وقۋشى قۇزىرەتتىلىگىن ارتتىرۋدا مودۋلدىك تەحنولوگيانىڭ تيىمدىلىگى
وقۋشى قۇزىرەتتىلىگىن ارتتىرۋدا مودۋلدىك تەحنولوگيانىڭ تيىمدىلىگى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءبىلىم تۋرالى» زاڭىندا «ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتى – ۇلتتىق جانە جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىقتار، عىلىم مەن پراكتيكا جەتىستىكتەرى نەگىزىندە جەكە ادامدى قالىپتاستىرۋعا جانە كاسىبي شىڭداۋعا باعىتتالعان ءبىلىم الۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاساۋدا. وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، حالىقارالىق عالامدىق كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە شىعۋ. قازىرگى مەكتەپ جاعدايىنداعى ءبىلىم بەرۋدىڭ ۇلتتىق مودەلىنە وقىتۋ مەن تاربيە بەرۋدىڭ سوڭعى ءادىس - تاسىلدەرىن، يننوۆاسيالىق تەحنولوگيانى يگەرگەن، پسيحولوگيالىق، پەداگوگيكالىق جۇمىستا قالىپتاسقان، ەسكى سۇرلەۋدەن تەز ارادا ارىلۋعا قابىلەتتى جانە ناقتى تاجىريبەلىك ءىس - ارەكەت ۇستىندە وزىندىك داڭعىل جولىن سالۋعا يكەمدى، شىعارماشىلىق پەداگوگيكالىق زەرتتەۋشى بولۋدى تالاپ ەتەدى.
قازىرگى زامان اعىمىنا بايلانىستى وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە قىزىعۋىن ارتتىرۋ ءۇشىن مۇعالىمدەرگە جاڭا تالاپتار قويىلۋدا. سول سەبەپتى وقىتۋدىڭ ءار ءتۇرلى تەحنولوگيالارى جاسالىپ، مەكتەپ تاجىريبەسىنە ەنگىزىلۋدە. جان - جاقتى ىزدەنىستىڭ ناتيجەسىندە ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ سانى دا، ساپاسى دا ءوسىپ كەلەدى. تەحنولوگيا – بەلگىلى ءبىر ىستەگى ادامنىڭ ءادىسى، شەبەرلىگى. وسى شەبەرلىك ارقىلى ءمۇعالىمنىڭ ءوز ساباعىن وقۋشىعا جوعارى ساتىدا جەتكىزۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى. ءمۇعالىم ۇنەمى شىعارماشىلىقپەن، ىزدەنىسپەن جۇمىس جاساپ وتىرسا جاڭاشىلدىققا جاقىن بولعانى. وزگەلەردىڭ ۇلگىسىن ءوز ىسىندە پايدالانا بىلسە، وعان وزىندىك قولتاڭباسىن قوسىپ وتىرسا – وقۋشى تاربيەلەۋ مەن ءبىلىم بەرۋدەگى جەتىستىگى سول بولماق. قازىرگى پەداگوگيكالىق ادەبيەتتەردەن 50 - دەن استام وقىتۋ تەحنولوگيالارى قولدانىسقا ەنگىزىلگەنى بەلگىلى بولىپ وتىر.
پرەزيدەنتىمىز ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋعا بەلسەنە قاتىساتىندار، كەڭ بايتاق قازاقستاننىڭ بايلىعىنا يە بولاتىندار، سول بايلىقتى ءوز يەلىگىنە جۇمسايتىندار، ءسوز جوق، قازىرگى مەكتەپ قابىرعاسىندا جۇرگەن ءبىزدىڭ وقۋشىلارىمىز ەكەنىنە ەشكىم كۇمان كەلتىرە المايدى. مەنىڭ دە ءمۇعالىم رەتىندە الدىما قويعان ماقساتىم – وقۋشىلارعا ۇلتتىق پەداگوگيكالىق تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋمەن قاتار ولاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ. سول سەبەپتى ساباقتى يدەيالىق جاعىنان عىلىمي نەگىزدە، ومىرمەن بايلانىستى ۇيىمداستىرۋ وقۋشىنىڭ قىزىعۋىن، ءبىلىم قۇمارلىعىن تانىتۋ، ءار ساباقتا وقۋشىلاردى ويلانۋعا، وزدىگىنەن ىزدەنىس جاساۋعا باۋلىپ، ويىن اۋىزشا، جازباشا جيناقتاپ بايانداي بىلۋگە، مادەنيەتتى سويلەۋگە ۇيرەتۋ ارقىلى ۇلتتىق ادەت - عۇرىپتى بويىنا سىڭىرۋگە داعدىلاندىرۋ - ءاربىر ۇستازدىڭ ابىرويلى بورىشى. بۇل رەتتە عاسىرلار بويى قولدانىلىپ، سۇرىپتالىپ، تۇرمىس پەن ءومىر تاجىريبەسى سىنىنان وتكەن سالت - ءداستۇرىمىز پەداگوگيكالىق ءادىس - ءتاسىل رەتىندە پايدالانىلادى.
كوپتەگەن ءادىس - تاسىلدەردىڭ ىشىندە مەن 2006 - 2007 وقۋ جىلىنان باستاپ «مودۋلدىك وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ ەلەمەنتتەرىن» ساباعىمدا قولدانىپ ءجۇرمىن. بۇل تەحنولوگيانىڭ ماعان جانە وقۋشىلاردىڭ قۇدىرەتتىلىگىن ارتتىرۋعا تيگىزەر كومەگى مول بولدى. بۇل تەحنولوگيانىڭ تيىمدىلىگى – وقۋشى العان ءبىلىمىن تەرەڭىنەن جيناقتاپ ءتۇسىنىپ، ءبىلىمىن جاڭعىرتا وتىرىپ، وتكەن ماتەريالداردى ەسىندە ساقتاپ قالادى. وقۋشىلار وتكەن ماتەريالداردى ۇنەمى قايتالاپ جاڭعىرتىپ وتىرادى جانە تەوريالىق العان بىلىمدەرىن ءتۇرلى ويىن تۇرلەرى ارقىلى تاجىريبەدە قولدانادى. ەڭ باستىسى ساۋاتتىلىقتارى، فونەتيكالىق، لەكسيكالىق، مورفولوگيالىق جانە سينتاكسيستىك تالداۋلاردى يگەردى. مودۋلدىك وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ ەرەكشەلىگى «تۇلعانىڭ تانىمدىق قابلەتتەرىن جانە تانىمدىق پروسەستەردى ارنايى جاسالعان وقۋ جانە تانىمدىق جاعدايلار ارقىلى دامىتۋعا، تۇلعانىڭ قاجەتتىلىگىن قاناعاتتاندىرۋعا بەلسەندى سوزدىك قورىن دامىتۋعا باعىتتالۋى». تەحنولوگيانىڭ تومەندەگى ۇلگىدە كورسەتىلگەن ءادىس - تاسىلدەرى بار.
وسىنداي ءادىس - تاسىلدەردى قولدانا وتىرىپ، ەلىمىزدىڭ وركەنيەتتى بولاشاعىن قالىپتاستىرامىز. مودۋلدىك تەحنولوگيا ارقىلى ءبىلىم العان جەكە تۇلعا مىناداي بولادى:
سىزدەردىڭ نازارلارىڭىزعا وسى مودۋلدىك تەحنولوگيا ارقىلى جاسالعان ساباعىمدى ۇسىنىپ وتىرمىن.
مىسالى: قازاق ءتىلى پانىنەن «ستيلدەردى قايتالاۋ» ساباعىندا «باقىتتى ءسات» ويىنىن قولدانۋعا بولادى.
“باقىتتى ءسات” ويىنى. ساباقتىڭ تاقىرىبى: ستيلدەر.
ساباق ءتۇرى: قايتالاۋ ساباعى
● ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن تەكسەرۋ، العان بىلىمدەرىن سارالاۋعا جانە تەز شەشىم قابىلداۋعا ۇيرەتۋ.
● كورنەكى قۇرالدار: ساندىقشا، ساعات، باعالاۋ پاراعى، فيشكالار.
● وقۋشىلاردى ەكى توپقا بولەمىن. ساباق 5 گەيممەن وتكىزىلەدى.
● ءى توپ “بىلىمدىلەر”، ءىى توپ “تاپقىرلار”
ءى گەيم. “بوي سەرگىتۋ”.
● ەكى توپقا 10 سۇراق بەرىپ، دۇرىس جاۋاپقا فيشكا بەرەمىن.
● قازاق تىلىندە ءستيلدىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
● عىلىمي ستيل دەگەنىمىز نە؟
● اۋىز ەكى سويلەۋ ءستيلى جايلى ايت.
● كوركەم ادەبيەت ستيلىنە نەلەر جاتادى؟
● گازەت - جۋرنالدارداعى ماقالالار ءستيلدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
● رەسمي ءىس - قاعازدار ستيلىنە نەلەر جاتادى؟
● رومان، اڭگىمە ستيلدەردىڭ قاي تۇرىنە قاتادى؟
● “ءوتىنىش” ءستيلدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
● عىلىمي ستيلدەردە قانداي سوزدەر كوپ قولدانىلادى؟
● ستيليستيكا نەنى زەرتتەيدى؟
ءىى گەيم. ساندىقشاداعى جۇمباقتار.
● ساندىقشادان ورالعان كەسپە قاعازداردى الىپ، ونداعى ماتىندەردىڭ قاي ستيلگە جاتاتىنىن انىقتايدى.
● ءماتىن.
ەمەن ۇزاق جىلدار بويى وسە بەرەدى. ول 150 - 200 جىلعا دەيىن سوزىلادى. جالپى ەمەن جىلۋ سۇيگىش اعاشتار قاتارىنا جاتادى.
2. ءماتىن
اۋرۋحاناعا بارۋ ءۇشىن مەنى ساباقتان بوساتۋىڭىزدى سۇرايمىن.
3. ءماتىن
- مەرەكە قۇتتى بولسىن.
- راحمەت، ساعان دا ۇلىس قۇتتى بولسىن.
- ساعان تابىس، ساتتىلىك تىلەيمىن.
- تىلەگىڭ ءۇشىن كوپ راحمەت.
4. ءماتىن
زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن ءسوز تابىن زات ەسىم دەيمىز. ول دەرەكتى، دەرەكسىز، جالپى، جالقى ءبولىپ بولىنەدى.
ءى
ءىى گەيم. كىم جىلدام؟
ءۇش سويلەم بەرىلەدى. ولار قاي ستيلگە جاتاتىنىن كىم تەز تاپسا فيشكا سول توپ مۇشەلەرىنە بەرىلەدى.
● مەن، اسانوۆ ۇسەن بۇدان بىلاي ساباقتان كەشىكپەۋگە ءسوز بەرەمىن.
● ەمەن ءوزىنىڭ يىلمەيتىن مەنمەندىگىمەن، اياق - قولى سالبىراعان قالىپتا، كۇلىمسىرەگەن ەكى قايىڭنىڭ ورتاسىندا تۇر.
● – كەشە نەگە ساباققا كەلمەدىڭ؟
ءىۇ گەيم. سەن – ماعان، مەن – ساعان.
● ەكى توپ ءبىر - بىرىنە سۇراق قويىپ، فيشكا بەرەدى. ال سۇراققا جاۋاپ بەرە الماسا، فيشكا وزدەرىندە قالادى.
ءۇ گەيم. كوسەمدىككە ۇمتىلۋ.
بۇل ەندى توپتىق ەمەس، جەكە جۇمىس. ءار وقۋشى سۇراققا جاۋاپ بەرىپ، فيشكا جيناپ، كوسەمدىككە ۇمتىلادى. كىم كوپ جيناسا، سول كوسەم بولادى. 12 سۇراق بەرىلەدى.
مىنە وسىنداي ساباقتار ارقىلى وقۋشىلار بىلىمدەرىن شىڭداپ وتىرادى. ادەبيەت ساباعىندا «ادەبيەت لوتوسى» ويىنى وقۋشىلاردىڭ العان بىلدىمدەرىن جاڭعىرتۋعا، ەسكە تۇسىرۋگە ءتيىمدى ويىنداردىڭ ءبىرى. بۇل ويىندى مەن اۋداندىق قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى پانىنەن وتكەن سەميناردا وتكىزگەن «ايتىس - حالىق تاريحى» اتتى ساباعىمدا قولداندىم. بۇل ساباق رەسپۋبليكالىق «قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى» جۋرنالىنىڭ 2008 جىلعى №1 – دە جاريالاندى.
وسى تەحنولوگيانى قولدانعاننان بەرى ءبىرشاما جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدىم.
جاڭا تەحنولوگيانى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ءتيىمدى پايدالانۋ وقۋشىلاردىڭ وزىندىك جۇمىسىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا كومەكتەسەدى. تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ كەلەشەگى جاس ۇرپاقتىڭ قولىندا، ال جاس ۇرپاق – ۇلتتىڭ ۇلت بولىپ قالۋىنىڭ كەپىلى. سوندىقتان ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگى ۇرپاقتارىنىڭ قۇزىرەتتىلىگىن ارتتىرۋ ءمۇعالىمنىڭ مىندەتى ەكەنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءبىلىم تۋرالى» زاڭىندا «ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتى – ۇلتتىق جانە جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىقتار، عىلىم مەن پراكتيكا جەتىستىكتەرى نەگىزىندە جەكە ادامدى قالىپتاستىرۋعا جانە كاسىبي شىڭداۋعا باعىتتالعان ءبىلىم الۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاساۋدا. وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، حالىقارالىق عالامدىق كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە شىعۋ. قازىرگى مەكتەپ جاعدايىنداعى ءبىلىم بەرۋدىڭ ۇلتتىق مودەلىنە وقىتۋ مەن تاربيە بەرۋدىڭ سوڭعى ءادىس - تاسىلدەرىن، يننوۆاسيالىق تەحنولوگيانى يگەرگەن، پسيحولوگيالىق، پەداگوگيكالىق جۇمىستا قالىپتاسقان، ەسكى سۇرلەۋدەن تەز ارادا ارىلۋعا قابىلەتتى جانە ناقتى تاجىريبەلىك ءىس - ارەكەت ۇستىندە وزىندىك داڭعىل جولىن سالۋعا يكەمدى، شىعارماشىلىق پەداگوگيكالىق زەرتتەۋشى بولۋدى تالاپ ەتەدى.
قازىرگى زامان اعىمىنا بايلانىستى وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە قىزىعۋىن ارتتىرۋ ءۇشىن مۇعالىمدەرگە جاڭا تالاپتار قويىلۋدا. سول سەبەپتى وقىتۋدىڭ ءار ءتۇرلى تەحنولوگيالارى جاسالىپ، مەكتەپ تاجىريبەسىنە ەنگىزىلۋدە. جان - جاقتى ىزدەنىستىڭ ناتيجەسىندە ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ سانى دا، ساپاسى دا ءوسىپ كەلەدى. تەحنولوگيا – بەلگىلى ءبىر ىستەگى ادامنىڭ ءادىسى، شەبەرلىگى. وسى شەبەرلىك ارقىلى ءمۇعالىمنىڭ ءوز ساباعىن وقۋشىعا جوعارى ساتىدا جەتكىزۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى. ءمۇعالىم ۇنەمى شىعارماشىلىقپەن، ىزدەنىسپەن جۇمىس جاساپ وتىرسا جاڭاشىلدىققا جاقىن بولعانى. وزگەلەردىڭ ۇلگىسىن ءوز ىسىندە پايدالانا بىلسە، وعان وزىندىك قولتاڭباسىن قوسىپ وتىرسا – وقۋشى تاربيەلەۋ مەن ءبىلىم بەرۋدەگى جەتىستىگى سول بولماق. قازىرگى پەداگوگيكالىق ادەبيەتتەردەن 50 - دەن استام وقىتۋ تەحنولوگيالارى قولدانىسقا ەنگىزىلگەنى بەلگىلى بولىپ وتىر.
پرەزيدەنتىمىز ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋعا بەلسەنە قاتىساتىندار، كەڭ بايتاق قازاقستاننىڭ بايلىعىنا يە بولاتىندار، سول بايلىقتى ءوز يەلىگىنە جۇمسايتىندار، ءسوز جوق، قازىرگى مەكتەپ قابىرعاسىندا جۇرگەن ءبىزدىڭ وقۋشىلارىمىز ەكەنىنە ەشكىم كۇمان كەلتىرە المايدى. مەنىڭ دە ءمۇعالىم رەتىندە الدىما قويعان ماقساتىم – وقۋشىلارعا ۇلتتىق پەداگوگيكالىق تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋمەن قاتار ولاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ. سول سەبەپتى ساباقتى يدەيالىق جاعىنان عىلىمي نەگىزدە، ومىرمەن بايلانىستى ۇيىمداستىرۋ وقۋشىنىڭ قىزىعۋىن، ءبىلىم قۇمارلىعىن تانىتۋ، ءار ساباقتا وقۋشىلاردى ويلانۋعا، وزدىگىنەن ىزدەنىس جاساۋعا باۋلىپ، ويىن اۋىزشا، جازباشا جيناقتاپ بايانداي بىلۋگە، مادەنيەتتى سويلەۋگە ۇيرەتۋ ارقىلى ۇلتتىق ادەت - عۇرىپتى بويىنا سىڭىرۋگە داعدىلاندىرۋ - ءاربىر ۇستازدىڭ ابىرويلى بورىشى. بۇل رەتتە عاسىرلار بويى قولدانىلىپ، سۇرىپتالىپ، تۇرمىس پەن ءومىر تاجىريبەسى سىنىنان وتكەن سالت - ءداستۇرىمىز پەداگوگيكالىق ءادىس - ءتاسىل رەتىندە پايدالانىلادى.
كوپتەگەن ءادىس - تاسىلدەردىڭ ىشىندە مەن 2006 - 2007 وقۋ جىلىنان باستاپ «مودۋلدىك وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ ەلەمەنتتەرىن» ساباعىمدا قولدانىپ ءجۇرمىن. بۇل تەحنولوگيانىڭ ماعان جانە وقۋشىلاردىڭ قۇدىرەتتىلىگىن ارتتىرۋعا تيگىزەر كومەگى مول بولدى. بۇل تەحنولوگيانىڭ تيىمدىلىگى – وقۋشى العان ءبىلىمىن تەرەڭىنەن جيناقتاپ ءتۇسىنىپ، ءبىلىمىن جاڭعىرتا وتىرىپ، وتكەن ماتەريالداردى ەسىندە ساقتاپ قالادى. وقۋشىلار وتكەن ماتەريالداردى ۇنەمى قايتالاپ جاڭعىرتىپ وتىرادى جانە تەوريالىق العان بىلىمدەرىن ءتۇرلى ويىن تۇرلەرى ارقىلى تاجىريبەدە قولدانادى. ەڭ باستىسى ساۋاتتىلىقتارى، فونەتيكالىق، لەكسيكالىق، مورفولوگيالىق جانە سينتاكسيستىك تالداۋلاردى يگەردى. مودۋلدىك وقىتۋ تەحنولوگياسىنىڭ ەرەكشەلىگى «تۇلعانىڭ تانىمدىق قابلەتتەرىن جانە تانىمدىق پروسەستەردى ارنايى جاسالعان وقۋ جانە تانىمدىق جاعدايلار ارقىلى دامىتۋعا، تۇلعانىڭ قاجەتتىلىگىن قاناعاتتاندىرۋعا بەلسەندى سوزدىك قورىن دامىتۋعا باعىتتالۋى». تەحنولوگيانىڭ تومەندەگى ۇلگىدە كورسەتىلگەن ءادىس - تاسىلدەرى بار.
وسىنداي ءادىس - تاسىلدەردى قولدانا وتىرىپ، ەلىمىزدىڭ وركەنيەتتى بولاشاعىن قالىپتاستىرامىز. مودۋلدىك تەحنولوگيا ارقىلى ءبىلىم العان جەكە تۇلعا مىناداي بولادى:
سىزدەردىڭ نازارلارىڭىزعا وسى مودۋلدىك تەحنولوگيا ارقىلى جاسالعان ساباعىمدى ۇسىنىپ وتىرمىن.
مىسالى: قازاق ءتىلى پانىنەن «ستيلدەردى قايتالاۋ» ساباعىندا «باقىتتى ءسات» ويىنىن قولدانۋعا بولادى.
“باقىتتى ءسات” ويىنى. ساباقتىڭ تاقىرىبى: ستيلدەر.
ساباق ءتۇرى: قايتالاۋ ساباعى
● ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن تەكسەرۋ، العان بىلىمدەرىن سارالاۋعا جانە تەز شەشىم قابىلداۋعا ۇيرەتۋ.
● كورنەكى قۇرالدار: ساندىقشا، ساعات، باعالاۋ پاراعى، فيشكالار.
● وقۋشىلاردى ەكى توپقا بولەمىن. ساباق 5 گەيممەن وتكىزىلەدى.
● ءى توپ “بىلىمدىلەر”، ءىى توپ “تاپقىرلار”
ءى گەيم. “بوي سەرگىتۋ”.
● ەكى توپقا 10 سۇراق بەرىپ، دۇرىس جاۋاپقا فيشكا بەرەمىن.
● قازاق تىلىندە ءستيلدىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
● عىلىمي ستيل دەگەنىمىز نە؟
● اۋىز ەكى سويلەۋ ءستيلى جايلى ايت.
● كوركەم ادەبيەت ستيلىنە نەلەر جاتادى؟
● گازەت - جۋرنالدارداعى ماقالالار ءستيلدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
● رەسمي ءىس - قاعازدار ستيلىنە نەلەر جاتادى؟
● رومان، اڭگىمە ستيلدەردىڭ قاي تۇرىنە قاتادى؟
● “ءوتىنىش” ءستيلدىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
● عىلىمي ستيلدەردە قانداي سوزدەر كوپ قولدانىلادى؟
● ستيليستيكا نەنى زەرتتەيدى؟
ءىى گەيم. ساندىقشاداعى جۇمباقتار.
● ساندىقشادان ورالعان كەسپە قاعازداردى الىپ، ونداعى ماتىندەردىڭ قاي ستيلگە جاتاتىنىن انىقتايدى.
● ءماتىن.
ەمەن ۇزاق جىلدار بويى وسە بەرەدى. ول 150 - 200 جىلعا دەيىن سوزىلادى. جالپى ەمەن جىلۋ سۇيگىش اعاشتار قاتارىنا جاتادى.
2. ءماتىن
اۋرۋحاناعا بارۋ ءۇشىن مەنى ساباقتان بوساتۋىڭىزدى سۇرايمىن.
3. ءماتىن
- مەرەكە قۇتتى بولسىن.
- راحمەت، ساعان دا ۇلىس قۇتتى بولسىن.
- ساعان تابىس، ساتتىلىك تىلەيمىن.
- تىلەگىڭ ءۇشىن كوپ راحمەت.
4. ءماتىن
زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن ءسوز تابىن زات ەسىم دەيمىز. ول دەرەكتى، دەرەكسىز، جالپى، جالقى ءبولىپ بولىنەدى.
ءى
ءىى گەيم. كىم جىلدام؟
ءۇش سويلەم بەرىلەدى. ولار قاي ستيلگە جاتاتىنىن كىم تەز تاپسا فيشكا سول توپ مۇشەلەرىنە بەرىلەدى.
● مەن، اسانوۆ ۇسەن بۇدان بىلاي ساباقتان كەشىكپەۋگە ءسوز بەرەمىن.
● ەمەن ءوزىنىڭ يىلمەيتىن مەنمەندىگىمەن، اياق - قولى سالبىراعان قالىپتا، كۇلىمسىرەگەن ەكى قايىڭنىڭ ورتاسىندا تۇر.
● – كەشە نەگە ساباققا كەلمەدىڭ؟
ءىۇ گەيم. سەن – ماعان، مەن – ساعان.
● ەكى توپ ءبىر - بىرىنە سۇراق قويىپ، فيشكا بەرەدى. ال سۇراققا جاۋاپ بەرە الماسا، فيشكا وزدەرىندە قالادى.
ءۇ گەيم. كوسەمدىككە ۇمتىلۋ.
بۇل ەندى توپتىق ەمەس، جەكە جۇمىس. ءار وقۋشى سۇراققا جاۋاپ بەرىپ، فيشكا جيناپ، كوسەمدىككە ۇمتىلادى. كىم كوپ جيناسا، سول كوسەم بولادى. 12 سۇراق بەرىلەدى.
مىنە وسىنداي ساباقتار ارقىلى وقۋشىلار بىلىمدەرىن شىڭداپ وتىرادى. ادەبيەت ساباعىندا «ادەبيەت لوتوسى» ويىنى وقۋشىلاردىڭ العان بىلدىمدەرىن جاڭعىرتۋعا، ەسكە تۇسىرۋگە ءتيىمدى ويىنداردىڭ ءبىرى. بۇل ويىندى مەن اۋداندىق قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى پانىنەن وتكەن سەميناردا وتكىزگەن «ايتىس - حالىق تاريحى» اتتى ساباعىمدا قولداندىم. بۇل ساباق رەسپۋبليكالىق «قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى» جۋرنالىنىڭ 2008 جىلعى №1 – دە جاريالاندى.
وسى تەحنولوگيانى قولدانعاننان بەرى ءبىرشاما جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدىم.
جاڭا تەحنولوگيانى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ءتيىمدى پايدالانۋ وقۋشىلاردىڭ وزىندىك جۇمىسىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا كومەكتەسەدى. تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ كەلەشەگى جاس ۇرپاقتىڭ قولىندا، ال جاس ۇرپاق – ۇلتتىڭ ۇلت بولىپ قالۋىنىڭ كەپىلى. سوندىقتان ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگى ۇرپاقتارىنىڭ قۇزىرەتتىلىگىن ارتتىرۋ ءمۇعالىمنىڭ مىندەتى ەكەنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك.