وتباسىنىڭ بەرەكەسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: وتباسىنىڭ بەرەكەسى
ماقساتى: وقۋشىلارعا وتباسى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەنەيتۋ. ءوز ويلارىن جۇيەلى تۇردە جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
مىندەتتەرى: وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ساباق.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، توپپەن جۇمىس، ويىندار
كورنەكىلىگى: ماقال - ماتەلدەر، ناقىل سوزدەر، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. سىنىپتى ساباققا ازىرلەۋ. نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
II. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
III. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس.
- «جانۋارلار الەمىن قورعاۋ» ءماتىنى بويىنشا مازمۇنىن ايتۋ.
- وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار تۇرلەرىنىڭ ازايىپ بارا جاتقانى نەلىكتەن؟
- ءبىزدىڭ حالقىمىز ەجەلدەن جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردى قالاي قورعاعان؟
- وسى ءماتىن بويىنشا تولە بي بابامىز تۋرالى قانداي اڭىز بار ەكەنىن بىلەمىز؟
- قازاق حالقى قانداي جانۋارلار مەن قۇستاردى قاسيەتتى دەپ ساناعان؟
- وتە جاقسى.
- ەندەشە بالالار، جاڭا ساباقتى باستاماس بۇرىن « كىم كوپ بىلەدى؟» ويىنىن ويناۋ ارقىلى جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىمەن تانىسامىز.
« وتباسى» دەپ ايتۋعا بولادى.
- ەندەشە بالالار، مىنا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەيىكشى.
- وتباسىنا كىمدەر جاتادى؟
- «وتباسى» تۋرالى قانداي ماقال – ماتەلدەر بىلەسىڭدەر؟
- وتە جاقسى.
- ەندەشە، بالالار، بۇگىنگى جاڭا ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى:
« وتباسىنىڭ بەرەكەسى».
IV. جاڭا ساباق.
بۇگىنگى جاڭا ساباقتى ويىن تۇرىندە وتكىزىلەدى. توپپەن جۇمىس. وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ، توپ اتتارىمەن جانە توپ باسشىلارىن تانىستىرۋ.
- مىنە، بۇگىن ءبىز بالالار توپپەن جۇمىس جۇرگىزۋ ارقىلى، توپپەنەن تانىستىرىپ وتەيىن. ءى - توپ « قامقورشى» توبى. توپ باسشىسى:
تورەبايەۆا نۇراي، ءىى - توپ «جاردەمشى» توبى. توپ باسشىسى: تيمربەكوۆا ارۋجان. ءىىى - توپ «كومەكشى» توبى. توپ باسشىسى: سارتاي قۋانىش. توپ باسشىلارى مىنا توپتى باعالاۋ پاراعى ارقىلى ءوز توپتارىندا ويىنعا بەلسەنە قاتىسىپ وتىرعان وقۋشىلاردى باعالاپ وتىرۋ كەرەك.
- وسى كەزدە ەسىك قاعىلادى.
- بالالار، بىزگە اتا مەن اجە كەلىپ قالعان ەكەن، تورلەتىڭىزدەر!
- اتا مەن اجە. قىرىقتىڭ ءبىر قىدىر، - دەگەن.
- كانە، بالالار اجەنىڭ اكەلگەن « ساندىق» ستراتەگياسى تۋرالى تاپسىرماسىن ورىندايىق.
1. نە ءتاتتى؟ (انانىڭ ءسۇتى ءتاتتى.)
2. نە جۇمساق؟ (انانىڭ قولى)
3. نە قاتتى؟ (اتانىڭ جۇرەگى قاتتى)
4. كىم جاقىن؟ (تاتۋ بولسا، اعايىن جاقىن،
اقىلشىڭ بولسا، اپايىڭ جاقىن.
الدىڭا تارتقان، ادال اسىن،
قيماس جاقىن قارىنداسىڭ)
5. نە قىمبات؟ (التىن ۇياڭ وتان قىمبات.
قۇت - بەرەكە اتاڭ قىمبات.
ايمالايتىن اناڭ قىمبات.
بارىنەن دە ار مەن ۇيات قىمبات)
V. وقۋلىقپەن جۇمىس.
ا) ءماتىندى ءمۇعالىم وقۋى، ءتۇسىندىرۋ.
ب) وقۋشىلارعا تىزبەكتەي وقىتۋ.
اتانىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ. « قورجىنداعى اسىق» ويىنى. ويىننىڭ شارتى: قورجىنداعى اسىقتاردى الىپ، سول اسىقتاعى تاپسىرمالاردى ورىنداتۋ.
1. وتباسىن كىمدەر قۇرايدى؟ ( اتا، اپا، انا، اكە، اعا، قارىنداس، اپكە، ءسىڭىلى، ءىنى)
2. ۇل مەن قىزدى جاسىنا قاراي قالاي اتايدى؟ ( قارىنداس، اپكە، ءسىڭىلى، اعا، ءىنى)
3. وتباسىنىڭ ادەت - عۇرپى تۋرالى تۇسىنىكتەمە بەرۋ ( ۇلكەندى سىيلاۋ، ايتقان اقىلدارىن تىڭداۋ، ۇلكەندەر - كىشىگە اقىلشى، كىشىگە - كومەكشى.
4. نەكە دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟ ( ءسۇيىپ قوسىلعان ەكى ادامنىڭ ەرىكتى وداعى)
5. وتباسىنىڭ بۇكىل مىندەتى كىمدەرگە نەگىزدەلگەن؟( اتا - اناسىنا)
6. « ۇلكەنگە كومەك» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟ ( ۇلكەندەردىڭ زاتتارىن كوتەرىپ، ايتقاندارىن ىستەۋ كەرەك)
7. كونستيتۋسيادا وتباسىنا قامقورلىق تۋرالى نە ايتىلعان؟ (27 - بابىندا «نەكە مەن وتباسى، اكە مەن انا جانە بالا مەملەكەتتىڭ قاراۋىندا بولادى دەپ كورسەتىلگەن»).
8. وتباسىنىڭ ۇيتقىسى كىم؟ (انا)
9. وتباسىنىڭ باسشىسى كىم؟ (اكە)
- اتا، بالالار تاپسىرماسىن دۇرىس ورىنداعانى ءۇشىن باتا بەرەدى.
VI. سەرگىتۋ ءساتى.
- بالالار، ەندى « كىم جىلدام؟» ويىنى ارقىلى بويىمىزدى سەرگىتىپ الايىق. ويىننىڭ شارتى. وتباسى مۇشەلەرىنىڭ زاتتارىن جىلدام قۇراستىرۋ كەرەك.
VIءى. داپتەرمەن جۇمىس.
- بالالار، « مەنىڭ وتباسىم» نەمەسە سۋرەت بويىنشا ەسسە جازىڭدار.
VIءىى. قورىتىندى.
وتباسى دەگەنىمىز وتە جاقىن ادامدار. وتباسىندا ءبارى ءبىرىن - ءبىرى جاقسى كورەدى جانە قامقور بولادى.
اتا - انانى تىڭدايىق،
ايتقانىنان شىقپايىق،
ال، دوستاردى قولدايىق،
قيىن شاقتا قورعايىق.
- ەندەشە بالالار «ءىNSERT» جۇيەسى ارقىلى «نە ۇيرەندىك؟» «نە بىلدىك؟»
- وسىمەن ساباعىمىزدى اياقتايمىز.
- وتباسىمىز امان، دەنىمىز ساۋ بولسىن!
- بالالار، ساباعىمىزدى قورىتىندىلاي كەلە قاي توپ كوپ ۇپاي جيناعانىن تەكسەرەيىك.
ءىح. باعالاۋ.
- ءار توپ باسشىلارى باعالاۋ پاراعى ارقىلى ءوز توپتارىنداعى وقۋشىلاردى باعالايدى.
ح. ۇيگە تاپسىرما:
1. «وتباسىنىڭ بەرەكەسى» ءماتىنىن مانەرلەپ وقىپ، مازمۇنىن ايتۋ.
2. وتباسىنا بايلانىستى ماقال - ماتەلدەر، ناقىل سوزدەر جاتتاۋ.
3. ءماتىن بويىنشا سۋرەت سالىپ كەلۋ.
وتباسىنىڭ بەرەكەسى. جۇكتەۋ
ماقساتى: وقۋشىلارعا وتباسى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەنەيتۋ. ءوز ويلارىن جۇيەلى تۇردە جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
مىندەتتەرى: وقۋشىلاردىڭ سوزدىك قورىن مولايتۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ساباق.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، توپپەن جۇمىس، ويىندار
كورنەكىلىگى: ماقال - ماتەلدەر، ناقىل سوزدەر، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. سىنىپتى ساباققا ازىرلەۋ. نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
II. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
III. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس.
- «جانۋارلار الەمىن قورعاۋ» ءماتىنى بويىنشا مازمۇنىن ايتۋ.
- وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار تۇرلەرىنىڭ ازايىپ بارا جاتقانى نەلىكتەن؟
- ءبىزدىڭ حالقىمىز ەجەلدەن جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردى قالاي قورعاعان؟
- وسى ءماتىن بويىنشا تولە بي بابامىز تۋرالى قانداي اڭىز بار ەكەنىن بىلەمىز؟
- قازاق حالقى قانداي جانۋارلار مەن قۇستاردى قاسيەتتى دەپ ساناعان؟
- وتە جاقسى.
- ەندەشە بالالار، جاڭا ساباقتى باستاماس بۇرىن « كىم كوپ بىلەدى؟» ويىنىن ويناۋ ارقىلى جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبىمەن تانىسامىز.
« وتباسى» دەپ ايتۋعا بولادى.
- ەندەشە بالالار، مىنا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەيىكشى.
- وتباسىنا كىمدەر جاتادى؟
- «وتباسى» تۋرالى قانداي ماقال – ماتەلدەر بىلەسىڭدەر؟
- وتە جاقسى.
- ەندەشە، بالالار، بۇگىنگى جاڭا ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى:
« وتباسىنىڭ بەرەكەسى».
IV. جاڭا ساباق.
بۇگىنگى جاڭا ساباقتى ويىن تۇرىندە وتكىزىلەدى. توپپەن جۇمىس. وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ، توپ اتتارىمەن جانە توپ باسشىلارىن تانىستىرۋ.
- مىنە، بۇگىن ءبىز بالالار توپپەن جۇمىس جۇرگىزۋ ارقىلى، توپپەنەن تانىستىرىپ وتەيىن. ءى - توپ « قامقورشى» توبى. توپ باسشىسى:
تورەبايەۆا نۇراي، ءىى - توپ «جاردەمشى» توبى. توپ باسشىسى: تيمربەكوۆا ارۋجان. ءىىى - توپ «كومەكشى» توبى. توپ باسشىسى: سارتاي قۋانىش. توپ باسشىلارى مىنا توپتى باعالاۋ پاراعى ارقىلى ءوز توپتارىندا ويىنعا بەلسەنە قاتىسىپ وتىرعان وقۋشىلاردى باعالاپ وتىرۋ كەرەك.
- وسى كەزدە ەسىك قاعىلادى.
- بالالار، بىزگە اتا مەن اجە كەلىپ قالعان ەكەن، تورلەتىڭىزدەر!
- اتا مەن اجە. قىرىقتىڭ ءبىر قىدىر، - دەگەن.
- كانە، بالالار اجەنىڭ اكەلگەن « ساندىق» ستراتەگياسى تۋرالى تاپسىرماسىن ورىندايىق.
1. نە ءتاتتى؟ (انانىڭ ءسۇتى ءتاتتى.)
2. نە جۇمساق؟ (انانىڭ قولى)
3. نە قاتتى؟ (اتانىڭ جۇرەگى قاتتى)
4. كىم جاقىن؟ (تاتۋ بولسا، اعايىن جاقىن،
اقىلشىڭ بولسا، اپايىڭ جاقىن.
الدىڭا تارتقان، ادال اسىن،
قيماس جاقىن قارىنداسىڭ)
5. نە قىمبات؟ (التىن ۇياڭ وتان قىمبات.
قۇت - بەرەكە اتاڭ قىمبات.
ايمالايتىن اناڭ قىمبات.
بارىنەن دە ار مەن ۇيات قىمبات)
V. وقۋلىقپەن جۇمىس.
ا) ءماتىندى ءمۇعالىم وقۋى، ءتۇسىندىرۋ.
ب) وقۋشىلارعا تىزبەكتەي وقىتۋ.
اتانىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ. « قورجىنداعى اسىق» ويىنى. ويىننىڭ شارتى: قورجىنداعى اسىقتاردى الىپ، سول اسىقتاعى تاپسىرمالاردى ورىنداتۋ.
1. وتباسىن كىمدەر قۇرايدى؟ ( اتا، اپا، انا، اكە، اعا، قارىنداس، اپكە، ءسىڭىلى، ءىنى)
2. ۇل مەن قىزدى جاسىنا قاراي قالاي اتايدى؟ ( قارىنداس، اپكە، ءسىڭىلى، اعا، ءىنى)
3. وتباسىنىڭ ادەت - عۇرپى تۋرالى تۇسىنىكتەمە بەرۋ ( ۇلكەندى سىيلاۋ، ايتقان اقىلدارىن تىڭداۋ، ۇلكەندەر - كىشىگە اقىلشى، كىشىگە - كومەكشى.
4. نەكە دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟ ( ءسۇيىپ قوسىلعان ەكى ادامنىڭ ەرىكتى وداعى)
5. وتباسىنىڭ بۇكىل مىندەتى كىمدەرگە نەگىزدەلگەن؟( اتا - اناسىنا)
6. « ۇلكەنگە كومەك» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟ ( ۇلكەندەردىڭ زاتتارىن كوتەرىپ، ايتقاندارىن ىستەۋ كەرەك)
7. كونستيتۋسيادا وتباسىنا قامقورلىق تۋرالى نە ايتىلعان؟ (27 - بابىندا «نەكە مەن وتباسى، اكە مەن انا جانە بالا مەملەكەتتىڭ قاراۋىندا بولادى دەپ كورسەتىلگەن»).
8. وتباسىنىڭ ۇيتقىسى كىم؟ (انا)
9. وتباسىنىڭ باسشىسى كىم؟ (اكە)
- اتا، بالالار تاپسىرماسىن دۇرىس ورىنداعانى ءۇشىن باتا بەرەدى.
VI. سەرگىتۋ ءساتى.
- بالالار، ەندى « كىم جىلدام؟» ويىنى ارقىلى بويىمىزدى سەرگىتىپ الايىق. ويىننىڭ شارتى. وتباسى مۇشەلەرىنىڭ زاتتارىن جىلدام قۇراستىرۋ كەرەك.
VIءى. داپتەرمەن جۇمىس.
- بالالار، « مەنىڭ وتباسىم» نەمەسە سۋرەت بويىنشا ەسسە جازىڭدار.
VIءىى. قورىتىندى.
وتباسى دەگەنىمىز وتە جاقىن ادامدار. وتباسىندا ءبارى ءبىرىن - ءبىرى جاقسى كورەدى جانە قامقور بولادى.
اتا - انانى تىڭدايىق،
ايتقانىنان شىقپايىق،
ال، دوستاردى قولدايىق،
قيىن شاقتا قورعايىق.
- ەندەشە بالالار «ءىNSERT» جۇيەسى ارقىلى «نە ۇيرەندىك؟» «نە بىلدىك؟»
- وسىمەن ساباعىمىزدى اياقتايمىز.
- وتباسىمىز امان، دەنىمىز ساۋ بولسىن!
- بالالار، ساباعىمىزدى قورىتىندىلاي كەلە قاي توپ كوپ ۇپاي جيناعانىن تەكسەرەيىك.
ءىح. باعالاۋ.
- ءار توپ باسشىلارى باعالاۋ پاراعى ارقىلى ءوز توپتارىنداعى وقۋشىلاردى باعالايدى.
ح. ۇيگە تاپسىرما:
1. «وتباسىنىڭ بەرەكەسى» ءماتىنىن مانەرلەپ وقىپ، مازمۇنىن ايتۋ.
2. وتباسىنا بايلانىستى ماقال - ماتەلدەر، ناقىل سوزدەر جاتتاۋ.
3. ءماتىن بويىنشا سۋرەت سالىپ كەلۋ.
وتباسىنىڭ بەرەكەسى. جۇكتەۋ