قالاماقىنىڭ قاسيەتى مەن قاسىرەتى
ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ماتانوۆ ماقاشتىڭ ەپتەپ جازاتىن دا ونەرى بار-دى. جالاقىسىن تۇگەلدەي اكەپ بەرىپ، ال قالاماقىسىن جىمقىرىپ «سىرا سايرانعا» سالىپ ءجۇردى. ۇيگە ءجيى-جيى ماسايىپ، كەشەۋىلدەپ كەلۋدى ادەتكە اينالدىردى. اۋرۋدى «ساتىپ الىپ»، ساباعىنا دا بارا الماي، كۇنى بويى دوڭبەكشىپ ۋھىلەپ جاتقان كۇندەرى دە بولدى. شولمەكتەس دوسسىماقتارى كوبەيىپ، قيسىق جولعا ءتۇستى. ايرانداي ۇيىپ تۇرعان سەميا شىرقى بۇزىلا باستادى. بىلاپىت ءسوز، تارسىل-گۇرسىلدەن جاس ايەلى دە قانشاما ءزابىر شەكتى.
ءبىر كۇنى ماقاڭنىڭ زايىبى سىربيكە ءوزىنىڭ كورشىلەس قۇربىسىنا مۇڭىن شاقتى.
— مايراش-اۋ، مەنىڭ كۇيەۋىم ابدەن بۇزىلدى، كوپ ىشەدى. ۇيگە كوپ جانجال شىعارادى. ەندى ءقايتتىم سورلى باسىم؟.. قۇربىجان-اۋ، اقىلىڭ بولسا ايتسايشى!..
مايراش اياعان سىڭاي ءبىلدىرىپ، دوسىنا بىلاي دەدى:
— مەكتەپكە بارىپ كۇيەۋىڭنىڭ جالاقىسىن ءوزىڭ الاتىن بول!
— وبالى نە كەرەك، جالاقىسىن قولىما تۇگەل تاپسىرادى.
— ەندى اراقتى كىمنىڭ ەسەبىنەن ءىشىپ ءجۇر؟
— بىلمەيمىن.
— كىسى توناي ما، نەمەنە؟
— ايتپاشى قايداعىنى... قۇداي ساقتاسىن!..
— ءا-ا-ا... ۇقتىم، ۇقتىم!—دەدى مايراش جىميىپ،— گونورارىن ساعان اكەپ بەرە مە؟
— گەنەرالى نەسى؟
— ويباي، بايعۇس-اۋ، سەنىڭ بايىڭ دىرداي اقىن بوپ، اتاعى الەمگە جايىلىپ كەتتى عوي!.. ءماسساعان، وسى كۇنگە دەيىن حاباردار ەمەسسىڭ بە؟.. ماسقارا-اي!..
— وي، كوكىمەشى! سول ماۋباستان قاي ءبىر ەسى دۇرىس، ءجوندى جازۋشى شىعار دەيسىڭ؟— دەپ قولىن ءبىر سىلتەدى. سىربيكە، قۇربىسىنىڭ ءسوزىن جاقتىرماي،— ايتپاقشى، قىز كەزىمدە ول ماعان تالاي رەت ولەڭ جازىپ ەدى-اۋ!.. ە-ە، جاڭا ەسىمە ءتۇستى... بىلاي دەپ:— «سىربيكە اق جۇزىڭنەن اينالايىن. شاشىڭا لەنتا بولىپ بايلانايىن»... اياعى نە ەدى، قۇداي-اۋ؟.. ۇمىتىپ قاپپىن... ءبىراق ول ولەڭدەرى ناشار ەدى. جاس شاعىندا لاۋلاپ جانباعان تالانت وتىزدان اسقاندا نەمدى بىتىرمەك؟.. ودان تۇك شىقپايدى...
مايراش كوزىن ادىرايتىپ، بەتىن شىمشىلادى.
— ءما-ا-ا، قاسقا!.. مەنىڭ ونداي باسى مىقتى بايىم بولسا، بارىستىڭ تەڭبىل-تەڭبىل تەرىسىنەن تون كيەتىن ەدىم!.. قولىما التىن ساعات تاعىپ، وتىز ەكى ءتىسىمدى تۇگەل جالتىراتىپ جۇرەتىن ەدىم... باسپاعا باسىلعان ولەڭدەرىنە ول پىشەندەي اقشا الادى، ءبىلدىڭ بە؟!..
سىربيكە ساباسىما ءتۇسىپ، باسىن قايتا-قايتا يزەدى.
ە-ە-ە، ۇقتىم، ۇقتىم!.. سولاي دە!.. سول كۇننەن باستاپ ماقاڭنىن بايبىشەسى كوركەم ادەبيەت جۋرنالدارىنان باستاپ، كۇندەلىكتى گازەتتەردىڭ ءبىرىن دە قالدىرماي قاداعالاپ، كيوسكادان ساتىپ الىپ وقيتىن بولدى. ءتىپتى، «قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعى» جۋرنالى مەن «سپورت» گازەتىن دە اقتاراتىن بولدى... نە كەرەك، ءسويتىپ ماقاڭنىڭ «كولدەنەڭ» تابىسى ۇيگە كىرىس بولا باستادى. ءوزى دە ءىشۋىن ءبىرجولا دوعارىپ، ماڭداي الدى ۇستازدار ساپىنا ەندى.
ءۇي شارۋاشىلىعىنا اسا يكەمدى سىربيكە كەلىن، كادەگە اسپاي، ەسكەرۋسىز قالعان ۇسقىنسىز بولمەنى اكتەپ، سىرلاپ، جۋىپ-تازارتىپ، ءبىر سوزبەن ايتقاندا ايناداي عىپ، كۇيەۋىنە كابينەت ەتىپ بەردى. «كولدەنەڭ» اقشانى تىرنەكتەپ جيناپ، ماقاڭا ادەمى جازۋ ستولىن دا ساتىپ اپەردى سىربيكە. ونىڭ ەسى-دەرتى، بار ويى: «مەنىڭ ەرىم كوپ جازسا ەكەن... ماقاش ماتانوۆتىڭ ولەڭدەرى گازەتكە كۇندە جاريالانىپ تۇرسا ەكەن!.. مەن ودان سەنىمحات الىپ، اي سايىن ەكى رەت قالاماقىسىن الىپ تۇرسام...»
مىنە، كوردىڭىز بە، پىسىق كەلىنشەكتىڭ ارمانى قانداي؟!
ءبىر كۇنى ماقاش ۇيىنە تۇنەرىپ كەلدى.
— ءاي، قاتىن، مىنانى وقى! — دەپ، ول «قازاق ادەبيەتى» گازەتىن ستولعا لاقتىرىپ تاستادى.
كۇلىمسىرەپ تۇرعان سىربيكە، كۇيەۋىنىڭ بەيجاي رايىن كورىپ، «نە بوپ قالدى» دەگەندەي، و دا كەنەت جابىرقاي ءتۇستى.
ماقاش كويلەگىنىڭ تۇيمەسىن اعىتىپ جاتىپ، ءبىر قولىن ەربەڭدەتىپ، قىزىنا سويلەدى:
اسقات دەگەن، كومەيىنەن ءزار توگىلگەن ۇر دا جىق ءبىر سىنشى جىگىت، مەنى — «قازاق ادەبيەتىندەگى ارام تاماق» دەپ بالاعاتتاپتى!.. جەكسەنبى كۇنى گازەتكە شىققان ولەڭىمدى ولتىرە سىناپتى... بارىنەن دە «ارام تاماق» دەگەنى شىمبايىما باتادى...
اشۋعا بۋلىققان ماقاڭدى سىربيكە كەلىپ جۇباتا باستادى:
— سىناسا سىناي بەرسىن، وندا نە تۇر دەيسىڭ؟ سەنىڭ ءبىر جەرىڭ كەمىپ قالا ما؟.. قالاماقى بەرىپ تۇرسا بولدى دا... كانە، سەنىمحاتىڭدى جاز..
You Might Also Like
-
جاركەمبايدىڭ ۇنامسىز ءبىر كەمشىلىگى بار: بىرەۋمەن سويلەسكەندە نەمەسە جازۋ جازعاندا، ۇدايى تاناۋىن شۇقىپ وتىرادى. وسى ءبىر سۇيكىمسىز ادەتتەن وزىنشە ءلاززات العانداي سىڭاي بىلدىرەدى. مىنا تۇرىنە قاراعان...
