InfoHub Logo

قازاقستان رەسپۋبليكاسى «ءبىلىم تۋرالى» زاڭىنىڭ 8-بابىندا «ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى – وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، حالىقارالىق عالامدىق كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە شىعۋ» دەپ اتاپ كورسەتكەن. ال تۇڭعىش ەلباسى ن.ءا. نازاربايەۆ جولداۋىندا: «بولاشاقتا وركەنيەتتى دامىعان ەلدەردىڭ قاتارىنا ەنۋ ءۇشىن زامان تالابىنا ساي ءبىلىم قاجەت» دەگەن. مىنەكي، قازىرگى زامان تالابى – ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى وقىتۋ ءۇردىسىنىڭ تەحنولوگيالانۋى، جاڭاشىل پەداگوگتاردىڭ ىس-تاجىريبەسىنە، مەكتەپ ومىرىنە قاشىقتان وقىتۋدىڭ ەنۋى.

جالپى قاشىقتان وقىتۋ الەمدەگى كوروناۆيرۋستىق ينفەكسياسىنىڭ تارالۋى، ياعني سانيتارلىق-ەپيدەميالىق جاعدايعا عانا بايلانىستى تۋىنداپ وتىرعان دۇنيە ەمەس. ەرتە مە، كەش پە، ەلىمىزدەگى مەكتەپتەر ءداستۇرلى وقىتۋمەن قوسا قاشىقتان وقىتۋعا كوشەرى انىق ەدى. مىسالى، دامىعان ەلدەردە ارالاستىرىپ وتىرىپ وقۋ «Blended Learning» ءادىسى جاقسى دامىعان ەكەن. اقش-تا 95%-دان استام مەكتەپتەر وسىنداي جۇيەمەن وقىتادى. ال ەشقانداي مەكتەپسىز تولىعىمەن ۆيرتۋالدى وقىتۋ دامىعان ەلدەردە 3 پايىزعا دەيىن جەتەدى ەكەن. مىنەكي، بىزگە دە جەتكەن جۇقپالى ىندەتتىڭ وڭ اسەرى وسى قاشىقتان وقىتۋ پروسەسىن تەزدەتتى.

XXI عاسىر – اقپاراتتىق-ساندىق عاسىر. بۇل عاسىردا قاشىقتان وقىتۋ ۇستازدار قاۋىمىن ۋاقىتتان وزا شاۋىپ، داعدىلارىن كەڭەيتۋگە، تاجىريبە الماسۋ ارقىلى ونلاين-كوممۋنيكاسيالاردى دامىتۋعا، وقۋشىلارمەن قارىم-قاتىناستى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋگە، جاڭا بايلانىستارعا يە بولۋعا جاڭا سەرپىن بەرەدى دەپ ويلايمىن.

الاش ارداقتىسى ماعجان جۇمابايەۆ «قازاقتىڭ قانى ءبىر، جانى ءبىر،­ جولباسشىسى – ءمۇعالىم» دەگەن. مىنە، قاشىقتان وقىتۋ – مۇعالىمدەر ءۇشىن جول باستايتىن جاڭا تاجىريبە، جاڭا داعدى ءارى تىڭ مۇمكىندىك. سونداي-اق، ۇستازدارىمىزدىڭ سيفرلىق تەحنولوگيالار مۇمكىندىكتەرىن بارىنشا پايدالانۋ كەزەڭى. مۇنداي ءبىلىم بەرۋ اقپاراتتىق جانە تەلەكوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردىڭ كومەگىمەن جۇزەگە اسىرىلاتىنى بارىمىزگە ايان. الەمنىڭ قاي تۇكپىرىندە بولسا دا، اۋقىمدى جەلى بولعان جاعدايدا ءوز بەتىنشە ءبىلىم الۋعا جاڭا باعىت، جاڭا مۇمكىندىك بەرەتىن، تالماي ىزدەنۋدى قاجەت ەتەتىن ەرەكشە جۇيە «قاشىقتان ءبىلىم الۋ» جۇيەسىن مىنەكي، قارىشتاپ دامۋدى كوزدەگەن ەلىمىز دە قولعا الدى.

ءبىز، سونىڭ ىشىندە، الماتى قالاسى ناۋرىزباي اۋدانى «№187 جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ» ۇستازدارى دا 6 ساۋىردەن باستاپ وقۋشىلاردى قاشىقتان وقىتۋدى باستادىق. مۇعالىمدەرىمىز قاشىقتان ءبىلىم بەرۋدى سايكەسىنشە جاڭا زاماناۋي فورماتتا ۇيىمداستىرىپ، بەلگىلى «كۇندەلىك»، «Bilimland»، «Daryn.online» سىندى پلاتفورمالاردىڭ، سونداي-اق «بالاپان»، «ەل-ارنا» كوگىلدىر ەكراندارىنىڭ بەينە-ساباقتارىن قولدانىپ، «Kundelik.kz» ەلەكتروندى جۋرنالى جانە WhatsApp، تەلەگرامم مەسسەندجەرلەرى ارقىلى جۇزەگە اسىرۋدا.

مەكتەپ باسشىسى رەتىندە كوپبالالى جانە الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسىلاردىڭ وقۋشىلارىن مەكتەپ تاراپىنان كومپيۋتەر، نوۋتبۋكپەن قامتاماسىز ەتتىك. مەكتەبىمىزدىڭ 1489 وقۋشىلارى مەن جالپى ۇستازدارىنا جانە اتا-انالارعا تەحنيكالىق جانە ادىستەمەلىك كومەك كورسەتۋ ماقساتىندا مەكتەپ اكىمشىلىگى تاراپىنان انىقتاما تەلەفوندارى ۇيىمداستىرىلدى.تەلەفون نومىرلەرىن مەكتەپ باسشىلىعىنىڭ رەسمي سايتىنان نەمەسە الەۋمەتتىك جەلىمىزدەن جانە «Kundelik.kz» جۇيەمىزدەن كورۋگە بولادى.

مەكتەبىمىزدىڭ 1-11 سىنىپ جەتەكشىلەرى ونلاين فورماتتا اتا-انالار جينالىسىن وتكىزدى. جيىن بارىسىندا اتا-انالارعا قاشىقتان وقىتۋ پروسەسىنىڭ قالاي ۇيىمداستىرىلاتىنىن جانە اتا-انالار تاراپىنان قانداي كومەك قاجەت بولاتىنىن ءتۇسىندىردى. كارانتين كەزىندە اتا-انالارعا بالالارىنىڭ ۇيدەن شىقپاۋىن جانە قاۋىپسىزدىك شارالارىن قاتاڭ ساقتاۋ جونىندە ارنايى تۇسىندىرمە جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، «ەلىمىزدە بولىپ جاتقان جاعدايلارعا اسا سابىرلىقپەن قاراپ، ەرتەڭگى بولاشاعىمىز ءۇشىن ۇيدە بولىپ، ءبىلىم الۋدا بىزبەن بىرگە بولىڭىزدار» دەگەن چەللەندجدەرگە جالعاستى. سونىمەن قاتار، سىنىپ جەتەكشىلەرى «مەن قاشىقتان قالاي وقيمىن؟»، «ءوزىڭدى ۆيرۋستىق اۋرۋلاردان قالاي ساقتاۋعا بولادى؟» تاقىرىبىندا سىنىپ ساعاتتارىن وتكىزدى.

قازاقتىڭ حانى ابىلاي حاننىڭ «بىلەككە سەنگەن زاماندا ەشكىمگە ەسە بەرمەدىك، بىلىمگە سەنەر زاماندا قاپى قالىپ جۇرمەلىك» دەگەن ءسوزىن تۋ ەتىپ، ەلىمىزدە جاريالانعان توتەنشە جاعدايعا بايلانىستى جاس ۇرپاقتى قاشىقتان وقىتۋ كەزىندە تەلەساباقتار وتكىزۋگە دە ۇلەس قوستىق. سونىڭ ءبىر كورىنىسى، بەلسەنە اتسالىسقان جانە شىعارماشىلىق تابىستارى ءۇشىن مەكتەبىمىزدىڭ بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى ايگۋل يۋسۋپوۆا تاياۋدا عانا الماتى قالالىق ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنىڭ اتىنان ارنايى العىس حاتپەن ماراپاتتالدى.

«مەكتەپ - كەمە، ءبىلىم - تەڭىز» دەگەندەي، زامانۋي «Zoom» پلاتفورماسىندا جانە اكىمشىلىك باسشىلىعىمەن «قاشىقتان وقىتۋ» تاقىرىبى بويىنشا ارنايى سەمينار وتكىزىپ، قاشىقتان وقىتۋ جۇيەسىن جان-جاقتى تالقىلادىق. ۇجىمداعى ارىپتەستەر ءوز تاجىريبەلەرىمەن ءبولىسىپ، بىر-بىرىنە ادىستەمەلىك قولداۋ كورسەتتى. جاس ماماندارعا دا قول ۇشىن سوزدى. ءارى قاراي 6-مامىر كۇنى  «مامىر مەرەكەلەرىن قاشىقتان وقىتۋ اياسىندا اتاپ ءوتۋ»، «بجب جانە تجب وتكىزۋ تۋرالى نۇسقاۋلىق»،

«ءمۇعالىم مارتەبەسى تۋرالى زاڭ»، «قاشىقتان وقىتۋدىڭ ىسكە اسۋ پروسەسى» تۋرالى ماسەلەلەردى تالقىلاپ، ۇجىمنىڭ جۇمىس ءماجىلىسىن وتكىزدىك. وي قورىتتىق.

«قاشىقتان ءبىلىم الۋ» جۇيەسى ءار وقۋشىنىڭ وزىندىك قاجەتتىلىگىن ۇعىنۋىنا، وزىنە قاجەتتى ءبىلىمدى ىزدەنە وتىرىپ ۇيرەنۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى، وقۋشىلاردىڭ زاماناۋي ءبىلىم نەگىزى قالانادى. ولاردىڭ جان-جاقتى بىلىمدىلىگى، الەمدە بولىپ جاتقان وزگەرىستەردەن سىرت قالماۋى، اۋقىمدى جەلىگە قوسىلۋ، قاجەتتى اقپاراتتاردى ىزدەپ تابۋعا داعدىلانۋى، اقپاراتتاردى قاجەتتىلىگىنە قاراي قولدانا الۋى قالىپتاسادى. ماسەلەن، مەكتەبىمىزدىڭ بارلىق سىنىپتارىندا قاشىقتىقتان وقىتۋ جۇيەسى وقۋ پروسەسىن ءتيىمدى ەتۋگە مۇمكىندىك بەرىپ وتىر. بۇل جۇمىس ءتۇرى وتە ىڭعايلى جانە پايدالى.

مۇندا وقۋ جىلدامدىعىن جەكە جاعدايلارى مەن قاجەتتىلىكتەرىنە بايلانىستى وقۋشى ءوزى بەلگىلەيدى. قاشىقتىقتان وقىتۋدىڭ ارتىقشىلىقتارىن اتاپ ايتار بولسام:

ەركىندىك پەن يكەمدىلىك – ءوز قالاۋىڭىز بويىنشا ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگى، ياعني، وقۋشى ساباقتىڭ ۋاقىتىن، ورنىن جانە ۇزاقتىعىن دەربەس جوسپارلاي الادى. ىڭعايلى ۋاقىتتا، ىڭعايلى جەردە جۇمىس ىستەۋ، ۋاقىتتى ۇنەمدەۋ مۇمكىندىگى؛

ۇتقىرلىق – ءمۇعالىم مەن وقۋشى اراسىنداعى كەرى بايلانىس ارقىلى وقۋ پروسەسىنىڭ تابىستى بولۋى؛

قول جەتىمدىلىك – وقۋشىنىڭ مەكتەپتە وتىرماي-اق، ءبىلىم قاجەتتىلىكتەرىمەن شەكتەلمەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى؛

تەحنولوگيالىق تيىمدىلىك – وقۋ ۇردىسىندە اقپاراتتىق جانە تەلەكوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردىڭ سوڭعى جەتىستىكتەرىن قولدانۋ، جەلىلىك كومپيۋتەرلىك داعدىلاردى جەتىلدىرۋ.

قاشىقتان وقىتۋ – زامان تالابى. وقىتۋدىڭ بۇل جۇيەسى سىن ساعاتتا حالقىمىزدىڭ ەرتەڭگى سەنىمىن ارتتىرىپ، دۇربەلەڭ كەزەڭدەگى قابىلدانعان دۇرىس شەشىم دەپ بىلەمىز. وقۋشىلارىمىز بەن اتا-انالارىمىزعا دۇرىس ناسيحاتتالۋىنا، زاماناۋي ءبىلىم الۋعا جاۋاپكەرشىلىكپەن، باستىسى ءبىرتۇتاستىققا، تۇسىنىستىكپەن قابىلداۋىنا كۇش سالۋدامىز. ۇرپاعىمىز ءۇشىن جاسالىپ جاتقان ۇلاعاتتى جۇمىس ءوز جەمىسىن بەرەدى دەپ سەنەمىز.

ينديرا ەرجىگىتوۆا
ناۋرىزباي اۋدانىنداعى
№187 جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ
ديرەكتورىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى

---