مىسىقتىڭ تابانى جۇمساق، تىرناعى قاندى
«ەڭبەكشى قازاقتىڭ» الدىڭعى نومىرلەرىندە جالپى ەۋروپاداعى بايلار بيلەپ وتىرعان مەملەكەتتەردىڭ ءبارىنىن دە سوڭعى ۋاقىتتا كەڭەستىك روسسياعا قاندى قارا پىشاقتارىن وقتالا باستاعاندارىن جازىپ ەدىك. كۇللى ەۋروپانىڭ مەملەكەتتەرىنە باس بولىپ وتىرعان — انگليا ۇكىمەتى.
جەر جۇزىندە قاي مەملەكەت، قاي ۇكىمەت، قاي حالىقتىڭ بايلارى، مىرزالارى وتە جاۋىز دەپ بىلەتىن كىسىدەن بىرەۋ سۇراسا، جەر جۇزىندەگى ەڭ وبىر، ءوزىمشىل مەملەكەت، ەڭ جاۋىز، زالىم، ەڭ وبىر، ءوزىمشىل ۇكىمەت انگليا دەر ەدى.
انگليانىڭ بۇل «سۇيكىمدى» سيپاتتارى جاڭا عانا ءمالىم بولىپ وتىرعان سيپات ەمەس.
بۇل جەر-دۇنيەدەگى جالپى الەمگە تالاي زاماننان بەرى قاراي ءمالىم بولىپ كەلە جاتقان «سۇيكىمدى» سيپاتتار.
ءوزىنىڭ وبىرلىعىنىڭ ارقاسىندا جەتى تەڭىزدىڭ ورتاسىنداعى انگليا ءتىمتىنىپ ءجۇرىپ، جەر-سۋ كەزىپ ءجۇرىپ، ونەر-بىلىم رەتىندە ەرتە تۋىپ، كەش قالعان كۇنشىعىس حالىقتارىنىڭ 500 ميلليوندايىن وزىنە باعىندىرىپ الىپ، قاندى تىرناقتى شەڭگەلىنە ۇستاپ الىپ، 500 ميلليون ادامى بار ءالسىز ەلدەردىڭ قاندارىن باسقاشا سورىپ وتىر.
بۇل سورىلىپ وتىرعان ەلدەر: مىسىر، ءۇندىستان، بليجستان، ءام باسقا كۇنشىعىس حالىقتارى. تويىمسىز قۇلقىنىنا بۇل ەلدەردىڭ قانى از بولعان سوڭ انگليا سول كۇنشىعىستاعى تۇركيا، اۋعانستان، پەرسيا حالىقتارىن ءتۇرلى رەتپەن، ءتۇرلى سىرتى سۇلۋ ارام ايلالارىمەن مەڭگەرىپ، كەرىپ اكەتىپ، سوڭعى جىلداردا ابدەن بىرتە-بىرتە جۇمساق تاباندى تىرناقتارىن باتىرىپ، شەڭگەلدەپ الىپ بارا جاتقان سوڭ، كۇللى كۇنشىعىس حالىقتارى انگليانىڭ بۇل جاۋىزدىعىنا قارسى باس كوتەرىپ، قوزعالا باستاعان.
جالپى زورلىققا قارسى كەڭەس ۇكىمەتى روسسيادا ورناعاننان بەرى، ارينە، ەڭ ءبىرىنشى جاۋى — انگليانىڭ مىرزالارى بولعان، ەڭ ءبىرىنشى قارسى كۇرەسەتىنى — انگليا ۇكىمەتىنىڭ ساياساتى بولعان. انگليا ۇكىمەتى كەڭەس ۇكىمەتى روسسياعا ورناعان كۇننىڭ ەرتەڭىندە-اق جالپى زورلىقتىڭ كورىن قازاتىن ۇكىمەتتىڭ تۋعانىن كورە سالا، كەڭەس ۇكىمەتىن قۇلاتۋعا امالدارىن قۇرا باستاعان، جاۋىزدىقتارىن جۇرگىزە باستاعان.
كەڭەس ۇكىمەتى سوزىمەن عانا انگليانىڭ قۇلدىعىندا ەزىلگەن جالپى كۇنشىعىس حالىقتارىنا ارا ءتۇستى. وسىنى كورىپ، 5 جىلدان بەرى كەڭەس ۇكىمەتىن قۇرتۋعا ءتۇرلى پالەلىكتەرىن جۇرگىزىپ كەلىپ، ەشتەڭە ىستەي الماعان سوڭ، جاقىن ارادا ءارتۇرلى پالەلەردى جىپكە ءتىزىپ، كەڭەس ۇكىمەتىن ىزعارلى تۇرىمەن قورقىتىپ «پالەندەي ىستەردى ىستە، ايتپەسە مەن سەنى جاۋ دەپ سانايمىن، وندا ماعان وكپەلەمە!» — دەپ ءسوز (نوتا) سالعان.
ول سوزدەرىنە كەڭەس ۇكىمەتى ءوزىنىڭ قان توككىزۋگە ءام قان توگۋگە قارسى بەلگىلى پيعىلىن ءبىلدىرىپ، ونىڭ ىزدەگى وتىرعان قاۋپىنە
سوقتىقپاۋ ءۇشىن ورىنسىز بولسا دا، جولسىز بولسا دا، انگليانىڭ كەيبىر سەرت قويىپ سۇراعان ورىنسىز اقىلارىن بەرمەك بولىپ، ءبىراز «ىستە» دەگەن ىستەرىن ىستەمەك بولىپ جاۋاپ قايىرعان.
قازاقتىڭ ماقالى بار، «بۇعا بەرسەڭ، سۇعا بەرەدى» دەگەن. سونىڭ كورىندەي، كەڭەس ۇكىمەتى انگليا ۇكىمەتىنىڭ ىلىك ىزدەگەن جاۋىز مىرزالارىمەن سوعىسىپ كەتىپ، جارتى ميلليون ادام بالاسىنىڭ قانىن توگۋدەن قاشىپ، جاۋىمىزدىڭ كەيبىر ورىنسىز سۇراعاندارىن بەرگەنىن كورىپ، كەڭەس ۇكىمەتىن مىسىقتىڭ اياعىنداي تابانى جۇمساق، تىرناعى قاندى قولىمەن ارقاعا قاعىپ قويىپ، تاعى دا قۇلقىنىن كەڭىرەك اشا ءتۇسىپ، كەڭەس ۇكىمەتىنە تاعى دا ەكىنشى ءسوز (نوتا) سالىپ وتىر.
«بۇراۋدىڭ دا سۇراۋى بار...»، جاۋىزدىقتىڭ دا ولشەۋى بولۋ كەرەك.
انگليانىڭ بۇعا بەرگەنگە سۇعا بەرۋىنە كونە بەرەتىن كەڭەس ۇكىمەتى جوق.
انگليانىڭ ەكىنشى سوزىنە كەڭەس ۇكىمەتى ءتيىستى جاۋابىن تاعى دا قايىرىپ وتىر.
انگليانىڭ سالىپ وتىرعان ەكىنشى ءسوزى دە (نوتاسى دا) ءام وعان قايىرعان كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ ەكىنشى جاۋاپ نوتاسى دا «ەڭبەكشى قازاقتىڭ» ءار نومىرىندە باسىلىپ وتىر.
كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ تىرەۋى — بەرى بولسا روسسيا ەڭبەكشىل تابى، ءارى بولسا جالپى جەر-دۇنيە ەڭبەكشىل تابى، كىمنىڭ دۇرىس، كىمنىڭ تەرىس ەكەنىن كورىپ وتىر.
ەڭبەكشىل تابى انگليانىڭ اۋىزدىقسىز كەتكەن جاۋىزدىعىنا جول بەرە بەرمەس.
1923 جىل
You Might Also Like
-
كوممۋنيست پارتياسىنىڭ جالپىروسسيالىق 12-جيىلىسى تۇرمىستىڭ ءاربىر قالتارىسىن باجايلاپ اقتارىپ، تەكسەرىپ قاراپ، كەڭەستىك روسسيانىڭ قۇراماسىنىڭ جالپى تۇرمىسىن جوندەۋگە، 14ء-شى جىلدان بەرى سىرتقى ءام ىشكى...
-
تەمىر جول سالىنىپ، وتاربا جۇرگەنىنە، سۋدىڭ ۇستىمەن پاروحود جۇرگەنىنە، سۋدىڭ استىمەن سۇڭگۋىر قايىق جۇرگەنىنە، قۇرعاق جاي عانا جولمەن اۆتوموبيل جۇرگەنىنە ەداۋىر ۋاقىت بولدى. بۇل ايتىلعان زاتتار العا...
