قايران، مۇرىن-اي!
قاساقانا اۆتوبۋستىڭ دا كەشەۋىلدەۋىن-اي! قىزمەتتىڭ باستالۋىنا بەس-اق مينۋت قالدى. قايتا-قايتا ساعاتىما قاراپ، بەرەكەم ابدەن قاشتى. قىسىلتاياڭ وسى ءبىر شاقتا، باستىعىمنىڭ «جىلدىق ەسەپ، ستولىمنىڭ ۇستىندە بولسىن» دەگەن كەشەگى تاپسىرماسى ەسىمە ءتۇسىپ، ودان بەتەر قاتتى ۇرەيلەندىم. ونىڭ ءاجىمسىز، تورسيعان تولىق ساۋساقتارى تۇمسىعىما كەپ وقىس تىرەلگەندەي بولدى.
ايتەۋىر، اۆتوبۋس تا جەتتى-اۋ! ەسىگى ىسىرىلىپ اشىلا بەرگەندە، ءبىر جامباستاپ ازەر-مازەر ىشىنە ەندىم. ءيىن تىرەسكەن ادام... شىمشىما شايپاۋ سوزدەر قۇلاققا ءتۇرپى دەي تيەدى. قاپ ىشىندە تورسىلداعان تورايلار، قىت-قىتتاعان اتەشتەر، ءبارى دە كوك بازارعا بارا جاتقان دۇنيە!.. بىرەۋدىڭ دوبالداي ەتىگى بالتىرىمدى سۇيكەپ ءوتتى. اۆتوبۋس ءار جەردە ءبىر ايالداعان سايىن، تۇزدالعان بالىقتاي ءبىز سىرەسە بەردىك، سىرەسە بەردىك... باستىعىمنىڭ قولاعاشتاي جۇدىرىعى كوزىمە قايتا-قايتا ەلەستەيدى. الدەنە بولماق؟ وي، تاۋبە، ساقتاي گور! العان بيلەتىمنىڭ نومەرىنە قاراپ ەدىم،— باقىتتى بيلەت! بۇگىن جولىم بولادى ەكەن. ون بويىمدى شارپىعان قورقىنىش شەگىنىس جاساپ، كوڭىلىم جاي تاپتى. الدەكىمنىڭ ەتسىز، ەپشىل ساۋساقتارى سىرت قالتامدى ەركىن تىمىسكىلەگەندەي بولدى. جۇرەگىم مۇزداپ كەتتى. تاپا تال تۇستە قالتاعا تۇسكەن ارسىز بەيباقتىڭ بەتىنە تۇكىرەيىن دەسەم، بۇرىلا المايمىن. كوندۋكتوردان قايرىلعان اقشا، الگى باقىتتى بيلەت تە سول قالتام دا ەدى. زىعىردانىم قايناپ، قاتتى ىزالانعان مەن، بوگدە ادامنىڭ قولىنان شاپ بەرىپ ۇستاي الدىم. وكتەم شىققان داۋىستان ءوزىم شوشىپ قالدىم. الگى، جىبەرمەي، ۇستاپ تۇرعان زاتىم — قازدىڭ ۇزىن موينى ەكەن!..
اۆتوبۋس باياۋ عانا توقتاعان ەدى، مەن شامپاننىڭ تىعىنىنداي ەسىكتەن اتىلىپ كەتتىم. ەلپەكتەپ كەلەم. ماعان قاراپ سىلق-سىلق كۇلگەن بيكەشتەرگە دە ءمان بەرمەيمىن. لايساڭ، الاساپىراڭ كەز ەدى. لەزدە ءبىر اياعىمنان سۋ ءوتىپ، ءتۋفليىمنىڭ ءىشى شىلقىلداپ كەتتى. باقسام، ءما ساعان بەزگەلدەك، ءبىر گالوشىم جوق. پالتومنىڭ ەكى تۇيمەسى دە ءتۇسىپ قاپتى. ءۇشىنشى تۇيمەمنىڭ ءوزى قيسايىپ، ازەر-مازەر جىپكە ىلىگىپ تۇر. اۆتوبۋستى قۋا جونەلدىم. نە شارا، وكپەم اۋزىما تىعىلىپ لەزدە بولدىردىم. اتتەڭ، سۋ جاڭا گالوش ەدى!.. «ىشكەن جەرىڭە گالوشىڭدى تاستاپ كەتەسىڭ»،— دەپ، كەلىنشەگىم تابالايتىن بولدى-اۋ مەنى. ەندى ءقايتتىم سورلى باسىم؟!
جالما-جان تاكسيگە وتىرىپ، اۆتوستانسياعا تارتتىم. كەلىنشەگىمنىڭ باجىرايعان وتتى كوزى، باستىعىمنىڭ شوشايعان جۋان سۇق ساۋساعى دەگبىرىمدى الىپ، بەرەكەمدى ابدەن قاشىردى. سالىپ وتىرىپ اۆتوستانسياعا دا جەتتىك-اۋ! سان نومەرلى، سان ءتۇستى اۆتوبۋستار. «گالوشىم ءتۇسىپ قالعان ەدى»، — دەپ، قايسىبىرىنە كىرەم؟ قوي، مۇنىم ۇيات بولار.ايدە شوفەر، اياقكيىم ماگازينىنە!..
ماشينا توقتادى. سىرت-سىرت ەتكەن تاكسومەترگە قاراسام «ءبىر سوم ەلۋ تيىن بەرىڭىز» دەپ تۇر. شوفەرعا تابانى كۇرەكتەي گالوشتىڭ جارتى قۇنىن تولەپ، ماگازينگە كىردىم. تۋفليىمە شاق گالوش ساتىپ الدىم دا، اقشاسىن ساتۋشى قىزعا ۇسىندىم. قىزدىڭ كوزى اقشا اراسىنداعى كوگىلدىر بيلەتكە تۇسكەندە، ونىڭ ءجۇزى گۇل-گۇل جايناپ، ماعان سۇزىلە قارادى.
— وي، ءسىز نەتكەن باقىتتى ادامسىز!
مەن ىزەتپەن باسىمدى قايتا-قايتا ءيىپ، ەسىكتەن شىعا جونەلدىم...
ساعات ون ەكىدەن اسىپ بارادى ەكەن. قىزمەتكە تۇستەن كەيىن بارۋدى ماقۇل كوردىم دە، كوكتەم سامالىنا ءجۇز توسىپ، كوشە بويلاپ كەلە جاتتىم.
شاۋكە!— دەدى بىرەۋ مايدا قوڭىر داۋىسپەن.
مەن كىلت بۇرىلىپ، ارتىما قارادىم. ءوزىمنىڭ ەسكى ءبىر دوسىم ەكەن. ءبىز قىسقا اماندىقتان سوڭ، جۇرە سويلەستىك. دوسىم دىلمارسىگەن ءبىر قۋ ەدى، ءۇستى-باسىما كۇلىمدەگەن سىرشىل كوزدەرىن سۇيكەي قادادى دا مىسقىلداي جونەدى.
— تۇيمەلەرىن، تۇزگە تۇنەگەننەن ساۋ ما، ءتىپتى، مويىندارى سولبىرايىپ كەتىپتى عوي، شاۋكەسى؟.. ايتەۋىر، باۋىرىم، ۇيدەگى زامانداستان وپىق جەپ جۇرمە!..
دوس ءازىلىن قابىلداپ، مەن ونىڭ وسال جەرىن ىزدەستىردىم. ول تابىلدى دا.
— قۇربىجان، نەمەنە، مۇرنىڭنىڭ ۇشىن اتەش شۇقىپ العان با؟ شاماسى، تارى كوجە ءىشىپ وتىرىپ پىسقىرىپ جىبەرگەنسىڭ دە، ورامالمەن ءسۇرتۋدى ۇمىتىپ كەتكەنسىڭ عوي دەيمىن... تاۋىق اتاۋلىنىڭ دانگە ءوش ەكەنىن بىلمەيسىڭ بە، پاقىر-اۋ؟
ول ۇزاق كۇلكىدەن ەزۋىن جيىپ، شىنىن ايتتى.
— ساعان وتىرىك، ماعان شىن، كەشە تاستاقتا، ون ءبىرىنشى اۆتوبۋستان تۇسە بەرىپ ەدىم، كەنەت ەسىگى قۇرعىر تارس جابىلىپ، مۇرنىمدى قىستى دا قالدى. جۇرت شوفەرعا بايبالام ساپ، شۋلاپ جاتتى. ەسىكتىڭ قايتا اشىلۋى مۇڭ ەكەن، قان دەگەنىڭ تاناۋدان جوسىپ-اق كەتكەنى...
— ە، ەسىكتىڭ جاقتاۋى جۇمساق رەزينكا ەمەس پە؟
— ابدەن توزىعى جەتكەن اۆتوبۋس قوي جازعان-اۋ. ەسىگىنىڭ ەكى جاق جاقتاۋلارى پىشاقتاي، مۇرىن تۇگىل ءوزىڭدى دە ءتورت ءبولىپ تۇسەدى.
— سوسىن؟..
— سوسىن، اۋرۋحاناعا بارىپ، مۇرنىمدى تىكتىردىم... سەنبەسەڭ مىنە!..— دەپ ول ايقىش-ۇيقىش تىرتىق بوپ بىتكەن تىگىس ورنىن كورسەتتى.
قايران، مۇرىن-اي!..
توسىننان ساتسىزدىككە دۋشار بولعان دوسىمدى قاتتى ايادىم.
الگى ساتۋشى سايتان قىزدىڭ داپپە-دال ايتقانىن قاراشى. دوسىما قاراعاندا مەن اجەپتەۋىر «باقىتتى» ەكەم. دوسىمنىڭ مۇرنى سۇلۋ قازاقى قىر مۇرىن عوي. ال، ەگەر مەن ونىڭ ورنىندا بولسامشى؟! و، ايتا كورمەڭىز، وندا مىنا تاۋ حالقىنا ءتان، سۇراۋ بەلگىسىندەي قوڭقاق مۇرنىمنىڭ ورنىن سىيپاپ قالۋىم ابدەن ىقتيمال ەدى... ساقتاي گور، قۇداي!.. قايران، مۇرىن-اي!..
You Might Also Like
-
ايەلىمنىڭ توركىندەپ كەتكەنىنە ءبىر اپتادان اسىپ بارادى. اماندىق بولسا، ەرتەڭ-بۇرسۇگۇنى كەلىپ تە قالار. ونىڭ كەلۋىنە قارسى مەن كوپ جۇمىس ىستەپ تاستادىم؛ ءۇيدىڭ ءىشى-سىرتىن اكتەپ، ەسىك-تەرەزەنى كوگىلدىر...
-
قايرانمىن، قايدان وقىدىم ەكەن؟ الدە احماد سايدتتەن بە، الدە جاي انشەيىن ءبىر جيىن توپتا ايتىلا سالعان انەكدوت پا؟ ايتەۋىر، مىنا ءبىر اڭگىمە ەسىمدە: ءبىر كىسى بازاردان سامسا ساتىپ الىپ جەپ وتىرسا، ءىشىن...
