- 02 جەل. 2020 00:00
- 448
ونەگەگە تولى ءومىر
ۇلى وتان سوعىسى جانە ەڭبەك ارداگەرى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەر، ق ر ۇعا قۇرمەتتى اكادەميگى ۋاحيت حامزا ۇلى شالەكەنوۆ 96 جاسىندا ومىردەن ءوتتى.
1973 جىلدىڭ تامىز ايىندا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جاڭادان اشىلعان «ارحەولوگيا جانە ەتنوگرافيا» كافەدراسىنا پروفەسسور بولىپ كەلىپ، 1973-1986 جىلدارى كافەدرا مەڭگەرۋشىسى، تاريح فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى بولىپ جۇمىس ىستەگەن ۋاحيت حامزا ۇلى وسى قىزمەتتەردى اتقارۋدا ءوزىنىڭ ۇيىمداستىرۋشىلىق، ۇستازدىق جانە عىلىمي قابىلەتتىلىگىن ءىس جۇزىندە كورسەتتى. ارحەولوگيا جانە ەتنوگرافيا سالاسى بويىنشا ماماندار دايىنداۋ ماسەلەسىن جولگا قويىپ، كافەدرانىڭ وسىپ-وركەندەۋىنە زور ۇلەسىن قوستى. ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا جارتى عۇمىرىن وتكىزىپ، سول كەزەڭ ارالىعىندا تاريح عىلىمىنىڭ دامۋ جولىنا ءوزىنىڭ ۇلكەن ۇلەسىن قوسىپ كەتتى.
ۋنيۆەرسيتەتتە قىزمەت اتقارا باستاعان جىلدان باستاپ، ارحەولوگيا جانە ەتنوگرافيا كافەدراسىن ءبىلىمدى ءارى بىلىكتى ماماندارمەن تولىقتىرۋعا اسا ءمان بەردى. ەلىمىزدەگى اسا تانىمال عالىمداردى كافەدراعا ءدارىس وقۋعا شاقىرۋ ارقىلى بولاشاق مامانداردى دايارلاۋعا كوپ كوڭىل بولگەندىگىن كورە الامىز. سونىمەن بىرگە، فاكۋلتەتىمىزدە ءبىلىم العان جاس مامانداردى قابىلەتىنە قاراي جۇمىسقا الىپ قالۋ ءداستۇرىن قالىپتاستىردى. بۇل ءۇردىس بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ءوز جالعاسىن تاۋىپ كەلە جاتىر. قازىرگى كۇنى فاكۋلتەت وقىتۋشى-پروفەسسورلارىنىڭ كوپ بولىگى وسى فاكۋلتەتتە ءبىلىم العان دارىندى تۇلەكتەر.
ۋاحيت حامزا ۇلىنىڭ فاكۋلتەت دامۋىنا قوسقان تاعى ءبىر ۇلەسى رەتىندە فاكۋلتەت ستۋدەنتتەردى پراكتيكادان وتەتىن ارحەولوگيالىق بازانى قالىپتاستىرۋىن ايتۋعا بولادى. 1974 جىلعا دەيىن ستۋدەنتتەردىڭ ارحەولوگيالىق-ەتنوگرافيالىق پراكتيكاسى ءار اۋماقتا وتكىزىلىپ كەلسە، وسى ماسەلەنىڭ قولعا الىنۋىمەن جامبىل وبلىسى، شۋ اۋدانىندا ورنالاسقان اقتوبە ورتاعاسىرلىق قالاسىن ستۋدەنتتەر پراكتيكادان وتەتىن بازا رەتىندە بەكىتىلدى.
ۋ.ح. شالەكەنوۆتىڭ قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە عىلىممەن جانە پەداگوگيكالىق قىزمەتپەن اينالىسىپ، تۇرىك حالىقتارىنىڭ، سونداي-اق قازاق حالقىنىڭ تاريحى، ارحەولوگياسى مەن ەتنولوگياسى سالاسىندا جەمىستى ەڭبەك ەتتى. ورتاعاسىرلىق اقتوبە قالاسىن زەرتتەۋدىڭ نەگىزىندە «قۇم باسقان قالا» اتتى مونوگرافياسى جارىق كورگەن. جوعارى وقۋ ورىندارىنا ارنالعان «الەم حالىقتارىنىڭ ەتنوگرافياسى» اتتى وقۋلىعى بار. عالىمنىڭ 200-دەن استام عىلىمي پەداگوگيكالىق ەڭبەگى بار، ونىڭ 20-دان استامى جەكە كىتاپ بولىپ شىققان.
كورنەكتى عالىم، ءقادىرلى ۇستازدىڭ ءبىلىم سالاسىنا، سونىڭ ىشىندە تاريح عىلىمىنا قوسقان ۇلەسى وراسان زور. ءبىز سەكىلدى جاس مامانداردىڭ بولاشاق باعدارىن ايقىنداۋدا ۋاحيت حامزا ۇلىنىڭ ءومىر جولى ۇلگى بولارى انىق.
كوشەربايەۆا ج.ب.
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى
تاريح، ارحەولوگيا جانە ەتنولوگيا فاكۋلتەتى
«7م01601 – تاريح» ماماندىعى، 1 كۋرس ماگيسترانت