InfoHub Logo

ءبىزدىڭ جىل ساناعىمىز بويىنشا 79 جىلدا، يتاليادا نەاپولدەن 25 كم قاشىقتىقتا ورنالاسقان پومپەي قالاسى، ۆەزۋۆيي جانارتاۋىنان اتقىلاعان لاۆا مەن كۇلدەردىڭ استىندا قالىپ، جەر بەتىنەن جويىلعان.

سول زاماندارى ريمدىكتەر بۇل قالانى دەمالۋ، ساۋىعۋ ورتالىعىنا اينالدىرعان بولاتىن. بايلىق پەن سالتاناتتىڭ سوڭى ارسىزدىققا ۇلاسىپ، اقىلعا قونىمسىز كۇيگە ەنگەن بۇل جەردى كورگەن ار-ۇياتى بار ادامدار بەتتەرىن جاۋىپ، كوزدەرىن جۇماتىنى ءسوزسىز ەدى. ءار ءتۇرلى زيناقورلىق، ازعىندىق ارەكەتتەرىنىڭ بازارى جاعدايىنا كەلتىرىلگەن ەدى. سوڭعى ۋاقىتتارى اقىلعا دا، قيالعا دا كەلمەيتىن، ءتىپتى تۇسىنۋگە دە كەلمەيتىن ارسىزدىقتار شىرقاۋ-شەگىنە جەتكەن بولاتىن.

5 شىلدە كۇنى، بارشانىڭ ازعىندىق ىشىندە كوڭىل كوتەرىپ راحاتتانىپ جاتقان ساتىندە، ۆەزۋۆيي جانارتاۋىنان اتقىلاعان ىستىق لاۆالار، كۇلدەر، تاستار قالا ۇستىنە جاۋىپ، ءبىر ساتتە بۇكىل جەر 4-5 مەتر بيىكتىككە دەيىن، قىزعان باتپاق سەلىمەن قاپتالدى.

1748 جىلىنان كەيىن جاسالعان قازبا جۇمىستارى كەزىندە، لاۆالاردىڭ قاتايىپ، ادامدار بولعان بولىكتەرى شۇڭقىر كۇيىندە قالعانى كورىلدى. پومپەي كەنەتتەن اپاتقا ۇشىراعاندىقتان، ادامداردىڭ بۇل پالەكەت ساتىندە قانداي جاعدايدا بولعان كۇيى وسى شۇڭقىرلارعا اققان سۇيىق گيپستىڭ قاتۋىمەن انىقتالدى. كوبىسىنىڭ اقىلعا قونىمسىز ءبىر كەيىپتە، وتە ۇسقىنسىز ارەكەتتەر جاساعان كۇيىندە قالعاندارى ايقىن بولدى.

قازبا جۇمىستارى وسى ۋاقىتقا دەيىن جۇرگىزىلۋدە. قالانىڭ باسىم بولىگى، قاقپا جانىنداعى مازار، قالا سىرتىنداعى بىرنەشە ۆيللالار ارشىلعان. قالادا بەكىنىس قابىرعالارى جانە بىرنەشە قاقپا، كوشەلەر مەن تۇرعىن ۇيلەر ورنى ساقتالعان. كوپشىلىگى ءتۇرلى سۋرەتتەرمەن اشەكەيلەنگەن. پومپەي — ب.ز. 1 ع-نداعى ريم ونەرى، مادەنيەتى، شارۋاشىلىعى، تۇرمىسى جايلى قۇندى دەرەك بەرەتىن ەسكەرتكىش.

قازبا جۇمىستارىنان كەيىن شىققان ۇيلەر، كوشەلەر جانە باسقا دا عيماراتتار تۋريستتەردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تارتقانى ءۇشىن، ءقازىر بۇل جەر تۋريستتىك مەكەنگە اينالعان.

---