ءوز اياق كيىمىڭدى تانى
«ءوز اياق كيىمىڭدى تانى»
ماقساتى: بالالاردىڭ تانىمدىق كوز قاراسىن قالىپتاستىرۋ. كوزبەن كورە وتىرىپ زاتتاردىڭ ايىرماشىلىعى مەن كەمشىلىكتەرىن تابا بىلۋگە ۇيرەتۋ. ويلاۋ، ەستە ۇزاق ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ. وسىنداي قابىلەتتەردى مەڭگەرۋىن ۇيرەتە وتىرىپ سويلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ. سۇراق قويۋ ارقىلى تىلدەرىن جاتتىقتىرۋ. قىسقا ءارى جەڭىل سوزدەردى (سوزدىك) پايدالانا وتىرىپ سوزدىك قورلارىن تولىقتىرۋ جانە قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىكتەرى: قۋىرشاق، توپقا كيەتىن اياق كيىمدەرىنىڭ قيىلعان سۋرەتتەرى (ءار بالانىڭ) كىشكەنتاي اياق كيىم ۇلگىسى (قۋىرشاقتىڭ). ايۋ، قويان، مىسىق، كۇشىك، اتەش، سىلدىرماق ويىنشىقتارى
ارەكەت كەزەڭدەرى دالەلدەۋ.
تاربيەشىنىڭ ءىس - ارەكەتى
شاتتىق شەڭبەرىن جاساۋ.(كۇن
شۋاعىن شاقىرۋ)
ءبىز اينالا تۇرامىز
ۇلكەن شەڭبەر قۇرامىز.
ءجاي جۇرەمىز الدىمەن
بىرتە - بىرتە تەزدەتىپ.
جۇگىرەمىز جەلدەتىپ
تاعى جايمەن جۇرەمىز
تىنىش - تىنىش دەيمىز دە
ورنىمىزعا كەلەمىز. (قيمىلمەن جاسايدى)
وسى كەزدە ەسىكتى قاعىپ ادەمى قۋىرشاق كىرىپ كەلەدى.
بالالار كۇن شۋاعىن شاقىرىپ، ءبىر – بىرىنە جىلۋ تاراتادى. قولدارىن العا سوزىپ ۇرلەپ كەلگەن قوناقتارعا جىلۋ سىيلايدى.
بالالار ادەمى قۋىرشاقتى كورىپ تاڭ قالادى جانە قۋانادى.
ۇيىمداستىرۋ، ىزدەنۋ. قۋىرشاق بالالارمەن امانداسادى:
- سالەمەتسىزدەر مە بالالار. بۇل قاي توپتىڭ بالالارى ەكەن؟
تاربيەشى قۋىرشاقتى بالالارعا تانىستىرادى.
- بالالار، قاراڭدارشى بىزگە كامشات قۋىرشاق قوناققا كەلدى. ءوزى قانداي ادەمى. شاشىنا ادەمىلەپ قىزىل بانتيك تاققان ەكەن. قانە « بانتيك» دەپ ايتىپ كورەيىكشى.
سۇراقتار قويۋ.
بالالار قۋىرشاق ۇستىنە ادەمى نە كيگەن؟
- قانە « كويلەك» دەپ قايتالايىقشى.
- بالالار، قۋىرشاق نەگە كوڭىلسىز دەسەم ءبىر اياعىندا اياق كيىمى باردا، ەكىنشى اياعىندا اياق كيىمى جوق. جوعالتىپ الىپتى. قۋىرشاقتىڭ كوڭىلىن كوتەرۋ ءۇشىن اياق كيىمىن قايدان تاۋىپ بەرەمىز؟ قانە جان جاعىمىزعا قارايىقشى. ىزدەپ كورەيىك.
- بالالار، ءبىزدىڭ توپقا ايۋ كەلىپتى، قولىندا سيقىرلى قوبديشاسى بار ەكەن، قانە ءىشىن اشىپ كورەيىك. مىنە قىزىقتى قاراڭدار، مۇندا تانىس زاتتار بار ەكەن. ايۋ جۇرگەن جەرلەرىندە سيقىرلى قوبديشاسىنا جوعالىپ كەتكەن، كوزىنە كورىنگەن زاتتاردى جيناعان ەكەن. ءبىزدىڭ توپتىڭدا زاتتارى، ويىنشىقتارى دا وسىندا ساقتالعان ەكەن.
(قوبديشانى اشىپ ىشىندەگى زاتتاردى ءبىر - بىرلەپ بالالارعا كورسەتۋ)
- مىناۋ نە؟
بالالار:
- كۇشىك.
- كۇشىك قالاي دىبىستايدى
- اۆ،- اۆ.
- مىناۋ نە؟
- مىسىق.
- مىسىق قالاي دىبىستايدى؟
- مياۋ،- مياۋ.
- ال، مىناۋ نە بالالار؟
- اتەش.
- اتەش قالاي دىبىستايدى؟
- كۋ - كا - ري - كۋ.
- مىناۋ نە؟
- قويان.
- قوياننىڭ قۇلاعى قانداي بولادى؟
- ۇزىن.(قۇلاعىن قولمەن كورسەتۋ)
- ال، ەندى مىناۋ نە؟
- سىلدىرماق.
- سىلدىرماق سىلدىر - سىلدىر ەتەدى.
وتە جاقسى بالالار. – بالالار، قوبديشادا سەندەردىڭ توپتا كيەتىن اياق كيىمدەرىڭە ۇقساس ءبىر سىڭارلى اياق كيىمدەر ساقتالعان.
(قوبديشادان ءبىر - بىرلەپ اياق كيىمدەردى شىعارىپ بالالارعا كورسەتۋ. مىناۋ كىمنىڭ اياق كيىمى دەپ كورسەتىپ سۇراۋ. تانىعان بالا، مەنىڭ اياق كيىمىم نەمەسە مەنىكى دەپ ايتۋ.)
- مىناۋ كوك ءتۇستى گ ۇلى بار اياق كيىم كىمدىكى؟
توميريس:- مەنىكى.
- اق ءتۇستى (تۋفلي) اياق كيىمى كىمدىكى؟
گاۋحار:- مەنىكى.
- وي جاقسى بالالار سەندەر ءوز اياق كيىمدەرىڭدى تانىدىڭدار. – ەندى مىناۋ قىزىل اياق كيىم كىمدىكى؟ دۇرىستاپ قاراڭدارشى؟
- ول قۋىرشاقتىڭ اياق كيىمى.
- جارايسىڭدار بالالار، شىنىمەن بۇل قۋىرشاقتىڭ اياق كيىمى ەكەن. قانە قۋىرشاقتىڭ اياق كيىمىن كيگىزەيىك. – بالالار، قۋىرشاققا قاراڭدارشى، كوڭىلى جاقسى كوتەرىلىپ قۋانىپ، سەندەرگە راحمەت ايتىپ جاتىر. ەندى ءبارىمىز ورنىمىزدان تۇرىپ اياعىمىزدىڭ ادەمى اياق كيىمدەرىمىزدى كورسەتىپ تارسىلداتايىق.
بالالاردىڭ ءىس - ارەكەتى.
بالالار قۋىرشاقپەن قۋانا امانداسادى.
بالالار كۇن شۋاعىن شاقىرىپ، ءبىر – بىرىنە جىلۋ تاراتادى. قولدارىن العا سوزىپ ۇرلەپ كەلگەن قوناقتارعا جىلۋ سىيلايدى.
بالالار ادەمى قۋىرشاقتى كورىپ تاڭ قالادى جانە قۋانادى.
بالالار قۋىرشاقپەن قۋانا امانداسادى.
بالالار قۋىرشاقپەن تانىسادى.
«بانتيك» ءسوزىن ايتىپ قايتالايدى.
سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
ءار سۇراقتارعا قيمىلمەن كورسەتىپ جاۋاپ بەرەدى.
- كويلەك كيگەن.
«كويلەك» ءسوزىن ايتىپ قايتالايدى.
بالالار قۋىرشاققا اياۋشىلىق تانىتىپ، جان - جاعىنا قاراپ تاربيەشىمەن بىرگە قۋىرشاقتىڭ ەكىنشى اياق كيىمىن ىزدەيدى.
بالالار اياق كيىمدەرىن ءبىرى بىرىنە كورسەتىپ، - توپ – توپ باسايىق قۋىرشاقتان وزايىق.- دەپ اندەتەدى.
رەفلەكسيۆتى تۇزەتۋ. قويعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرگەن ءار بالانىڭ ەسىمدەرىن اتاپ ماداقتايدى. بالالار قۋىرشاقتىڭ اياق كيىمىن تاۋىپ بەرگەنىنە قۋانادى.
ءبىلۋ: زاتتاردىڭ ايىرماشىلىعىن ءبىلۋ؛
يگەرۋ: سۇراق قويۋ ارقىلى تىلدەرىن جاتتىقتىرۋعا يگەرۋ:
مەڭگەرۋ: قىسقا ءارى جەڭىل سوزدەردى ايتۋعا مەڭگەرۋ.
ماقساتى: بالالاردىڭ تانىمدىق كوز قاراسىن قالىپتاستىرۋ. كوزبەن كورە وتىرىپ زاتتاردىڭ ايىرماشىلىعى مەن كەمشىلىكتەرىن تابا بىلۋگە ۇيرەتۋ. ويلاۋ، ەستە ۇزاق ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ. وسىنداي قابىلەتتەردى مەڭگەرۋىن ۇيرەتە وتىرىپ سويلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ. سۇراق قويۋ ارقىلى تىلدەرىن جاتتىقتىرۋ. قىسقا ءارى جەڭىل سوزدەردى (سوزدىك) پايدالانا وتىرىپ سوزدىك قورلارىن تولىقتىرۋ جانە قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىكتەرى: قۋىرشاق، توپقا كيەتىن اياق كيىمدەرىنىڭ قيىلعان سۋرەتتەرى (ءار بالانىڭ) كىشكەنتاي اياق كيىم ۇلگىسى (قۋىرشاقتىڭ). ايۋ، قويان، مىسىق، كۇشىك، اتەش، سىلدىرماق ويىنشىقتارى
ارەكەت كەزەڭدەرى دالەلدەۋ.
تاربيەشىنىڭ ءىس - ارەكەتى
شاتتىق شەڭبەرىن جاساۋ.(كۇن
شۋاعىن شاقىرۋ)
ءبىز اينالا تۇرامىز
ۇلكەن شەڭبەر قۇرامىز.
ءجاي جۇرەمىز الدىمەن
بىرتە - بىرتە تەزدەتىپ.
جۇگىرەمىز جەلدەتىپ
تاعى جايمەن جۇرەمىز
تىنىش - تىنىش دەيمىز دە
ورنىمىزعا كەلەمىز. (قيمىلمەن جاسايدى)
وسى كەزدە ەسىكتى قاعىپ ادەمى قۋىرشاق كىرىپ كەلەدى.
بالالار كۇن شۋاعىن شاقىرىپ، ءبىر – بىرىنە جىلۋ تاراتادى. قولدارىن العا سوزىپ ۇرلەپ كەلگەن قوناقتارعا جىلۋ سىيلايدى.
بالالار ادەمى قۋىرشاقتى كورىپ تاڭ قالادى جانە قۋانادى.
ۇيىمداستىرۋ، ىزدەنۋ. قۋىرشاق بالالارمەن امانداسادى:
- سالەمەتسىزدەر مە بالالار. بۇل قاي توپتىڭ بالالارى ەكەن؟
تاربيەشى قۋىرشاقتى بالالارعا تانىستىرادى.
- بالالار، قاراڭدارشى بىزگە كامشات قۋىرشاق قوناققا كەلدى. ءوزى قانداي ادەمى. شاشىنا ادەمىلەپ قىزىل بانتيك تاققان ەكەن. قانە « بانتيك» دەپ ايتىپ كورەيىكشى.
سۇراقتار قويۋ.
بالالار قۋىرشاق ۇستىنە ادەمى نە كيگەن؟
- قانە « كويلەك» دەپ قايتالايىقشى.
- بالالار، قۋىرشاق نەگە كوڭىلسىز دەسەم ءبىر اياعىندا اياق كيىمى باردا، ەكىنشى اياعىندا اياق كيىمى جوق. جوعالتىپ الىپتى. قۋىرشاقتىڭ كوڭىلىن كوتەرۋ ءۇشىن اياق كيىمىن قايدان تاۋىپ بەرەمىز؟ قانە جان جاعىمىزعا قارايىقشى. ىزدەپ كورەيىك.
- بالالار، ءبىزدىڭ توپقا ايۋ كەلىپتى، قولىندا سيقىرلى قوبديشاسى بار ەكەن، قانە ءىشىن اشىپ كورەيىك. مىنە قىزىقتى قاراڭدار، مۇندا تانىس زاتتار بار ەكەن. ايۋ جۇرگەن جەرلەرىندە سيقىرلى قوبديشاسىنا جوعالىپ كەتكەن، كوزىنە كورىنگەن زاتتاردى جيناعان ەكەن. ءبىزدىڭ توپتىڭدا زاتتارى، ويىنشىقتارى دا وسىندا ساقتالعان ەكەن.
(قوبديشانى اشىپ ىشىندەگى زاتتاردى ءبىر - بىرلەپ بالالارعا كورسەتۋ)
- مىناۋ نە؟
بالالار:
- كۇشىك.
- كۇشىك قالاي دىبىستايدى
- اۆ،- اۆ.
- مىناۋ نە؟
- مىسىق.
- مىسىق قالاي دىبىستايدى؟
- مياۋ،- مياۋ.
- ال، مىناۋ نە بالالار؟
- اتەش.
- اتەش قالاي دىبىستايدى؟
- كۋ - كا - ري - كۋ.
- مىناۋ نە؟
- قويان.
- قوياننىڭ قۇلاعى قانداي بولادى؟
- ۇزىن.(قۇلاعىن قولمەن كورسەتۋ)
- ال، ەندى مىناۋ نە؟
- سىلدىرماق.
- سىلدىرماق سىلدىر - سىلدىر ەتەدى.
وتە جاقسى بالالار. – بالالار، قوبديشادا سەندەردىڭ توپتا كيەتىن اياق كيىمدەرىڭە ۇقساس ءبىر سىڭارلى اياق كيىمدەر ساقتالعان.
(قوبديشادان ءبىر - بىرلەپ اياق كيىمدەردى شىعارىپ بالالارعا كورسەتۋ. مىناۋ كىمنىڭ اياق كيىمى دەپ كورسەتىپ سۇراۋ. تانىعان بالا، مەنىڭ اياق كيىمىم نەمەسە مەنىكى دەپ ايتۋ.)
- مىناۋ كوك ءتۇستى گ ۇلى بار اياق كيىم كىمدىكى؟
توميريس:- مەنىكى.
- اق ءتۇستى (تۋفلي) اياق كيىمى كىمدىكى؟
گاۋحار:- مەنىكى.
- وي جاقسى بالالار سەندەر ءوز اياق كيىمدەرىڭدى تانىدىڭدار. – ەندى مىناۋ قىزىل اياق كيىم كىمدىكى؟ دۇرىستاپ قاراڭدارشى؟
- ول قۋىرشاقتىڭ اياق كيىمى.
- جارايسىڭدار بالالار، شىنىمەن بۇل قۋىرشاقتىڭ اياق كيىمى ەكەن. قانە قۋىرشاقتىڭ اياق كيىمىن كيگىزەيىك. – بالالار، قۋىرشاققا قاراڭدارشى، كوڭىلى جاقسى كوتەرىلىپ قۋانىپ، سەندەرگە راحمەت ايتىپ جاتىر. ەندى ءبارىمىز ورنىمىزدان تۇرىپ اياعىمىزدىڭ ادەمى اياق كيىمدەرىمىزدى كورسەتىپ تارسىلداتايىق.
بالالاردىڭ ءىس - ارەكەتى.
بالالار قۋىرشاقپەن قۋانا امانداسادى.
بالالار كۇن شۋاعىن شاقىرىپ، ءبىر – بىرىنە جىلۋ تاراتادى. قولدارىن العا سوزىپ ۇرلەپ كەلگەن قوناقتارعا جىلۋ سىيلايدى.
بالالار ادەمى قۋىرشاقتى كورىپ تاڭ قالادى جانە قۋانادى.
بالالار قۋىرشاقپەن قۋانا امانداسادى.
بالالار قۋىرشاقپەن تانىسادى.
«بانتيك» ءسوزىن ايتىپ قايتالايدى.
سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
ءار سۇراقتارعا قيمىلمەن كورسەتىپ جاۋاپ بەرەدى.
- كويلەك كيگەن.
«كويلەك» ءسوزىن ايتىپ قايتالايدى.
بالالار قۋىرشاققا اياۋشىلىق تانىتىپ، جان - جاعىنا قاراپ تاربيەشىمەن بىرگە قۋىرشاقتىڭ ەكىنشى اياق كيىمىن ىزدەيدى.
بالالار اياق كيىمدەرىن ءبىرى بىرىنە كورسەتىپ، - توپ – توپ باسايىق قۋىرشاقتان وزايىق.- دەپ اندەتەدى.
رەفلەكسيۆتى تۇزەتۋ. قويعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەرگەن ءار بالانىڭ ەسىمدەرىن اتاپ ماداقتايدى. بالالار قۋىرشاقتىڭ اياق كيىمىن تاۋىپ بەرگەنىنە قۋانادى.
ءبىلۋ: زاتتاردىڭ ايىرماشىلىعىن ءبىلۋ؛
يگەرۋ: سۇراق قويۋ ارقىلى تىلدەرىن جاتتىقتىرۋعا يگەرۋ:
مەڭگەرۋ: قىسقا ءارى جەڭىل سوزدەردى ايتۋعا مەڭگەرۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كەنەسارى قاسىم ۇلى باستاعان 1837 - 1847 جىلعى ۇلت - ازاتتىق كوتەرىلىس (پرەزەنتاسياسىمەن)
