ويۋ ويا ءبىلۋ دە ونەر
كاراعاندى وبلىسى، پريوزورسك قالاسى.
ناركۋلوۆا ەلميرا جەكسەنبايەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ويۋ ويا ءبىلۋ دە ونەر
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى قازاقتىڭ ۇلتتىق ويۋ - ورنەگىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىستىرۋ، ءتول مادەنيەتىن قاستەرلەۋگە باۋلۋ جانە ولاردىڭ ۇشقىر وي، بەلسەندى بىلىكتىلىك، شەبەرلىكتەرىن دامىتۋعا ىقپال ەتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كىتاپ كورمەسى، قولونەر بۇيىمدارى، بۋكلەت.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
II. كىرىسپە ءسوز.
الدىمەن وقۋشىلاردىڭ اشىق تاربيە ساعاتىنا دايىندىعىن تەكسەرۋ.
- بالالار ءقازىر بىزدە قاي ساباق.
- اشىق تاربيە ساعاتى.
- اشىق تاربيە ساعاتىنداي دايىنبىز با؟
وسى ساباق بارىسىندا ءوز بىلىمدەرىڭدى ورتاعا سالىپ، بىلمەگەندەرىڭدى ءبىلىپ الۋعا تىرىسىپ، ساباققا بەلسەنە قاتىسىپ وتىرايىق.
III. نەگىزگى ءبولىم.
ال، بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدا قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ويۋ - ورنەگىمەن تانىسامىز.
ەرتەدە بايلىققا تويماعان حان بولادى. ول جەر بەتىندەگى سۋدىڭ ءبارى «وزىمدىكى» دەپ جار سالادى. مال مەن جاندى قىرعىنعا ۇشىراتادى. حاندى
ەل «سۇمىراي» دەپ اتايدى. حالىق سۋ ءۇشىن كۇشتى قارسىلىقتار كورسەتەدى، سۋ بار جەرلەردى جاسىرىپ وتىرادى. قازاقتا «سۇمىراي كەلسە، سۋ قۇريدى» دەگەن ءسوز وسىدان قالىپتى. ول رايحان اتتى شەبەر قىزدىڭ وڭ قولىن شاۋىپ تاستايدى. حالىق سۋ ءۇشىن بولعان كۇرەستە جەڭەدى. وسى وقيعاعا بايلانىستى «سۋ» ورنەگى پايدا بولادى. جەر - انا رايحان قىزدىڭ بەس ساۋساعىنىڭ ورنىنا جەر بەتىنە بەس تارماقتى گۇلدەردى جايقالتىپ وسىرەدى. بەس جاپىراقتى قىزعالداقتىڭ ويۋ - ورنەككە ەنۋى، رايحاننىڭ بەس ساۋساعىنىڭ ەسكەرتكىشى رەتىندە قالعان دەسەدى.
بالالار، قازاقتىڭ ۇلتتىق مادەنيەتىنىڭ ەڭ بايىرعى، اسا قۇندى سالاسىنىڭ ءبىرى - قولونەرى، ونىڭ ىشىندە ويۋ - ورنەك ونەرى بولىپ تابىلادى. قازاقتىڭ ۇلتتىڭ ويۋ - ورنەگىنىڭ بىرنەشە ونداعان عاسىرلىق تاريحى بار، اتادان بالاعا، ۇرپاقتان - ۇرپاققا مۇرا بولىپ، دامىپ كەلە جاتقان ونەر ءتۇرى.
ويۋ دەگەنىمىز – ءبىر نارسەنىڭ ءپىشىنىن ويىپ الۋ.
ويۋ - ورنەك قازاق حالقى قولونەرىنىڭ كەڭ تاراعان ءتۇرى بولىپ تابىلادى. ويۋ - ورنەك اتاۋلىنى ەكى توپقا ءبولىپ قاراۋعا بولادى. ءبىرىنشى توپقا ويۋ - ورنەكتىڭ تىكەلەي وزىنە قاتىستى ءتۇرى جاتادى، ەكىنشى توپقا ويۋ - ورنەك قولدانىلاتىن اشەكەيلى بۇيىمدار جاتادى. قازاقتىڭ ويۋ - ورنەكتەرى اتاۋلىنا بايلانىستى بىرنەشە تۇرگە بولىنگەن.
1. اي، كۇن، جۇلدىزدارعا، كوك الەمىنە بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: ايشىق، جۇلدىز.
2. مالعا، مالدىڭ دەنە مۇشەلەرىنە بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: ءقوشقارمۇيىز.
3. اڭعا، اڭنىڭ دەنە مۇشەلەرىنە بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: ءارقارمۇيىز، ءبۇعىمۇيىز.
4. قۇرت - قۇمىرسقالارعا، جاندىكتەرگە بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: كوبەلەك، جىلانباس.
5. قۇستارعا بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: قۇسمۇرىن، قۇسقانات.
6. جەر، سۋ، وسىمدىك بەينەلى ويۋ - ورنەكتەر: ءتورتقۇلاق، بەسجاپىراق، بۇتاق.
7. قۇرال - جابدىقتارعا بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: بالتا، تاراق، بالداق. 8. گەومەتريالىق دەنەلەر تەكتەس ويۋ - ورنەكتەر: تۇمار، ءسىنىقمۇيىز.
ويۋ - ورنەك ونەرىنىڭ بەلگىلى ءبىر حالىققا ءتان مانەرلەۋ ەرەكشەلىكتەرى سول حالىقتىڭ تۇرمىس - تىرشىلىگىمەن، بەينەلەۋ ونەرىمەن، ۇلتتىق قولتاڭباسىمەن تىكەلەي ساباقتاسىپ جاتادى. ءاربىر حالىقتىڭ ىسمەر - شەبەرلەرى وزدەرىنىڭ كورگەن ويۋ - ورنەكتەرىن جاتقا جاساپ، ويۋعا ءوز بەتىمەن جاڭالىق ەنگىزۋ دارەجەسىنە جەتتى. حالىق مۇنداي ادامداردى «ويۋشى» دەپ اتايدى دا، ولاردى «ويۋ ويعاننىڭ ويى ۇشقىر» دەپ باعالايدى. جۇلدىز ورنەگى اسپانداعى جۇلدىز كورىنىسىنە ۇقسايدى. ولار كوبىنەسە كىلەمدەردە ءجيى قولدانىلادى. جالپى ويۋ - ورنەكتى ونىڭ پايدا بولۋ ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى داستۇرلىك جانە ساندىك دەپ ەكى توپقا بولۋگە بولادى. داستۇرلىك ورنەك - ەجەلدەن پايدا بولعان حالىقتىق ورنەك. ساندىك ورنەك - ءبىر نارسەنى اشەكەيلەپ ساندەۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن ورنەك. ف. وڭعارسىنوۆا.
ويۋلار. 1.
ءتۇرىن - اي، تەكەمەتتىڭ!
اسىل قانداي!
ءۇڭىلدىم ءۇنسىز عانا باسىمدى الماي.
كەلە عوي، قوشاقانىم، وزىمە!» دەپ
اجەم كەپ، سيپاعانداي شاشىمنان جاي.
2. كۇيىمدى كەشسەڭدەر - اۋ سول بەتتەگى،
تۇرعانداي انا - كوڭىل تەربەپ مەنى.
جان ءبىتىپ، جايراڭدالدى جان - جاعىمنان
قازاقتىڭ قوشقار ءمۇيىز ورنەكتەرى.
3. اڭساۋمەن كۇنىم ءوتتى قانشا مەنىڭ،
جەلباۋدا، باسقۇردا ما اڭساۋ ەلىم،
اجەمنىڭ تارامىستى ساۋساقتارىن.
تابا الماي دالا كەزىپ شارشاپ ەدىم.
4. ەلەستەپ كوز الدىما ءسان شاقتارىم،
كەلگەندەي قۇلاعىما اڭساتقان ءۇن.
تۇرىنەن تەكەمەتتىڭ كورىپ تۇرمىن.
اجەمنىڭ تارامىستى ساۋساقتارىن.
5. شەبەر كوپ بۇل زاماندا كىلەڭ كەرىم،
بولمايتىن اجىراتىپ ءتۇر - وڭدەرىن،
سۇرىنبەي وتە الار ما عاسىرلاردان.
اجەمنىڭ ويۋىنداي، جىر ورنەگىم.
6. بولارداي باسقۇر ورنەك ماعان مەدەت،
بەلگىسى بولعىن شاقتىق قاراپ جەبەپ،
سۇيەنىپ تۇسكيىزگە تۇرىپ قاپپىپ
كوز جازىپ ويۋلاردان قالام با دەپ
ءمولدىر شىق جاسىرىندى جانارعا كەپ.
7. شەبەر ءبىزدىڭ اجەمىز،
شەبەر ءبىزدىڭ اتامىز،
شەبەر بولعان بابامىز،
بىزدە شەبەر بولامىز.
8. بۇيىمدار مەن زاتتاردى
ساندەۋ ءۇشىن كورنەكتى
قيىن دا بولسا قينالماي
مەندە ۇيرەندىم ورنەكتى.
9. ويا الساڭ ويۋ ادەمى،
ۇيلەسسىن وعان كولەمى.
بوياۋىمەن ۇندەسكەن،
ويۋ اسەم ءتۇر - تۇسپەن.
- ال، بالالار، تاقتاداعى ويۋعا قارايىقشى،
- مىنا ويۋ نەگە ۇقسايدى.
- مۇيىزگە.
ءقوشقارمۇيىز ويۋى – قوشقاردىڭ ءمۇيىزى تارىزدەس. مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان قازاق حالقىنىڭ كوشپەلى ءومىر سالتىنا بايلانىستى تۋعان. ءقوشقارمۇيىز ويۋى مولشىلىقتىڭ نىشانى رەتىندە بۇل كۇندە دە ءجيى قولدانىلىپ كەلەدى.
حالقىمىزدا «ءوز ۇيىندە ويۋ ويماعان ادام، كىسى ۇيىندە سىزۋ سىزادى» - دەگەن بار. وسى ماقالدىڭ ءوزى - ويماعان كىسىنىڭ، وزگە ونەردى دە يگەرە المايتىندىعىن كورسەتەدى. ەندى ويۋ - ورنەك، شەبەرلىك، ونەر تۋرالى ماقال - ماتەلدەرگە توقتالايىق.
1. ونەر سىرى - ورنەكتە.
2. ويۋ ويعاننىڭ ويى ۇشقىر.
3. ونەردى ۇيرەن،
ۇيرەن دە، جيرەن.
4. ونەرلى بالا سۇيكىمدى.
5. ونەرلى ورگە جۇزەر.
6. ويۋ ويعان، سىزۋ دا سىزادى.
7. ويۋى كوپتىڭ ورنەگى كوپ،
ورنەگى كوپتىڭ ەرمەگى كوپ.
8. ونەرلىنىڭ ءورىسى كەڭ.
9. جەتەلى ونەر ءسۇيىپ ەڭبەكتەنەر،
ءومىر جولى وشپەستەي ورنەكتەلەر.
10. ون ساۋساعىنان ونەر تامعان.
«تۋعاندا دۇنيە ەسىگىن اشادى ولەڭ»- دەپ ۇلى اباي ايتقانداي ءان - جىرسىز وتەتىن مەرەكە، قۋانىشتى كۇندەر جوق. ەندى ءسوز كەزەگىن انگە بەرەيىك.
«استانا»- ءانى.
ال، ەندى بالالار زامان تالابىنا ساي، بالالار وزدەرى ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن ويۋلارىن كورسەتەدى جانە دە سونى قورعايدى.
IV. قورىتىندى.
ال، بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىز ءوز مارەسىنە جەتتى. ولاي بولسا، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەيىك.
- ويۋ - ورنەك دەگەنىمىز نە؟
- كىم قانداي ويۋ - ورنەك بىلەدى؟
- ۇلتتىق ويۋ - ورنەك دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- ساباق ۇنادى ما؟
«ويۋ - ورنەك، قۇراق قۇراۋ قازاقتىڭ كەشەگىسى، بۇگىنگىسى، ەرتەڭى» - دەپ باۋىرجان مومىش ۇلى اتامىز ايتقانداي، ويۋ ويۋدى ۇيرەنۋ، وسى ونەردى جالعاستىرۋ سەندەردىڭ قولدارىڭدا.
جاس ۇرپاق ءومىرلى بولسىن،
تۇرمىسى كوڭىلدى بولسىن.
اتا - اناعا مەيىرلى بولسىن،
اعايىن - تۋىسقا پەيىلدى بولسىن.
ونەر بىلىمگە زەيىندى بولسىن،
ون ساۋساعىنان ونەر تامعان.
ويۋشى بولسىن - دەپ بۇگىنگى ساباعىمىزدى اياقتايمىز.
زەيىن قويىپ تىڭداعاندارىڭىزعا راحمەت!
ناركۋلوۆا ەلميرا جەكسەنبايەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ويۋ ويا ءبىلۋ دە ونەر
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردى قازاقتىڭ ۇلتتىق ويۋ - ورنەگىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىستىرۋ، ءتول مادەنيەتىن قاستەرلەۋگە باۋلۋ جانە ولاردىڭ ۇشقىر وي، بەلسەندى بىلىكتىلىك، شەبەرلىكتەرىن دامىتۋعا ىقپال ەتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كىتاپ كورمەسى، قولونەر بۇيىمدارى، بۋكلەت.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
II. كىرىسپە ءسوز.
الدىمەن وقۋشىلاردىڭ اشىق تاربيە ساعاتىنا دايىندىعىن تەكسەرۋ.
- بالالار ءقازىر بىزدە قاي ساباق.
- اشىق تاربيە ساعاتى.
- اشىق تاربيە ساعاتىنداي دايىنبىز با؟
وسى ساباق بارىسىندا ءوز بىلىمدەرىڭدى ورتاعا سالىپ، بىلمەگەندەرىڭدى ءبىلىپ الۋعا تىرىسىپ، ساباققا بەلسەنە قاتىسىپ وتىرايىق.
III. نەگىزگى ءبولىم.
ال، بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدا قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ويۋ - ورنەگىمەن تانىسامىز.
ەرتەدە بايلىققا تويماعان حان بولادى. ول جەر بەتىندەگى سۋدىڭ ءبارى «وزىمدىكى» دەپ جار سالادى. مال مەن جاندى قىرعىنعا ۇشىراتادى. حاندى
ەل «سۇمىراي» دەپ اتايدى. حالىق سۋ ءۇشىن كۇشتى قارسىلىقتار كورسەتەدى، سۋ بار جەرلەردى جاسىرىپ وتىرادى. قازاقتا «سۇمىراي كەلسە، سۋ قۇريدى» دەگەن ءسوز وسىدان قالىپتى. ول رايحان اتتى شەبەر قىزدىڭ وڭ قولىن شاۋىپ تاستايدى. حالىق سۋ ءۇشىن بولعان كۇرەستە جەڭەدى. وسى وقيعاعا بايلانىستى «سۋ» ورنەگى پايدا بولادى. جەر - انا رايحان قىزدىڭ بەس ساۋساعىنىڭ ورنىنا جەر بەتىنە بەس تارماقتى گۇلدەردى جايقالتىپ وسىرەدى. بەس جاپىراقتى قىزعالداقتىڭ ويۋ - ورنەككە ەنۋى، رايحاننىڭ بەس ساۋساعىنىڭ ەسكەرتكىشى رەتىندە قالعان دەسەدى.
بالالار، قازاقتىڭ ۇلتتىق مادەنيەتىنىڭ ەڭ بايىرعى، اسا قۇندى سالاسىنىڭ ءبىرى - قولونەرى، ونىڭ ىشىندە ويۋ - ورنەك ونەرى بولىپ تابىلادى. قازاقتىڭ ۇلتتىڭ ويۋ - ورنەگىنىڭ بىرنەشە ونداعان عاسىرلىق تاريحى بار، اتادان بالاعا، ۇرپاقتان - ۇرپاققا مۇرا بولىپ، دامىپ كەلە جاتقان ونەر ءتۇرى.
ويۋ دەگەنىمىز – ءبىر نارسەنىڭ ءپىشىنىن ويىپ الۋ.
ويۋ - ورنەك قازاق حالقى قولونەرىنىڭ كەڭ تاراعان ءتۇرى بولىپ تابىلادى. ويۋ - ورنەك اتاۋلىنى ەكى توپقا ءبولىپ قاراۋعا بولادى. ءبىرىنشى توپقا ويۋ - ورنەكتىڭ تىكەلەي وزىنە قاتىستى ءتۇرى جاتادى، ەكىنشى توپقا ويۋ - ورنەك قولدانىلاتىن اشەكەيلى بۇيىمدار جاتادى. قازاقتىڭ ويۋ - ورنەكتەرى اتاۋلىنا بايلانىستى بىرنەشە تۇرگە بولىنگەن.
1. اي، كۇن، جۇلدىزدارعا، كوك الەمىنە بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: ايشىق، جۇلدىز.
2. مالعا، مالدىڭ دەنە مۇشەلەرىنە بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: ءقوشقارمۇيىز.
3. اڭعا، اڭنىڭ دەنە مۇشەلەرىنە بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: ءارقارمۇيىز، ءبۇعىمۇيىز.
4. قۇرت - قۇمىرسقالارعا، جاندىكتەرگە بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: كوبەلەك، جىلانباس.
5. قۇستارعا بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: قۇسمۇرىن، قۇسقانات.
6. جەر، سۋ، وسىمدىك بەينەلى ويۋ - ورنەكتەر: ءتورتقۇلاق، بەسجاپىراق، بۇتاق.
7. قۇرال - جابدىقتارعا بايلانىستى ويۋ - ورنەكتەر: بالتا، تاراق، بالداق. 8. گەومەتريالىق دەنەلەر تەكتەس ويۋ - ورنەكتەر: تۇمار، ءسىنىقمۇيىز.
ويۋ - ورنەك ونەرىنىڭ بەلگىلى ءبىر حالىققا ءتان مانەرلەۋ ەرەكشەلىكتەرى سول حالىقتىڭ تۇرمىس - تىرشىلىگىمەن، بەينەلەۋ ونەرىمەن، ۇلتتىق قولتاڭباسىمەن تىكەلەي ساباقتاسىپ جاتادى. ءاربىر حالىقتىڭ ىسمەر - شەبەرلەرى وزدەرىنىڭ كورگەن ويۋ - ورنەكتەرىن جاتقا جاساپ، ويۋعا ءوز بەتىمەن جاڭالىق ەنگىزۋ دارەجەسىنە جەتتى. حالىق مۇنداي ادامداردى «ويۋشى» دەپ اتايدى دا، ولاردى «ويۋ ويعاننىڭ ويى ۇشقىر» دەپ باعالايدى. جۇلدىز ورنەگى اسپانداعى جۇلدىز كورىنىسىنە ۇقسايدى. ولار كوبىنەسە كىلەمدەردە ءجيى قولدانىلادى. جالپى ويۋ - ورنەكتى ونىڭ پايدا بولۋ ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى داستۇرلىك جانە ساندىك دەپ ەكى توپقا بولۋگە بولادى. داستۇرلىك ورنەك - ەجەلدەن پايدا بولعان حالىقتىق ورنەك. ساندىك ورنەك - ءبىر نارسەنى اشەكەيلەپ ساندەۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن ورنەك. ف. وڭعارسىنوۆا.
ويۋلار. 1.
ءتۇرىن - اي، تەكەمەتتىڭ!
اسىل قانداي!
ءۇڭىلدىم ءۇنسىز عانا باسىمدى الماي.
كەلە عوي، قوشاقانىم، وزىمە!» دەپ
اجەم كەپ، سيپاعانداي شاشىمنان جاي.
2. كۇيىمدى كەشسەڭدەر - اۋ سول بەتتەگى،
تۇرعانداي انا - كوڭىل تەربەپ مەنى.
جان ءبىتىپ، جايراڭدالدى جان - جاعىمنان
قازاقتىڭ قوشقار ءمۇيىز ورنەكتەرى.
3. اڭساۋمەن كۇنىم ءوتتى قانشا مەنىڭ،
جەلباۋدا، باسقۇردا ما اڭساۋ ەلىم،
اجەمنىڭ تارامىستى ساۋساقتارىن.
تابا الماي دالا كەزىپ شارشاپ ەدىم.
4. ەلەستەپ كوز الدىما ءسان شاقتارىم،
كەلگەندەي قۇلاعىما اڭساتقان ءۇن.
تۇرىنەن تەكەمەتتىڭ كورىپ تۇرمىن.
اجەمنىڭ تارامىستى ساۋساقتارىن.
5. شەبەر كوپ بۇل زاماندا كىلەڭ كەرىم،
بولمايتىن اجىراتىپ ءتۇر - وڭدەرىن،
سۇرىنبەي وتە الار ما عاسىرلاردان.
اجەمنىڭ ويۋىنداي، جىر ورنەگىم.
6. بولارداي باسقۇر ورنەك ماعان مەدەت،
بەلگىسى بولعىن شاقتىق قاراپ جەبەپ،
سۇيەنىپ تۇسكيىزگە تۇرىپ قاپپىپ
كوز جازىپ ويۋلاردان قالام با دەپ
ءمولدىر شىق جاسىرىندى جانارعا كەپ.
7. شەبەر ءبىزدىڭ اجەمىز،
شەبەر ءبىزدىڭ اتامىز،
شەبەر بولعان بابامىز،
بىزدە شەبەر بولامىز.
8. بۇيىمدار مەن زاتتاردى
ساندەۋ ءۇشىن كورنەكتى
قيىن دا بولسا قينالماي
مەندە ۇيرەندىم ورنەكتى.
9. ويا الساڭ ويۋ ادەمى،
ۇيلەسسىن وعان كولەمى.
بوياۋىمەن ۇندەسكەن،
ويۋ اسەم ءتۇر - تۇسپەن.
- ال، بالالار، تاقتاداعى ويۋعا قارايىقشى،
- مىنا ويۋ نەگە ۇقسايدى.
- مۇيىزگە.
ءقوشقارمۇيىز ويۋى – قوشقاردىڭ ءمۇيىزى تارىزدەس. مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان قازاق حالقىنىڭ كوشپەلى ءومىر سالتىنا بايلانىستى تۋعان. ءقوشقارمۇيىز ويۋى مولشىلىقتىڭ نىشانى رەتىندە بۇل كۇندە دە ءجيى قولدانىلىپ كەلەدى.
حالقىمىزدا «ءوز ۇيىندە ويۋ ويماعان ادام، كىسى ۇيىندە سىزۋ سىزادى» - دەگەن بار. وسى ماقالدىڭ ءوزى - ويماعان كىسىنىڭ، وزگە ونەردى دە يگەرە المايتىندىعىن كورسەتەدى. ەندى ويۋ - ورنەك، شەبەرلىك، ونەر تۋرالى ماقال - ماتەلدەرگە توقتالايىق.
1. ونەر سىرى - ورنەكتە.
2. ويۋ ويعاننىڭ ويى ۇشقىر.
3. ونەردى ۇيرەن،
ۇيرەن دە، جيرەن.
4. ونەرلى بالا سۇيكىمدى.
5. ونەرلى ورگە جۇزەر.
6. ويۋ ويعان، سىزۋ دا سىزادى.
7. ويۋى كوپتىڭ ورنەگى كوپ،
ورنەگى كوپتىڭ ەرمەگى كوپ.
8. ونەرلىنىڭ ءورىسى كەڭ.
9. جەتەلى ونەر ءسۇيىپ ەڭبەكتەنەر،
ءومىر جولى وشپەستەي ورنەكتەلەر.
10. ون ساۋساعىنان ونەر تامعان.
«تۋعاندا دۇنيە ەسىگىن اشادى ولەڭ»- دەپ ۇلى اباي ايتقانداي ءان - جىرسىز وتەتىن مەرەكە، قۋانىشتى كۇندەر جوق. ەندى ءسوز كەزەگىن انگە بەرەيىك.
«استانا»- ءانى.
ال، ەندى بالالار زامان تالابىنا ساي، بالالار وزدەرى ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن ويۋلارىن كورسەتەدى جانە دە سونى قورعايدى.
IV. قورىتىندى.
ال، بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىز ءوز مارەسىنە جەتتى. ولاي بولسا، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەيىك.
- ويۋ - ورنەك دەگەنىمىز نە؟
- كىم قانداي ويۋ - ورنەك بىلەدى؟
- ۇلتتىق ويۋ - ورنەك دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- ساباق ۇنادى ما؟
«ويۋ - ورنەك، قۇراق قۇراۋ قازاقتىڭ كەشەگىسى، بۇگىنگىسى، ەرتەڭى» - دەپ باۋىرجان مومىش ۇلى اتامىز ايتقانداي، ويۋ ويۋدى ۇيرەنۋ، وسى ونەردى جالعاستىرۋ سەندەردىڭ قولدارىڭدا.
جاس ۇرپاق ءومىرلى بولسىن،
تۇرمىسى كوڭىلدى بولسىن.
اتا - اناعا مەيىرلى بولسىن،
اعايىن - تۋىسقا پەيىلدى بولسىن.
ونەر بىلىمگە زەيىندى بولسىن،
ون ساۋساعىنان ونەر تامعان.
ويۋشى بولسىن - دەپ بۇگىنگى ساباعىمىزدى اياقتايمىز.
زەيىن قويىپ تىڭداعاندارىڭىزعا راحمەت!