سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 اپتا بۇرىن)
Photoshop پايدا بولماي تۇرىپ فوتوسۋرەتتەردى قالاي وڭدەيتىن ەدى

كەيبىر ەسكى فيلمدەردىڭ پوستەرلەرى سونداي تارتىمدى بولادى. ادامدار كلاسسيكا اكتريساسىنىڭ جۇزىنە قاراپ، تامسانىپ: «قانداي عاجاپ، تابيعي سۇلۋلىق! تەرىسى تەپ-تەگىس، بەت-الپەتى ءمىنسىز، ءبارى دە سونداي ۇيلەسىمدى» دەيدى. ەندى ءبىرى ءوزىنىڭ قانشالىقتى قاتەلەسىپ تۇرعانىن    اڭعارماستان: «بۇرىن فوتوشوپ بولماعان ەدى» دەيدى. فوتواپپاراتتى  ويلاپ تاپقان كەزەڭنەن-اق فوتوسۋرەتتەردى وڭدەي باستاعان. سونداي-اق بۇل ءۇردىس وتە كوپ ۋاقىتتى الاتىن ەدى. كلاسسيكالىق گولليۆۋد اكتريسالارى مەن بوگەما وكىلدەرىن مىسالعا الا وتىرىپ قاراستىرىپ كورەيىكشى. ولاردىڭ وڭدەلگەنگە دەيىنگى جانە وڭدەلگەننەن كەيىنگى فوتوسۋرەتتەرىنىڭ ساقتالعانى قانداي جاقسى بولعان.

1931 جىل. كلاسسيكالىق گولليۆۋد اكتريساسى دجوان كروۋفوردتىڭ مىنا پرومو-كادرلارىن سالىستىرىڭىز. وڭدەۋشى دجەيمس شارپ دجواننىڭ بەتىندەگى اجىمدەر مەن نۇكتەلەردى، سونداي-اق باسقا دا كەمشىلىكتەردى بىلدىرمەي بىرتەگىس ەتىپ وڭدەگەن.

1841 جىلى اعىلشىن ونەرتاپقىشى ۋيليام تالبوت كالوتيپيانى — نەگاتيۆ (كوبەيتۋگە بولاتىن) جاساۋىڭ العاشقى ءادىسىن الەمگە ۇسىندى. ول يودتالعان كۇمىس سىڭىرىلگەن قاعازدى پايدالاندى. ارادا بەس جىل ءوتىپ ونىڭ دوسى بەس موناحتى سۋرەتكە ءتۇسىردى. سۋرەتتە ءتورت موناح جاقسى شىقتى، ال بەسىنشى ءسال الىستاۋ جانە مۇلدە باسقا جاققا قاراپ تۇردى. ءبىراز ويلانىپ، فوتوگراف ونى قارا سيامەن بوياپ تاستادى. وسىلايشا، وڭدەمە (رەتۋش) پايدا بولدى.

وتكەن عاسىردىڭ 40-شى جىلدارى امەريكادا شىعارىلعان "كوممەرسيالىق ماقساتتا پايدالانۋ ءۇشىن سۋرەتتەردى قالاي وڭدەۋ كەرەك" اتتى  كىتابىنان وڭدەۋشىنى كورسەتەتىن كادر.

كوپ ۇزاماي نەگاتيۆتەردى كوپتەگەن نەمىس فوتوگرافتارى وڭدەي باستادى. بۇل تاپسىرىس يەلەرىنە، اسىرەسە ايەلدەر قاۋىمىنا ۇنايتىن ەدى. ەگەر فوتوگرافتاردىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىن جەتكەن اڭگىمەلەرىنە سەنەتىن بولساق، اتاقتى حانىمدار فوتوگرافتىڭ نۇسقاۋلارىن دۇرىس ورىنداماعاندىقتان، سۋرەتتەرى ءجيى كۇڭگىرت تارتىپ، كەمشىل تۇستارى كوزگە ۇرىپ تۇراتىن بولعان. وڭدەمە سۋرەتتەگى كەسكىندەردىڭ ارتىعىن ءوشىرىپ، قاجەتتىسىن قوسۋعا كومەكتەستى. XIX عاسىردىڭ سوڭعى شيرەگىندە امەريكالىق فوتوگرافتار دا نەمىس ارىپتەستەرىنىڭ مىسالىنا ەرە باستادى، ءتىپتى كوپ ۇزاماي نەگاتيۆتىڭ تۇزەتىلۋى مىندەتتى بولدى.

XIX عاسىرداعى سۋرەتتى وڭدەۋدىڭ ناتيجەلەرى. اقسۇيەك حانىمنىڭ مويىنى مەن باسقا دا ۇنامسىز تۇستارى ۇزاق  ۋاقىت، اسقان ىجداقاتپەن   وڭدەلىپ، تۇزەتىلگەن.

ءتىپتى گازەتتەردە دە «كوپشىلىك وڭدەمەمەن تىم اۋەستەنىپ كەتكەن، ارتىق كەتۋدىڭ قاجەتى جوق!» دەپ جازدى. تانىس جاعداي سياقتى ما؟ ءقازىر دە Photoshop نەمەسە وسىعان ۇقساس باعدارلامالار تۋرالى دا ءدال سولاي ايتادى. «گرافيكالىق رەداكتورلار ادامنىڭ تابيعي سۇلۋلىعىن ىسىرىپ تاستادى، ەندى سۋرەتتەگى ادامنىڭ شىنايى كەلبەتى مە الدە ونىڭ جاقسارتىلعان نۇسقاسى ما ءتۇسىنۋ مۇمكىن ەمەس» دەپ جاتادى.

بۇل وڭدەۋشىنىڭ قاجەتتى قۇرال-جابدىقتارىنىڭ تەك از بولىگى عانا. وتكەن عاسىردىڭ 40-شى جىلدارىندا امەريكادا شىعارىلعان "كوممەرسيالىق پايدالانۋعا ارنالعان سۋرەتتەردى قالاي وڭدەۋ كەرەك" اتتى كىتابىنان الىنعان سۋرەت.
 
ۋاقىت وتە فوتوگرافتار مەن وڭدەۋشىلەردىڭ يەلىگىندەگى قۇرال-جابدىقتاردىڭ اسسورتيمەنتى بىرتە-بىرتە كەڭەيە بەردى، XX عاسىردىڭ باسىنان بەرى ولاردا قۇرال-جابدىقتاردىڭ ءتۇر-تۇرى بولعان! ارنايى ۇستەلدەر مەن قارماۋىشتار، بەينەنى كادرلاۋعا جانە ارتىعىن كەسۋگە ارنالعان ارنايى پىشاقتار، قارىنداشتار، بوياۋدىڭ كوپتەگەن تۇرلەرى، بۇرىككىشتەر، ۇلكەيتەتىن اينەكتەر مەن ابسوربەنتتەر، ءتىپتى كەيدە نەگىز رەتىندە قولدانىلعان ەرەكشە "ساعىزدى" دا پايدالانعان. ەگەر فوتوگراف قاتەلىك جىبەرسە بۇل رازىڭكەنى وڭاي قىرىپ تاستاۋعا بولاتىن ەدى.

گولليۆۋدتىڭ گۇلدەنۋىمەن قوسا وڭدەۋشىلەردىڭ دە جۇمىستارى ارتا ءتۇستى. ولارعا ءار تاپسىرىسقا بىرنەشە ساعاتتان ەڭبەك ەتۋگە تۋرا كەلدى، ال جاڭا فيلمدەردىڭ پوستەرلەرىنە جانە اكتەرلەر مەن اكتريسالاردىڭ پرومو-سۋرەتتەرىنە اسا قاتاڭ تالاپتار قويىلاتىن ەدى.

ءتىپتى ۇلى ودري حەپبەرننىڭ ءوزى ءمىنسىز بولمادى. ونىڭ شاشتارىن تۇزەتىپ، ءجۇزىن ءمارمارداي اعارتاتىن ەدى.

" Breakfast at Tiffany's" (1961) ءفيلمىنىڭ جارنامالىق پلاكاتى ءۇشىن ءودريدىڭ شاش ۇلگىسىن ساندەپ، تىڭدامايتىن شاشتارىن بىلدىرمەي الىپ تاستاعان، اجىمدەرى مەن كولەڭكەلى تۇستارىن، تولىق بەت الپەتىن اعارتقان. ءبىرىنشى كادرداعى بەلگىلەر وڭدەۋشىنىڭ اسىرەسە قاي بولىكتەردى مۇقيات  وڭدەپ، تۇزەتكەنىن كورسەتەدى.

ايتپاقشى، 100 جىل بۇرىن وڭدەۋدىڭ نۇسقاۋلىقتارىندا تىم ارتىق وزگەرىس جاساماۋدىڭ ماڭىزى زور ەكەنى جازعان، سەبەبى، cۋرەت قاتتى وزگەرىپ، كورەرمەندەرگە فوتوسۋرەتپەن بىرەۋدىڭ جۇمىس ىستەلگەنى بايقالاتىن بولسا، وندا بۇل كادر براك دەپ ەسەپتەلگەن. بۇل — بۇگىنگى كۇنگە دە قاجەتتى كەڭەس. فوتوسۋرەتتەردى وڭدەۋ بارىسىندا شىنايى ءوزىڭىزدى ءوشىرىپ تاستاماساڭىز بولعانى!


 

كينو تۇسىرۋشىلەر وڭدەۋشىگە بەتتي ديەۆيستىڭ (كوپشىلىك ونى ءمىنسىز دەپ سانايتىن) بەينەسىن فوتوسۋرەتكە كوپ وزگەرىس جاساماي، ءسال عانا جۇمسارتۋىن تاپسىرعان. وڭدەۋشى ءوز جۇمىسىن وتە جاقسى ورىنداپ شىققان.


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما