ءقادىر ءتۇنى
/ءبىر اكتىلى پەسا/
اس ءۇي. ۇستەل، ءتورت ورىندىق، شەتتە ديۆان، ونىڭ جانىندا جورنال ۇستەلى. ادەتتەگى ورتانقول اس ءۇي. ديۆاندا بويجەتكەن قىز شالقالاپ وتىر. ەكى كوزى جۇمۋلى. تىنىشتىق. كەنەت ەسىك قوڭىراۋى شىرىلدايدى. قىز سەلك ەتىپ، ويانىپ، ورنىنان تۇرادى. ەسىككە بارىپ، ءسال كىدىرەدى دە، سۇراماي اشا سالادى. تابالدىراقتان قاڭعىباس شال اتتايدى. توز-توزى شىققان شال. جاسقانشاقتاي كىرەدى. قىز كەيىن شەگىنىپ بولمەگە وتكىزەدى. ەكەۋى دە قورقىپ تۇر. بۇل جاعداي اسىرەسە سەزىلەدى.
شال. قۇدايى قوناقپىن.
قىز. كەلىڭىز.
شالدىڭ وزىنە-وزى سەنبەي تۇرعانى بايقالادى.
شال. كىرەيىن بە؟
قىز. كىرىڭىز.
قولىمەن يشارا جاسايدى.
شال. بالام، ءبىر جۇتىم شاي، ءبىر ءتىلىم نان بەرشى. قانىم قارايىپ، اشتان بۇراتىلىپ ءولىپ بارامىن.
قىز. كىرىڭىز دەپ تۇرمىن عوي، كىرىڭىز.
قىز تاعاتسىزدىق تانىتادى، بۇرىلىپ كەتىپ داستارحان ازىرلەۋگە كىرىسەدى.
شال. شام جانىپ تۇرعانىن كورىپ، كىردىم. بۇگىن ءقادىر ءتۇنى عوي. مۇسىلمان بالاسى بولسا، كىرگىزەر دەپ ۇمىتتەنىپ كەلدىم. ايىپ ەتپە، قاراعىم.
قىز. جو-جوق. وتىرىڭىز، ءوتىڭىز بەرى.
شال ۇستەل باسىنا وتىرىپ، الدىنا قويىلعان تاباقتاعى استى قوماعايلانىپ جەي باستايدى. قىز كەسەگە شاي قۇيادى. شال تاماعىن تاستاي سالىپ شايدان جۇتادى.
شال. اللا رازى بولسىن، قاراعىم. بۇگىن ءقادىر ءتۇنى عوي. دالادا قالسام، ءۇسىپ ولەم بە دەدىم. كىشكەنە بوي جىلىتىپ وتىرا تۇرسام.
كەنەت شال جىلاپ جىبەرەدى. وعان قوسىلىپ قىز دا جىلايدى. قىزدىڭ جىلاعانىن كورىپ، شال وز-وزىنە كەلە باستايدى.
شال. اينالايىن، قورقىپ وتىرعان جوقسىڭ با. قورىقپا. مەنىڭ زياندىعىم جوق. جىلان ەكەش جىلان دا شاقپايدى باسىنا اق قۇيعان كىسىنى. مەنىڭ وزىڭدەي قىزىم بار. انادان ءوستىپ، بومج بولىپ تۋعان جوقپىن. وزىڭدەي ادەمى، اقىلدى ەكى قىزىم بار مەنىڭ. قورىقپا. كىشكەنە وتىرا تۇرايىن دەپ ەدىم. الدە كەتەيىن بە؟ كەت دەسەڭ كەتەيىن.
ورنىنان تۇرا باستايدى. قىز باسىن شايقاپ، ىممەن وتىرىڭىز دەگەن يشارا بىلدىرەدى.
قىز. جوق، اتا، وتىرا بەرىڭىز. مەن ءبارىبىر ۇيىقتامايمىن. قىدىر اتانى كۇتىپ وتىرمىن. وزىمشە نيەتتەنىپ.
شال. دۇرىس-دۇرىس، ءبىز دە بالا كەزىمىزدە كۇتۋشى ەدىك. ءبىراق، مەنىڭ باسىما قونبادى قىدىر. بالكىم، ساعان قونار. مىنا ءۇي وزىڭدىكى مە؟
قىز. جوق. بولمە جالدايمىن. ءۇيدىڭ يەسى ۇلكەن كىسى، بۇگىن ءبىر تۋىستارىنا كەتتى. شاي قۇيايىن، كەسەڭىزدى بەرىڭىز.
شال كەسەسىن بەرەدى.
شال. تۇرلاۋى جوق دۇنيە. قارا باسىمدا بارلىعى دا بولىپ ەدى. باسىمدا – ءۇيىم، قىزمەتىم، ەكى قىزىم، قاتىنىم. ونىڭ الدىندا ءبىر ايەلىم بولدى. كەرەمەت ەدى جارىقتىق. ءقازىر و دۇنيەلىك بولىپ كەتتى. يماندى بولسىن، اۋمين. تاماق ىستەگەندە، بارلىعىن مايدا-مايدا ەتىپ تۋراعاندا. سونداي سۇيكىمدى، جۇعىمدى ەتىپ ىستەگەندە... تاپ سەن ونداي تاماق جەپ كورگەن جوقسىڭ. ال، مەن جەدىم. ايتكۇلدىڭ جاساعان تاماعىن.
قىز. نەدەن قايتتى؟
شال. ە-ە، بىلمەيمىن. انا جىلدارى ەلگە بارعاندا مارعاسقا ايتتى. مارعاسقا دەگەن قۇرداسىم مەنىڭ. قايتىس بولدى دەپ. ال، ءوزى مەنىڭ كوزىمە قارايدى قالت جىبەرمەي، قايتەر ەكەن دەگەنى. جىلاي المادىم. نە بەتىممەن جىلايمىن؟ نەدەن كەتتى، قايتىپ كەتتى دەپ سۇراعان جوقپىن. نەم بار؟
قىز. ا-ا-ا، سىزدەر اجىراسىپ كەتكەن ەكەنسىزدەر عوي.
شال. اجىراستىق قوي. اجىراستىق. وسىدان قىرىق جىل بۇرىن بولعان وقيعانى نەسىنە قازبالايىن. تەمەكى بار ما سەندە قىز.
قىز. جوق.
شال. بار، دۇكەننەن الىپ كەلشى وندا.
قىز. اكەلە المايمىن. قىزىقسىز عوي ءوزىڭىز.
شال. تەمەكى تارتقىم كەلىپ ءولىپ بارامىن. ءقازىر شىعىپ، تەمەكى الىپ كەلسەم، سەن قايتا كىرگىزەسىڭ بە ۇيىڭە؟
قىزعا سىناپ قاراعان بولادى.
قىز /ويلانىپ بارىپ/ جارايدى، اكەلىپ بەرەيىن. ءقازىر.
شىعىپ كەتەدى.
شال. قاي-قايداعىنى قوزعاپ. ايتكۇل دە. كەيدە قاسىمداعى القاشتار قاتىن جايلى نەشە ءتۇرلى اڭگىمە ايتادى. بىرىنەن ءبىرى ءوتىپ ماقتانىپ... قارق-قارق كۇلىپ وتىرىپ ەسىمە ايتكۇل تۇسەدى. جۇرەگىم قان جىلايدى. الدەنە جەزتىرناقتارىمەن وسقىلاپ، ءىشى باۋىرىمدى ەزەدى-اي دەيسىڭ كەلىپ. شەشەم تاستاتقىزدى عوي ايتكۇلدى. سەگىز جىل تۇردىق، بالا تاپپادى. بەدەۋ ەدى. قارا جەر حابار بەرمەسىن. شەشەم ءبىر ءسوزدى، قاتال كىسى. «تاستا» دەدى. قارسى ءسوز ايتۋعا قاۋقار بولماي تاستادىم. ول قايتىپ تۇرمىس قۇرعان جوق.
قىز كىرىپ، شالدىڭ الدىنا ءبىر قوراپ تەمەكى تاستايدى. شال باس سالىپ، تۇتاتىپ، تارتا باستايدى.
شال. ءاي، سەن قىزدىڭ تۇيسىگى بار ەكەن. ءقازىر ءبىر جاسىق ءتۇتىن اكەپ، قارىق قىلا ما دەپ وتىر ەدىم.
قىز. ەڭ ارزانىن، ەڭ ۋىتتىسىن اكەلدىم. اكەم وسىنى تارتاتىن سودان سوڭ.
شال. مەنىڭ دە ەكى قىزىم بار. التى جيەنىم بار ەكى قىزدان.
قىز. سولارعا بارمايسىز با ەندى؟
شال. نەمەنە دەپ بارامىن. نە ءقادىر قالدى عوي دەيسىڭ. ولار دا اتتاي تۋلاپ جولاتپايدى. ابدەن زارەزاپ بولىپتى. ءاي، مەن جەتىسكەن ادام ەمەسپىن. نەسىن سۇرايسىڭ؟
ۇنسىزدىك ورنايدى.
شال. سەن شىنىمەن قىدىردى كۇتىپ وتىرسىڭ با؟
قىز. كۇتىپ وتىرمىن.
شال. قالاي ويلايسىڭ كەلە مە ول.
قىز. كەلۋى كەرەك. ايتپەسە قالاي بولعانى.
تاعى ۇنسىزدىك ورنايدى.
قىز. اتا، شاي دەمدەيىن بە؟
شال. سەن شيپر دەگەندى ەستۋىڭ بار ما؟
قىز. ول قالاي؟
شال. جارايدى، قوي. قىزىلىنان عانا قۇيىپ بەرە بەر.
قىز شاي دەمدەپ، شالعا، وزىنە قۇيادى. كەنەت ەسىكتى قاققان داۋىس ەستىلەدى. شال دا، قىز دا سەلت ەتە قالادى.
شال. قوي، قالقام، راقمەت ساعان، باقىتتى بول، مەن كەتەيىن. پاتەر يەسى كەلدى مە دەيمىن.
قىز ەسىكتى اشادى. ۇيگە ادەمى كەلگەن، جاقسى كيىنگەن كەلىنشەك كىرەدى. شال سىتىلىپ شىعىپ كەتەدى. كەلىنشەك شالعا قاراپ، تىكسىنىپ قالادى.
قىز. سىزگە كىم كەرەك؟
كەلىنشەك. سەن ايداناسىڭ با؟
قىز. يا.
كەلىنشەك. مەن – ەركەبايدىڭ كەلىنشەگى بولامىن.
قىز اڭىرىپ تۇرىپ قالادى. كەلىنشەك تورگە رۇقساتسىز ءوتىپ، ديۆانعا بارىپ وتىرادى. قىزدىڭ بەتىنە تەسىلىپ قارايدى. قىز ارى-بەرى ءجۇرىپ، سودان سوڭ داستارحان باسىنا، ءوزىنىڭ بۇرىنعى ورنىنا وتىرادى.
كەلىنشەك. ايدانا، مىنە، سەن قاندايسىڭ؟
قىز. ءسىز بەكەر كەلىپ وتىرسىز. بارلىعى باياعىدا بىتكەن. ءسىزدىڭ كۇيەۋىڭىزدىڭ ماڭىنا ەندى جولامايمىن. ءبىزدىڭ ارامىزدا بارلىعى شەشىلگەن. بەكەر كەلىپ وتىرسىز. كەتىڭىز.
كەلىنشەك. ءقادىر ءتۇنى قوناقتى وسىلاي قابىلداۋشى ما ەدى...
قىز. ءسىز ماعان كەلۋ ءۇشىن بۇل ءتۇندى بەكەر تاڭدادىڭىز.
كەلىنشەك. جوق، مەن سەنىمەن ۇرسىسۋ ءۇشىن، ايىپتاۋ، بالاعاتتاۋ ءۇشىن كەلىپ وتىرعان جوقپىن. وسىدان از ۋاقىت بۇرىن، بۇنىڭ بارلىعى مۇمكىن بولار ەدى. ال، ءقازىر... ءقازىر جاي، سويلەسۋ ءۇشىن. ەگەر سەنسەڭ ماعان.
قىز. جانىمدى جەگىدەي جەۋ ءۇشىن كەلدىم دەسەڭىزشى...
جىلايدى.
كەلىنشەك. سەن جىلاما. ىشىڭدەگى بالا مەنىڭ زاڭدى كۇيەۋىمدىكى، بالامنىڭ باۋىرى، كىشكەنە قاقىم بار ما دەيمىن.
قىز. ءسىز قايدان بىلەسىز؟ ايتقان ەكەن عوي...
كەلىنشەك. ايتتى...
كەنەت كىدىرەدى.
كەلىنشەك. مىنە، شىداماي كەلىپ وتىرمىن.
قىز. اپكەتاي، ءبارى ءبىتتى دەپ تۇرمىن عوي. مەن، مىنەكي، ساعات وندا، بۇگىن دارىگەردىڭ قابىلداۋىنا بارامىن. بۇل بالانى دۇنيەگە اكەلۋگە مۇمكىندىگىم جوق. نە دالادا، نە قالادا جاناشىر پانام جوق. بەكەر كەلگەن ەكەنسىز. ءسىز الاڭدايتىن، الدىن الاتىن ەش نارسە قالعان جوق بۇل جەردە.
كەلىنشەك. سەن مەنى تۇسىنبەدىڭ... اكە-شەشەڭ بار ما؟
قىز. اكەم ولگەن. مىنە، التى جىل بولدى. شەشەم باسقا ءۇيدىڭ ءتۇتىنىن تۇتەتىپ كەتتى. ول كىسىنىڭ دە اياعى اۋىر دەپ ەستيمىز.
بەتىن باسىپ وتىرادى.
قىز. شاڭىراقتا شىناشاقتاي عانا ءىنىم وتىر. شىناشاقتاي ايەلى، ۇلى بار. ولاردىڭ ۇستەرىنە باراتىن جايىم جوق مەنىڭ.
كەلىنشەك. ۇياتتان ولگەنشە، ىشىمدەگى بالانى ولتىرەيىن دەپ شەشكەن ەكەنسىڭ عوي.
قىز. بۇل - مەنىڭ ۇياتىم. ونى باۋىرىمنىڭ موينىنا اپارىپ نە بەتىممەن ارتامىن.
كەلىنشەك. جارايدى. بار بولسىن. مەنىڭ مۇندا كەلۋ سەبەبىم باسقا ەدى. قاي جاعىنان شىعارىمدى بىلمەي وتىرمىن. جالپى سەن ماعان ۇنادىڭ. بەت-الپەتىڭ، مىنەزىڭ...
قىز. ايتتىرىپ كەلگەندەي بولدىڭىز عوي.
كەلىنشەك. جوق، ولاي ەمەس. مەن ايتايىن. سەن بىلەسىڭ، ەركەباي ەكەۋمىزدىڭ ارامىزدا ءبىر بالا بار. ءبىر بالا. مەن ەندى قايتىپ كوتەرە المايمىن. ءبىر دەرت جابىستى ماعان. ەندى قايتىپ تۋا المايمىن.
قىز. ونى ماعان نەمەنەگە ايتىپ وتىرسىز؟ ىشىڭدەگى بالانى تۋىپ بەر دەيسىز بە؟ بالاعا جانىڭ اشىسا، العىزبا، ءومىرىن ۇزبە دەيسىز بە؟ ياپىراي، ا.
تولقىپ ارى-بەرى جۇرەدى.
قىز. مەن كونەر ەدىم. مەن كونەر ەدىم.
كەلىنشەك بەتىن باسىپ جىلايدى.
قىز. بويىما بىتكەن تۇيىرشىك تىرشىلىك يەسىن، القىزىل قان، بۇلكىلدەگەن جۇرەكتى دۇنيەگە اكەلۋگە سەپتەسسەڭىزدەر، ودان كەيىن باسى ءبۇتىن بەر دەسەڭىزدەر. مەن كونەر ەدىم. كونەر ەدىم.
كەلىنشەك. جوق-جوق، ولاي ەمەس. مەن ساعان ەركەبايعا تي دەپ كەلىپ وتىرمىن. ۇيگە كىرىپ وتىر، بالاڭدى تۋ، مەنىڭ بالامدى باۋىرىڭ باس دەپ كەلىپ وتىرمىن. مەنىڭ ءدام-تۇزىم تاۋسىلىپ بارا جاتىر. كوزىم تىرىدە وتباسىمدى تاپسىرىپ كەتەيىن دەپ وتىرمىن. انا جاققا تىنىش كەتۋ ءۇشىن.
قىز. قالاي؟ قالايشا؟
كەلىنشەك. بۇنىڭ بارلىعى ماعان وڭاي ەمەس. كەشە ەركەباي ەكەۋمىزدىڭ ارامىزدا اۋىر اڭگىمە بولدى. مەن ءوزىم كوپ بالالى وتباسىنان شىققان اداممىن. مەنەن ۇلكەنى دە، كىشىسى دە بار بالانىڭ. ءبىراق، ءارقايسىسىنىڭ ءوز ءومىرى بار. قايسىسىنا بارىپ سالماعىڭدى سالاسىڭ. سودان ەركەباي سەن تۋرالى ايتتى. سەن وعان رەنجىمە. كوزىڭنەن كورىپ تۇرمىن، سۇيەسىڭ سەن ونى.
قىز. ولاي دەمەڭىزشى...
كەلىنشەك. سەنى ول دا قالاپ وتىر. ايتپەسە ايتپاس ەدى. اسىعىس، اعات ارەكەت جاساما. ءومىر – تاڭعاجايىپ. ءومىر – سىيلىق. اللا قالاپ الماسا، ءوز قولىڭمەن قىلمىس جاساما. ماعان جاۋابىڭدى بەر.
قىز. اپكەتاي، مەن ويلانايىن. مەن جاۋابىمدى ويلانىپ ايتايىن.
كەلىنشەك ورنىنان تۇرىپ ەسىككە بەتتەيدى.
كەلىنشەك. ويلان. تەك ۇزاققا سوزىلىپ كەتپەسىن /شىعىپ بارا جاتىپ/. ايتپاقشى، مەن كىرگەندە شىققان شال كىم، تۋىسىڭ با؟
قىز. جوق، ول قىدىر اتا عوي. قىدىر اتا...
سوڭى
You Might Also Like
