وقۋشىلاردىڭ فيزيكا ءپانىن قىزىعۋشىلىقپەن وقۋىنداعى تەحنيكالىق ۇيىرمەنىڭ ءرولى
«وقۋشىلاردىڭ فيزيكا ءپانىن قىزىعۋشىلىقپەن وقۋىنداعى تەحنيكالىق ۇيىرمەنىڭ ءرولى»
فيزيكا عىلىمى تابيعاتتا بولاتىن قۇبىلىستاردى، ولاردىڭ زاڭدىلىعىن زەرتتەۋمەن اينالىسادى. فيزيكا - تەحنيكا نەگىزى. فيزيكا - ەكسپەريمەنتالدى عىلىم. ادامزاتتىڭ وسى زاڭدىلىقتاردى اشۋداعى عىلىمي جەتىستىكتەرى ادام بالاسى ءۇشىن كۇندەلىكتى تۇرمىس تىرشىلىگىنە قاجەتتى قاراپايىم ەڭبەك قۇرالدارىنان باستاپ ءتۇرلى دەڭگەيدەگى تەحنيكالىق قۇرالدار مەن قوندىرعىلار جاساۋى ادامنىڭ قۇدىرەتتىلىگىن كورسەتەدى. بۇگىنگى تاڭداعى جان - جاقتى سالاداعى جاڭا زاماناۋي تەحنيكالاردىڭ اتاپ ايتساق اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى، سۋ استى مەن ءۇستى، اۋە تەحنيكالارى، نانوتەحنولوگيا ت، ب ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ دامۋىنىڭ ايقىن سەبەپتەرى. وسىنداي قۇرالدار مەن ەسەپتەۋلەردىڭ ناتيجەسىندە ادام بالاسى ءبىزدى قورشاعان ورتا – تابيعات تۋرالى ءبىرشاما جاڭالىقتاردى اشتى، ءالى دە تابيعاتتىڭ اشىلماعان قىر - سىرلارىن اشۋدا.
مەكتەپتەگى جاراتىلىس تانۋ پاندەرىن، سونىڭ ىشىندە فيزيكا مەن استرونوميا جانە تەحنولوگيا پاندەرىن يگەرۋ – بۇل فيزيكالىق قۇبىلىستار مەن زاڭدىلىقتاردى ءتۇسىنىپ قانا قويۋ ەمەس، سونىمەن بىرگە ولاردى باقىلاۋ، زەرتتەۋ، تاجىريبەلەر مەن ەكسپەريمەنتتەر ارقىلى قورىتىندى جاساۋ جانە ءىس جۇزىندە قولدانا ءبىلۋ. وسى ورايدا بەس ساۋساق بىردەي ەمەس دەمەكشى، ءبارى دە بالا بولعانىمەن تۋمىسىنان تەحنيكاعا ءۇيىر بالالاردىڭ دۇنيە تانىمدىق كوزقاراسى ەرەكشە بولىپ كەلەدى.
7 سىنىپتا فيزيكا مەن استرونوميا پاندەرى جۇرىسىمەن تەحنيكاعا بەيىم بالالار نە نارسەگە دە ءمان بەرىپ؛ ول قالاي جۇمىس ىستەيدى، قۇرىلىسى قانداي، نەدەن جاسالعان ت، ب سان ءتۇرلى سۇراقتاردى جاۋدىرىپ قاناعاتتانعان جاۋاپ العانشا مازاسىزدانىپ، كەيىن تۇسىنگەن سوڭ كوڭىلى جاي تاۋىپ، ەندى ونى جاساماسقا بولماس پا ەكەن دەپ ارەكەتتەنەدى. سوندىقتان ۇستاز بولعان سوڭ مۇنداي بالالارمەن شىعارماشىلىقپەن جۇمىس جاساۋعا تۋرا كەلەدى. ۇيىرمە - بالانىڭ شىعارماشىلىق جۇمىسى. تەحنيكالىق ۇيىرمە بالانىڭ جان - جاقتى دامۋىنا، تەحنيكا ءتىلىن مەڭگەرۋگە بايقاعىشتىعىن، وي - ءورىسىن دامىتادى. ىزدەنۋ مەن ەڭبەك ەتۋ ارقىلى ءتۇرلى تەحنيكالىق مودەلدەردى دۇرىس قۇراستىرۋ، ونىڭ جۇمىس ىستەۋ پرينسيپىمەن تانىسادى جانە ءوندىرىس پەن تۇرمىستا قالاي پايدالانۋ كەرەكتىگىن ۇيرەنەدى.
وقۋشىدا فيزيكا ساباعىندا وتىلگەن تاقىرىپتارداعى زاڭدىلىقتاردى وقىپ، سىزىپ، ەسەپتەر شىعارۋ ارقىلى تۇسىنىك قالىپتاسادى، ال سول زاڭدىلىق بويىنشا قانداي دا ءبىر قوزعالىسقا كەلەتىن مودەل قۇراستىرسا، ونىڭ بەرەر اسەرى تىپتەن باسقاشا. مىسالى، 9 سىنىپتاعى «رەاكتيۆتى قوزعالىس» تاقىرىبى. بۇل قوزعالىستىڭ مەحانيكالىق نەمەسە جىلۋلىق قوزعالىسقا قاراعانداعى تابيعاتى تىپتەن بولەك. وسى ساباقتى وتكەندە وقۋشىلاردىڭ وزدەرى كادىمگى سۋ ساقتايتىن پلاستيكالىق ىدىستان زىمىراننىڭ مودەلىن، ادەيى تىعىنىن جاساپ ونىڭ ىشىنە سۋ قۇيىپ جانە سورعىمەن قىسىم ءتۇسىرىپ تىعىنىن بوساتۋ ارقىلى قوزعالىسقا كەلتىرىپ اۋەگە زىمىراتا ۇشىرعانداعى قۋانىشتارى، العان اسەرلەرى، زىمىران جاساعان بالالاردىڭ ماقتانىشتارى وسى تاقىرىپتى تولىق مەڭگەرگەندىگىنىڭ ايعاعى.
وقۋشىلاردىڭ فيزيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىنىڭ ودان سايىن ارتاتىنىن كورسەتەدى. مەكتەبىمىزدە «12 ءساۋىر عارىشكەرلەر كۇنى» مەرەكەسىندە جىل سايىن ءداستۇرلى تۇردە مەرەكەگە بايلانىستى زىمىراندار ۇشىرامىز. بۇل شارانى بارلىق وقۋشىلار، اسىرەسە باستاۋىش سىنىپتار مەن 5 - ءشى، 6 - شى وقۋشىلار اسىعا كۇتەدى. وزدەرىنىڭ مۇعالىمدەرىنە «بىزدەر قاشان فيزيكانى وقيمىز» دەپ فيزيكا ءپانىن ەرەكشە قۇرمەتتەيدى.
فيزيكا ءپانىنىڭ تەوريالىق بولىمدەرىن مۇمكىندىكتەرگە قاراي، وسىنداي پراكتيكالارمەن ۇشتاستىرسا وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىنىڭ ارتاتىن كورۋگە بولادى.
فيزيكا عىلىمى تابيعاتتا بولاتىن قۇبىلىستاردى، ولاردىڭ زاڭدىلىعىن زەرتتەۋمەن اينالىسادى. فيزيكا - تەحنيكا نەگىزى. فيزيكا - ەكسپەريمەنتالدى عىلىم. ادامزاتتىڭ وسى زاڭدىلىقتاردى اشۋداعى عىلىمي جەتىستىكتەرى ادام بالاسى ءۇشىن كۇندەلىكتى تۇرمىس تىرشىلىگىنە قاجەتتى قاراپايىم ەڭبەك قۇرالدارىنان باستاپ ءتۇرلى دەڭگەيدەگى تەحنيكالىق قۇرالدار مەن قوندىرعىلار جاساۋى ادامنىڭ قۇدىرەتتىلىگىن كورسەتەدى. بۇگىنگى تاڭداعى جان - جاقتى سالاداعى جاڭا زاماناۋي تەحنيكالاردىڭ اتاپ ايتساق اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى، سۋ استى مەن ءۇستى، اۋە تەحنيكالارى، نانوتەحنولوگيا ت، ب ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ دامۋىنىڭ ايقىن سەبەپتەرى. وسىنداي قۇرالدار مەن ەسەپتەۋلەردىڭ ناتيجەسىندە ادام بالاسى ءبىزدى قورشاعان ورتا – تابيعات تۋرالى ءبىرشاما جاڭالىقتاردى اشتى، ءالى دە تابيعاتتىڭ اشىلماعان قىر - سىرلارىن اشۋدا.
مەكتەپتەگى جاراتىلىس تانۋ پاندەرىن، سونىڭ ىشىندە فيزيكا مەن استرونوميا جانە تەحنولوگيا پاندەرىن يگەرۋ – بۇل فيزيكالىق قۇبىلىستار مەن زاڭدىلىقتاردى ءتۇسىنىپ قانا قويۋ ەمەس، سونىمەن بىرگە ولاردى باقىلاۋ، زەرتتەۋ، تاجىريبەلەر مەن ەكسپەريمەنتتەر ارقىلى قورىتىندى جاساۋ جانە ءىس جۇزىندە قولدانا ءبىلۋ. وسى ورايدا بەس ساۋساق بىردەي ەمەس دەمەكشى، ءبارى دە بالا بولعانىمەن تۋمىسىنان تەحنيكاعا ءۇيىر بالالاردىڭ دۇنيە تانىمدىق كوزقاراسى ەرەكشە بولىپ كەلەدى.
7 سىنىپتا فيزيكا مەن استرونوميا پاندەرى جۇرىسىمەن تەحنيكاعا بەيىم بالالار نە نارسەگە دە ءمان بەرىپ؛ ول قالاي جۇمىس ىستەيدى، قۇرىلىسى قانداي، نەدەن جاسالعان ت، ب سان ءتۇرلى سۇراقتاردى جاۋدىرىپ قاناعاتتانعان جاۋاپ العانشا مازاسىزدانىپ، كەيىن تۇسىنگەن سوڭ كوڭىلى جاي تاۋىپ، ەندى ونى جاساماسقا بولماس پا ەكەن دەپ ارەكەتتەنەدى. سوندىقتان ۇستاز بولعان سوڭ مۇنداي بالالارمەن شىعارماشىلىقپەن جۇمىس جاساۋعا تۋرا كەلەدى. ۇيىرمە - بالانىڭ شىعارماشىلىق جۇمىسى. تەحنيكالىق ۇيىرمە بالانىڭ جان - جاقتى دامۋىنا، تەحنيكا ءتىلىن مەڭگەرۋگە بايقاعىشتىعىن، وي - ءورىسىن دامىتادى. ىزدەنۋ مەن ەڭبەك ەتۋ ارقىلى ءتۇرلى تەحنيكالىق مودەلدەردى دۇرىس قۇراستىرۋ، ونىڭ جۇمىس ىستەۋ پرينسيپىمەن تانىسادى جانە ءوندىرىس پەن تۇرمىستا قالاي پايدالانۋ كەرەكتىگىن ۇيرەنەدى.
وقۋشىدا فيزيكا ساباعىندا وتىلگەن تاقىرىپتارداعى زاڭدىلىقتاردى وقىپ، سىزىپ، ەسەپتەر شىعارۋ ارقىلى تۇسىنىك قالىپتاسادى، ال سول زاڭدىلىق بويىنشا قانداي دا ءبىر قوزعالىسقا كەلەتىن مودەل قۇراستىرسا، ونىڭ بەرەر اسەرى تىپتەن باسقاشا. مىسالى، 9 سىنىپتاعى «رەاكتيۆتى قوزعالىس» تاقىرىبى. بۇل قوزعالىستىڭ مەحانيكالىق نەمەسە جىلۋلىق قوزعالىسقا قاراعانداعى تابيعاتى تىپتەن بولەك. وسى ساباقتى وتكەندە وقۋشىلاردىڭ وزدەرى كادىمگى سۋ ساقتايتىن پلاستيكالىق ىدىستان زىمىراننىڭ مودەلىن، ادەيى تىعىنىن جاساپ ونىڭ ىشىنە سۋ قۇيىپ جانە سورعىمەن قىسىم ءتۇسىرىپ تىعىنىن بوساتۋ ارقىلى قوزعالىسقا كەلتىرىپ اۋەگە زىمىراتا ۇشىرعانداعى قۋانىشتارى، العان اسەرلەرى، زىمىران جاساعان بالالاردىڭ ماقتانىشتارى وسى تاقىرىپتى تولىق مەڭگەرگەندىگىنىڭ ايعاعى.
وقۋشىلاردىڭ فيزيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىنىڭ ودان سايىن ارتاتىنىن كورسەتەدى. مەكتەبىمىزدە «12 ءساۋىر عارىشكەرلەر كۇنى» مەرەكەسىندە جىل سايىن ءداستۇرلى تۇردە مەرەكەگە بايلانىستى زىمىراندار ۇشىرامىز. بۇل شارانى بارلىق وقۋشىلار، اسىرەسە باستاۋىش سىنىپتار مەن 5 - ءشى، 6 - شى وقۋشىلار اسىعا كۇتەدى. وزدەرىنىڭ مۇعالىمدەرىنە «بىزدەر قاشان فيزيكانى وقيمىز» دەپ فيزيكا ءپانىن ەرەكشە قۇرمەتتەيدى.
فيزيكا ءپانىنىڭ تەوريالىق بولىمدەرىن مۇمكىندىكتەرگە قاراي، وسىنداي پراكتيكالارمەن ۇشتاستىرسا وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىنىڭ ارتاتىن كورۋگە بولادى.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: دىبىس. دىبىستىڭ سيپاتتامالارى. اكۋستيكالىق رەزونانس. دىبىستىڭ شاعىلۋى. جاڭعىرىق. ۋلترادىبىس.
