەگى مول.

8 سانى. ەگەردە ءسىزدىڭ عۇمىر جاسىڭىزدىڭ ءبىر كەزەڭى بۇل سانعا تۇسپا-تۇس كەلسە، ءوزىڭىزدى وزگەلەرگە بيلىك جاساۋ، باسقارۋ ءىسى كۇتىپ تۇر دەپ ويلاي بەرىڭىز. مۇمكىن ەل باسقارماسسىز. الايدا بۇل كەزەڭدە ءسىزدىڭ ۇي-ىشىنە، تۋعان-تۋىستارىڭىزعا بيلىگىڭىز، ءسوزىڭىز جۇرەدى. وعان كامىل سەنىڭىز.

9 سانى. بۇل سانعا «يە» بولساڭىز، اۋقىمدى وي-جوسپارلاردىڭ، جانقيار باتىلدىقتىڭ كەزەڭى كەلدى دەپ ءبىلى-ڭىز. بۇل كەزەڭدە بويىڭىزداعى كۇش-قايرات تاس قوپارىپ، تاۋ بۇزۋعا جەتەدى. جالعىز-اق، ارمانداپ، قيالدانا بىلسەڭىز بولعانى. وسى كەزەڭدە ءوزىڭىزدى ۇلكەن ماڭىزدى ىستەردىڭ كۇتىپ تۇرعانىن ۇمىتپاڭىز. تاعى دا قايتالاپ ايتامىز، زەرتتەۋشىلەردىڭ بۇل بولجامدارىنا سەنۋ، سەنبەۋ ءوز ەركىڭىزدە. الايدا وسىناۋ قورىتىندىلاردىڭ تەكتەن-تەككە ومىرگە كەلمەگەنى، وندا حالىقتىڭ مول ىس-تاجىريبەسى جاتقانى ەسىڭىزدە بولسىن. سانداردىڭ سۇلۋ سيپاتى ۇلى عالىم پيفاگور: «ءار سان وزىندىك ەرەكشەلىككە يە»، – دەگەن ەكەن. كوپشىلىك قاي ساننىڭ قانداي ماعىنا ارقالاپ تۇرعانىن سونىڭ بولجامدارى بويىنشا انىقتاپ جاتادى. سوعان سايكەس ءتىپتى، اۆتوكولىكتىڭ ءنومىرىنىڭ قانداي ءمان بەرەتىنىن تالداپ، تۇسىندىرەتىندەر دە از ەمەس. ول ءۇشىن اۆتوكولىك نومىرىندە كورسەتىلىپ تۇرعان بار ساندى بىر-بىرىنە قوسادى. وندىق سان شىقسا، مىسالى 45 دەگەن، وندا ەكەۋىن تاعى دا قوسادى: 4+5=9. قوسىندى قانداي سان، بولجامعا قاراپ، وي قورىتادى. ءبىز ەندى تاعى دا ساندار سيپاتىنا نازار اۋدارايىق. 13 سانى ءساتسىز بە؟

قازاقتار 7 سانىن قاسيەتتى ساناپ، مۇشەل جاستى ءومىردىڭ قيىن، قاۋىپ-قاتەرگە تولى كەزەڭى دەپ ءتۇسىنىپ، سەيسەنبىدە ساپارعا شىقپاۋعا تىرىسقانىمەن، ەشبىر ساندى جاماندامايدى. بىزدەر ءۇشىن اللاھ تاعالانىڭ بارلىق كۇنى ءساتتى. تەك، نيەتىڭ وڭ، ءىسىڭ ادال بولسىن. ونىڭ ءبىر سىرى: كەزىندە يمپەراتور ناپولەون، مۇناي الپاۋىتى پول گەتتي، اقش پرەزيدەنتتەرى گەربەرت گۋۆەر مەن فرانكلين دەلانو رۋزۆەلت 13 سانىن قاتەرلى ساناسا، ديانا حانشايىم مىنگەن اۆتوكولىك ءپاريجدىڭ جەر استى جولىنداعى ون ءۇشىنشى باعانعا بارىپ سوقتىعىسقان. 13 سانىن قاتەرلى كورگەندىكتەن، اعىلشىن تەڭىزشىلەرى ءالى كۇنگە دەيىن ايدىڭ ون ءۇشىنشى جۇلدىزىندا كەمەگە مىنبەيدى، امەريكاندىق كەيبىر اۆياكومپانيالار مۇنداي كۇنى ءوز كەستەلەرىنەن ۇشۋدى الىپ تاستاعان. ءتىپتى، «وكسفورد يۋنيۆەرسيتي پرەسس» شىعارعان انىقتامالىقتا 13 كۇنى جۇمىستان ارتىنا قاراماي كەتۋدى، ۇيىقتار الدىندا ايناعا قاراماۋدى، قانداي جاعدايدا دا «شوشقا» دەپ ايتپاۋدى ۇسىنادى. ال، ەندى ەۋروپالىقتاردىڭ تۇسىنىگىنشە ايدىڭ 13ء-ى جۇماعا سايكەس كەلسە، ول كۇن «قارا جۇما» دەپ سانالادى. جالپى، «قارا جۇما» ون ءبىر جىلدا ءبىر-اق رەت قايتالاناتىن كورىنەدى.
امەريكاندىقتاردىڭ ەسەپتەۋىنشە، «قارا جۇما» ەلگە 750 ميلليون دوللار شىعىن اكەلەدى ەكەن. سوندا 13 سانى ءساتسىز، قاتەرلى بولعانى ما؟ بىزدىڭشە، بۇل نانىم-سەنىم قازاقتار ءۇشىن ەمەس. ويتكەنى، قازاقتا العاشقى مۇشەل – 13 جاستا، سول سەبەپتى حالقىمىز: «ون ۇشتە وتاۋ يەسى»، - دەپ ۇلىن ارداق تۇتادى.

 

2 تاراۋ. نۋمەرولوگيانىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى

2.1 نۋمەرولوگيا عىلىمىنىڭ دامۋى

«عىلىمنىڭ بىلايعى كوپشىلىككە بەيمالىم سالالارى از ەمەس. سولاردىڭ ءبىرى رەتىندە نۋمەرولوگيا عىلىمىن ايتۋعا بولادى»

نۋمەرولوگياعا ەرتە زاماندا پيفوگورشىلار وتە كۇشتى قىزىعۋشىلىقتار تانىتقان. ءبىراق قازىرگى كەزدە نۋمەرولوگيانى ماتەماتيكالىق ءبىلىم بەرەتىن عىلىم سالاسى دەپ ەسەپتەمەيدى. دەگەنمەن دە بىزدەر ماتەماتيكا عىلىمىنىڭ ەرتە كەزدەرى تاريحي باستاۋلارىنىڭ ءبىرى رەتىندە زەرتتەۋ نىساناسىنا الۋدى باستى ماقسات ەتىپ وتىرمىز.

نۋمەرولوگيا – قازىرگى تاڭدا اسىرەسە، استرولوگيامەن بايلانىستى. نۋمەرولوگيانى ءتانىپ-بىلۋدىڭ ءبىر جاعىنان پسيحولوگتار ءۇشىن دە قاجەتتىلىگى بار. ويتكەنى، ادامنىڭ تۋعان جىلى مەن ايىنا قاراپ، ادام تاعدىرىنا قاتىستى بەلگىلى ءبىر جورامالدار جاساۋعا بولادى. نۋمەرولوگيا ارقىلى ادامنىڭ تابيعي دارىندىلىقتى، تالانتتىلىقتى ادام بالاسىنىڭ مىنەزىنىڭ كۇشتى جانە ءالسىز جاقتارىن بىلە وتىرىپ، تاربيە پروسەسىندە دۇرىس شەشىم قابىلداۋعا بولادى.

ادام-بالاسى دۇنيەنىڭ قىر-سىرىن ەندى تۇسىنۋگە ۇمتىلعان ۋاقىتتا ءار سيفرمەن، سانمەن بايلانىستى ءتۇرلى ماگيالىق قۇبىلىستار جاتىر دەپ ءتۇسىندى. وسىنداي كەزەڭدە نەگىزىن ەجەلگى گرەك عالىمى، ويشىل، ماتەماتيك پيفاگور قالاعان «نۋمەرولوگيا» عىلىمى دۇنيەگە كەلدى. پيفاگور زامانىنان جاي سيفرلاردىڭ وزدەرىنە ءتان بەلگىلەرى جانە ەرەكشەلىكتەرى بار دەپ ەسەپتەلدى.

جۇڭگو عالىمدارى نۋمەرولوگياداعى ءوز بولجامدارىن بىلاي دەيدى: 1 سانى – ار مەن ۇتىس، 2 – جەڭىلدىك، 3 – ءوسۋ، 4 – ءولىم، 5 – جوقتىق، 6 – بايلىق، 7 – بەلگىسىزدىك، 8 – وركەندەۋ، 9 – كوپ جاساۋ.

ماسەلەن ولار 28 - نومەرلى ۇيگە اقشا جەڭىل جولمەن كەلەدى دەسە، 58 وركەندەۋ- ءدىڭ، العا جىلجۋدىڭ جوقتىعىن بىلدىرەدى دەيدى. ولار 4 سانىنان ولەردەي قورقادى ەكەن، ءبىراق 48 - گە جۋىق دەگەن قۇرمەتتەرى ەرەكشە، شاماسى «ولەردەي اقشا» دەگەندى بىلدىرەتىندىكتەن بولار. ءتىپتى 2828 نومەرلى ءۇيدىڭ قۇنى قانشا شارىقتاپ تۇرسا دا ونى ساتىپ الۋشىلاردىڭ سانىندا شەك بولمايدى.

ەگەر ءسىزدىڭ ءۇيدىڭ نومەرى 2457 بولسا، وندا ءومىرىڭىز شات - شادىمان (2)، دەگەنمەن شەكتەلۋ دە بولا قويمايدى (4). وزگەرىس كوپ بولعانىمەن (5)، بىلىمدىلىگىڭىز، دانالىعىڭىز ءسىزدى بيىكتەتىپ تۇرادى (7).

ولار سانداردىڭ جوعارىداعى سيپاتتاماسىنا مىناداي انىقتامالار بەرەدى:

ءبىر – تاۋەلسىزدىك پەن جەتىستىك؛

ەكى – ادەپ، ديپلوماتيالىق جانە جەكە قارىم - قاتىناس؛

ءۇش – شىعارماشىلىق جەتىستىك، ءارى ءومىر قىزىعى؛

ءتورت – شەكتەلۋ، ءبىر ورىندا قالۋ؛

بەس – جولساپارلار، وزگەرىستەر، ارتۇرلىلىك؛

التى – قىزمەت، ءۇي، ءتۇرلى مىندەتتەر؛

جەتى – تالداۋ، رۋحاني ءومىر، ءبىلىمنىڭ ءوسۋى، دانالىق؛

سەگىز – اقشا مەن بيلىك؛

توعىز – ماحاببات، بەرىك بايلام.

قىرىق – باك، داۋلەت.

قازىرگى وركەنيەتتى ەلدەردىڭ حالىقتارى اراسىندا «13» سانىن ازىرەيىلدەي كورسەتەتىندەر ءالى دە بارشىلىق. ال، كوپتەگەن حالىقتار، اسىرەسە، مۇسىلمان ەلدەرىنىڭ حالىقتارى، سونىڭ ىشىندە قازاق حالقى «7» سانىن كيەلى دەپ تانىعان. اڭىز بويىنشا جەر-جاھاندا جەتى كۇن (بىرەۋلەر جەتى اي دەيدى) بويى توپان سۋ قاپتاعان. «جەتى جوق جەردە اللادا باۋىر جوق، اققۋدا ءسۇت جوق، جىلقىدا ءوت جوق»، «جەتى جوق جەردە ولشەم (ولشەۋىش) جوق»، - دەلىنگەن ناقىل سوزدە. جەتى سانىنىڭ كيەلىك ۇعىمىنان گورى ەموسيالىق ءمانى جوعارى.

الەمگە ايگىلى شىعىس جۇلدىزدارى-نىڭ اتاسى ءابۋ ناسىر مۇحاممەد دارحان بي ۇزلاق ات - تۇركي ال-حاكيم ءال-ماشۇر ءال-مۇعالليم ءساني ءال-فارابي (ءابۋ ءالي يبن سينا – اۆيسەنا) سوڭعى دەمى تاۋسىلىپ بارا جاتقاندا التى دارىدەن شيپا بولماعان سوڭ، «جەتىنشى ءدارىنى اكەل»، - دەپ كيەلى جەتىنشى دارىدەن ۇمىتتەنگەن ەكەن. سول سياقتى، بۇكىل باتىس پوەزياسىنىڭ اسپانىندا اي بولىپ تۋعان ي.گەتەنىڭ شىعىستىڭ جەتى جۇلدىزىنا قىزىعا قاراپ، ىنتاسىن قويۋى جايدان-جاي بولماس. ول: «تىڭدالماعان ءسوز جەتىم، قيۋسىز قالعان ءبوز جەتىم، يەسىز قالعان جەر جەتىم، باسشىسىز قالعان ەل جەتىم، اققۋ-قازسىز كول جەتىم، تۋعان جەرىنەن ايرىلعان ەر جەتىم». سونداي-اق، حالىق اراسىندا «جۇت - جەتى اعايىندى» دەيدى. ولار: قانتوگىس، سوعىس، ءورت، وبا كەسەل، ءزىلزالا (جەر سىلكىنىس)، قۇرعاقشىلىق، مال جۇتاپ اشارشىلىققا تاپ بولۋ. قازاق حالقىندا جەتىگە بايلانىستى اتاۋلار، ناقىل سوزدەر كوپ..تاۋكە حاننىڭ جەتى جارعىسى، سياقتى ەسەپسىز ءسوز تىزبەكتەرى تىلىمىزدە ءجيى كەزدەسەدى.

كيەلى ساندارعا حالىق 3،5،9،40 ساندارىن دا قوسادى. بالانى 40 كۇن تولعان سوڭ 40 قاسىق سۋمەن شومىلدىرىپ، قىرقىنان شىعارادى. قىزعا قىرىق ۇيدەن تىيىم، ەرتەدە قىز سۇيگەن جىگىتىنە ورامال شەتىنە 7، نەمەسە 9 ءتۇرلى نارسەنى ءتۇيىپ بەرۋ ادەتى، مارقۇم بولعانداردىڭ جەتىسىن، قىرقىن، جىلدىعىن بەرۋ.

ەرتەدەگى ۆاۆيلون مۇناراسى جەتى قابات بولىپ سالىنعان. وسىنداي مۇنارالار ريمدە جەتى توبەنىڭ بيىك شوقىسىنا ورنالاستىرىلعان. بۋددا ءدىن باسى جەتى ءتۇرلى جەمىس بەرەتىن اعاش كولەڭكەسىندە وتىرعان دەسەدى قىتاي-تيبەت اڭىزى. ەرتەدەگى گرەكتەر دە الەمنىڭ جەتى كەرەمەتى مەن جەتى دانىشپانىن ءسوز ەتكەن.

سونداي-اق، يسلام ءدىنىنىڭ ءبىرىنشى تالابى بويىنشا جاسى جەتىدەن اسقان مۇسىلماندار ءۇشىن بەس مارتە ناماز وقۋ پارىز. تۇرمىسقا شىعاتىن قازاق قىزدارىنىڭ ساۋكەلەسى جەتى نارسەدەن تۇرۋى شارت.

اقىرتاس جونىندەگى اڭىز بويىنشا، اسا زور دەنەلى دە كۇشتى قۇرىلىسشى كەتپەنىمەن جەتى جەرگە تاستاعان توپىراعىنان جەتى توبە پايدا بولعان. ال، «الپامىس باتىر» ەپوسىندا ءبايبورى مەن انالىق ءبىر بالا كوتەرۋ ءۇشىن دۇنيەنىڭ جارىمىن ارالاپ، جەتى اۋليەنىڭ زيراتتارىنا تۇنەپ ءجۇرىپ ارماندارىنا جەتكەن...

 

2.2 ءار ساندا ادام تاعدىرى

«سان تۋرالى ءىلىم» ءبىزدىڭ مىنەزىمىزدى، بولمىسىمىزدى، تابيعي ەرەكشەلىگىمىزدى، تاعى باسقا قاسيەتتەرىمىزدى قانداي پلانەتا بيلەپ، اسەر ەتىپ وتىرعانىنا تۇسىنىكتەمە جاسايدى. ماسەلەن بىلاي: ءسىز ءوز تاعدىرىڭىزدىڭ سانىن بىلگىڭىز كەلەدى دەيىك. ال سول ءار ساننىڭ (توعىزعا شەيىن، ارينە)، ارجاعىندا توعىز پلانەتا تۇرادى. مىسالى «27-شىلدە، 1962 جىلى» دەيىك. ولاي بولسا، وسى سانداردى بىر-بىرىنە قوسىڭىز. قوسىندىنى تاعى بىر-بىرىنە قوسىڭىز. شىققان جالعىز ءسان-سىزدىڭ تاعدىر سانىڭىز.

مىسالى: 2+7+0+7+1+9+6+2=34. 3+4=7. «7» - سول كىسىنىڭ تاعدىر سانى.

كەيدە قوسىندى ەكى ساننان تۇرادى. وندايدا ولاردى قاشان جالعىز تاڭبالى سان قالعانشا بىر-بىرىنە قوسۋ كەرەك،

ەگەر ءسىز «1» سانىنىڭ استىندا دۇنيەگە كەلسەڭىز- وندا ءسىزدى جەبەپ-جەلەيتىن پلانەتا -كۇن. ولاي بولسا، وسى ساننىڭ استىندا تۋعان كىسىنىڭ ءومىرى قيىنشىلىق پەن قايشىلىققا تولى. قول جەتكىزگەن اتاق-داڭق، تابىستار تەك تامشىلاتىپ توگىلگەن تەرمەن، تاباندىلىقپەن كەلگەن. ول ءۇشىن تالاي-تالاي نارسەلەردى قۇرباندىققا شالاسىز. تىم وزىمشىلدىك، بىربەتكەيلىك، مەنمەندىك ءسىزدى كوپ ورتادان شەتتەتەدى. شىن بەرىلگەن دوس ادامنىڭ ءوزىن تەك جەكە باستىڭ قامى ءۇشىن پايدالانىپ كەتەسىز. قانداي جاعدايدا دا جەڭىپ شىعۋعا، ۇستەم، وكتەم بولۋعا تىرىسۋ - «1» سانىنا ورايلاس تۋعانداردىڭ باستى قاسيەتى. ولاردىڭ ىلعي دا شوقتىعى بيىك تۇرادى. ەگەر ويلانعاندارى ىسكە اسپاي قالسا، «تاز اشۋىن تىرناپ الادى» دەگەندەي، توڭىرەگىندەگىلەردى جۇندەي تۇتەدى.

ەگەر «2» سانىنا ورايلاس تۋساڭىز...قورعايتىن نىسانىڭىز (پلانەتا) – اي. اي جارىعىنداي ءجۇزىڭىز نۇرلى، ءاردايىم كوڭىلدىسىز. تەك دوستىق شىرايمەن قارايسىز. ومىرشەڭدىك، قيىننىڭ ءوزىن قيىستىرىپ جىبەرەتىن ميزام شۋاقتاي مىنەزىڭىز اينالاڭىزدا كوپ ادامدى جينايدى. ءبارى سىزگە ۇمتىلادى. سوعان وراي ىلعي دا جولى بولعىش، ەشتەڭكەنى كۇشپەن، زورلىقپەن الۋعا، بەلدەن باسۋعا تىرىسپايدى. وزىنەن-وزى-اق كەلەدى.

ەگەر «3» سانىنا ورايلاس دۇنيەگە كەلسەڭىز، وندا - پلانەتاڭىز يۋپيتەر. باستى قاسيەتى - كىسىگە ۇيىرسەكتىك. ەشكىمگە زالالى جوق. جاماندىق تىلەمەيدى. قايتا وزىمدە ەمەس، وزگەدە بولسا ەكەن دەيتىن. شەتتەرىنەن شەشەن، سوزگە اعىپ تۇرادى، زەردەلى ءارى ساقتار. اياعى تايىپ كەتكەن جاعدايدا، قايتادان قاز تۇرا قويعىش، ءجۇنى جىعىلىپ، بازبىرەۋلەرشە ەڭسەسى ەزىلىپ كەتپەيدى. ءون بويى جەلى وڭىنان سوعادى، قيىن پروبلەمالاردى شەشەمىن دەپ باس قاتىرىپ جاتپايدى، ال جۇمىس ىستەسە، ىنتا-شىنتاسىمەن بەرىلىپ ىستەيدى. ماحاببات - ول ءۇشىن اۋاداي قاجەت. كوپتەگەن بەلگىلى ارتىستەر وسى «3» سانىنىڭ استىندا تۋعان.

ەگەر ءسىز «4» سانىنا ورايلاس تۋساڭىز، ماسەلەنكي، اتاقتى كينواكتريسا بريجيت باردو سياقتى. ول 28.04. 1934 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. ءسىزدى جەلەپ-جەبەپ قولدايتىن پلانەتا - ساتۋرن. ەگەر «4» تەز بايلىققا يە بولسا، قولداۋشىسى ونى قاشاندا قۋاتتاعانى. ەڭبەكتە جەتىستىككە جەتسە، ءوز ماڭداي تەرى، تابان اقىسى. جۇرت قاشاندا وعان سەنىم ارتادى، ءبىراق دوستارىنىڭ كوبى - ءباتۋاسىز. «تورتتىكتەر» - ىرىمشىل جاندار، وتباسىندا ءمايىن دە جۇمساق. ويتكەنى، وزدەرىن ەڭ جاقىن ادامدارىنسىز بەيشارا سەزىنەدى. ومىرگە رەاليستىك كوزقاراسپەن قارايدى.

«5» سانىنا ورايلاس تۋعان بولساڭىز... وندا ءسىزدى جەلەپ-جەبەيتىن پلانەتا - مەركۋريي. ول پلانەتا استىندا تۋعان ادامداردىڭ ايىرىقشا مىنەزى - تاس بۇلاقتاي شامىرقانعان، كۇش-قاجىرى بويىندا بۋىرقانعان بولىپ كەلۋى مۇمكىن. ءومىر دەگەن ولار ءۇشىن - كىتاپتاعىداي قىم-قۋات وقيعا. بىركەلكى قالىپتى ومىرگە، ميداي تىرلىككە ءتوزىمسىز. سەزىمتال، ينتەلەكتىسى باي، ءبىر قيىن ماسەلە شەشۋ كەرەك بولسا، قۇلشىنا كىرىسەدى. ءبىراق موينىنا كوپ جاۋاپكەرشىلىكتى الا بەرمەيدى. جەكە ءوز باسى جاۋاپ بەرەتىن شارۋا بولسا، جالتارىپ كەتۋگە ءازىر. ءومىرى تەك قانا قوزعالىستان، العا جىلجۋدان تۇراتىن سەكىلدى. قىزمەتتە مەنمەنسىپ، شىرەنە بەرگەندى ونشا قالامايدى.

ەگەر ءسىزدىڭ تاعدىر سانىڭىز - «6» دەگەن سان بولىپ كەلسە... وندا ۆەنەرا پلانەتاسىنىڭ استىندا تۋعانسىز. ءسىزدىڭ جەبەۋشىڭىز مىقتى، ماقساتتى ىسكە ونە بويى جەتەلەيدى. ارمان-اڭسار، بيىك مۇراتتارعا جەتكىزبەي قويمايدى. ومىرلىك ءمان - سۇلۋلىق، گارمونيا - ۇيلەسىمدىلىك. وسىدان ونەرگە، مۋزىكاعا، جالپى ادەمىلىككە ۇمتىلىس. ءسۇيسىنۋ، اۋەستەنۋ. سويتە تۇرا، ءوزىن سىناعاندى ۇناتپايدى، الدا-جالدا بىرەۋگە ءمىن تاققىسى كەلسە، ونىڭ ءوزىنىڭ تىگىسىن جاتقىزىپ، «تىستەرىن سىندىرىپ» بارىپ جەتكىزەدى. «6»-نىڭ استىندا تۋعاندار - ءاسىلى كونسۋلتانتتار، ءوز جەكە ومىرىنە ءۇستىرت قارايتىندار. ءبىراق اينالاسىنا ۇلكەن سەنىم ارتادى.

ەگەر ءسىز «7» سانىنا ورايلاس تۋساڭىز، ءسىزدى قولداۋشى پلانەتا - ۋران. كوبىنە-كوپ ءسىزدى ويلانۋعا، فيلوسوفيالىق، تولعانىستارعا باستايدى. ويشىلىقتا جاقسى، ءبىراق ءوز وزىڭمەن بولىپ، وڭاشالانىپ قالاتىن دا مەزەتتەر از ەمەس. جالعىزدىققا دا بەيىم تۇراسىز. تەحنيكا، عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىندا زور تابىستارعا جەتۋىڭىز. «7» سانىنىڭ استىندا تۋعانداردان تاۋداعى ۇلارداي، تەك جالعىز-دارا تۇلعالار، ۇلى فيلوسوفتار، ونەر مەن ساحنا شەبەرلەرى، بەلگىلى قايراتكەرلەر شىعادى.

«8» سانىنىڭ استىندا جارىق دۇنيەگە كەلسەڭىز. قولداۋشىڭىز مەركۋريي پلانەتاسى. وسى جەبەۋشىلەرىڭىزدىڭ ارقاسىندا قالتاڭىز تولى اقشا، ومىردە جولىڭىز بولىپ، ۇلكەن تابىستارعا قول جەتكىزەسىز. باي بولا تۇرا دۇنيەقوڭىز، اقشانىڭ ق ۇلى بولمايسىز. ەگەر جاقىن ادامدارىڭىزدىڭ باسىنا كۇن تۋسا، الدىمەن قول سوزاتىن ءوزىڭىز...

«9» سانىنىڭ استىندا تۋساڭىز ەگەر... جەلەپ-جەبەۋشىڭىز - نەپتۋن. مىنەزىڭىز، وسى ايبىندى سۋ قۇدايىنداي سان-قۇبىلادى، اۋمالى-توكپەلى. جەكە باسىنىڭ جاعدايىنا ونشا-مۇنشا ءمان بەرمەيتىندەرى دە بار. كوشكەن قاڭباقتاي، ءومىر تولقىنىندا دومالاي بەرەدى. كەيدە اسپانداعى ايعا شاۋىپ الەك. ونىسىنان تۇك شىقپايدى، ءوز ورتاسىنان ءبولىنىپ، سوپايىپ جالعىز قالادى. راس، دوستارىنىڭ ءالسىز جاقتارىن وي تارازىسىنا سالىپ، دۇرىس قورىتىندى تۇيە بىلەدى. اسەرشىلدىك، سەزىمتالدىق-ونىڭ باستى قاسيەتى. ۇلبىرەگەن گۇل، شابىتتى سالىنعان سۋرەت كورسە، قىزىعىپ قاراپ قالاتىن اسەمپازدىعى دا جوق ەمەس. قىسقاسى، ءبىر جۇمباق، تابيعاتى الابوتەن ەرەكشە

 

قورىتىندى

اڭىزعا قاراعاندا، پيفوگور زامانىندا جاسالعان تاعدىرناما كەستەسىن - سول زامانىنداعى تاڭداۋلى از عانا ادامدارعا بەلگىلى ءىلىمنىڭ وسى كەزگە بىزگە جەتكىزۋى قايران قالدىرادى. پيفوگوردىڭ كەستەسىندە ءبىزدىڭ ءارقايسىمىزدىڭ قانداي ادام ەكەنىمىزدى، تايعا تاڭبا باسقانداي ايقىن كورىنەدى. ءبىزدىڭ ءاربىرىمىزدىڭ قاسيەت-دارىنىمىز سول تۋعان كۇنىمىز بەن جىلىمىزدا جاتىر. ءبىراق تۋعاننان بىزگە تابيعات سىيلاعان قاسيەتتى قالاي جۇزەگە اسىرۋىمىزعا، ادامنىڭ قانداي ورتاعا، قانداي جاعدايعا تاپ بولۋىنا بايلانىستى بولادى. ەگەر اتا-انامىزدىڭ قولىندا وسى كەستە بولعان بولسا، وندا ولار ءوز بالالارىن تابيعي جاراتىلىسىنا لايىق تاربيەلەپ، دۇنيەدە بىركەلكى بولىپ، تالانتسىز ادامدار از بولعان بولار ەدى. بارلىق ادامدار تۋعاننان ءوز نومەرىن الىپ تۋىپ، بەلگىلى ءبىر مىنەز-قۇلىققا يە بولادى. ءوز ساندارىڭىزدى ەسەپتەپ، كەستەنى پايدالانا وتىرىپ، ءسىز وزىڭىزگە تابيعاتتىڭ قانداي قاسيەت سىيلاعانىن بىلە الاسىز.

قازاق حالقى نۋمەرولوگيا عىلىمىنا بەي-جاي قارامايدى. كەرىسىنشە نۋمەرولوگيا عىلىمىنا قىزىعا كارايدى. نۋمەرولوگيا ماتەماتيكا سالاسىنىڭ ءبىر تارماعى بولىپ تابىلادى. نۋمەرولوگيانىڭ-ادام ومىرىندەگى ماڭىزى زور. تۇسىنىكتى تىلمەن ايتساق ادام ومىرىندە زور رول اتقارادى.

مەن، نۋمەرولوگيا عىلىمى تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ كەتتىم. وسى عىلىمي-جوبانىنىڭ ارقاسىندا ءوزىم دە نۋمەرولوگيا عىلىمى تۋرالى اقپاراتتار جيناپ،ءتۇسىندىم. الداعى ۋاقىتتا نۋمەرولوگيا عىلىمى دامىپ، ودان ءارى كوركەيە بەرەدى دەپ سەنەمىن!

ۇسىنىستار:

1. ساندار جايلى كيەلى ۇعىم بار ەكەنى بارشاعا ايان، ولاي بولسا ولار جايلى جورامال جاساۋ قولعا الىنسا؛

2. ۇلتتىق ەرەكشەلىگىمىزگە بايلانىستى قولدانىلاتىن ساندىق ۇعىمدار قۇياسى مەكتەپتىڭ تاربيە سالاسىنا ارنايى ەنگىزىلسە.

3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا «نۋمەرولوگيا» عىلىمى دامىماعان، وسى عىلىمدى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە دامىتۋدى قولعا السا.

قولدانىلعان ادەبيەتتەر

1.​ ايۋباي قۇرال ۇلى. ۇلتتىق دۇنيەتانىم. الماتى، 2002 78ب

2.​ س.ەلبايەۆ، ن.شاكۋوۆ. ماتەماتيكالىق كەش. الماتى، 2001

3.​ ۆ.سەرپينسكيي. جاي ساندار تۋرالى بىلەتىندەرىمىز بەن بىلمەيتىندەرىمىز. الماتى، 2007

4.​ ۋالييەۆ ن. جۇمباق ساندار/جالىن.1988.108ب

5.​ كيەلى سان ەسىمدەر الەمى «شوقان تاعلىمى»-8.2003. 33ب

6.​ احمەتجانوۆا ف.ر.،دۇسىپبايەۆا ق.س. «قاسيەتتى ساندار قاتىسقان قازاق ەسكىلىكتەرى» 2001

7.​ قىرىق قازىنا. ءا.دوسپانبەتوۆ الماتى 1987

8.​ باقىتبەك م «جاس الاش» گازەتى الماتى 2001

9.​ ماتەماتيكادا جۇرگىزىلەتىن سىنىپتان تىس جۇمىستار. ابدۋللايەۆ ي.م.، كوكەنوۆا ج الماتى – 1974

10.​ قايدار ءا.ت. حالىق دانالىعى-الماتى- 2004،565ب

11.​ ا.ىسقاقوۆ. قازىرگى قازاق ءتىلى – الماتى 1958،340ب

12.​ دۇسىپبايەۆا ق.س قازاق ەسكىلىكتەرىنىڭ ساندار جۇيەسىندەگى تىلدىك كورىنىستەرى فيل.عىل.كاند.الۋ ءۇشىن دايىند.ديسس.اۆتورەفەراتى ا،2001

---