InfoHub Logo

ءونىمنىڭ وزىندىك قۇنى — كاسىپورىنداردىڭ ءونىم ءوندىرۋ مەن وتكىزۋگە جۇمساعان اعىمداعى اقشالاي شىعىنى، ياعني ءونىمدى ءوندىرۋ مەن وتكىزۋ (جۇمىستاردى ورىنداۋ، قىزمەتتەردى كورسەتۋ) ۇدەرىسىندە پايدالانىلاتىن تابيعي رەسۋرستاردىڭ، شيكىزاتتى، ماتەريالداردىڭ، وتىننىڭ، ەنەرگيانىڭ، نەگىزگى كاپيتالدىڭ، ەڭبەك رەسۋرستارىنىڭ، باسقا دا شىعىنداردىڭ قۇندىق باعاسى. شىعىنداردىڭ ءوندىرىس ۇدەرىسىمەن بايلانىسى تۇرعىسىنان ءونىمنىڭ سەحتىق، وندىرىستىك جانە تولىق قۇنى تۇرلەرىنە بولىنەدى. سەحتىق وزىندىك قۇندا سەحتاردا ءونىم وندىرۋمەن بايلانىستى شىعىنداردىڭ وزىندىك قۇنى قامتىلادى. وندىرىستىك وزىندىك قۇنعا سەحتىق وزىندىك قۇن جالپى ونەركاسىپتى باسقارۋمەن، ۇيىمداستىرۋمەن جانە وعان قىزمەت كورسەتۋمەن بايلانىستى شىعىندار جاتادى. تولىق وزىندىك قۇن وندىرىستىك وزىندىك قۇندى جانە ءونىمدى وتكىزۋمەن بايلانىستى وندىرىستەن تىس شىعىندار جانە ءونىمدى وندىرۋگە قاتىسى جوق باسقا دا شىعىنداردى قامتيدى. رەسۋرستاردى ۇنەمدەۋگە كوپتەگەن تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق فاكتورلار اسەر ەتەدى، ولار ىشكى وندىرىستىك جانە وندىرىستەن تىسقارى فاكتورلارعا بولىنەدى. وندىرىستەن تىس فاكتورلار — كاسىپورىن ىقپال ەتە المايتىن فاكتورلار. ولارعا سالىقتار مەن تولەمدەردىڭ ستاۆكالارى، شيكىزاتتىڭ، ماتەريالداردىڭ، ماشينالار مەن جابدىقتاردىڭ نارىقتىق باعاسى، كولىك تاريفتەرى مەن ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ تاريفتەرى جانە باسقالار جاتادى. ىشكى وندىرىستىك فاكتورلار — كاسىپورىن تاراپىنان باسقارىلاتىن فاكتورلار. ولارعا ونىمدىلىگى جوعارى تەحنيكا مەن پروگرەستىك تەحنولوگيانى ەنگىزۋ، ءوندىرىستىڭ مەحانيكالاندىرىلۋى مەن اۆتوماتتاندىرىلۋى دەڭگەيىن ارتتىرۋ، نەگىزگى كاپيتالدى ءتيىمدى پايدالانۋ، اينالىم قاراجاتىنىڭ اينالىمدىلىعىن جەدەلدەتۋ، جۇمىسكەرلەردىڭ ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ، ەڭبەك پەن ءوندىرىستىڭ ۇيىمداستىرىلۋىن جەتىلدىرۋ، ت.ب. جاتادى.

كاسىپورىننىڭ شىعىندارى ءوندىرىس ۇدەرىسىمەن بايلانىسىنىڭ سيپاتىنا قاراي نەگىزگى جانە ۇستەمە شىعىندارعا، ولاردىڭ جەكەلەگەن بۇيىمداردىڭ وزىندىك قۇنىنا جاتقىزىلۋى تاسىلىنە قاراي تىكەلەي جانە جاناما شىعىندارعا، ءوندىرىستىڭ كولەمىنە قاراي شارتتى-تۇراقتى جانە اۋىسپالى شىعىندارعا بولىنەدى. سونداي-اق شىعىنداردى ەكونوميكالىق مازمۇنىنا جانەكالكۋلياسيانىڭ باپتارىنا قاراي دا توپتاستىرۋ قابىلدانعان. شىعىنداردىڭ ەكونوميكالىق نىشاندارى باستاپقى، بىرتەكتى توپتار بولىپ كەلەدى. كالكۋلياسيانىڭ باپتارى بويىنشا توپتاستىرۋدا شىعىنداردىڭ ورنى مەن ماقساتى ەسكەرىلەدى.

---