وتتەكتىڭ تابيعاتتاعى اينالىمى. قولدانىلۋى
ءتيىمدى جوسپار - ناتيجەلى ساباق.
كىرىكتىرىلۋ – بۇل ءبىر وقۋ ماتەريالىنىڭ ءار ءتۇرلى سالاداعى جالپى بىلىمدەرمەن توعىسۋى، ءبىر - بىرىمەن ەتەنە ارالاسىپ كەتۋى. كىرىكتىرىلگەن ساباقتار وقۋشىعا الەم تۋرالى، زاتتار مەن قۇبىلىستاردىڭ ءوزارا بايلانىستارى تۋرالى ءبىرتۇتاس ماعلۇمات بەرەدى، ولار قۇرىلىسى بويىنشا بەلگىلى قالىپقا سىيمايدى، سونداي - اق، وقۋ ساعاتتارىن بارىنشا ۇنەمدى پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وسى تەكتەس ساباقتاردا وقۋشىلاردىڭ بەينەلى وي - ءورىسى دامىپ، شىعارماشىلىق مۇمكىندىكتەرى اشىلادى. كىرىكتىرىلگەن ساباقتاردىڭ قۇرىلىمى ناقتىلىعىمەن، سىيىمدىلىعىمەن، ورامدىلىعىمەن، ساباقتىڭ ءار ساتىسىنداعى وقۋ ماتەريالىنىڭ لوگيكالىق ءوزارا كەلىسىمىمەن، ماتەريالدىڭ زور اقپاراتتىق مۇمكىندىگىمەن ەرەكشەلەنەدى. 8 سىنىپتا «وتتەكتىڭ تابيعاتتاعى اينالىمى. قولدانىلۋى» تاقىرىبىن كىرىكتىرە وقىتۋ وقۋشىلارعا وتتەكسىز ءومىر جوق ەكەندىگى تۋرالى مول ماعلۇمات بەرەدى.
8 - سىنىپ. حيميا
ساباق تاقىرىبى: §24. وتتەكتىڭ تابيعاتتاعى اينالىمى. قولدانىلۋى.
وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدىڭ مىندەتتەرى:
1. بىلىمدىلىك – وتتەكتىڭ فيزيكالىق جانە حيميالىق قاسيەتتەرى بويىنشا قولدانىلۋى جانە تىرشىلىك ءۇشىن ماڭىزى تۋرالى ءبىلىم بەرۋ؛
2. دامىتۋشىلىق – وتتەكتىڭ تابيعاتتاعى اينالىمى تۋرالى مالىمەتتەر ارقىلى وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمدىق وي - ءورىسىن دامىتۋ؛
3. تاربيەلىك: قورشاعان ورتا جانە اۋانىڭ تازالىعى تۋرالى ەكولوگيالىق ءبىلىم بەرۋ؛
ساباق ماقساتى: وتتەكتىڭ تابيعاتتاعى اينالىمى، قولدانىلۋى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ، ومىرمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، پروبلەمالىق جاعداياتتان شىعۋ جولىندا وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىگىن، وي - ءورىسىن دامىتۋ، وزىندىك وي قورىتۋعا، شاپشاڭدىققا، بايقامپازدىققا تاربيەلەۋ؛
ساباق ءتۇرى: كىرىكتىرىلگەن ساباق؛
ءادىس - ءتاسىلى: دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ورىنداۋ.
ءپان ارالىق بايلانىس: فيزيكا، بيولوگيا، گەوگرافيا؛
كورنەكى قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پرەزەنتاسيا، فليپچارت، حيميالىق رەاكتيۆتەر، ىدىستار، بۋكلەتتەر؛
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى؛
2. تاقىرىپتى اشۋ؛
1) جۇمباق شەشۋ: «بار ما، جوق پا ونى انىق بىلمەيسىڭ
ول جوق جەردە ءومىر ءسۇرىپ جۇرمەيسىڭ»
(اۋا)
2) جۇمباق شەشۋ: «ەكى ءسوز تىركەسىنەن تۇرادى، ءبىر ادامعا قاجەتتى قۇبىلىس، ەكىنشىسى تىيىم ءسوز. وسى ەكەۋى بىرىكسە، ەلەمەنت اتى شىعادى»
(وتتەك)
3. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
«ەسكە تۇسىرەيىك»
تىرەك سىزبالار كورسەتىلىپ، وقۋشى ولەڭ وقيدى:
«مەن وتتەكپىن، اۋامىن قاسيەتتى.
ۇستاپ تۇرمىن قولىمدا جەر مەن كوكتى.
تابيعاتتىڭ اناسى جالعىز ءوزىم
كەستەدەن سەگىزىنشى ورىن تەپتىم.
مەن وتتەكپىن، جەردە كوپ تارالعانمىن
ۇمىتپاڭدار وتتەكتەي اناڭ بارىن،
تىنىس الىپ جۇرگەنىڭ مەنىڭ ارقام
نە دەيدى مەن تۋرالى جاراندارىم؟!
ءى. ءبىلۋ – 2 ۇپاي.
حيميالىق ديكتانت «قانە تانىسايىق» «+»، «-» قويۋ كەرەك.
1. ءتۇسسىز، ءيىسسىز، ءدامسىز گاز.
2. سۋدا جاقسى ەريدى.
3. كۇردەلى زات.
4. سۋدا ناشار ەريدى.
5. جانۋدى قولدايدى.
6. اۋادان جەڭىل.
7. تىنىس الۋعا قاجەت.
8. زەرتحانادا مارگانسوۆكادان الادى.
9. اۋانىڭ قۇرامىنا كىرەدى.
10. تابيعاتتا تەك قوسىلىس كۇيىندە كەزدەسەدى.
11. ىدىستى توڭكەرىپ جينايدى.
12. قالىپتى جاعدايدا سۇيىق.
ءىى. ءتۇسىنۋ – 4 ۇپاي.
قانداي وكسيدتەردىڭ فورمۋلالارى ۆالەنتتىلىگىنە سايكەس دۇرىس قويىلماعان؟
I ---------------- IV ------------ II ------- VI ---------------- I ------------ VII ---------- IV ---------------- II
Cu2O، ------- SiO4، ------- ZnO، -------- SO3، ------- NaO، ------- Cl2O7، ----- MnO4، ---------- CO.
III. قولدانۋ – 6 ۇپاي.
قانداي قوسىلىستا ۆالەنتتىگى دۇرىس جازىلماعان:
I II -------------- II II ------------- II III ---------- I II -------- IV II --------- II II ------------- VII II
Ag2O، --------- FeO، -------- Fe2O3، ------ N2O، ------- SO2، --------- CaO، ---------Mn2O7.
IV. تالداۋ – 8 ۇپاي.
مىنا رەاكسيا تەڭدەۋلەرىن جازىپ، وكسيدتەردى اتاڭىز. زەرتحانالىق جۇمىس.
S + O2 = ---------- C + O2 = ------------ P + O2 = ----------- Al + O2 =
V. جيناقتاۋ – 10 ۇپاي.
كۇردەلى زاتتىڭ جانۋ رەاكسياسىن جازىپ، تۇزىلگەن وكسيدتەردەگى ءار ەلەمەنتتىڭ ماسسالىق ۇلەسىن ەسەپتەڭىز.
VI. باعالاۋ – 12 ۇپاي.
زەرتحانادا وتتەكتى قانداي زاتتان العان ءتيىمدى؟ رەاكسيا تەڭدەۋىن جازىڭىز.
4 مول KMnO4 بەرىلسە، قانشا گرامم وتتەك تۇزىلەدى؟ ەسەپتەڭىز.
4. جاڭا تاقىرىپ - سلايدتار ارقىلى كورسەتىلىپ، ءتۇسىندىرۋ.
5. بەكىتۋ تاپسىرمالارىن ورىنداۋ:
سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ:
1. جەر قىرتىسى نەدەن قۇرالعان؟
2. اۋاداعى وتتەك قانداي پروسەسس كومەگى ارقىلى تولىقتىرىلىپ وتىرادى؟
3. وتتەك قايدا قولدانىلادى؟
4. وتتەكتىڭ قانداي بۇلدىرگىش اسەرى بار؟
5. بەينەسۇراققا جاۋاپ بەرۋ.
6. وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ.
7. قورىتىندىلاۋ: وتتەك – تىرشىلىكتىڭ تىرەگى – اتموسفەرا – 21%، گيدروسفەرا – 89%، ليتوسفەرا – 46، 8 %، ءتىرى اعزالاردا – 65%؛
تىرشىلىك ءۇشىن ەڭ قاجەتتى ءومىر وزەگى – اۋا؛
«بولماسىن اۋا ەشكىمنىڭ ارمان مۇڭى
اۋادان ارتىق اس جوق جالعاندا ۇلى
ويلاشى، كىمگە كەرەك بولامىز ءبىز.
جۇتۋدان تازا اۋانى قالعان كۇنى»
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: ەكولوگيالىق بايقاۋ – «اۋانى لاستاماۋدىڭ ءتيىمدى جولدارى» - زەرتتەۋلەر، ۇسىنىستار، جوبالار، شىعارما دايىنداۋ؛
كىرىكتىرىلۋ – بۇل ءبىر وقۋ ماتەريالىنىڭ ءار ءتۇرلى سالاداعى جالپى بىلىمدەرمەن توعىسۋى، ءبىر - بىرىمەن ەتەنە ارالاسىپ كەتۋى. كىرىكتىرىلگەن ساباقتار وقۋشىعا الەم تۋرالى، زاتتار مەن قۇبىلىستاردىڭ ءوزارا بايلانىستارى تۋرالى ءبىرتۇتاس ماعلۇمات بەرەدى، ولار قۇرىلىسى بويىنشا بەلگىلى قالىپقا سىيمايدى، سونداي - اق، وقۋ ساعاتتارىن بارىنشا ۇنەمدى پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وسى تەكتەس ساباقتاردا وقۋشىلاردىڭ بەينەلى وي - ءورىسى دامىپ، شىعارماشىلىق مۇمكىندىكتەرى اشىلادى. كىرىكتىرىلگەن ساباقتاردىڭ قۇرىلىمى ناقتىلىعىمەن، سىيىمدىلىعىمەن، ورامدىلىعىمەن، ساباقتىڭ ءار ساتىسىنداعى وقۋ ماتەريالىنىڭ لوگيكالىق ءوزارا كەلىسىمىمەن، ماتەريالدىڭ زور اقپاراتتىق مۇمكىندىگىمەن ەرەكشەلەنەدى. 8 سىنىپتا «وتتەكتىڭ تابيعاتتاعى اينالىمى. قولدانىلۋى» تاقىرىبىن كىرىكتىرە وقىتۋ وقۋشىلارعا وتتەكسىز ءومىر جوق ەكەندىگى تۋرالى مول ماعلۇمات بەرەدى.
8 - سىنىپ. حيميا
ساباق تاقىرىبى: §24. وتتەكتىڭ تابيعاتتاعى اينالىمى. قولدانىلۋى.
وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدىڭ مىندەتتەرى:
1. بىلىمدىلىك – وتتەكتىڭ فيزيكالىق جانە حيميالىق قاسيەتتەرى بويىنشا قولدانىلۋى جانە تىرشىلىك ءۇشىن ماڭىزى تۋرالى ءبىلىم بەرۋ؛
2. دامىتۋشىلىق – وتتەكتىڭ تابيعاتتاعى اينالىمى تۋرالى مالىمەتتەر ارقىلى وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمدىق وي - ءورىسىن دامىتۋ؛
3. تاربيەلىك: قورشاعان ورتا جانە اۋانىڭ تازالىعى تۋرالى ەكولوگيالىق ءبىلىم بەرۋ؛
ساباق ماقساتى: وتتەكتىڭ تابيعاتتاعى اينالىمى، قولدانىلۋى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ، ومىرمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، پروبلەمالىق جاعداياتتان شىعۋ جولىندا وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىگىن، وي - ءورىسىن دامىتۋ، وزىندىك وي قورىتۋعا، شاپشاڭدىققا، بايقامپازدىققا تاربيەلەۋ؛
ساباق ءتۇرى: كىرىكتىرىلگەن ساباق؛
ءادىس - ءتاسىلى: دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ورىنداۋ.
ءپان ارالىق بايلانىس: فيزيكا، بيولوگيا، گەوگرافيا؛
كورنەكى قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پرەزەنتاسيا، فليپچارت، حيميالىق رەاكتيۆتەر، ىدىستار، بۋكلەتتەر؛
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى؛
2. تاقىرىپتى اشۋ؛
1) جۇمباق شەشۋ: «بار ما، جوق پا ونى انىق بىلمەيسىڭ
ول جوق جەردە ءومىر ءسۇرىپ جۇرمەيسىڭ»
(اۋا)
2) جۇمباق شەشۋ: «ەكى ءسوز تىركەسىنەن تۇرادى، ءبىر ادامعا قاجەتتى قۇبىلىس، ەكىنشىسى تىيىم ءسوز. وسى ەكەۋى بىرىكسە، ەلەمەنت اتى شىعادى»
(وتتەك)
3. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
«ەسكە تۇسىرەيىك»
تىرەك سىزبالار كورسەتىلىپ، وقۋشى ولەڭ وقيدى:
«مەن وتتەكپىن، اۋامىن قاسيەتتى.
ۇستاپ تۇرمىن قولىمدا جەر مەن كوكتى.
تابيعاتتىڭ اناسى جالعىز ءوزىم
كەستەدەن سەگىزىنشى ورىن تەپتىم.
مەن وتتەكپىن، جەردە كوپ تارالعانمىن
ۇمىتپاڭدار وتتەكتەي اناڭ بارىن،
تىنىس الىپ جۇرگەنىڭ مەنىڭ ارقام
نە دەيدى مەن تۋرالى جاراندارىم؟!
ءى. ءبىلۋ – 2 ۇپاي.
حيميالىق ديكتانت «قانە تانىسايىق» «+»، «-» قويۋ كەرەك.
1. ءتۇسسىز، ءيىسسىز، ءدامسىز گاز.
2. سۋدا جاقسى ەريدى.
3. كۇردەلى زات.
4. سۋدا ناشار ەريدى.
5. جانۋدى قولدايدى.
6. اۋادان جەڭىل.
7. تىنىس الۋعا قاجەت.
8. زەرتحانادا مارگانسوۆكادان الادى.
9. اۋانىڭ قۇرامىنا كىرەدى.
10. تابيعاتتا تەك قوسىلىس كۇيىندە كەزدەسەدى.
11. ىدىستى توڭكەرىپ جينايدى.
12. قالىپتى جاعدايدا سۇيىق.
ءىى. ءتۇسىنۋ – 4 ۇپاي.
قانداي وكسيدتەردىڭ فورمۋلالارى ۆالەنتتىلىگىنە سايكەس دۇرىس قويىلماعان؟
I ---------------- IV ------------ II ------- VI ---------------- I ------------ VII ---------- IV ---------------- II
Cu2O، ------- SiO4، ------- ZnO، -------- SO3، ------- NaO، ------- Cl2O7، ----- MnO4، ---------- CO.
III. قولدانۋ – 6 ۇپاي.
قانداي قوسىلىستا ۆالەنتتىگى دۇرىس جازىلماعان:
I II -------------- II II ------------- II III ---------- I II -------- IV II --------- II II ------------- VII II
Ag2O، --------- FeO، -------- Fe2O3، ------ N2O، ------- SO2، --------- CaO، ---------Mn2O7.
IV. تالداۋ – 8 ۇپاي.
مىنا رەاكسيا تەڭدەۋلەرىن جازىپ، وكسيدتەردى اتاڭىز. زەرتحانالىق جۇمىس.
S + O2 = ---------- C + O2 = ------------ P + O2 = ----------- Al + O2 =
V. جيناقتاۋ – 10 ۇپاي.
كۇردەلى زاتتىڭ جانۋ رەاكسياسىن جازىپ، تۇزىلگەن وكسيدتەردەگى ءار ەلەمەنتتىڭ ماسسالىق ۇلەسىن ەسەپتەڭىز.
VI. باعالاۋ – 12 ۇپاي.
زەرتحانادا وتتەكتى قانداي زاتتان العان ءتيىمدى؟ رەاكسيا تەڭدەۋىن جازىڭىز.
4 مول KMnO4 بەرىلسە، قانشا گرامم وتتەك تۇزىلەدى؟ ەسەپتەڭىز.
4. جاڭا تاقىرىپ - سلايدتار ارقىلى كورسەتىلىپ، ءتۇسىندىرۋ.
5. بەكىتۋ تاپسىرمالارىن ورىنداۋ:
سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ:
1. جەر قىرتىسى نەدەن قۇرالعان؟
2. اۋاداعى وتتەك قانداي پروسەسس كومەگى ارقىلى تولىقتىرىلىپ وتىرادى؟
3. وتتەك قايدا قولدانىلادى؟
4. وتتەكتىڭ قانداي بۇلدىرگىش اسەرى بار؟
5. بەينەسۇراققا جاۋاپ بەرۋ.
6. وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ.
7. قورىتىندىلاۋ: وتتەك – تىرشىلىكتىڭ تىرەگى – اتموسفەرا – 21%، گيدروسفەرا – 89%، ليتوسفەرا – 46، 8 %، ءتىرى اعزالاردا – 65%؛
تىرشىلىك ءۇشىن ەڭ قاجەتتى ءومىر وزەگى – اۋا؛
«بولماسىن اۋا ەشكىمنىڭ ارمان مۇڭى
اۋادان ارتىق اس جوق جالعاندا ۇلى
ويلاشى، كىمگە كەرەك بولامىز ءبىز.
جۇتۋدان تازا اۋانى قالعان كۇنى»
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: ەكولوگيالىق بايقاۋ – «اۋانى لاستاماۋدىڭ ءتيىمدى جولدارى» - زەرتتەۋلەر، ۇسىنىستار، جوبالار، شىعارما دايىنداۋ؛
You Might Also Like
-
2010 جىل ق ر كىشى عىلىم اكادەمياسى ءحىV - ءىنشى عپك عىلىمي جوبا بايقاۋى IV – ورىن
