تاربيەشىنىڭ ماقساتى، مىندەتتەرى، تاربيەنىڭ باسىم باعىتتارى
تاربيەشىنىڭ ماقساتى، مىندەتتەرى، تاربيەنىڭ باسىم باعىتتارى
ءبىز ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان بۇگىنگى ءداۋىر جاڭاشا كوزقاراستى، جاڭاشىلدىقتى تالاپ ەتەدى. ءبىلىمنىڭ دامۋى – ادامزات وركەنيەتىنىڭ ولشەمى. ءبىلىمى كۇشتى ەل وزادى، ءبىلىمى ءالسىز ەل وعان قىزمەت ەتەدى. ولاي بولسا، ءبىلىم سالاسى ۇنەمى جەتىلدىرۋدى قاجەت ەتەدى.
ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ: «ەل كەلەشەگى جاس ۇرپاق تاربيەسىنە تىكەلەي بايلانىستى،-» دەپ اتاپ كورسەتكەن بولاتىن. مەكتەپتەگى باستى تۇلعا ءمۇعالىم مەن تاربيەشى ەكەندىگى داۋسىز. ءتىپتى قازىرگى تەحنولوگيالار ەرەكشە دامىعان زاماننىڭ وزىندە ءبىلىم مەن تاربيە ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋدەگى ءمۇعالىم مەن تاربيەشىنىڭ ءرولىن ەش نارسەمەن اۋىستىرۋعا بولمايتىنىن حالىقارالىق تاجىريبەلەر كورسەتىپ وتىر. دەمەك، پەداگوگ بىلىكتىلىگى – ەلىمىزدىڭ بۇكىل ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن العا باستىرىپ، ونى زامان تالابىنا ساي ەتىپ قۇرۋدىڭ نەگىزگى العىشارتى، باستى كەپىلدىگى بولىپ تابىلادى. ءبىلىمدى ۇرپاقتى، باسەكەگە قابىلەتتى مامانداردى ءبىلىمدى مۇعالىمدەر، جان - جاقتى كەمەل تاربيەشىلەر عانا تاربيەلەپ شىعارا الادى.
كورنەكتى پەداگوگ ك. د. ۋشينسكيي: «... تاربيەشىنىڭ جەكە باسىنىڭ جاس جانعا ەتەتىن ىقپالى وقۋلىقتارمەن دە، جاقسى ادەت - عۇرىپتى قۇلاققا سىڭىرەتىن ۋاعىزبەن دە، جازالاۋ مەن ماداقتاۋ جۇيەسىمەن اۋىستىرۋعا كونبەيتىن تاربيەلەۋشىلىك كۇشكە يە،-» دەگەن بولاتىن.
قازىرگى زامانعى تاربيەشى ساياساتتىڭ، نارىقتىڭ پەداگوگيكاعا ۇستەمدىك ەتۋىنە جول بەرمەۋ ءۇشىن تاربيەنىڭ جاڭا الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق شارتىن پەداگوگيكالىق نەگىزدە ويلاي بىلۋگە، جاڭا ۇردىستەردى پەداگوگيكالىق ماقسات ۇستانىمىندا باعالاۋعا، پەداگوگيكالىق ءىس - ارەكەتتىڭ ىقتيمالدى مۇمكىندىكتەرىن بولجاۋعا، تالداۋ مەن ءوزىن - ءوزى باقىلاۋ تاسىلدەرىن مەڭگەرگەن كاسىبي شەبەر.
تاربيەشى – تاربيە جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ، رەتتەۋ، جەتەكشىلىك جاساۋ جانە وسى جۇمىستى ىسكە اسىرۋمەن اينالىساتىن پەداگوگ.
تاربيەشىنىڭ مىندەتى
مەكتەپ - ينتەرنات جاعدايىندا بالانى تاربيەلەۋ مەن ونىڭ مىنەزىن قالىپتاستىرۋ، ونى ءوز بەتىمەن ءومىر سۇرۋگە دايىنداۋ تاربيەشىگە جۇكتەلەدى. مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالاردى تاربيەلەۋگە كىرىسپەس بۇرىن تاربيەشى دامۋىندا پسيحيكالىق جانە دەنە دامۋ بۇزىلىستارى بار بالالاردىڭ پسيحولوگياسى تۋرالى وقۋعا، ولاردى وقىتۋ جانە تاربيەلەۋ ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى بىلۋگە مىندەتتى.
تاربيەشىنىڭ ماقساتى
قازىرگى زاماناۋي الەمدە دەنە جانە ادامگەرشىلىك جاعىنان وزدىگىنەن ءومىر سۇرۋگە قابىلەتتى ادامدى دايىنداۋ. ەگەر ماقساتتى ويلاۋ تومەندەگى تالاپتاردى ەسەپكە الا وتىرىپ ىسكە اسىرىلسا، وندا ولار تابىستى بولادى.
دياگنوستيكالىق، ياعني پسيحولوگيالىق جانە دامۋ بۇزىلىستارى بار بالالاردىڭ قاجەتتىلىگى مەن مۇمكىندىگىن، سونداي - اق تاربيەلەۋ جۇمىسىنىڭ تالاپتارىن ۇنەمى زەرتتەۋ نەگىزىندە العا جىلجۋ؛
شىنايىلىق، ياعني ناقتى جاعدايدى ەسەپكە الا وتىرىپ العا جىلجۋ جانە نەگىزدەۋ؛
ساباقتاستىق، ياعني تاربيەلەۋ جۇمىسىنداعى بارلىق ماقساتتار مەن مىندەتتەردىڭ اراسىنداعى بايلانىستىڭ بولۋى؛
ماقساتتى سايكەستەندىرۋگە قىزمەتتىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىن ماقساتتى ويلاۋ ۇدەرىسىنە قوسۋ ارقىلى قول جەتكىزەدى؛
ناتيجەگە باعىتتالۋ، ەگەر تاربيەلەۋ ماقساتى انىق، ناقتى بولعان جاعدايدا، ماقساتقا جەتۋ ناتيجەلەرىن انىقتاۋ مۇمكىن بولادى.
تاربيەشىنىڭ نەگىزگى مىندەتى – تاربيەلەۋشى جانە دامىتۋشى ءىس - ارەكەتتەردى ۇيىمداستىرۋ جانە دامىتۋ، ءار بالانىڭ جەكە تۇلعاسىنىڭ دامۋىنا كومەكتەسۋ، ءار بالانىڭ بەيىمدىلىگى، قىزىعۋشىلىعى جانە قابىلەتىنىڭ دامۋىنا جاعداي جاساۋ.
ماقساتقا جەتۋ، مىندەتتەردى اتقارۋ تاربيەشىنىڭ بويىنداعى مىنا ساپالىق ەرەكشەلىكتەرگە بايلانىستى جۇزەگە اسادى:
ءبىز ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان بۇگىنگى ءداۋىر جاڭاشا كوزقاراستى، جاڭاشىلدىقتى تالاپ ەتەدى. ءبىلىمنىڭ دامۋى – ادامزات وركەنيەتىنىڭ ولشەمى. ءبىلىمى كۇشتى ەل وزادى، ءبىلىمى ءالسىز ەل وعان قىزمەت ەتەدى. ولاي بولسا، ءبىلىم سالاسى ۇنەمى جەتىلدىرۋدى قاجەت ەتەدى.
ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ: «ەل كەلەشەگى جاس ۇرپاق تاربيەسىنە تىكەلەي بايلانىستى،-» دەپ اتاپ كورسەتكەن بولاتىن. مەكتەپتەگى باستى تۇلعا ءمۇعالىم مەن تاربيەشى ەكەندىگى داۋسىز. ءتىپتى قازىرگى تەحنولوگيالار ەرەكشە دامىعان زاماننىڭ وزىندە ءبىلىم مەن تاربيە ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋدەگى ءمۇعالىم مەن تاربيەشىنىڭ ءرولىن ەش نارسەمەن اۋىستىرۋعا بولمايتىنىن حالىقارالىق تاجىريبەلەر كورسەتىپ وتىر. دەمەك، پەداگوگ بىلىكتىلىگى – ەلىمىزدىڭ بۇكىل ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن العا باستىرىپ، ونى زامان تالابىنا ساي ەتىپ قۇرۋدىڭ نەگىزگى العىشارتى، باستى كەپىلدىگى بولىپ تابىلادى. ءبىلىمدى ۇرپاقتى، باسەكەگە قابىلەتتى مامانداردى ءبىلىمدى مۇعالىمدەر، جان - جاقتى كەمەل تاربيەشىلەر عانا تاربيەلەپ شىعارا الادى.
كورنەكتى پەداگوگ ك. د. ۋشينسكيي: «... تاربيەشىنىڭ جەكە باسىنىڭ جاس جانعا ەتەتىن ىقپالى وقۋلىقتارمەن دە، جاقسى ادەت - عۇرىپتى قۇلاققا سىڭىرەتىن ۋاعىزبەن دە، جازالاۋ مەن ماداقتاۋ جۇيەسىمەن اۋىستىرۋعا كونبەيتىن تاربيەلەۋشىلىك كۇشكە يە،-» دەگەن بولاتىن.
قازىرگى زامانعى تاربيەشى ساياساتتىڭ، نارىقتىڭ پەداگوگيكاعا ۇستەمدىك ەتۋىنە جول بەرمەۋ ءۇشىن تاربيەنىڭ جاڭا الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق شارتىن پەداگوگيكالىق نەگىزدە ويلاي بىلۋگە، جاڭا ۇردىستەردى پەداگوگيكالىق ماقسات ۇستانىمىندا باعالاۋعا، پەداگوگيكالىق ءىس - ارەكەتتىڭ ىقتيمالدى مۇمكىندىكتەرىن بولجاۋعا، تالداۋ مەن ءوزىن - ءوزى باقىلاۋ تاسىلدەرىن مەڭگەرگەن كاسىبي شەبەر.
تاربيەشى – تاربيە جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ، رەتتەۋ، جەتەكشىلىك جاساۋ جانە وسى جۇمىستى ىسكە اسىرۋمەن اينالىساتىن پەداگوگ.
تاربيەشىنىڭ مىندەتى
مەكتەپ - ينتەرنات جاعدايىندا بالانى تاربيەلەۋ مەن ونىڭ مىنەزىن قالىپتاستىرۋ، ونى ءوز بەتىمەن ءومىر سۇرۋگە دايىنداۋ تاربيەشىگە جۇكتەلەدى. مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالاردى تاربيەلەۋگە كىرىسپەس بۇرىن تاربيەشى دامۋىندا پسيحيكالىق جانە دەنە دامۋ بۇزىلىستارى بار بالالاردىڭ پسيحولوگياسى تۋرالى وقۋعا، ولاردى وقىتۋ جانە تاربيەلەۋ ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى بىلۋگە مىندەتتى.
تاربيەشىنىڭ ماقساتى
قازىرگى زاماناۋي الەمدە دەنە جانە ادامگەرشىلىك جاعىنان وزدىگىنەن ءومىر سۇرۋگە قابىلەتتى ادامدى دايىنداۋ. ەگەر ماقساتتى ويلاۋ تومەندەگى تالاپتاردى ەسەپكە الا وتىرىپ ىسكە اسىرىلسا، وندا ولار تابىستى بولادى.
دياگنوستيكالىق، ياعني پسيحولوگيالىق جانە دامۋ بۇزىلىستارى بار بالالاردىڭ قاجەتتىلىگى مەن مۇمكىندىگىن، سونداي - اق تاربيەلەۋ جۇمىسىنىڭ تالاپتارىن ۇنەمى زەرتتەۋ نەگىزىندە العا جىلجۋ؛
شىنايىلىق، ياعني ناقتى جاعدايدى ەسەپكە الا وتىرىپ العا جىلجۋ جانە نەگىزدەۋ؛
ساباقتاستىق، ياعني تاربيەلەۋ جۇمىسىنداعى بارلىق ماقساتتار مەن مىندەتتەردىڭ اراسىنداعى بايلانىستىڭ بولۋى؛
ماقساتتى سايكەستەندىرۋگە قىزمەتتىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىن ماقساتتى ويلاۋ ۇدەرىسىنە قوسۋ ارقىلى قول جەتكىزەدى؛
ناتيجەگە باعىتتالۋ، ەگەر تاربيەلەۋ ماقساتى انىق، ناقتى بولعان جاعدايدا، ماقساتقا جەتۋ ناتيجەلەرىن انىقتاۋ مۇمكىن بولادى.
تاربيەشىنىڭ نەگىزگى مىندەتى – تاربيەلەۋشى جانە دامىتۋشى ءىس - ارەكەتتەردى ۇيىمداستىرۋ جانە دامىتۋ، ءار بالانىڭ جەكە تۇلعاسىنىڭ دامۋىنا كومەكتەسۋ، ءار بالانىڭ بەيىمدىلىگى، قىزىعۋشىلىعى جانە قابىلەتىنىڭ دامۋىنا جاعداي جاساۋ.
ماقساتقا جەتۋ، مىندەتتەردى اتقارۋ تاربيەشىنىڭ بويىنداعى مىنا ساپالىق ەرەكشەلىكتەرگە بايلانىستى جۇزەگە اسادى:
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اتموسفەرالىق قىسىمنىڭ بيىكتىككە بايلانىستى وزگەرۋىنە ەسەپتەر شىعارۋ
