ءومىر
ولار اۋىلدىڭ جانىنداعى توبە باسىنا شىعىپ، ەنتىكتەرىن باسىپ ءسال تۇردى دا، قاراقشىداي قاقيىپ-قاقيىپ قالعاندارىن ىڭعايسىز كورگەندەي، سول تۇرعان جەرلەرىنە وتىرا كەتتى
قايناعان جاز ورتاسى ەدى.
جۇرت كۇنۇزاق تەرەزەلەرىن تۇمشالاپ تاستاپ، قاراكولەڭكە ۇيلەرىنەن تۇياق سەرىپپەيتىن دە، تەك وسىنداي كەرساۋمال قوڭىر لەپ ەسكەن كەشكىلىكتە عانا كۇيتىڭ-كۇيتىڭ تىرشىلىك قامىنا كىرىسەتىن. بۇگىن دە سول: قورا-جايلاردىڭ ماڭىنان، ءار جەر-ار جەردەن اعاراڭداعان ورامال-جاۋلىقتار كورىنە باستاپتى. جۇرت دەگەندە ازىن-اۋلاق كەمپىر-شال مەن بالالى ايەلدەر، سونسوڭ كەڭسەدە ەسەپقيساپپەن اينالىساتىندار بولماسا، اۋىلدا ادام قالماعان دا كەز ەدى. جۇمىسقا جارايتىنداردىڭ ءبارى ءشوپ شابۋعا كوشىپ كەتكەندى. سوندىقتان دا، توبە باسىنان قاراعاندا الاقان اياسىنداعىداي كورىنەتىن شاعىن اۋىلدا قىبىر از، بەيسەۋبەت ءجۇرىس جوق. بىربىرىنە تاقاۋ سالىنعان باكەنە توقال تامدار عانا كۇندىزگى ىستىقتان قالجىراعانداي يەك سۇيەسىپ، تامىزدىڭ مامىراجاي كەشىندە قوڭىر كولەڭكەگە كومىلىپ، جىم-جىرت جاتىر.
كۇن ۇياسىنا بايىدى. ءبىراق باتىس جاق الاۋلاي قىزارىپ، ءبىرازعا دەيىن تۇرىپ الدى. ءبىر شوكىم بۇلت جوق زەڭگىر اسپان دا مولدىرەي قاپتى. الدەقايدان ءۇزىلىپ-ۇزىلىپ قوڭىر لەپ ەستى. راقات. تاپ وسى كۇيىندە مىناۋ ەتەكتە جاتقان كەڭ القاپتا كۇنۇزاق مي قايناتار ىستىق بولدى دەگەنگە ادام سەنبەستەي.
توبە باسىنداعىلار اينالاعا زەر سالا، قۇمارتا قاراپ ەداۋىر وتىردى.
ولار ۇشەۋ ەدى. ورتادا — ۇستىنە تۇيە ءجۇن شەكپەنىن جەلبەگەي جامىلعان، كومىردەي قارا ساقالدى كىسى وتىر. قىزعىلت رەڭدى دوڭگەلەك جۇزىنە، ەتجەڭدى شاعىن دەنەسىن شيراق ۇستاپ، قومدانىپ وتىرىسىنا قاراعاندا الپىستى القىمداپ تاستاعان ادام دەپ ەلىباي كارتتى ەشكىم ويلاماس ەدى. قايتا وڭ جاعىندا ءبىر شىنتاقتاپ قيسايىپ جاتقان قۇرداسى تايكەن شالدى وعان قاراعاندا قايرالا-قايرالا جۇقارىپ قالعان قازان پىشاق دەرسىڭ. ۇرتى سۋالىپ، كىشكەنە شۇڭەت كوزىنىڭ جانارى سولعىن تارتقان. ولپى-سولپى كيىنىسى، وڭىندەگى شارشاۋ مەن قاجىعاندىق تابى — عۇمىر بويى شارۋا قۋىپ، مال باققان كىسىنىڭ پوشىمى ەكەنىن ايتپاي-اق ايگىلەپ تۇر. قاريانىڭ شوقشا ساقالىنا دا قىلاۋ جۇگىرىپ، مۇلدە سەلدىرەپ قاپتى. ءۇشىنشىسى — جاپ-جاس ستۋدەنت جىگىتتۇعىن. جازعى دەمالىسى قىزۋ ناۋقانعا تۇستاس كەلىپ، اۋىلدا قاتار-قۇربىسى قالماعان سوڭ، ءوزىن قايدا قويارعا جەر تاپپاي جۇرگەن-دى. ەندىگى ەرمەگى — وسى ەكى شال.
كۇندە ۇشەۋى توبە باسىنا شىعىپ، ءبىراۋىق تىنىستاپ قايتاتىن. مالدىڭ كەشكىلىك ورىستەن قۇلاعانىن، اقشام جامىراپ، كۇننىڭ قىزىلى سەمگەنىن تاماشالاۋشى ەدى. ونى-مۇنى ءسوز قىلاتىن. مۇندايدا، اسىرەسە، بۇرىنسوڭدى وتكەن ۋاقيعالاردان سۋىرتپاقتالاتىن ەلەكەڭنىڭ اڭگىمەلەرىن تىڭداۋ ءبىر عانيبەت-تى.
جاس جىگىت بۇگىن دە سونداي ءبىر ۇمىتپەن كەلىپ ەدى. اڭگىمە وتى قوزداماي، تۇتانا بەرىپ ءسونىپ قالىپ، ابدەن تاعاتىن تاۋىستى. اقىرى، ءباتۋالى بىردەڭە ەستۋدەن ءبىرجولا كۇدەر ۇزگەندەي، ەتەكتەگى اۋىلعا جايباراقات كوز سالىپ، جانتايا كەتكەن.
— ە-ە... — دەدى تايكەن شال كەنەت مۇڭدى ۇنمەن. — توپىراعىڭ تورقا بولعىر، مايلىباي دا جونەپ كەتتى، ءا... قاتاردىڭ ءوزى سيرەپ بارادى-اۋ، ەلەكە؟!
— ەرتەلى-كەشتى ءبارىمىز دە سول جەرگە بارمايمىز با... كىم قاشىپ قۇتىلعان ودان؟! تەك ابىرويمەن السا بولدى داعى، — دەپ ەلەكەڭ شيبارقىت شالبارىنىڭ قالتاسىنا قولىن جۇگىرتىپ، جارعاعىن الدى. اسىقپاي-ساسپاي، الاقانىنا ساپ، ءبىراز ۋاق باپپەن ۋقالاپ وتىردى دا، «ءيا-ا»... دەپ قويدى. ءجۇزى سەلت ەتكەن جوق.
جاس جىگىت مىنا قارتتىڭ ءالى قۋاتتى، دەنى ساپ-ساۋ بولا تۇرا، ءولىم تۋرالى وسىنشالىق سابىرمەن مويىنسۇنا سويلەگەنىنە سەنەرىن دە، سەنبەسىن دە بىلمەي اڭىرىپ قالدى. الدەبىر تۇسىنىكسىز وي ساناسىن شارپىپ ءوتتى. «اپىراۋ، نارت قىزىل ءجۇزى اناۋ... قابا ساقالدا ءبىر تال قىلاۋ جوق. قالايشا... قالاي قورىقپاي ايتىپ وتىر؟! ءوزى وتكەن تۇندە عانا مايلىباي مارقۇمنىڭ ءمايىتىن كۇزەتىسىپ، كۇندىز قويىسىپ قايتتى ەمەس پە؟! اقىلعا سىيمايتىن نارسە ەكەن»...
«ءولىم تۋرالى ءسوز بولىپ وتىر ەكەن-اۋ» دەگەن قارتتا وي جوق سەكىلدى. ءالى تەپ-تەگىس تىستەرىنىڭ اراسىنان شىرت تۇكىرىپ قويىپ:
— ءيا-ا... ابىرويمەن السا بولدى داعى، — دەدى تاعى دا ءسوزىن ساباقتاپ. تۇرىنە قاراعاندا اجال ءقازىر كەلسە دە قىڭباستاي نىق. ءار ءسوزىن باپپەن، سىلاپ-سيپاي سويلەدى.
—...ەسەنتەمىر بوكەن بي سىرىم باتىرعا باتا بەرگەنىندە: ... «جاسىڭ الپىستان اسپاسىن»، — دەگەن ەكەن. قول قۋسىرىپ، قۇرمەت كورسەتكەن باتىر سوندا: «ۋا، بي اعا، باسقاڭا راقمەت! ال ەندى ءيتتىڭ ق ۇلى يتاقاي ءسۇرىپ جاتقان عۇمىردىڭ تاعى ءبىر ون جىلىن قيماعانىڭ قالاي؟» — دەپ رەنجىپتى. سوندا بوكەن بي: «ە، شىراعىم-اي، الپىستان اسقانسىن اۋىزىڭنان دۋا كەتەدى، قاتىن-بالاڭا ءقادىرىڭ بولمايدى، قاتارىڭ سيرەپ، باس سۇعار جەر تاپپاسسىڭ. ونان ارعىسىن ايتىپ نەعىلايىن. قۇداي بەرىپ جاتسا، قالعان جاستى مەن سەنەن اياپ وتىر دەيمىسىڭ»، — دەپ ايتىپتى. سول ايتقان سەكىلدى اسارىن اساپ، جاسارىن جاساعان سوڭ، كىسى ءوزىنىڭ قۋاتى باردا، كەيىنگى بالالارعا كوزتۇرتكى بولماي، تەزىرەك اتتانعانى دا ءجون-اۋ دەپ ويلايمىن كەيدە...
قارت تاعى دا ءبىر شىرت تۇكىرىپ، دوڭگەلەك بوركىن الشايتا كيدى دە، ويىن ساباقتادى.
...كەشەگى كەتكەن مايلىباي مارقۇم سياقتى، ۇزاق، سارىلىپ جاتقانداردى دا كوردىك قوي تالاي. وندايدا بالا مەن كەلىن قۇدايىنا قاراعان جاندار بولسا جاقسى. ال، بولماسا شە؟! «اش بالا توق بالامەن وينامايدى» دەمەكشى، جانى اۋىرماعان كىسى ناۋقاستىڭ جايىن تۇسىنە مە... ونىڭ ۇستىنە سىرقات ادامنىڭ كىنامشىل، كىرجيگىش كەلەتىن ادەتى بولادى. ۋا، ساۋ كىسى ونىڭدى ءبىر كوتەرەر، ەكى كوتەرەر. قانشا كوتەرگەنمەن، ناشارلاماساڭ، ساۋالىپ كەلە جاتقان سەن تاعى جوق. قايتا، بەينەتىڭ كوبەيە تۇسەدى. سوسىن-اق مازاسىز ناۋقاسقا قاباق شىتۋ، كىرجيۋ باستالماي ما؟! ونىڭ ار جاعىندا ايتپاسا دا «ولەر بولسا، تەزىرەك ولسە ەكەننەن» باسقا نە قالادى.
قارت ەرنىنەن ناسىبايىن ءتۇسىرىپ، ۇستىنە ءبىر شوكىم توپىراق تاستادى دا، سول كۇيى ويلانىپ وتىرىپ قالدى.
ءبىرازدان سوڭ:
— باياعى بي اتامدى بىلەتىن شىعارسىڭ؟ — دەدى تايكەنگە مويىن بۇرىپ.
— بيماعامبەت زەرگەردى ايتامىسىڭ؟!
— ىھە...
— ە، بيەكەڭدى بىلمەي قۇداي ۇرىپ پا؟
— سو كىسى... مارقۇم ناعاشى اتامدى ايتام-اۋ، توقساننىڭ ۇستىنە شىعىپ دۇنيە سالدى. باياعى الاساپىران جىلداردا ءۇستىرت اسىپ، قوجەلىگە قۇلاعانبىز. سو كەزدىڭ وزىندە سەكسەننەن اسقان ەدى-اۋ... وندا بارعان سوڭ دا ءبىراز ءومىر ءسۇردى عوي.
— وي، جارىقتىق-وي! ءبىراز جاساعان ەكەن-اۋ. مەن سوڭعى كورگەنىمدە... — تايكەن شال سوڭعى كورگەندەگىسىن ەسىنە تۇسىرگىسى كەلگەندەي ءبىراز كىدىرىپ، ءبىراق ەشتەڭە تابا الماي: — ۇمىتپاسام، ساقالى كۇرەكتەي، كەۋدەسى اياققاپتاي ءنان قارا شال ەدى عوي، — دەدى.
— ءيا... نەسىن ايتاسىڭ... سۇيەكتى كىسى ەدى عوي!
— بىلەم، بىلەم... ءيا، ايتا بەر!
— سول ءجۇز جاساعان بي اتامداردىڭ دا ءومىرىن كوردىك قوي دەيمىن-اۋ!
— ءيا-ا...
...ناعاشىم بايعۇس سو جاقتا اقىرى الجىپ ءولدى. و كەزدە مىنالارداي (ەلەكەڭ يەگىمەن جاس جىگىتتى نۇسقاپ قويدى) قىلشىلداعان جىگىت شاعىمىز عوي، ءبىز دە قارتايامىز-اۋ دەگەن ويدا بار ما... «كۇلسەڭ كارىگە كۇل» دەپ، بىردەڭە ايتسا، قايتا مازاق قىلۋشى ەدىك مارقۇمدى.
ودان بەرى نە زامان... وسى كۇنى ويلاپ وتىرسام، سونىمىزدىڭ ءبارى ابەستىك ەكەن داعى... — ەلەكەڭ ەكى قولىن تىزەسىنە تىرەپ، تىكتەلىڭكىرەپ الدى دا، داۋسىن كوتەرە ءتۇسىپ، اڭگىمەسىن جالعاستىردى.
...ۋا، كەي-كەيدە ەسىمە تۇسەدى-اۋ! مارقۇم جازدىگۇندەرى ەسىكتىڭ الدىنا كيىز توسەتىپ، اق كويلەك، اق دامبالمەن قىزدىرىنىپ وتىرۋشى ەدى. كەلدى-كەتتى ەشكىمگە مويىن بۇرمايتىن. الدەبىر ويىنىڭ ۇشىعىنا جەتە الماعانداي، وز-وزىنەن كۇبىرلەپ، ارا-تۇرا بىرەۋلەردى اينالىپ-تولعانىپ، بىرەۋلەرگە ۇرىسقانداي كۇڭكىلدەپ شالا بۇلىنەتىنى بار-دى. سونىسىنا قاراپ جۇرت «الجىدى» دەگەنمەن، كىسىمەن اڭگىمەلەسكەندە ويى انىق، ءسوزى تۇزىك-تى. وتىرىك ايتىپ كۇپىرشىلىك قىپ قايتەيىن، و كەزدە «الجىدى» دەپ ويلاعانداردىڭ ءبىرى ءوزىم ەدىم. وعان سەبەپ الگىندەي مىنەزى ءبىر بولسا، كەيبىر كىسى كۇلەرلىك سوزدەرى تاعى ۇستەمە بولدى.
...ايتپاقشى، قوجەلىگە بارعان سوڭ، ناعاشىمنىڭ ەكى بالاسى باس-باسىنا ءۇي ساتىپ الىپ، وتىرىپ قالدى دا، ءبىز ءبىراز ۋاق قارا ۇيمەن كوشىپ جۇرگەنبىز. مال باققان قازاق وتىرىقشىلىققا بىردەن كوندىگە قويعان با؟! سوندايدا اندا-ساندا كەلىپ تۇرام عوي باياعى. العاشقى كەزدە سول قۋاتتىلىعى، سو قايراتى — جاقسى-اق ەدى؛ ءاي، كوپ ۇزامادى-اۋ، الدەنەگە بۋىندارى تىم تەز بوساپ، شوگىپ قالدى. بۇرىنعىداي زەرگەرلىك كاسىپپەن اينالىسۋدى دا قويىپ، كەۋدە تولتىرا كۇرسىنۋى، ىڭقىل-سىڭقىلى جيىلەدى.
مىنە، ءبىز دە الپىستان استىق، وسى كۇنى ويلايمىن-اۋ... ءجۇز جاساعان كارى ەمەندى تۇپ-تامىرىمەن قوپارىپ الىپ، باسقا جەرگە وتىرعىزعانمەن، ماۋەلەر مە؟! باۋىر باسقان توپىراق، تىرتىنەكتەپ تىرلىك ءنارىن تارتقان ولكەگە تەڭەسەر نە بار ءدۇنيادا... بايعۇس ناعاشىما سول جەتپەدى-اۋ دەيمىن.
...ءبىردى ايتىپ، بىرگە كەتتىم بە؟ كىسى ۇلكەيە باستاعاسىن ويعا ءۇيىر كەلەتىن ادەتى ەندى. ءيا-ا... ەكى بالاسى ەكى ءۇي ساتىپ الىپ وتىرىپ قالدى. قارتتاردىڭ كەنجە بالاسىنىڭ قولىندا قالاتىنى — قاشاننان قازاقتىڭ ءراسىمى. سول جونمەن ناعاشىم دا، كەمپىرى وسى جاقتا دۇنيە سالدى عوي، ونى ءوزىڭ بىلەسىڭ، كىشى ۇلىنىڭ كولىندا بولدى.
الگىندە ايتتىم عوي، و جاققا بارعاسىن ىڭقىل-سىڭقىلى كوبەيىپ، بۇرىنعى زەرگەرلىك كاسىبىن دە قويدى دەپ. شال زەرگەرلىكتى تاستاعاسىن ودان تۇسەر پايدا دا توقتالماي ما؟! سوسىن-اق زيبا دەيتىن كىشى كەلىنى شايپاۋلاۋ نەمە ەدى، ارادا ەكى-ۇش جىل وتپەي جاتىپ جۇلىنىپ شىعا كەلدى. بالاسى جىلاسا دا، بايىمەن ۇرىسسا دا، بار بالەنى بايعۇس شالدىڭ باسىنا ۇيىپ-توكسىن! سول ءۇيدىڭ توبەسىنە تونگەن قىرسىقتىڭ بۇلتى — توقساننان اسىپ تەڭسەلىپ وتىرعان شالدان كەلىپ جاتقان سەكىلدى.
...ءوزى دە قاۋساپ، قاي كۇنى قاي جاعىنان سوققان جەل قۇلاتىپ كەتەرىن بىلمەي، قالت-قۇلت ازەر تۇرعان قاراشا ءۇيدىڭ ىرگەسىن قاسكوي بىرەۋ كەپ شايقاسا قايتەر ەدى؟! ۋا، سول سىقىلدى تورىنەن كورى جۋىق قالعان بەيباقتىڭ ميىن شاعىپ، كۇن سايىن قاجاي بەرگەن سوڭ، نە وڭسىن! كىم كورىنگەننىڭ بوساعاسىنا تەلمىرىپ، جالتاق بوپ قالعان جەتىم بالاداي حالگە ءتۇستى. سودان دا بولار، شىنىندا كەي-كەيدە كىسى كۇلەرلىكتەي بالانىڭ ءسوزىن ايتاتىن.
وندايدا:
— انە! بۇل شال الجىعان دەسەم، نانبايدى مىناۋ، — دەپ بايىنا ءتىسىن قايراپ، زيبا شىعا كەلەر ەدى.
«كىسى قارتايعاندا قايتادان بالا بولادى» دەپتى عوي بۇرىنعىلار. سول راس تا شىعار. ونداي اڭگىمەلەرى كوپ ەدى، ءقايسىبىرىن ايتايىن...
ءبىر كۇنى ناعاشىلارىما كەلسەم، ۇيلەرىندە بي اتامنان باسقا جان جوق ەكەن. كادىمگىدەي:
— ءا، جيەنبىسىڭ؟! كەل، كەل! — دەپ قاۋقالاقتاپ قالدى. «داۋسىڭنان تانىدىم، اينا-ا-لايىن»، — دەپ قويادى. وزىنشە ءىشتارتقانى دا... كەلىن-بالاسىنىڭ كوزىنشە ويتپەيتىن.
— بۇل ءۇيدىڭ ادامدارى قايدا كەتكەن، اتا؟ — دەمەيمىن بە... «اتا» دەگەن ءسوزىم كوڭىلىن شايقاپ كەتكەن بولۋ كەرەك، بايعۇس شال:
— مەنى تاستاپ-پ... كەتىپ قالدى عوي ءبارى دە... — دەپ كەنەت كەمسەڭدەپ قويا بەرگەنى. — دا-دالاعا شىقپا دەپ كەتتى! — دەيدى تاعى تۇتىعىپ.
— بي اتا، قويشى! قويىڭىزشى! — دەپ جاتىپ كەپ جالىنايىن. اياپ كەتتىم سورلىنى.
...جاڭا ءوزىڭ ايتىپ وتىرسىڭ عوي، «كۇرەكتەي ساقالى بار ەدى» دەپ. بالاراق كەزىمىزدە ءوزىمىز دە تالاي الدىنا وتىرىپ، ءار تالى تىكەندەي، قاپ-قاتتى قابا ساقالىن قىزىقتاپ، قىشىرلاتىپ ۇستاپ تا كورگەنبىز. ساقال شىركىن دە قارتايا ما دەيىم: ابدەن كۋارىپ، ساقارعا سالعانداي جەپ-جەڭىل بوپ قالىپتى. ءجۇزى بوزارىپ، سۋلى كوزدەرى نۇرسىز، جانسىز تۇمانىتىپ تۇر. ءومىر بويى ىسمەرلىكپەن اينالىسقاندىقتان، بۋىن-بۋىنى شور بوپ قالعان ساۋساقتارى الدىندا، تىزەسىنىڭ ۇستىندە كيمىلسىز جاتىر. وي، اللا-اي، سويلەپ تۇرعان قىزىل ءتىل بولماسا، الدىڭدا وتىرعان ارۋاقتىڭ ەلەسى دەرلىك.
قازاقتا «قۇدايدان ءۇمىتىڭ بار ما؟» دەگەن ءسوز بار عوي. كىم سول قۇدايدى كوردى دەيسىڭ، اركىمنىڭ قۇدايى — ءوز يمانى، ۇياتى داعى. ۇياتسىز — يمانسىز. ودان نە كۇتۋگە بولادى؟! انە، كىشى كەلىنى سونداي ادام بولىپ، اقىرى، سىيعىزبادى. ۇلكەن بالاسى قولىنا الىپ ەدى، ول ۇيدەگى كەلىنى دە:
— كەرەك ۋاقىتىندا وزدەرى پايدالانىپ، ەندى كەرەكسىزىندە بىزگە تاستاپ... كوردىڭ بە؟! — دەپ قارا شاڭىراقتاعى اجىنىنا كەتكەن ءوش اقىسىن شالدان قايتارۋعا تىرىستى.
ايتىپ-ايتپاي نە كەرەك، مارقۇم ءسويتىپ يتشىلىكپەن ءجۇرىپ دۇنيە سالىپ ەدى.
— الدا، پاقىر-اي! — مانادان ءۇنسىز تىڭداپ جاتقان تايكەن شال كۇرسىندى. — قور بولعان ەكەن داعى.
— ە-ە... وسىنىڭ ءبارى الگىندە سەنىڭ «قاتارىمىز سيرەپ بارادى» دەگەنىڭنەن شىعىپ وتىر-اۋ. اسىلى، ءوز رەتىمەن كەلگەن بۇيرىقتى نارسەگە وكپەلەۋگە بولمايدى عوي دەيمىن. شۇكىر، سوڭىمىزدا بىر-ەكىدەن تۇياق بار. سولاردىڭ ارتىندا سوقايتىپ قالدىرماي، الدارىندا-ا ابىرويمەن السا بولادى دا. قاناعات كەرەك، قاناعات!
ايتپەسە بۇ تىرلىكتە تويىم جوق. ءومىر شىركىن ءتاتتى عوي، تاكە!
اڭگىمەشى توقتادى.
جانىنداعى ەكەۋ دە تىم-تىرىس.
ءارقايسىسى ءوز ويىمەن ءوزى بولىپ، ماڭگىلىك شەشىمى تابىلماس ءومىر اتتى جۇمباقتىڭ تەرەڭىنە بويلاعانداي ءۇنسىز وتىر.
بۇ كەزدە قاس قارايىپ، كوز بايلانىپ قالعان ەدى. ءبىرازدان سوڭ:
— ءيا، اللا، ابىرويىڭدى بەرە گور! — دەپ، ورىندارىنان ۇيەلەپ بارىپ تۇرىپ كەتكەن ەكى شالدان كەيىن جاس جىگىت تە كوتەرىلىپ، ۇشەۋى ەتەكتەگى اۋىلعا قاراي اقىرىن قوزعالا بەردى...
You Might Also Like
-
سۇلەيمەن پايعامبار جانجانۋاردىڭ ءتىلىن بىلەتىن. سيىردىڭ موڭىرەگەنىنەن، ەسەكتىڭ اقىرعانىنان، قاراعانىنان نە ايتىپ تۇرعانىن ءبىلىپ قوياتىن.
-
تاۋەلسىزدىك بۇل-بۇرىڭعى اتام زاماننىڭ اڭساعان جەڭىسى. قانى تامعان قارا جەرىن، كەسىرلەردەن ساقتاپ قالۋعا تىرىسقان باتىرلارىمىزدىڭ، ەرەن ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا ءبىز وسىنداي "تاۋەلسىزدىك"دەگەن ق...
